[[ ZAWGYI/ UNICODE ]]
လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့် အဆင့်အတန်းကျဆင်းတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲ မြန်မာပါဝင်
ကမ္ဘာတလွှား လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့် အဆင့်အတန်း သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားတဲ့ နိုင်ငံတွေထဲ မြန်မာနိုင်ငံလည်း ပါဝင်ကြောင်း ဗြိတိန်အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ Article-19 အစီရင်ခံစာသစ်က ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သူတွေအပေါ် အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်မှုတွေကြောင့် တနှစ်အတွင်းမှာပဲ လွတ်လပ်ခွင့်တွေ ထိုးကျသွားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အစီရင်ခံစာ ပြုစုခဲ့တဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၁၆၁ နိုင်ငံအနက် အဆင့် ၁၄၀ မှာ ရှိနေကြောင်းလည်း ဖော်ပြခဲ့တာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ထဲ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ ကြုံခဲ့ရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်စွာ ဆွေးနွေးပြောဆိုခွင့် ဖိနှိပ်ခံရမှု၊ အစိုးရရဲ့ ဆင်ဆာဖြတ်တောက်မှု၊ နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံတွေကို ဖိနှိပ်မှုတွေအပြင် နိုင်ငံရေးအရ သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ သတင်းသမားတွေ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှုတွေ၊ လွတ်လပ်စွာ စုဝေးခွင့်နဲ့ NGOs အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ် ဖိနှိပ်မှုတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ထောက်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာ၊ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့လို အာဏာရှင်နိုင်ငံတွေ သာမက အိန္ဒိယ၊ ဘရာဇီး တို့လို ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေက ပြည်သူတွေအပါအဝင် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ရဲ့ ၈ဝ ရာခိုင်နှုန်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်ကျော် ကတည်းက လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် မရှိကြတဲ့ အခြေအနေတွေ အောက်မှာ နေထိုင်နေကြရတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာတလွှားနိုင်ငံပေါင်း ၁၆၁ နိုင်ငံကို လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် တိုင်းတာချက်အညွှန်း ၂၅ ချက်နဲ့ ဆန်းစစ်ထားပြီး၊ နိုင်ငံတခုချင်းစီကို သုညအမှတ်ကနေ ၁ဝဝ အထိ အမှတ်ပေးတိုင်းတာ ထားပါတယ်။ ဒီနှစ်မှာ ဒိန်းမတ်၊ ဆွစ်ဇာလန် တို့က ၉ ၆မှတ်နဲ့ ထိပ်ဆုံးမှာရှိကြပြီး၊ နော်ဝေး နဲ့ ဆွီဒင် တို့က ၉ ၄မှတ် ၊အက်စတိုးနီးယား နဲ့ ဖင်လန်တို့က ၉ ၃ မှတ်နဲ့ ကပ်လိုက်ပါတယ်။
==============
{{ UNICODE }}
လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျခှင့ျ အဆင့ျအတနျးကဆြငျးတဲ့ နိုငျငံတှထေဲ မွနျမာပါဝငျ
ကမ်ဘာတလှှား လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျခှင့ျ အဆင့ျအတနျး သိသိသာသာ ကဆြငျးသှားတဲ့ နိုငျငံတှထေဲ မွနျမာနိုငျငံလညျး ပါဝငျကွောငျး ဗွိတိနျအခွစေိုကျ နိုငျငံတကာ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှုအဖှဲ့ Article-19 အစီရငျခံစာသဈက ဖောျပွလိုကျပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျသူတှအေပေါျ အကွမျးဖကျ ဖိနှိပျမှုတှကွေောင့ျ တနှဈအတှငျးမှာပဲ လှတျလပျခှင့ျတှေ ထိုးကသြှားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံဟာ အစီရငျခံစာ ပွုစုခဲ့တဲ့ နိုငျငံပေါငျး ၁၆၁ နိုငျငံအနကျ အဆင့ျ ၁၄၀ မှာ ရှိနကွေောငျးလညျး ဖောျပွခဲ့တာပါ။
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈထဲ စဈအာဏာသိမျးမှုနဲ့ ကွုံခဲ့ရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ လှတျလပျစှာ ဆှေးနှေးပွောဆိုခှင့ျ ဖိနှိပျခံရမှု၊ အစိုးရရဲ့ ဆငျဆာဖွတျတောကျမှု၊ နိုငျငံရေး အတိုကျအခံတှကေို ဖိနှိပျမှုတှအေပွငျ နိုငျငံရေးအရ သတျဖွတျမှုတှေ၊ သတငျးသမားတှေ ခွိမျးခွောကျခံရမှုတှေ၊ လှတျလပျစှာ စုဝေးခှင့ျနဲ့ NGOs အစိုးရမဟုတျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှအေပေါျ ဖိနှိပျမှုတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ထောကျပွထားပါတယျ။
မွနျမာ၊ တရုတျနဲ့ ရုရှားတို့လို အာဏာရှငျနိုငျငံတှေ သာမက အိန်ဒိယ၊ ဘရာဇီး တို့လို ဒီမိုကရစေီနိုငျငံတှကေ ပွညျသူတှအေပါအဝငျ ကမ်ဘာ့လူဦးရေ ရဲ့ ၈ဝ ရာခိုငျနှုနျးဟာ လှနျခဲ့တဲ့ ၁၀ နှဈကြောျ ကတညျးက လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှင့ျ မရှိကွတဲ့ အခွအေနတှေေ အောကျမှာ နထေိုငျနကွေရတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ကမ်ဘာတလှှားနိုငျငံပေါငျး ၁၆၁ နိုငျငံကို လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှင့ျ တိုငျးတာခကြျအညှှနျး ၂၅ ခကြျနဲ့ ဆနျးစဈထားပွီး၊ နိုငျငံတခုခငြျးစီကို သုညအမှတျကနေ ၁ဝဝ အထိ အမှတျပေးတိုငျးတာ ထားပါတယျ။ ဒီနှဈမှာ ဒိနျးမတျ၊ ဆှဈဇာလနျ တို့က ၉ ၆မှတျနဲ့ ထိပျဆုံးမှာရှိကွပွီး၊ နောျဝေး နဲ့ ဆှီဒငျ တို့က ၉ ၄မှတျ ၊အကျစတိုးနီးယား နဲ့ ဖငျလနျတို့က ၉ ၃ မှတျနဲ့ ကပျလိုကျပါတယျ။
