[Zawgyi/Unicode]
စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီနဲ့ အပေါင်းအပါ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေ ဆက်လုပ်သွားဖို့လိုကြောင်း ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံသံအမတ်ကြီးက အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် အမတ်တွေကို တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသူတချို့က ကြိုဆိုထောက်ခံလိုက်ပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ ဒီသတင်းကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင် ပြောပြပေးမှာပါ။
မြန်မာ စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေကို ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်တာက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိ အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းတာမှာ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတခုဖြစ်ကြောင်း ကုလဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက အင်္ဂါနေ့က လုပ်တဲ့ အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် မြန်မာ့အရေး ကြားနာပွဲမှာ ပြောလိုက်တာပါ။
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG ကိုအသိအမှတ်ပြုကြဖို့ န.စ.က စစ်ကောင်စီ အပါအဝင် အပေါင်းအပါတွေလက်ထဲ ရောက်နိုင်မယ့် ဝင်ငွေတွေကို ဖြတ်တောက် ပစ်ဖို့နဲ့ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုတွေ ဆက်လုပ်သွားကြဖို့ အောက်လွှတ်တော်အမတ်တွေကို သူက တိုက်တွန်းခဲ့တာပါ။
ဗွီဒီယို ကွန်ဖရင့်နဲ့ ၃ နာရီကြာလုပ်တဲ့ ဒီကြားနာပွဲမှာ သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်း ပြောဆိုသွားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လေ့လာသူ တချို့က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။
အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ NUG ကို လက်ခံကြောင်း သဘောထားကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ CHRO က ဦးကျော်မိုးထွန်း မနေ့က ဆွေးနွေးသွားတဲ့ သဘောထားအပေါ်မှာ ထောက်ခံကြောင်းပြောပါတယ်။ န.စ.က စစ်ကောင်စီကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ ဆက်လုပ်သွားဖို့ လိုကြောင်းလည်း CHRO ရဲ့ ဒုတိယအမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ ဆလိုင်းဇာအုပ် (Salai Za Uk) က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ဟုတ်ကဲ့။ ကျနော်တို့ လက်ခံကြိုဆိုတယ်ပေါ့နော်။ စစ်ကောင်စီဆိုတဲ့ဟာက သူတို့ တရားမဝင်တဲ့ အာဏာသိမ်းအဖွဲ့ပဲလို့ ကျနော်တို့ သတ်မှတ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အခုလိုမျိုး စစ်ကောင်စီရဲ့ အာဏာသိမ်းမှု မအောင်မြင်နိုင်အောင် နိုင်ငံတကာ အစိုးရတွေက ပိတ်ဆို့မှုကိုလုပ်ဖို့ ကျနော်တို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။”
နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ တဦးဖြစ်သလို ဥပဒေ အထောက်အကူပြုကွန်ရက် တည်ထောင်သူလည်းဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်ထူးကလည်း စစ်ကောင်စီကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်လာတာကို သူ့အနေနဲ့ ထောက်ခံကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ကျနော်ကတော့ ထောက်ခံပါတယ် ဦးကျော်မိုးထွန်းပြောတာကို ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ဆုံးရှုံးသွားနိုင်တာ ၂ မျိုးရှိတယ်။ တမျိုးက အဓိက စစ်ကောင်စီနဲ့ သူ့ရဲ့ စီးပွားရေးယန္တယားတွေ ဖြစ်တယ်။ နောက်တမျိုးက သူတို့နဲ့ ပေါင်းနေတဲ့ ခရိုနီ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေ ဖြစ်တယ်။ ရိုးရိုးစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေလည်း ထိခိုက်နိုင်တာပေါ့။ သို့သော်လည်းပဲ အခုလို စစ်ကောင်စီကို တကယ်တိုက်နေတဲ့ ကာလထဲမှာ သူတို့လည်း တစုံတရာ ထိခိုက်တာမျိုးတော့ ဆင်သေရင် ကျွဲလောက်ပဲရှိမယ်လို့ ထင်တယ်လေ။ စစ်ကောင်စီက အခု အစိုးရပုံစံမျိုး အတင်းအကျပ်လုပ်နေတဲ့ ကာလထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ပိတ်ဆို့မှုတွေ ဘက်ပေါင်းစုံက လုပ်တာ ကောင်းတယ်လို့ ကျနော်က ထောက်ခံပါတယ်။”
လက်ရှိမှာ အမေရိကန်နဲ့ မိတ်ဖက်နိုင်ငံတချို့က မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို စီးပွားရေး ဆက်လက်ဒဏ်ခတ်နိုင်ဖို့ လက်တွဲဆောင်ရွက်နေပြီး စစ်ကောင်စီဆီ ရောက်ရှိနိုင်မယ့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံ ပိုင်ဆိုင်မှုကိုလည်း ထိန်းချုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားရေးကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဝါရင့်လွှတ်တော်အမတ် Gregory Meeks ကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ကို အရေးယူပိတ်ဆို့နိုင်ရေး နည်းလမ်းတွေ ရှာဖို့အတွက် အခုလိုကြားနာပွဲကို လုပ်ရတာဖြစ်ကြောင်း အင်္ဂါနေ့က သူ့ရဲ့ အဖွင့်မိန့်ခွန်းမှာ ပြောဆိုသွားတာပါ။
[Unicode Version]
ကနျအောကျလှှတျတောျကွားနာပှဲ မွနျမာသံအမတျကွီးတငျပွခကြျ လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားသူတှေ ကွိုဆို
စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီနဲ့ အပေါငျးအပါ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျတှကေို ပဈမှတျထားပွီး ပိတျဆို့အရေးယူမှုတှေ ဆကျလုပျသှားဖို့လိုကွောငျး ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာနိုငျငံသံအမတျကွီးက အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျ အမတျတှကေို တိုကျတှနျးလိုကျတဲ့အပေါျမှာ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ နိုငျငံရေး လေ့လာသူတခြို့က ကွိုဆိုထောကျခံလိုကျပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ ဒီသတငျးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျ ပွောပွပေးမှာပါ။
မွနျမာ စဈဗိုလျခြုပျတှကေို ပဈမှတျထား ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတှေ လုပျတာက မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိ အကပြျအတညျးကို ဖွရှေငျးတာမှာ ထိရောကျတဲ့ နညျးလမျးတခုဖွဈကွောငျး ကုလဆိုငျရာ မွနျမာနိုငျငံ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးက အငျ်ဂါနေ့က လုပျတဲ့ အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျ မွနျမာ့အရေး ကွားနာပှဲမှာ ပွောလိုကျတာပါ။
အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ NUG ကိုအသိအမှတျပွုကွဖို့ န.စ.က စဈကောငျစီ အပါအဝငျ အပေါငျးအပါတှလေကျထဲ ရောကျနိုငျမယ့ျ ဝငျငှတှေကေို ဖွတျတောကျ ပဈဖို့နဲ့ စီးပှားရေးပိတျဆို့မှုတှေ ဆကျလုပျသှားကွဖို့ အောကျလှှတျတောျအမတျတှကေို သူက တိုကျတှနျးခဲ့တာပါ။
ဗှီဒီယို ကှနျဖရင့ျနဲ့ ၃ နာရီကွာလုပျတဲ့ ဒီကွားနာပှဲမှာ သံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျး ပွောဆိုသှားတာနဲ့ ပတျသကျပွီး လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ မွနျမာ့နိုငျငံရေး လေ့လာသူ တခြို့က ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။
အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ NUG ကို လကျခံကွောငျး သဘောထားကွညောခကြျ ထုတျပွနျခဲ့တဲ့ ခငြျးလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ CHRO က ဦးကြောျမိုးထှနျး မနေ့က ဆှေးနှေးသှားတဲ့ သဘောထားအပေါျမှာ ထောကျခံကွောငျးပွောပါတယျ။ န.စ.က စဈကောငျစီကို ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတှေ ဆကျလုပျသှားဖို့ လိုကွောငျးလညျး CHRO ရဲ့ ဒုတိယအမှုဆောငျ ဒါရိုကျတာ ဆလိုငျးဇာအုပျ (Salai Za Uk) က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ဟုတျကဲ့။ ကနြောျတို့ လကျခံကွိုဆိုတယျပေါ့နောျ။ စဈကောငျစီဆိုတဲ့ဟာက သူတို့ တရားမဝငျတဲ့ အာဏာသိမျးအဖှဲ့ပဲလို့ ကနြောျတို့ သတျမှတျပါတယျ။ ဆိုတော့ အခုလိုမြိုး စဈကောငျစီရဲ့ အာဏာသိမျးမှု မအောငျမွငျနိုငျအောငျ နိုငျငံတကာ အစိုးရတှကေ ပိတျဆို့မှုကိုလုပျဖို့ ကနြောျတို့ တိုကျတှနျးပါတယျ။”
နိုငျငံတကာ လူ့အခှင့ျအရေးရှေ့နေ တဦးဖွဈသလို ဥပဒေ အထောကျအကူပွုကှနျရကျ တညျထောငျသူလညျးဖွဈတဲ့ ဦးအောငျထူးကလညျး စဈကောငျစီကို ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတှေ လုပျလာတာကို သူ့အနနေဲ့ ထောကျခံကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ကနြောျကတော့ ထောကျခံပါတယျ ဦးကြောျမိုးထှနျးပွောတာကို ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ပိတျဆို့မှုကွောင့ျ ဆုံးရှုံးသှားနိုငျတာ ၂ မြိုးရှိတယျ။ တမြိုးက အဓိက စဈကောငျစီနဲ့ သူ့ရဲ့ စီးပှားရေးယန်တယားတှေ ဖွဈတယျ။ နောကျတမြိုးက သူတို့နဲ့ ပေါငျးနတေဲ့ ခရိုနီ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျကွီးတှေ ဖွဈတယျ။ ရိုးရိုးစီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျကွီးတှလေညျး ထိခိုကျနိုငျတာပေါ့။ သို့သောျလညျးပဲ အခုလို စဈကောငျစီကို တကယျတိုကျနတေဲ့ ကာလထဲမှာ သူတို့လညျး တစုံတရာ ထိခိုကျတာမြိုးတော့ ဆငျသရေငျ ကြှဲလောကျပဲရှိမယျလို့ ထငျတယျလေ။ စဈကောငျစီက အခု အစိုးရပုံစံမြိုး အတငျးအကပြျလုပျနတေဲ့ ကာလထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံကို ပိတျဆို့မှုတှေ ဘကျပေါငျးစုံက လုပျတာ ကောငျးတယျလို့ ကနြောျက ထောကျခံပါတယျ။”
လကျရှိမှာ အမရေိကနျနဲ့ မိတျဖကျနိုငျငံတခြို့က မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျတှကေို စီးပှားရေး ဆကျလကျဒဏျခတျနိုငျဖို့ လကျတှဲဆောငျရှကျနပွေီး စဈကောငျစီဆီ ရောကျရှိနိုငျမယ့ျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ဒေါျလာ ၁ ဘီလီယံ ပိုငျဆိုငျမှုကိုလညျး ထိနျးခြုပျခဲ့ပါတယျ။
အမရေိကနျအောကျလှှတျတောျ နိုငျငံခွားရေးကောျမတီ ဥက်ကဋ်ဌ ဝါရင့ျလှှတျတောျအမတျ Gregory Meeks ကတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အနနေဲ့ မွနျမာစဈတပျကို အရေးယူပိတျဆို့နိုငျရေး နညျးလမျးတှေ ရှာဖို့အတှကျ အခုလိုကွားနာပှဲကို လုပျရတာဖွဈကွောငျး အငျ်ဂါနေ့က သူ့ရဲ့ အဖှင့ျမိန့ျခှနျးမှာ ပွောဆိုသှားတာပါ။
