ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ကျောက်မဲနဲ့ သီပေါမြို့နယ်အတွင်းမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်တွေအကြား တိုက်ပွဲတွေ ပိုမိုပြင်းထန်လာနေတာကြောင့် ဒေသခံရွာသားတွေဟာ သီပေါနဲ့ ကျောက်မဲမြို့တွေမှာ တိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ကျောက်မဲမြို့မှာ စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ခန့်မှန်းချေ ၂၀၀၀ ကျော်လောက်ရှိနေပြီး သီပေါမြို့မှာတော့ ၄၀၀ ကျော်လောက်ရောက်လာကြတယ်လို့ ကူညီရေးဆောင်ရွက် နေသူတွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်က ပေးပို့ထားတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်က စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ အခြေအနေ ကိုသားညွန့်ဦးပြောပြပါမယ်။
သီပေါမြို့နယ်နဲ့ ကျောက်မဲမြို့နယ်အစပ်ဒေသမှာ TNLA တအန်း(ပလောင်)၊ SSPP ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းပူးပေါင်းတပ်နဲ့ RCSS ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း တပ်တွေအကြား ဖြစ်ပွားနေတဲ့တိုက်ပွဲဟာ ရက်သတ္တနှစ်ပတ်ကျော်ကြာလာပါပြီ။ အချိန်ကြာလာသလို တိုက်ပွဲလည်း ပိုပြင်းထန်လာတာကြောင့် စစ်ဘေးလွတ်အောင် ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ပိုများလာနေပါတယ်။ ဒီနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်နေ့အထိ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေအကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေတဲ့အခြေအနေကို စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေကိုကူညီနေတဲ့ ကျောက်မဲမြို့က ဦးစိုင်းပူးက VOA ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ အခုလည်း ဖြစ်နေတုံးပဲဗျာ။ အခုက သီပေါနားမှာ ဖြစ်နေတယ်။ မနေ့ကနဲ့ ဒီနေ့ကတော့ သီပေါနားမှာ ဖြစ်နေ တယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ရက်ကတော့ ရေပူရွာမှာ တောက်လျောက်ဖြစ်နေတယ်။ ရေပူရွာတဝှိုက်ပေါ့။ အဲဒါ ၅ရက်ဆက်တိုက်ပေါ့။ ကြားထဲမှာကတော့ တစ်ရက် နားသွားသေးတယ်။ တိုက်ပွဲဖြစ်တာ တကယ့်အကြီးအကျယ်ပေါ့နော်။ လက်နက်ကြီးနဲ့ ထုပြီးမှ ဖြစ်လာတဲ့အတိုင်းအတာပေါ့။”
အခုလို ဖြစ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ကျောက်မဲမြို့ပေါ်မှာတင် စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၂ ထောင့် ၅ ရာလောက် ရောက်ရှိ ခိုလှုံနေကြတယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။
“ ခန့်မှန်းခြေကတော့ အခု ကျောက်မဲမြို့မှာ စစ်ရှောင်လို့ ပြောရမှာပေါ့။ ၂ထောင်။ ၂ ထောင် ၅ရာ ဝန်းကျင် လောက်တော့ ရှိလိမ့်မယ်။ စုစုပေါင်း။ အခုက သီပေါနဲ့ ကျောက်မဲကြားက ရွာတွေဆိုရင် အကုန်လုံး ပြေးကြတာကိုး။ ရေပူဘက်က ဆိုရင် ဘော်ကြိုဘုရားမှာ သွားနေကြတယ်။ သီပေါထဲမှာ သွားနေကြတယ်။ ရေပူရဲ့ ဒီဘက်ဆိုရင်တော့ ကျောက်မဲဘက်ကို ပြေးလာကြတယ်။ သူတို့က တိုက်ပွဲဖြစ်တယ်ဆို မနက်ပိုင်းလေးဖြစ်ပြီးတော့ နေ့လည်ပိုင်းလေ ငြိမ်သွားလိုက်တယ်။ အဲလိုမျိုးငြိမ်သွားလိုက်တော့ ဝင်လိုက်၊ ထွက်လိုက်၊ ဝင်လိုက်၊ထွက်လိုက် အဲလိုမျိုးဖြစ်နေတာပေါ့။ စာရင်းက အတိအကျမရဘူး။ ”
စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ ကျောက်မဲမြို့ပေါ်က ဘုန်းကြီးကျောင်းနဲ့ နီးစပ်ရာမိတ်ဆွေတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေဆီမှာ ခိုလှုံနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
လက်နက်ကိုင်တပ်တွေက တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမယ့်အခြေအနေရှိရင် ရွာသားတွေကို တိမ်းရှောင်ခိုင်းတာမျိုးရှိသလို ဒေသခံတွေကလည်း စားနပ်ရိက္ခာတွေပါ သယ်ယူတိမ်းရှောင်လာတာကြောင့် လောလောဆည် ရိက္ခာအခက်အခဲ မရှိကြောင်း ဦးစိုင်းပူးက ပြောပါတယ်။
သီပေါဘက်မှာတော့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ ဘော်ကြိုဘုရား၊ သာသနာ ၂၅၀၀ ကျောင်းတိုက်နဲ့ မိတ်တွေတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေဆီမှာ တိမ်းရှောင်နေကြပါတယ်။ လက်ရှိ သီပေါဘက်က အခြေအနေကိုတော့ စစ်ပြေးလာသူတွေကို ကူညီနေတဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ သီပေါမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် နန်းမွမ်းမွမ်းပေါင်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“ နေ့တိုင်းတော့ ချနေတာပဲ၊ အသံတွေကြားနေရတာ။ မြို့ထဲမှာ နေတာတောင်မှ။ စစ်ရှောင်တွေလည်း တိုးတယ်။ ဘောကြိုမှာက ၄၂၉ ယောက်။ ၂၅၀၀ နဲ့မှ ၇၀ ကျော်ရှိတယ်ရှင့်။ စားရေးသောက်ရေးတွေက လူမှုရေး၊ပရဟိတအဖွဲ့တွေလည်း လာကူတယ်။ တခြားမြို့က စေတနာရှင်တွေလည်း လာတယ်။ ပြီးရင် NGO အဖွဲ့ကလည်း မိသားစုသုံး ပစ္စည်းတွေ၊ စားနပ်ရိက္ခာတွေ တစ်ပတ်ပြည့်တာနဲ့ သူတို့ မဖူလုံဘူးဆို ပြန်လာချ ပေးတဲ့ အတွက် စားနပ်ရိက္ခာတော့ လောက်တယ်လို့ ပြောရမှာ။ သူတို့ လိုအပ်တာတွေကတော့ စောင်တွေ၊ အနွေးထည် တွေပေါ့နော်။ ဒီအချိန်ကတော့ အဲလိုမျိုးပေါ့။”
နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အရင်ထဲက လူသားချင်းဆိုင်ရာ ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေပေးနေတဲ့ နိုင်ငံတကာကူညီကယ်ဆယ်ရေးကော်မတီ IRC နဲ့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ Save the Children အဖွဲ့တွေက ကူညီနေပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ပိုင်း မိုင်းကိုင်မြို့နယ်အတွင်းမှာလည်း TNLA တအန်း(ပလောင်)၊ SSPP ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းပူးပေါင်းတပ်နဲ့ RCSS ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းတပ်တွေအကြား တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေပြီး စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ၂ ထောင်ကျော်ဟာ မိုင်းကိုင်မြို့ပေါ်မှာ တိမ်းရှောင် ခိုလှုံနေကြရပါတယ်။
...........................................................................................
ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျး တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှအေကွားတိုကျပှဲပွငျးထနျ
(Unicode)
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး ကြောကျမဲနဲ့ သီပေါမွို့နယျအတှငျးမှာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျတှအေကွား တိုကျပှဲတှေ ပိုမိုပွငျးထနျလာနတောကွောင့ျ ဒသေခံရှာသားတှဟော သီပေါနဲ့ ကြောကျမဲမွို့တှမှော တိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။ ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ကြောကျမဲမွို့မှာ စဈပွေးဒုက်ခသညျ ခန့ျမှနျးခြေ ၂၀၀၀ ကြောျလောကျရှိနပွေီး သီပေါမွို့မှာတော့ ၄၀၀ ကြောျလောကျရောကျလာကွတယျလို့ ကူညီရေးဆောငျရှကျ နသေူတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျက ပေးပို့ထားတဲ့ ရှမျးပွညျနယျက စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ အခွအေနေ ကိုသားညှန့ျဦးပွောပွပါမယျ။
သီပေါမွို့နယျနဲ့ ကြောကျမဲမွို့နယျအစပျဒသေမှာ TNLA တအနျး(ပလောငျ)၊ SSPP ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးပူးပေါငျးတပျနဲ့ RCSS ရှမျးပွညျတောငျပိုငျး တပျတှအေကွား ဖွဈပှားနတေဲ့တိုကျပှဲဟာ ရကျသတ်တနှဈပတျကြောျကွာလာပါပွီ။ အခြိနျကွာလာသလို တိုကျပှဲလညျး ပိုပွငျးထနျလာတာကွောင့ျ စဈဘေးလှတျအောငျ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ပိုမြားလာနပေါတယျ။ ဒီနေ့ ဇနျနဝါရီလ ၂၅ ရကျနေ့အထိ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှအေကွား တိုကျပှဲဖွဈပှားနတေဲ့အခွအေနကေို စဈပွေးဒုက်ခသညျတှကေိုကူညီနတေဲ့ ကြောကျမဲမွို့က ဦးစိုငျးပူးက VOA ကို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ အခုလညျး ဖွဈနတေုံးပဲဗြာ။ အခုက သီပေါနားမှာ ဖွဈနတေယျ။ မနေ့ကနဲ့ ဒီနေ့ကတော့ သီပေါနားမှာ ဖွဈနေ တယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ၅ရကျကတော့ ရပေူရှာမှာ တောကျလြောကျဖွဈနတေယျ။ ရပေူရှာတဝှိုကျပေါ့။ အဲဒါ ၅ရကျဆကျတိုကျပေါ့။ ကွားထဲမှာကတော့ တရကျ နားသှားသေးတယျ။ တိုကျပှဲဖွဈတာ တကယ့ျအကွီးအကယြျပေါ့နောျ။ လကျနကျကွီးနဲ့ ထုပွီးမှ ဖွဈလာတဲ့အတိုငျးအတာပေါ့။”
အခုလို ဖွဈနတေဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ကြောကျမဲမွို့ပေါျမှာတငျ စဈဘေးဒုက်ခသညျ ၂ ထောင့ျ ၅ ရာလောကျ ရောကျရှိ ခိုလှုံနကွေတယျလို့ ပွောပွပါတယျ။
“ ခန့ျမှနျးခွကေတော့ အခု ကြောကျမဲမွို့မှာ စဈရှောငျလို့ ပွောရမှာပေါ့။ ၂ထောငျ။ ၂ ထောငျ ၅ရာ ဝနျးကငြျ လောကျတော့ ရှိလိမ့ျမယျ။ စုစုပေါငျး။ အခုက သီပေါနဲ့ ကြောကျမဲကွားက ရှာတှဆေိုရငျ အကုနျလုံး ပွေးကွတာကိုး။ ရပေူဘကျက ဆိုရငျ ဘောျကွိုဘုရားမှာ သှားနကွေတယျ။ သီပေါထဲမှာ သှားနကွေတယျ။ ရပေူရဲ့ ဒီဘကျဆိုရငျတော့ ကြောကျမဲဘကျကို ပွေးလာကွတယျ။ သူတို့က တိုကျပှဲဖွဈတယျဆို မနကျပိုငျးလေးဖွဈပွီးတော့ နေ့လညျပိုငျးလေ ငွိမျသှားလိုကျတယျ။ အဲလိုမြိုးငွိမျသှားလိုကျတော့ ဝငျလိုကျ၊ ထှကျလိုကျ၊ ဝငျလိုကျ၊ထှကျလိုကျ အဲလိုမြိုးဖွဈနတောပေါ့။ စာရငျးက အတိအကမြရဘူး။ ”
စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော ကြောကျမဲမွို့ပေါျက ဘုနျးကွီးကြောငျးနဲ့ နီးစပျရာမိတျဆှတှေေ၊ ဆှမြေိုးတှဆေီမှာ ခိုလှုံနကွေတာဖွဈပါတယျ။
လကျနကျကိုငျတပျတှကေ တိုကျပှဲဖွဈပှားမယ့ျအခွအေနရှေိရငျ ရှာသားတှကေို တိမျးရှောငျခိုငျးတာမြိုးရှိသလို ဒသေခံတှကေလညျး စားနပျရိက်ခာတှပေါ သယျယူတိမျးရှောငျလာတာကွောင့ျ လောလောဆညျ ရိက်ခာအခကျအခဲ မရှိကွောငျး ဦးစိုငျးပူးက ပွောပါတယျ။
သီပေါဘကျမှာတော့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော ဘောျကွိုဘုရား၊ သာသနာ ၂၅၀၀ ကြောငျးတိုကျနဲ့ မိတျတှတှေေ၊ ဆှမြေိုးတှဆေီမှာ တိမျးရှောငျနကွေပါတယျ။ လကျရှိ သီပေါဘကျက အခွအေနကေိုတော့ စဈပွေးလာသူတှကေို ကူညီနတေဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရ သီပေါမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ နနျးမှမျးမှမျးပေါငျးက အခုလို ပွောပါတယျ။
“ နေ့တိုငျးတော့ ခနြတောပဲ၊ အသံတှကွေားနရေတာ။ မွို့ထဲမှာ နတောတောငျမှ။ စဈရှောငျတှလေညျး တိုးတယျ။ ဘောကွိုမှာက ၄၂၉ ယောကျ။ ၂၅၀၀ နဲ့မှ ၇၀ ကြောျရှိတယျရှင့ျ။ စားရေးသောကျရေးတှကေ လူမှုရေး၊ပရဟိတအဖှဲ့တှလေညျး လာကူတယျ။ တခွားမွို့က စတေနာရှငျတှလေညျး လာတယျ။ ပွီးရငျ NGO အဖှဲ့ကလညျး မိသားစုသုံး ပစ်စညျးတှေ၊ စားနပျရိက်ခာတှေ တဈပတျပွည့ျတာနဲ့ သူတို့ မဖူလုံဘူးဆို ပွနျလာခြ ပေးတဲ့ အတှကျ စားနပျရိက်ခာတော့ လောကျတယျလို့ ပွောရမှာ။ သူတို့ လိုအပျတာတှကေတော့ စောငျတှေ၊ အနှေးထညျ တှပေေါ့နောျ။ ဒီအခြိနျကတော့ အဲလိုမြိုးပေါ့။”
နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှအေနနေဲ့ အရငျထဲက လူသားခငြျးဆိုငျရာ ကူညီထောကျပံ့မှုတှပေေးနတေဲ့ နိုငျငံတကာကူညီကယျဆယျရေးကောျမတီ IRC နဲ့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ Save the Children အဖှဲ့တှကေ ကူညီနပေါတယျ။ ရှမျးပွညျနယျ တောငျပိုငျး မိုငျးကိုငျမွို့နယျအတှငျးမှာလညျး TNLA တအနျး(ပလောငျ)၊ SSPP ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးပူးပေါငျးတပျနဲ့ RCSS ရှမျးပွညျတောငျပိုငျးတပျတှအေကွား တိုကျပှဲဖွဈပှားနပွေီး စဈပွေးဒုက်ခသညျ ၂ ထောငျကြောျဟာ မိုငျးကိုငျမွို့ပေါျမှာ တိမျးရှောငျ ခိုလှုံနကွေရပါတယျ။
