[ Zawgyi ]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်သူတွေ တိုးနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ ဘဏ်တွေမှာပါ ကူးစက်သူတွေရှိနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ကြောင့် သေဆုံးသူတွေ ရှိနေပေမဲ့လဲ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ပြည်သူလူထုကြား နှာခေါင်းစည်း အကာကွယ် မတပ်တာလို ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက်တွေကို သိပ်ပြီး အလေးထားကြသေး ပါဘူး။ အာဏာပိုင်တွေဖက်ကတော့ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ခံမှုနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ဆိုးဆိုးရွားရွားမဖြစ်လာဖို့စောင့်ကြည့်နေ တယ်လို့ပြောပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ကလာတဲ့ သတင်းကိုတော့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြထားပါမယ်။
ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာတိုးနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက သံတွဲ တောင်ကုတ် မောင်တောနဲ့ စစ်တွေမြို့နယ်တွေမှာ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်သူတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဇွန်လ ၂၈ ရက် တနင်္လာနေ့ မနက်ပိုင်းမှာလည်း စစ်တွေဆေးရုံမှာ ပိုးတွေ့လူနာတစ်ဦး သေဆုံးသွားခဲ့တယ်လို့ ပြည်နယ်ကုသရေးဦးစီးဌာနမှူးး ဒေါက်တာ ကြည်လွင် ကပြောပါတယ်။
“လူနာက အသက် ၃၅နှစ်ရှိတဲ့ အမျိုးသမီးပါ။ သူက နဂိုကတည်းက ဆီးချို ရောဂါရှိပါတယ်။ မနေ့ကလာတော့ သူက အသက်ရှူလို့ မဝဖြစ်လာတယ်။ အာဆီဂျင်တွေ ကျလာလို့ ကျနော်တို့ စစ်လိုက်တော့ ပိုးတွေ့တယ် ဒီနေ့မနက်မှာတော့ ဆုံးသွားပါပြီ။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ကူးခံရသူအများဆုံးဟာ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံဖက်က ပြန်လာတဲ့ ကုန်သည်တွေဖြစ်ပြီး စစ်တွေမြို့မှာ အများဆုံး ကူးစက်ခံနေရတာလည်းဖြစ်တယ်လို့လည်း ဒေါက်တာ ကြည်လွင်က ပြောပါတယ်။
“ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒီနေ့အထိ ပိုးတွေ့တဲ့ လူနာ ၁၁၉ဦးရှိပါတယ်။ အများဆုံးကတော့ စစ်တွေ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တာတွေ ကတော့ သံတွဲ မောင်တော တောင်ကုတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တွေမှာ လူ ၈၀တွေ့ပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ ၇၅ယောက်က ဒီနယ်စပ်ကုန် သွယ်ရေးကနေ လာတဲ့ လှေသမား သင်္ဘောသား တွေမှာ တွေ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မောင်တောမှာတော့ ခိုးဝင်တဲ့ သူတွေမှာ တွေ့တာရှိတယ် နောက် ဒေသခံတွေမှာ တွေ့တာလည်းရှိပါတယ်။ တောင်ကုတ်နဲ့ သံတွဲမှာ တွေ့တာကတော့ ဒေသခံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဇွန်လ ၁၅ရက်နေ့ကလည်း သံတွဲမြို့နယ် ငပလီမြို့ ဂျိတ်တော ကျေးရွာအတွင်းက စာသင်ကျောင်းတစ်ခုမှာ ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး ကိုဗစ်ကူးစက်ခဲ့သလို ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့ကလည်း မောင်တောမြို့ မြန်မာ့စီးပွားရေး ဘဏ်ဝန်ထမ်းတစ်ဦးမှာ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးစစ်ဆေးတေ့ွရှိခဲ့ပါတယ်။
အခုလို ပြည်တွင်းကူးစက်မှုတွေ ရှိလာပေမယ့်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းက ဘဏ်တွေ ကျောင်းတွေ နဲ့ အလုပ်ရုံတွေကို ပိတ်ဖို့အထိ မလိုအပ်သေးဘူးလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် စီမံအုပ်ချုပ် ရေးကောင်စီ ပြောခွင့်ရ ရခိုင်ပြည်နယ် ဥပဒေချုပ် ဦလှသိန်းကပြောပါတယ်။
“ လောလောဆယ်တော့ မလိုသေးပါဘူး တကယ်လို့ လိုလာရင် ပိတ်ဖို့က သူ့ဒေသ အာဏာ ပိုင်ပေါ့ ကျနော်တို့ ပြောမယ်ဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ် စီမံအုအ်ချုပ်မှု ကောင်စီမှာ ပိတ်ဖို့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ဟာ ပိတ်ဖို့ မပိတ်ဖို့ ဆိုတာကို အခြေခံအားဖြင့် ပိတ်သင့်ပြီလား ပိတ်ဖို့ လိုပြီလားဆိုတာ အမြဲတမ်း စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။ အမြဲတမ်း စောင့်ကြည့်နေတယ်လို့ ပြောလိုပါတယ်။ အကုန်ကြောက်ပြီးတော့ lockdon သာချလိုက်ရင် အကုန်လုံးအခက်အခဲ ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ဘ အတွက် ကျနော်တို့သည် အလုပ်ရုံတွေ အလုပ်ဌာနတွေ ကျောင်းတွေမှာ ဆိုးဆိုးရွာရွာ မဖြစ်လာဖို့ အတွက် စည်းနဲ့ ကမ်းနဲ့ ဖြစ်အောင် ပြည်နယ် ကောင်စီကော ပြည်နယ် ကိုဗစ်-၁၉ ထိမ်းချုပ်ရေး ကာကွယ် တုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့အနေနဲ့ မျက်ခြည်မပြတ် သတိရှိရှိ ဆောင်ရွက်နေ တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ ဒီကနေ့အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၀၀ ကျော်ရှိတယ်လို့ ပြည်နယ် ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိသူကပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပြည်သူ လူထုကြား ပုံမှန်သွားလာလှုပ်ရှားနေကြတာကို တွေ့ရသလို ကျောင်းတွေ ဘဏ်တွေနဲ့ ဈေး တွေမှာလည်း လူတော်တော်များများက နှာခေါင်းစည်း မတပ်တာကို တွေ့ရသလို ကိုဗစ်စည်းကမ်းတင်းကြပ် ထားတာမျိုးလည်း မတွေ့ရသေးပါဘူး။ တယောက်နဲ့တယောက် ခပ်ခွာခွာ နေရမယ့် စည်းကမ်းတွေကိုလည်း အများစုက မလိုက်နာတာ မတွေ့ရပါဘူး။
[ Unicode ]
မပေါ့ဆသင့ျတဲ့ ရခိုငျ ကိုဗဈအခွအေနေ
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျသူတှေ တိုးနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ စာသငျကြောငျးတှနေဲ့ ဘဏျတှမှောပါ ကူးစကျသူတှရှေိနပေါတယျ။ ကိုဗဈကွောင့ျ သဆေုံးသူတှေ ရှိနပေမေဲ့လဲ ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး ပွညျသူလူထုကွား နှာခေါငျးစညျး အကာကှယျ မတပျတာလို ကိုဗဈစညျးကမျးခကြျတှကေို သိပျပွီး အလေးထားကွသေး ပါဘူး။ အာဏာပိုငျတှဖေကျကတော့ ကိုဗဈ-၁၉ ကူးစကျခံမှုနဲ့ ပတျသတျပွီး ဆိုးဆိုးရှားရှားမဖွဈလာဖို့စောင့ျကွည့ျနေ တယျလို့ပွောပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျကလာတဲ့ သတငျးကိုတော့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွထားပါမယျ။
ကိုဗဈအတညျပွုလူနာတိုးနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျထဲက သံတှဲ တောငျကုတျ မောငျတောနဲ့ စဈတှမွေို့နယျတှမှော ကပျရောဂါ ကူးစကျသူတှေ ရှိနပေါတယျ။ ဇှနျလ ၂၈ ရကျ တနငျ်လာနေ့ မနကျပိုငျးမှာလညျး စဈတှဆေေးရုံမှာ ပိုးတှေ့လူနာတဈဦး သဆေုံးသှားခဲ့တယျလို့ ပွညျနယျကုသရေးဦးစီးဌာနမှူးး ဒေါကျတာ ကွညျလှငျ ကပွောပါတယျ။
“လူနာက အသကျ ၃၅နှဈရှိတဲ့ အမြိုးသမီးပါ။ သူက နဂိုကတညျးက ဆီးခြို ရောဂါရှိပါတယျ။ မနေ့ကလာတော့ သူက အသကျရှူလို့ မဝဖွဈလာတယျ။ အာဆီဂငြျတှေ ကလြာလို့ ကနြောျတို့ စဈလိုကျတော့ ပိုးတှေ့တယျ ဒီနေ့မနကျမှာတော့ ဆုံးသှားပါပွီ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈကူးခံရသူအမြားဆုံးဟာ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံဖကျက ပွနျလာတဲ့ ကုနျသညျတှဖွေဈပွီး စဈတှမွေို့မှာ အမြားဆုံး ကူးစကျခံနရေတာလညျးဖွဈတယျလို့လညျး ဒေါကျတာ ကွညျလှငျက ပွောပါတယျ။
“ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒီနေ့အထိ ပိုးတှေ့တဲ့ လူနာ ၁၁၉ဦးရှိပါတယျ။ အမြားဆုံးကတော့ စဈတှေ မှာ ဖွဈပါတယျ။ ကနြျတာတှေ ကတော့ သံတှဲ မောငျတော တောငျကုတျမှာ ဖွဈပါတယျ။ စဈတှမှော လူ ၈၀တှေ့ပါတယျ။ အဲဒီထဲမှာ ၇၅ယောကျက ဒီနယျစပျကုနျ သှယျရေးကနေ လာတဲ့ လှသေမား သငျ်ဘောသား တှမှော တှေ့တာဖွဈပါတယျ။ မောငျတောမှာတော့ ခိုးဝငျတဲ့ သူတှမှော တှေ့တာရှိတယျ နောကျ ဒသေခံတှမှော တှေ့တာလညျးရှိပါတယျ။ တောငျကုတျနဲ့ သံတှဲမှာ တှေ့တာကတော့ ဒသေခံတှေ ဖွဈပါတယျ။”
ဇှနျလ ၁၅ရကျနေ့ကလညျး သံတှဲမွို့နယျ ငပလီမွို့ ဂြိတျတော ကြေးရှာအတှငျးက စာသငျကြောငျးတဈခုမှာ ကြောငျးဆရာမတဈဦး ကိုဗဈကူးစကျခဲ့သလို ဇှနျလ ၁၇ ရကျနေ့ကလညျး မောငျတောမွို့ မွနျမာ့စီးပှားရေး ဘဏျဝနျထမျးတဈဦးမှာ ကိုဗဈရောဂါပိုးစဈဆေးတှေ့ရှိခဲ့ပါတယျ။
အခုလို ပွညျတှငျးကူးစကျမှုတှေ ရှိလာပမေယ့ျလညျး ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးက ဘဏျတှေ ကြောငျးတှေ နဲ့ အလုပျရုံတှကေို ပိတျဖို့အထိ မလိုအပျသေးဘူးလို့ ရခိုငျပွညျနယျ စီမံအုပျခြုပျ ရေးကောငျစီ ပွောခှင့ျရ ရခိုငျပွညျနယျ ဥပဒခြေုပျ ဦလှသိနျးကပွောပါတယျ။
“ လောလောဆယျတော့ မလိုသေးပါဘူး တကယျလို့ လိုလာရငျ ပိတျဖို့က သူ့ဒသေ အာဏာ ပိုငျပေါ့ ကနြောျတို့ ပွောမယျဆိုရငျ ရခိုငျပွညျနယျ စီမံအုအျခြုပျမှု ကောငျစီမှာ ပိတျဖို့ လုပျပိုငျခှင့ျရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ဟာ ပိတျဖို့ မပိတျဖို့ ဆိုတာကို အခွခေံအားဖွင့ျ ပိတျသင့ျပွီလား ပိတျဖို့ လိုပွီလားဆိုတာ အမွဲတမျး စောင့ျကွည့ျနပေါတယျ။ အမွဲတမျး စောင့ျကွည့ျနတေယျလို့ ပွောလိုပါတယျ။ အကုနျကွောကျပွီးတော့ lockdon သာခလြိုကျရငျ အကုနျလုံးအခကျအခဲ ဖွဈသှားနိုငျတဲ့ဘ အတှကျ ကနြောျတို့သညျ အလုပျရုံတှေ အလုပျဌာနတှေ ကြောငျးတှမှော ဆိုးဆိုးရှာရှာ မဖွဈလာဖို့ အတှကျ စညျးနဲ့ ကမျးနဲ့ ဖွဈအောငျ ပွညျနယျ ကောငျစီကော ပွညျနယျ ကိုဗဈ-၁၉ ထိမျးခြုပျရေး ကာကှယျ တုံ့ပွနျရေးအဖှဲ့အနနေဲ့ မကြျခွညျမပွတျ သတိရှိရှိ ဆောငျရှကျနေ တယျလို့ ပွောခငြျပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ ဒီကနေ့အထိ ကိုဗဈ-၁၉ ရောဂါ ကူးစကျခံထားရသူ ၁၀၀ ကြောျရှိတယျလို့ ပွညျနယျ ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိသူကပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ပွညျသူ လူထုကွား ပုံမှနျသှားလာလှုပျရှားနကွေတာကို တှေ့ရသလို ကြောငျးတှေ ဘဏျတှနေဲ့ ဈေး တှမှောလညျး လူတောျတောျမြားမြားက နှာခေါငျးစညျး မတပျတာကို တှေ့ရသလို ကိုဗဈစညျးကမျးတငျးကွပျ ထားတာမြိုးလညျး မတှေ့ရသေးပါဘူး။ တယောကျနဲ့တယောကျ ခပျခှာခှာ နရေမယ့ျ စညျးကမျးတှကေိုလညျး အမြားစုက မလိုကျနာတာ မတှေ့ရပါဘူး။
