{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အခုလို စစ်အာဏာသိမ်းမှုဆန့်ကျင်တဲ့ဆန္ဒပြပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့တချိန်တည်းမှာပဲ၊ ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအခြေအနေကလည်း ရင်ဆိုင်နေရဆဲပါ။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေပါ အလုပ်မဆင်းဆန္ဒပြတာတွေရှိလာတာကြောင့်၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ပိုးရှိမရှိ ဓါတ်ခွဲနမူနာယူ စစ်ဆေးမှုလုပ်ငန်းတွေလည်း အတော်များများ ရပ်ဆိုင်းနေရတာပါ။ ဒီအခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်မှာရှိတဲ့ ဆေးသုတေသဦးစီးဌာနက အရာရှိတဦးကို မစုမြတ်မွန်က မေးမြန်းထားပါတယ်။
စုမြတ်မွန်။ "ဆရာမတို့ရဲ့ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာရှိမရှိ အဓိက စစ်ပေးနေတဲ့ နေရာတခုမှာ အခုဆရာမတို့ အပါအဝင် ဆေးသုတေသနဌာနက ပညာရှင်တွေ၊ ဆရာဝန်တွေက CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်နေတော့ ကိုဗစ်စစ်ဆေးမှုတွေကို ဘယ်လိုလုပ်ထားပါလဲရှင့်။ "
"ဆေးသုတေသနဌာနဆရာဝန်။ကျွန်မအနေနဲ့ အဲဒီမေးခွန်းကို ဖြေတာ တဝက်တပျက်ဖြစ်မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျွန်မက အဲဒီစစ်ဆေးမှုတွေကို တာဝန်ခံထားတဲ့လူတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်မသိသလောက်ပြောပါမယ်။ အဓိကက National health level အထိက ကျွန်မတို့ ဆေးသုတေသနနဲ့ မတူသေးဘူး။ အမျိုးသားဓါတ်ခွဲဌာနက တခုပေါ့။ သူတို့ကလည်း အများကြီးစစ်တယ်။ ကျွန်မတို့ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနမှာလည်း စစ်ပေးတဲ့ team ရှိပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ team ၂ team ထဲမှာ ပထမအပါတ်ထဲက တဖြည်းဖြည်းချင်းနှုတ်ထွက်ကြတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ထဲမှာ ဆက်မပါတော့ဘူး။ အခုဆို တဖွဲ့ဆို လုံးလုံးရပ်နားလိုက်ပြီ။ နောက်တဖွဲ့ကလည်း လူမရှိသလောက်ဖြစ်သွားပြီ။ ကျွန်မလက်ရှိအနေအထား သိသလောက်တော့ လုပ်မပေးနေတော့ဘူးလို့ပဲ သိထားပါတယ်။ "
စုမြတ်မွန်။ "အခုကိုဗစ်နဲ့ပါတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်နေတာတွေကရော ဘယ်သူတွေက စစ်ပေးပြီး ထုတ်ပြန်နေတယ်လို့ ဆရာမသိထားပါလဲ။ "
ဆေးသုတေသနဌာနဆရာဝန်။ " ကျွန်မနဲ့ Network ရှိသမ ျှ၊ ကျွန်မမေးသမ ျှ၊ ဥပမာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် တခြားမြို့တွေမှာ စစ်ဆေးပြီး ဒေတာထည့်ပေးပြီး Central စုတဲ့နေရာရှိတယ်။ အဲဒီနေရာကို ဒေတာ မပို့ပေးတော့ဘူးလို့သိရတယ်။ ဘာကြောင့်ဆိုတော့ စစ်တာကလည်း Swab ယူတဲ့ အဖွဲ့တွေ Swab ယူပြီးတော့မှ စစ်နိုင်တာပါ။ Swab အဖွဲ့တော်တော်များများ၊ ကျွန်မတို့ရုံးက Swab အဖွဲ့လည်း မလုပ်တော့ဘူး။ တခြားအဖွဲ့တွေက Volunteer တွေလည်း ရပ်လိုက်ကြပြီဖြစ်လို့ ဘယ်ကနေ ဒေတာတွေထွက်နေလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ အစထဲက စစ်နိုင်တဲ့ဌာနတွေထဲမှာ တပ်ဖက်ကလည်း ရှိပါတယ်။ စစ်တပ်ထဲမှာလည်း စစ်ပေးနိုင်တဲ့ဟာရှိပါတယ်။ အဲတော့ အဲဒီဖက်က တက်ကောင်းတက်နေတာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ တချို့သော အသေး အသေးစစ်နေတဲ့ နေရာတွေလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီဒေတာတွေကတော့ တကယ်တမ်း လူထုထဲမှာ တကယ် COVID 19 ဖြစ်နေ မဖြစ်နေကို မထင်ဟပ်နိုင်ပါဘူး။ သေချာတာတော့ Reflect မလုပ်နိုင်ပါဘူး။"
စုမြတ်မွန်။ "အခုလက်ရှိ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေတဲ့ အခြေအနေရော ဘာသိထားပါလဲရှင့်။ "
ဆေးသုတေသနဌာနဆရာဝန်။ "ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးက ကျွန်မတို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို First dose ထိုးတာ အကုန်ပြီးသွားပြီလို့ ကျွန်မနားလည်တယ်။ ကျွန်မတို့ဆို နောက်ဆုံးအသုတ်မှာ ထိုးပြီးပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်မှာ စထိုးတယ်။ ကျွန်မဆိုရင် ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက်နေ့မှာ ထိုးတယ်။ အဲဒီကာလအတွင်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ Volunteer တွေထိုးပြီးပြီလို့ နားလည်တယ်။ ကျန်နေတာ ဆက်နေတယ်လို့တော့ ကျွန်မ မသိဘူးရှင့်။"
စုမြတ်မွန်။ "ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ တခြားနိုင်ငံတွေက ဝယ်ထားတာတွေ။ လှူတဲ့ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ မြန်မာနိုင်ငံကို ထပ်ပြီး ရောက်လာနေလား။ အဲဒါတွေနဲ့ပါတ်သက်လို့ရော ဆရာမတို့ ဘာသိထားပါလဲ။"
ဆေးသုတေသနဌာနဆရာဝန်။ "အဲဒါကျတော့ ကျွန်မတို့ဌာနနဲ့လည်း မဆိုင်တော့ ပြောဖို့ခက်ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုး စီမံချက်က အဓိက လုပ်ရတာ။ နေပြည်တော်မှာရှိတဲ့ တိုးချဲ့ကာကွယ်ဆေးထိုး စီမံချက်က တာဝန်ယူ လုပ်ဆောင်ပေးနေတာဖြစ်တော့ ကျွန်မတို့ မသိပါဘူး။"
စုမြတ်မွန်။ " မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေ့စဉ်ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ တော်တော်လေးနည်းသွားပြီ။ ၃၀၀ အောက်ရောက်နေချိန်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို မကျေနပ်တဲ့ ပြည်သူတွေ အခုဆို သိန်းနဲ့ချီ လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြနေကြတယ်။ ဆိုတော့ ဒီကနေတကယ့်ကို Super spreader အကြီးအကျယ် ပြန်ပြီး ကူးစက်မှာမျိုး ဆရာမတို့ ဘယ်လောက်စိုးရိမ်ပါလဲ။ "
ဆေးသုတေသနဌာနဆရာဝန်။ "ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့ စိုးရိမ်မှုတော့ ရှိပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေဆိုလည်း First dose ပဲထိုးရသေးတာ။ ပြည်သူတွေဆို တကယ်က မထိုးရသေးဘူး။ ကျွန်မတို့လည်း Second dose ထိုးနိုင်မယ် မထိုးနိုင်ဘူး။ ရမယ် မရဘူး မသေချာဘူး။ ပြည်သူထဲမှာဆို မထိုးရသေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ တချို့ ကိုဗစ်ဖြစ်ပြီးသားလူတွေမှာတော့ သူ့ဟာသူ တုံ့ပြန်တဲ့ စွမ်းအား၊ Immunity ထွက်ပြီးသားတွေလည်း ရှိနေတယ်။ ကျွန်မတို့ဆရာကြီး ဦးဇော်ဝေစိုးကလည်း ပြောခဲ့တယ်။ အထိုက်အလေ ျာက် ပြည်သူတွေကြားမှာ Immunity ရနေပြီလို့တော့ ယူဆတယ်။ အဲတော့ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေကိုကြည့်ရင် နီးကပ်စွာရှိနေကြတာတော့ မှန်တယ်။ အကုန်လုံး Mask တပ်ထားကြတယ်။ မတပ်တဲ့သူဆိုတာ မတေ့ွသလောက်ပဲ။ အကုန်လုံး Mask တပ်ပြီးတော့တော့ လှုပ်ရှားကြတယ်။ အဲဒီအသိကိုလည်း ရှိနေကြတယ်။ ကျွန်မတို့အများကြီး ပညာပေးခဲ့ကြတယ်ဆိုတော့လေ။ အဲတော့ တအားကြီးတော့ မစိုးရိမ်ဘူး။ ဖြစ်ကောင်းတော့ ပြန်ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါမျိုးတော့ ကျွန်မတို့စိတ်မပူဘူး။ ဆန္ဒပြတာကို စည်းကမ်းတကျလုပ်မယ်ဆိုရင် အဲဒါလည်း အရမ်းကြီး စိုးရိမ်စရာ မလိုဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ "
...................................................
{{Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံတှငျး အခုလို စဈအာဏာသိမျးမှုဆန့ျကငြျတဲ့ဆန်ဒပွပှဲတှဖွေဈနတေဲ့တခြိနျတညျးမှာပဲ၊ ကိုဗဈကပျဘေးအခွအေနကေလညျး ရငျဆိုငျနရေဆဲပါ။ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှပေါ အလုပျမဆငျးဆန်ဒပွတာတှရှေိလာတာကွောင့ျ၊ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျပိုးရှိမရှိ ဓါတျခှဲနမူနာယူ စဈဆေးမှုလုပျငနျးတှလေညျး အတောျမြားမြား ရပျဆိုငျးနရေတာပါ။ ဒီအခွအေနတှေနေဲ့ပတျသကျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနလကျအောကျမှာရှိတဲ့ ဆေးသုတသေဦးစီးဌာနက အရာရှိတဦးကို မစုမွတျမှနျက မေးမွနျးထားပါတယျ။
စုမွတျမှနျ။ "ဆရာမတို့ရဲ့ ဆေးသုတသေနဦးစီးဌာနက မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာရှိမရှိ အဓိက စဈပေးနတေဲ့ နရောတခုမှာ အခုဆရာမတို့ အပါအဝငျ ဆေးသုတသေနဌာနက ပညာရှငျတှေ၊ ဆရာဝနျတှကေ CDM လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျနတေော့ ကိုဗဈစဈဆေးမှုတှကေို ဘယျလိုလုပျထားပါလဲရှင့ျ။ "
"ဆေးသုတသေနဌာနဆရာဝနျ။ကြှနျမအနနေဲ့ အဲဒီမေးခှနျးကို ဖွတော တဝကျတပကြျဖွဈမယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကြှနျမက အဲဒီစဈဆေးမှုတှကေို တာဝနျခံထားတဲ့လူတော့ မဟုတျဘူး။ ဒါပမေဲ့ ကြှနျမသိသလောကျပွောပါမယျ။ အဓိကက National health level အထိက ကြှနျမတို့ ဆေးသုတသေနနဲ့ မတူသေးဘူး။ အမြိုးသားဓါတျခှဲဌာနက တခုပေါ့။ သူတို့ကလညျး အမြားကွီးစဈတယျ။ ကြှနျမတို့ ဆေးသုတသေနဦးစီးဌာနမှာလညျး စဈပေးတဲ့ team ရှိပါတယျ။ အဲဒီအဖှဲ့ team ၂ team ထဲမှာ ပထမအပါတျထဲက တဖွညျးဖွညျးခငြျးနှုတျထှကျကွတယျ။ အဲဒီအဖှဲ့ထဲမှာ ဆကျမပါတော့ဘူး။ အခုဆို တဖှဲ့ဆို လုံးလုံးရပျနားလိုကျပွီ။ နောကျတဖှဲ့ကလညျး လူမရှိသလောကျဖွဈသှားပွီ။ ကြှနျမလကျရှိအနအေထား သိသလောကျတော့ လုပျမပေးနတေော့ဘူးလို့ပဲ သိထားပါတယျ။ "
စုမွတျမှနျ။ "အခုကိုဗဈနဲ့ပါတျသကျပွီး ထုတျပွနျနတောတှကေရော ဘယျသူတှကေ စဈပေးပွီး ထုတျပွနျနတေယျလို့ ဆရာမသိထားပါလဲ။ "
ဆေးသုတသေနဌာနဆရာဝနျ။ " ကြှနျမနဲ့ Network ရှိသမ ြှ၊ ကြှနျမမေးသမ ြှ၊ ဥပမာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ တခွားမွို့တှမှော စဈဆေးပွီး ဒတောထည့ျပေးပွီး Central စုတဲ့နရောရှိတယျ။ အဲဒီနရောကို ဒတော မပို့ပေးတော့ဘူးလို့သိရတယျ။ ဘာကွောင့ျဆိုတော့ စဈတာကလညျး Swab ယူတဲ့ အဖှဲ့တှေ Swab ယူပွီးတော့မှ စဈနိုငျတာပါ။ Swab အဖှဲ့တောျတောျမြားမြား၊ ကြှနျမတို့ရုံးက Swab အဖှဲ့လညျး မလုပျတော့ဘူး။ တခွားအဖှဲ့တှကေ Volunteer တှလေညျး ရပျလိုကျကွပွီဖွဈလို့ ဘယျကနေ ဒတောတှထှေကျနလေဲဆိုတာ စိတျဝငျစားဖို့ကောငျးတယျ။ ဒါပမေဲ့ အစထဲက စဈနိုငျတဲ့ဌာနတှထေဲမှာ တပျဖကျကလညျး ရှိပါတယျ။ စဈတပျထဲမှာလညျး စဈပေးနိုငျတဲ့ဟာရှိပါတယျ။ အဲတော့ အဲဒီဖကျက တကျကောငျးတကျနတောလညျး ဖွဈကောငျးဖွဈနိုငျတယျ။ တခြို့သော အသေး အသေးစဈနတေဲ့ နရောတှလေညျး ရှိနိုငျပါတယျ။ အဲဒီဒတောတှကေတော့ တကယျတမျး လူထုထဲမှာ တကယျ COVID 19 ဖွဈနေ မဖွဈနကေို မထငျဟပျနိုငျပါဘူး။ သခြောတာတော့ Reflect မလုပျနိုငျပါဘူး။"
စုမွတျမှနျ။ "အခုလကျရှိ ကိုဗဈကာကှယျဆေး ထိုးပေးနတေဲ့ အခွအေနရေော ဘာသိထားပါလဲရှင့ျ။ "
ဆေးသုတသေနဌာနဆရာဝနျ။ "ကိုဗဈကာကှယျဆေးက ကြှနျမတို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို First dose ထိုးတာ အကုနျပွီးသှားပွီလို့ ကြှနျမနားလညျတယျ။ ကြှနျမတို့ဆို နောကျဆုံးအသုတျမှာ ထိုးပွီးပါတယျ။ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေို ဇနျနဝါရီ ၂၇ ရကျမှာ စထိုးတယျ။ ကြှနျမဆိုရငျ ဖဖေောျဝါရီ ၅ ရကျနေ့မှာ ထိုးတယျ။ အဲဒီကာလအတှငျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ Volunteer တှထေိုးပွီးပွီလို့ နားလညျတယျ။ ကနြျနတော ဆကျနတေယျလို့တော့ ကြှနျမ မသိဘူးရှင့ျ။"
စုမွတျမှနျ။ "ကိုဗဈကာကှယျဆေးတှေ တခွားနိုငျငံတှကေ ဝယျထားတာတှေ။ လှူတဲ့ကိုဗဈကာကှယျဆေးတှေ မွနျမာနိုငျငံကို ထပျပွီး ရောကျလာနလေား။ အဲဒါတှနေဲ့ပါတျသကျလို့ရော ဆရာမတို့ ဘာသိထားပါလဲ။"
ဆေးသုတသေနဌာနဆရာဝနျ။ "အဲဒါကတြော့ ကြှနျမတို့ဌာနနဲ့လညျး မဆိုငျတော့ ပွောဖို့ခကျပါတယျ။ အဲဒါကတော့ ကာကှယျဆေးထိုး စီမံခကြျက အဓိက လုပျရတာ။ နပွေညျတောျမှာရှိတဲ့ တိုးခြဲ့ကာကှယျဆေးထိုး စီမံခကြျက တာဝနျယူ လုပျဆောငျပေးနတောဖွဈတော့ ကြှနျမတို့ မသိပါဘူး။"
စုမွတျမှနျ။ " မွနျမာနိုငျငံမှာ နေ့စဉျကိုဗဈအတညျပွုလူနာ တောျတောျလေးနညျးသှားပွီ။ ၃၀၀ အောကျရောကျနခြေိနျမှာ စဈအာဏာသိမျးမှု ဖွဈပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးမှုကို မကြနေပျတဲ့ ပွညျသူတှေ အခုဆို သိနျးနဲ့ခြီ လမျးပေါျထှကျ ဆန်ဒပွနကွေတယျ။ ဆိုတော့ ဒီကနတေကယ့ျကို Super spreader အကွီးအကယြျ ပွနျပွီး ကူးစကျမှာမြိုး ဆရာမတို့ ဘယျလောကျစိုးရိမျပါလဲ။ "
ဆေးသုတသေနဌာနဆရာဝနျ။ "ကြှနျမတို့အနနေဲ့ ထိုကျသင့ျတဲ့ စိုးရိမျမှုတော့ ရှိပါတယျ။ ကြှနျမတို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှဆေိုလညျး First dose ပဲထိုးရသေးတာ။ ပွညျသူတှဆေို တကယျက မထိုးရသေးဘူး။ ကြှနျမတို့လညျး Second dose ထိုးနိုငျမယျ မထိုးနိုငျဘူး။ ရမယျ မရဘူး မသခြောဘူး။ ပွညျသူထဲမှာဆို မထိုးရသေးဘူး။ ဒါပမေဲ့ တခြို့ ကိုဗဈဖွဈပွီးသားလူတှမှောတော့ သူ့ဟာသူ တုံ့ပွနျတဲ့ စှမျးအား၊ Immunity ထှကျပွီးသားတှလေညျး ရှိနတေယျ။ ကြှနျမတို့ဆရာကွီး ဦးဇောျဝစေိုးကလညျး ပွောခဲ့တယျ။ အထိုကျအလေ ြာကျ ပွညျသူတှကွေားမှာ Immunity ရနပွေီလို့တော့ ယူဆတယျ။ အဲတော့ ဖွဈကောငျးဖွဈလာနိုငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဆန်ဒပွသူတှကေိုကွည့ျရငျ နီးကပျစှာရှိနကွေတာတော့ မှနျတယျ။ အကုနျလုံး Mask တပျထားကွတယျ။ မတပျတဲ့သူဆိုတာ မတှေ့သလောကျပဲ။ အကုနျလုံး Mask တပျပွီးတော့တော့ လှုပျရှားကွတယျ။ အဲဒီအသိကိုလညျး ရှိနကွေတယျ။ ကြှနျမတို့အမြားကွီး ပညာပေးခဲ့ကွတယျဆိုတော့လေ။ အဲတော့ တအားကွီးတော့ မစိုးရိမျဘူး။ ဖွဈကောငျးတော့ ပွနျဖွဈလာနိုငျတယျ။ ဒါမြိုးတော့ ကြှနျမတို့စိတျမပူဘူး။ ဆန်ဒပွတာကို စညျးကမျးတကလြုပျမယျဆိုရငျ အဲဒါလညျး အရမျးကွီး စိုးရိမျစရာ မလိုဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ "
