ASEAN စည်းဝေးပွဲ မြန်မာကို ဘာကြောင့်ငြင်းဆန်သလဲ
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို ကမ္ဘောဒီယားမှာ ဒီလထဲ ကျင်းပမယ့် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ စည်းဝေးပွဲ တက်ရောက်ခွင့် ၊ ပိတ်ပင်လိုက်တဲ့ အာဆီယံ အလှည့်ကျဥက္ကဌ ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို နိုင်ငံတချို့က ကြိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ အကယ်၍ မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို ဖိတ်ကြားမယ်ဆိုရင် ဒီအစည်းဝေးပွဲ ပျက်သွားနိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တချို့က သုံးသပ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာပြည်တွင်းက အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ချက်ချင်းရပ်ဖို့ အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးကလည်း ထပ်မံ တောင်းဆိုလိုက်တာပါ။ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ဒီအကြောင်းတွေကို စုစည်း တင်ပြထားပါတယ်။
အာဆီယံက ချမှတ်ထားတဲ့ မူဘောင် (၅)ချက်ကို မြန်မာ စစ်ကောင်စီက အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရာမှာ တိုးတက်မှု အနည်းငယ်သာ တွေ့ရတဲ့အတွက် စစ်ကောင်စီခန့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို ဖေဖေါ်ဝါရီ (၁၆-၁၇) ဖနွမ်းပင်မှာ ကျင်းပမယ့် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ စည်းဝေးပွဲကို တက်ရောက်ခွင့် မပြုတော့ဖို့ အလှည့်ကျဥက္ကဌ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရ Chum Sounry က ဗွီအိုအေ ခမာဌာနကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြောခဲ့ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီကို ဖိတ်ကြားဖို့ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကြား ဘုံသဘောတူညီချက် မရနိုင်တာကြောင့် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးကို ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင် တက်ရောက်ခွင့်ရတော့မှာ မဟုတ်ပေမဲ့ ၊ စည်းဝေးပွဲမှာ ဒီအတိုင်း ခုံအလွတ်ကြီး ထားတာမျိုးထက် နိုင်ငံရေးရာထူး ရယူထားသူ မဟုတ်တဲ့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ် တယောက်တော့ ကိုယ်စားပြု တက်စေလိုကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားက တိုက်တွန်းထားတာပါ။ ဒီအပေါ်မှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ တုံပြန်ချက် ထွက်ပေါ် မလာသေးပါဘူး။
အာဆီယံ အစည်းအဝေး ပျက်သွားတဲ့အထိ ဖြစ်လာနိုင်တာကြောင့် မြန်မာကို မဖိတ်တော့တာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း Cambodian Institute for Cooperation and Peace အဖွဲ့က သုတေသီ - Vann Bunna က သုံးသပ်ပါတယ်။
" မြန်မာစစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကိုသာ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းဝေးပွဲတက်ဖို့ ဖိတ်ကြားလိုက်မယ်ဆိုရင် - ဒီ စည်းဝေးပွဲကြီး ပျက်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်ကို မဖိတ်ဖို့ ကမ္ဘောဒီးယားက ဆုံးဖြတ်တယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ မြန်မာနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား နှစ်နိုင်ငံကြားမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ၊ အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှု ပိုရအောင်လုပ်ဖို့ထက် အခြားအာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားကြားရှိနေတဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ထည့်တွက်ရတဲ့အတွက် အစည်းအဝေး မဖိတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချခဲ့ဟန်တူပါတယ် "
၂၀၂၁ ဧပြီလ အင်ဒိုနီးရှားမှာလုပ်တဲ့ အာဆီယံထိပ်သီး ညီလာခံမှာ အာဆီယံရဲ့ မူဘောင်(၅)ချက်ကို လိုက်နာပါမယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ကတိပေးခဲ့ပေမဲ့ လက်တွေ့မှာ အကောင်ထည်ဖေါ်မှု အလွန်အားနည်းတာက အာဆီယံနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်တွေကို စိတ်ပျက်စေခဲ့တယ်လို့ သုံးသပ်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကမ္ဘောဒီးယားမှာလုပ်မယ့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ စည်းဝေးပွဲမှာ မြန်မာ မပါသင့်ဘူးလို့ အင်ဒိုနီးရှား၊ စင်္ကာပူနဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံတွေက ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ထုတ်ပြောခဲ့ကြပါတယ်။
အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးက မြန်မာကို မဖိတ်ကြားဖို့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် ကမ္ဘောဒီယားဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံရုံးက ကြိုဆိုလိုက်ပြီး ၊ မြန်မာကို ဆက်လက် ဖိအားပေးဖို့လိုတယ်လို့ အမေရိကန်သံရုံး နိုင်ငံရေးဌာန အကြီးအကဲ Jonathan Turley က ခုလို တိုက်တွန်းပါတယ်။
" အဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူချက် ၅ ရပ်ကို အမေရိကန်အနေနဲ့ ထောက်ခံ သဘောတူတယ်။ အဲဒီ ၅ ချက်ကို စစ်ကောင်စီက အကောင်ထည်ဖေါ်လာအောင် အလှည့်ကျဥက္ကဌ ကမ္ဘေားဒီးယားအနေနဲ့ မြန်မာကို ဆက်လက်ဖိအားပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အာဆီယံရဲ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် မြန်မာနိုင်ငံ သွားတဲ့အခါမှာလည်း သက်ဆိုင်သူတွေ အားလုံးနဲ့ တွေ့ခွင့်ရအောင် ကြိုးစားဖို့လည်း လိုပါတယ် "
တကယ်တော့ အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ စည်းဝေးပွဲကို ဇန်နဝါရီ (၁၆-၁၇)မှာ ကျင်းပဖို့ ကနဦးက စီစဉ်ထားခဲ့ပေမယ့် ဖေဖေါ်ဝါရီလထဲ ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ချက်ချင်း ရပ်တန့်ဖို့နဲ့ ဒီပဋိပက္ခထဲ သက်ဆိုင်သူတွေ အားလုံးအနေနဲ့ အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်း လုပ်ဆောင်ကြဖို့ကိုလည်း အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးက ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ထပ်မံ တိုက်တွန်းခဲ့ကြောင်း AFP သတင်းမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
...............................................
ASEAN စညျးဝေးပှဲ မွနျမာကို ဘာကွောင့ျငွငျးဆနျသလဲ
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာစဈကောငျစီရဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကို ကမ်ဘောဒီယားမှာ ဒီလထဲ ကငြျးပမယ့ျ အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား စညျးဝေးပှဲ တကျရောကျခှင့ျ ၊ ပိတျပငျလိုကျတဲ့ အာဆီယံ အလှည့ျကြဥက်ကဌ ကမ်ဘောဒီးယားရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျကို နိုငျငံတခြို့က ကွိုဆိုလိုကျပါတယျ။ အကယျ၍ မွနျမာနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကို ဖိတျကွားမယျဆိုရငျ ဒီအစညျးဝေးပှဲ ပကြျသှားနိုငျတယျလို့ အကဲခတျတခြို့က သုံးသပျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာပွညျတှငျးက အကွမျးဖကျမှုတှကေို ခကြျခငြျးရပျဖို့ အာဆီယံအဖှဲ့ကွီးကလညျး ထပျမံ တောငျးဆိုလိုကျတာပါ။ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ဒီအကွောငျးတှကေို စုစညျး တငျပွထားပါတယျ။
အာဆီယံက ခမြှတျထားတဲ့ မူဘောငျ (၅)ခကြျကို မွနျမာ စဈကောငျစီက အကောငျအထညျဖောျဆောငျရာမှာ တိုးတကျမှု အနညျးငယျသာ တှေ့ရတဲ့အတှကျ စဈကောငျစီခန့ျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဦးဝဏ်ဏမောငျလှငျကို ဖဖေေါျဝါရီ (၁၆-၁၇) ဖနှမျးပငျမှာ ကငြျးပမယ့ျ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား စညျးဝေးပှဲကို တကျရောကျခှင့ျ မပွုတော့ဖို့ အလှည့ျကြဥက်ကဌ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံက ဆုံးဖွတျလိုကျကွောငျး ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံခွားရေးဌာန ပွောခှင့ျရ Chum Sounry က ဗှီအိုအေ ခမာဌာနကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ပွောခဲ့ပါတယျ။
စဈကောငျစီကို ဖိတျကွားဖို့ အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကွေား ဘုံသဘောတူညီခကြျ မရနိုငျတာကွောင့ျ အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား အစညျးအဝေးကို ဦးဝဏ်ဏမောငျလှငျ တကျရောကျခှင့ျရတော့မှာ မဟုတျပမေဲ့ ၊ စညျးဝေးပှဲမှာ ဒီအတိုငျး ခုံအလှတျကွီး ထားတာမြိုးထကျ နိုငျငံရေးရာထူး ရယူထားသူ မဟုတျတဲ့ မွနျမာကိုယျစားလှယျ တယောကျတော့ ကိုယျစားပွု တကျစလေိုကွောငျး ကမ်ဘောဒီးယားက တိုကျတှနျးထားတာပါ။ ဒီအပေါျမှာ မွနျမာစဈကောငျစီရဲ့ တုံပွနျခကြျ ထှကျပေါျ မလာသေးပါဘူး။
အာဆီယံ အစညျးအဝေး ပကြျသှားတဲ့အထိ ဖွဈလာနိုငျတာကွောင့ျ မွနျမာကို မဖိတျတော့တာ ဖွဈနိုငျကွောငျး Cambodian Institute for Cooperation and Peace အဖှဲ့က သုတသေီ - Vann Bunna က သုံးသပျပါတယျ။
" မွနျမာစဈကောငျစီရဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကိုသာ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား အစညျးဝေးပှဲတကျဖို့ ဖိတျကွားလိုကျမယျဆိုရငျ - ဒီ စညျးဝေးပှဲကွီး ပကြျသှားနိုငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဦးဝဏ်ဏမောငျလှငျကို မဖိတျဖို့ ကမ်ဘောဒီးယားက ဆုံးဖွတျတယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ မွနျမာနဲ့ ကမ်ဘောဒီးယား နှဈနိုငျငံကွားမှာ ကောငျးမှနျတဲ့ ဆကျဆံရေး ၊ အပွနျအလှနျ ယုံကွညျမှု ပိုရအောငျလုပျဖို့ထကျ အခွားအာဆီယံနိုငျငံတှနေဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားကွားရှိနတေဲ့ အကြိုးစီးပှားကို ထည့ျတှကျရတဲ့အတှကျ အစညျးအဝေး မဖိတျဖို့ ဆုံးဖွတျခကြျကို ခခြဲ့ဟနျတူပါတယျ "
၂၀၂၁ ဧပွီလ အငျဒိုနီးရှားမှာလုပျတဲ့ အာဆီယံထိပျသီး ညီလာခံမှာ အာဆီယံရဲ့ မူဘောငျ(၅)ခကြျကို လိုကျနာပါမယျလို့ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ကတိပေးခဲ့ပမေဲ့ လကျတှေ့မှာ အကောငျထညျဖေါျမှု အလှနျအားနညျးတာက အာဆီယံနိုငျငံ ခေါငျးဆောငျတှကေို စိတျပကြျစခေဲ့တယျလို့ သုံးသပျမှုတှေ ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး ကမ်ဘောဒီးယားမှာလုပျမယ့ျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား စညျးဝေးပှဲမှာ မွနျမာ မပါသင့ျဘူးလို့ အငျဒိုနီးရှား၊ စငျ်ကာပူနဲ့ မလေးရှားနိုငျငံတှကေ ကယြျကယြျလောငျလောငျ ထုတျပွောခဲ့ကွပါတယျ။
အာဆီယံအဖှဲ့ကွီးက မွနျမာကို မဖိတျကွားဖို့ ဆုံးဖွတျခကြျအပေါျ ကမ်ဘောဒီယားဆိုငျရာ အမရေိကနျသံရုံးက ကွိုဆိုလိုကျပွီး ၊ မွနျမာကို ဆကျလကျ ဖိအားပေးဖို့လိုတယျလို့ အမရေိကနျသံရုံး နိုငျငံရေးဌာန အကွီးအကဲ Jonathan Turley က ခုလို တိုကျတှနျးပါတယျ။
" အဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူခကြျ ၅ ရပျကို အမရေိကနျအနနေဲ့ ထောကျခံ သဘောတူတယျ။ အဲဒီ ၅ ခကြျကို စဈကောငျစီက အကောငျထညျဖေါျလာအောငျ အလှည့ျကြဥက်ကဌ ကမ်ဘေားဒီးယားအနနေဲ့ မွနျမာကို ဆကျလကျဖိအားပေးဖို့ လိုပါတယျ။ အာဆီယံရဲ့ အထူးကိုယျစားလှယျ မွနျမာနိုငျငံ သှားတဲ့အခါမှာလညျး သကျဆိုငျသူတှေ အားလုံးနဲ့ တှေ့ခှင့ျရအောငျ ကွိုးစားဖို့လညျး လိုပါတယျ "
တကယျတော့ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးမြား စညျးဝေးပှဲကို ဇနျနဝါရီ (၁၆-၁၇)မှာ ကငြျးပဖို့ ကနဦးက စီစဉျထားခဲ့ပမေယ့ျ ဖဖေေါျဝါရီလထဲ ရှှေ့ဆိုငျးခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပွငျ မွနျမာနိုငျငံတှငျး အကွမျးဖကျမှုတှကေို ခကြျခငြျး ရပျတန့ျဖို့နဲ့ ဒီပဋိပက်ခထဲ သကျဆိုငျသူတှေ အားလုံးအနနေဲ့ အတတျနိုငျဆုံး ထိနျးထိနျးသိမျးသိမျး လုပျဆောငျကွဖို့ကိုလညျး အာဆီယံအဖှဲ့ကွီးက ဖဖေေါျဝါရီ ၂ ရကျ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ထပျမံ တိုကျတှနျးခဲ့ကွောငျး AFP သတငျးမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
