ရှားပါးတိရိစ္ဆာန် အွန်လိုင်းကရောင်းချမှု စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ပိုမိုဆိုးရွား
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကွန်ပြူတာအွန်လိုင်းကနေ သဘာဝတောရိုင်း အပင်၊ သတ္တဝါတွေ တရားမဝင်ရောင်းဝယ်မှု တိုးလာနေပြီး ဒါဟာ လူထုကျန်းမာရေး အတွက်ရော မျိုးတုန်းမဲ့အန္တရာယ် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မျိုးစိတ်တွေ အတွက်ပါ ခြိမ်းခြောက်မှုကြုံနေရတာ ဖြစ်ကြောင်း WWF ကမ္ဘာ့တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးရံပုံငွေအဖွဲ့က မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ပြောဆိုပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ နောက်ပိုင်း ရှားပါးတောရိုင်း တိရိစ္ဆာန်တွေ အပင်တွေ ရောင်းချ ဝယ်ယူမှုဆိုင်ရာ တားဆီးမှုတွေကို သေသေချာချာ မလုပ်နိုင်တဲ့အတွက် တိရိစ္ဆာန်အရှင်ရောင်းဝယ်မှုဟာ တနှစ်အတွင်း အကြိမ်ရေ တသောင်းကျော်ရှိခဲ့ပြီး ဒါဟာ မနှစ်ကထက် ၇၄ % တိုးလာတာဖြစ်ကြောင်း အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ အရောင်းအဝယ် လုပ်ခဲ့တဲ့ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၇၃ မျိုးတွေ့ရပြီး ဒီအထဲမှာ မျိုးတုန်းကွယ်ပျောက်မယ့်အန္တရာယ် ရင်ဆိုင်နေတဲ့မျိုးစိတ်က ၅၄ ခု ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီရောင်းဝယ်မှုတွေလုပ်နေတဲ့ ကုန်သည်တွေရဲ့ ဖေ့ဘုတ်အကောင့်က ၆၃၉ ခုရှိနေကြောင်းနဲ့ အွန်လိုင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်နေတဲ့ အကြီးဆုံး အဖွဲ့မှာဆို အဖွဲ့ဝင် ၁၉၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီး သီတင်းတပတ်မှာ ပို့စ်ပေါင်း ဒါဇင်နဲ့ချီတင်နေတာလို့ပြောပါတယ်။
အရောင်းအဝယ်လုပ်တဲ့ အကောင်တွေထဲမှာ ဆင်၊ ဝက်ဝံ၊ မျောက်လွှဲကျော်၊ တိဘက်တောဆိတ်၊ မျိုးတုန်းတော့မယ့် သင်းခွေချပ်တွေနဲ့ အာရှကမ္ဘာလိပ်တွေ ပါဝင်နေသလို အများဆုံးအရောင်းဝယ်လုပ်တဲ့ မျောက်မျိုးစိတ်အများအပြားကိုတော့ အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန် အနေနဲ့ဝယ်ယူ နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီတောရိုင်းတိရိစ္ဆာန် အများစုကို တောတောင်တွေထဲက ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီအထဲမှာ ကြောင်ကတိုးတို့၊ သင်းခွေချပ်တို့လို တောကောင်တွေမှာ SARS နဲ့ COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပွါး ပြန့်နှံ့စေနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အန္တရာယ်ကြီးတဲ့ တောကောင်တွေကို တခြားရောင်းဝယ်မယ့် တောတိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ အတူထားတာ တွေ့ရတဲ့ အတွက်အထူး စိုးရိမ်ရကြောင်း WWF ရဲံ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသ ဆိုင်ဘာရာဇဝတ်မှုခင်း ဆိုင်ရာ စီမံကိန်းအကြီးအကဲ Shaun Martin က ပြောပါတယ်။
တချို့အရောင်းအဝယ်တွေမှာ တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့ သူတို့ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို တရုတ်ပြည်ကို တင်ပို့တာ တွေ့ရတယ်လို့လည်း WWF အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
......................................................
ရှားပါးတိရိစ်ဆာနျ အှနျလိုငျးကရောငျးခမြှု စဈအာဏာသိမျးပွီး ပိုမိုဆိုးရှား
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကှနျပွူတာအှနျလိုငျးကနေ သဘာဝတောရိုငျး အပငျ၊ သတ်တဝါတှေ တရားမဝငျရောငျးဝယျမှု တိုးလာနပွေီး ဒါဟာ လူထုကနြျးမာရေး အတှကျရော မြိုးတုနျးမဲ့အန်တရာယျ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ မြိုးစိတျတှေ အတှကျပါ ခွိမျးခွောကျမှုကွုံနရေတာ ဖွဈကွောငျး WWF ကမ်ဘာ့တောရိုငျးတိရိစ်ဆာနျ ထိနျးသိမျးစောင့ျရှောကျရေး ရံပုံငှအေဖှဲ့က မတျလ ၃၁ ရကျနေ့မှာ အစီရငျခံစာ ထုတျပွနျပွောဆိုပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ နောကျပိုငျး ရှားပါးတောရိုငျး တိရိစ်ဆာနျတှေ အပငျတှေ ရောငျးခြ ဝယျယူမှုဆိုငျရာ တားဆီးမှုတှကေို သသေခြောခြာ မလုပျနိုငျတဲ့အတှကျ တိရိစ်ဆာနျအရှငျရောငျးဝယျမှုဟာ တနှဈအတှငျး အကွိမျရေ တသောငျးကြောျရှိခဲ့ပွီး ဒါဟာ မနှဈကထကျ ၇၄ % တိုးလာတာဖွဈကွောငျး အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။ အရောငျးအဝယျ လုပျခဲ့တဲ့ မြိုးစိတျပေါငျး ၁၇၃ မြိုးတှေ့ရပွီး ဒီအထဲမှာ မြိုးတုနျးကှယျပြောကျမယ့ျအန်တရာယျ ရငျဆိုငျနတေဲ့မြိုးစိတျက ၅၄ ခု ပါဝငျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီရောငျးဝယျမှုတှလေုပျနတေဲ့ ကုနျသညျတှရေဲ့ ဖေ့ဘုတျအကောင့ျက ၆၃၉ ခုရှိနကွေောငျးနဲ့ အှနျလိုငျးအရောငျးအဝယျလုပျနတေဲ့ အကွီးဆုံး အဖှဲ့မှာဆို အဖှဲ့ဝငျ ၁၉၀၀၀ ကြောျ ရှိနပွေီး သီတငျးတပတျမှာ ပို့ဈပေါငျး ဒါဇငျနဲ့ခြီတငျနတောလို့ပွောပါတယျ။
အရောငျးအဝယျလုပျတဲ့ အကောငျတှထေဲမှာ ဆငျ၊ ဝကျဝံ၊ မြောကျလှှဲကြောျ၊ တိဘကျတောဆိတျ၊ မြိုးတုနျးတော့မယ့ျ သငျးခှခေပြျတှနေဲ့ အာရှကမ်ဘာလိပျတှေ ပါဝငျနသေလို အမြားဆုံးအရောငျးဝယျလုပျတဲ့ မြောကျမြိုးစိတျအမြားအပွားကိုတော့ အိမျမှေးတိရိစ်ဆာနျ အနနေဲ့ဝယျယူ နကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီတောရိုငျးတိရိစ်ဆာနျ အမြားစုကို တောတောငျတှထေဲက ဖမျးဆီးခဲ့တာဖွဈပွီး ဒီအထဲမှာ ကွောငျကတိုးတို့၊ သငျးခှခေပြျတို့လို တောကောငျတှမှော SARS နဲ့ COVID-19 ရောဂါဖွဈပှါး ပွန့ျနှံ့စနေိုငျတဲ့ အန်တရာယျ ရှိနတော ဖွဈပါတယျ။ ဒီလို အန်တရာယျကွီးတဲ့ တောကောငျတှကေို တခွားရောငျးဝယျမယ့ျ တောတိရိစ်ဆာနျတှနေဲ့ အတူထားတာ တှေ့ရတဲ့ အတှကျအထူး စိုးရိမျရကွောငျး WWF ရဲံ အာရှ-ပစိဖိတျဒသေ ဆိုငျဘာရာဇဝတျမှုခငျး ဆိုငျရာ စီမံကိနျးအကွီးအကဲ Shaun Martin က ပွောပါတယျ။
တခြို့အရောငျးအဝယျတှမှော တိရိစ်ဆာနျတှရေဲ့ သူတို့ရဲ့ အစိတျအပိုငျးတှကေို တရုတျပွညျကို တငျပို့တာ တှေ့ရတယျလို့လညျး WWF အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
