[[ ZAWGYI / UNICODE ]]
မြန်မာသတင်းသမားတွေ ကြိုးပမ်းမှု ကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ချီးကျူး
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် သတင်းမီဒီယာတွေအပေါ် ဖိနှိပ်မှုတွေကြားမှာပဲ ဆက်လက် သတင်းဖော်ပြနေကြတဲ့ သတင်းသမားတွေကို အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးက အင်္ဂါနေ့မှာ အသိအမှတ်ပြု ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဝါရှင်တန်က Foreign Press Center မှာ လုပ်တဲ့ ကမ ္ဘာ့ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်နေ့ အခမ်းအနားမှာ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးက Myanmar Now ရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် ကိုဆွေဝင်းကိုလည်း နမူနာပေး ပြောဆိုခဲ့တာပါ။
"မြန်မာ လူထု အပေါ် စစ်တပ်ရဲ့ အကြီးအကျယ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို ဆက်လက် ဖော်ပြနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက နောက်ဆုံး လက်ကျန် သတင်းမီဒီယာ တခု ဖြစ်တဲ့ Myanmar Now ကို ဦးဆောင်နေတဲ့ ကိုဆွေဝင်း ဟာဆိုရင် စစ်အုပ်ချုပ်မှုကို ဆန့်ကျင်မှုနဲ့ ထောင် ၇ နှစ်ကျခံခဲ့ရသူ ဖြစ်ပြီး အဲဒီထဲက သုံးနှစ်ကို တိုက်ပိတ်ခံခဲ့ရသူ ဖြစ်ပေမယ့်လည်း ဆက်လက် အလုပ်လုပ်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။" လို့ ဝန်ကြီး Blinken က မိန့်ခွန်းမှာ ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်ဟာ ကမ္ဘာမှာ အဆိုးဝါးဆုံး ၅ နိုင်ငံထဲကို ထိုးကျသွားတယ်လို့ နယ်စည်းမခြား သတင်းသမားများအဖွဲ့ (RSF) ရဲ့ နှစ်စဉ် ထုတ်ပြန်နေကျ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် ၂၀၂၂ အစီအရင်ခံစာ မှာ ပြောထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် မီဒီယာ အခွင့်အရေးဟာ ၁၀ နှစ်စာ နောက်ဆုတ်သွားပြီး သတင်းထောက်တွေ ဖမ်းဆီးခံရ၊ သတင်းမီဒီယာ ထုတ်ဝေခွင့်တွေ ပိတ်သိမ်းခံရသလို သတင်းမီဒီယာ အများအပြားဟာလည်း ပြည်ပကို ပြန်ပြီး ထွက်ခွာ ကြရပါတယ်။
စစ်ကောင်စီ လက်အောက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်က အဆင့် ၁၇၆ ကို ကျဆင်းသွားပြီး ကမ ္ဘာမှာ သတင်းသမား အကျဉ်းသား အများဆုံး နိုင်ငံတခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်အဆင့်ဟာ ၁၄၀ ကနေ ၁၇၆ ကို ကျဆင်းသွားတာပါ။ မြန်မာနိုငံရဲ့ အောက်မှာ မြောက်ကိုရီးယား (အဆင့် ၁၈၀)၊ အီရီထရီးယား (၁၇၉)၊ အီရန် (၁၇၈) နဲ့ တပ်ခ်မင်နစ္စတန် (၁၇၇) ၄ နိုင်ငံပဲ ရှိပါတော့တယ်။
= = = = = = = = = = = =
{{ UNICODE }}
မွနျမာသတငျးသမားတှေ ကွိုးပမျးမှု ကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ခြီးကြူး
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ သတငျးမီဒီယာတှအေပေါျ ဖိနှိပျမှုတှကွေားမှာပဲ ဆကျလကျ သတငျးဖောျပွနကွေတဲ့ သတငျးသမားတှကေို အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးက အငျ်ဂါနေ့မှာ အသိအမှတျပွု ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ ဝါရှငျတနျက Foreign Press Center မှာ လုပျတဲ့ ကမ ်ဘာ့ သတငျးလှတျလပျခှင့ျနေ့ အခမျးအနားမှာ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးက Myanmar Now ရဲ့ အယျဒီတာခြုပျ ကိုဆှဝေငျးကိုလညျး နမူနာပေး ပွောဆိုခဲ့တာပါ။
"မွနျမာ လူထု အပေါျ စဈတပျရဲ့ အကွီးအကယြျ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှကေို ဆကျလကျ ဖောျပွနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံတှငျးက နောကျဆုံး လကျကနြျ သတငျးမီဒီယာ တခု ဖွဈတဲ့ Myanmar Now ကို ဦးဆောငျနတေဲ့ ကိုဆှဝေငျး ဟာဆိုရငျ စဈအုပျခြုပျမှုကို ဆန့ျကငြျမှုနဲ့ ထောငျ ၇ နှဈကခြံခဲ့ရသူ ဖွဈပွီး အဲဒီထဲက သုံးနှဈကို တိုကျပိတျခံခဲ့ရသူ ဖွဈပမေယ့ျလညျး ဆကျလကျ အလုပျလုပျနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။" လို့ ဝနျကွီး Blinken က မိန့ျခှနျးမှာ ထည့ျသှငျး ပွောဆိုခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ မီဒီယာလှတျလပျခှင့ျဟာ ကမ်ဘာမှာ အဆိုးဝါးဆုံး ၅ နိုငျငံထဲကို ထိုးကသြှားတယျလို့ နယျစညျးမခွား သတငျးသမားမြားအဖှဲ့ (RSF) ရဲ့ နှဈစဉျ ထုတျပွနျနကြေ သတငျးလှတျလပျခှင့ျ ၂၀၂၂ အစီအရငျခံစာ မှာ ပွောထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ အတှငျး မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ မီဒီယာ အခှင့ျအရေးဟာ ၁၀ နှဈစာ နောကျဆုတျသှားပွီး သတငျးထောကျတှေ ဖမျးဆီးခံရ၊ သတငျးမီဒီယာ ထုတျဝခှေင့ျတှေ ပိတျသိမျးခံရသလို သတငျးမီဒီယာ အမြားအပွားဟာလညျး ပွညျပကို ပွနျပွီး ထှကျခှာ ကွရပါတယျ။
စဈကောငျစီ လကျအောကျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ သတငျးလှတျလပျခှင့ျက အဆင့ျ ၁၇၆ ကို ကဆြငျးသှားပွီး ကမ ်ဘာမှာ သတငျးသမား အကဉြျးသား အမြားဆုံး နိုငျငံတခုလညျး ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ သတငျးလှတျလပျခှင့ျအဆင့ျဟာ ၁၄၀ ကနေ ၁၇၆ ကို ကဆြငျးသှားတာပါ။ မွနျမာနိုငံရဲ့ အောကျမှာ မွောကျကိုရီးယား (အဆင့ျ ၁၈၀)၊ အီရီထရီးယား (၁၇၉)၊ အီရနျ (၁၇၈) နဲ့ တပျချမငျနစ်စတနျ (၁၇၇) ၄ နိုငျငံပဲ ရှိပါတော့တယျ။
