မြန္ျပည္နယ္က ၿမိဳ ႔နယ္ (၁၀) ခုစလံုးမွာ တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာမႈ အားနည္းတဲ့အတြက္ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္သူကို အေရးမယူႏိုင္ေၾကာင္း လြန္ခဲ့တဲ့ ဇြန္လ (၈) ရက္ေန႔က ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ေရလုပ္သားလစာကို ေခါင္းပံုျဖတ္မႈ၊ လူကုန္းကူမႈ၊ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးက ေျမကြက္ေရာင္းစားမႈစတဲ့ ျပႆနာေတြကို ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ အားနည္းေနတာကို က်ဳိက္ထို၊ ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ ေရးၿမိဳ ႔နယ္မွာ ျပည္သူလူထုက ေမလမွာ (၃) ရက္ဆက္တုိက္ ဆႏၵျပၾကပါတယ္။ မတရားလုပ္တာေတြကို သည္းမခံႏုိင္ေတာ့လို႔ ေပါက္ကြဲလာတဲ့သေဘာျဖစ္ပံု ရပါတယ္။
သုေတသီေတြျဖစ္တဲ့ Lisa Denney, William Bannett နဲ႔ ခင္သက္စိန္တို႔က ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ ေရးၿမိဳ ႔နယ္။ ရန္ကုန္တိုင္းက ဒလ၊ ေရႊျပည္သာ နဲ႔ လိႈင္သာယာတို႔မွာ ၂၀၁၆ မွာ ကြင္းဆင္းေလ့လာထားတဲ့ My Justice အစီရင္ခံစာမွာလည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းပံုကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တရားမွ်တမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူ႔သေဘာထား ေမးျမန္းတဲ့အခါ “ႀကီးတဲ့အမႈငယ္ေစ၊ ငယ္တဲ့အမႈေပ်ာက္ေစ” လို႔ ေျဖၾကပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ အမႈအေတာ္မ်ားမ်ားကို တရားဥပေဒအရ ေျဖရွင္းတာမဟုတ္ဘဲ၊ ေအာက္ေျခမွာ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ေျဖရွင္းေနပံု ရပါတယ္။ ဘဝဝဋ္ေၾကြးေၾကာင့္ ဒုကၡျဖစ္တယ္လို႔ ယံုၾကည္သူေတြလည္း ရိွပါတယ္။
တရားဥပေဒအရ အေရးယူဖို႔ ေငြေၾကးမတတ္ႏုိင္သူေတြ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈ (၁) မႈကို My Justice အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ မြန္ျပည္နယ္မွာ (၁၀) ႏွစ္ သမီးကို မုဒိမ္းက်င့္သူဟာ လူႀကီးလူေကာင္းျဖစ္လို႔ ရပ္ေက်းအာဏာပိုင္ေတြက ပထမေတာ့ မယံုပါဘူး။ ေဆးခန္းမွာ စစ္ေဆးတဲ့ အေထာက္အထားနဲ႔ ရဲကိုတိုင္မွ မုဒိမ္းသမား အဖမ္းခံရပါတယ္။ ေငြေၾကးအကုန္္အက်မ်ားမယ့္ အမႈႀကီးျဖစ္လို႔ မိန္ခေလးဘက္က Marie Stopes လူမႈေရးအဖြဲ႔ရဲ ႔ ေငြေၾကးအကူအညီနဲ႔ တရားစြဲပါတယ္။ တႏွစ္ေလာက္ အမႈစစ္ၿပီး ရုံးခ်ိန္မ်ားစြာၾကာတဲ့အခါ မုဒိမ္းတရားခံ ေထာင္ (၁၀) ႏွစ္ က်သြားပါတယ္။ အသင္းအဖြဲ႔ အကူအညီ မရခဲ့ရင္ အေရးယူဖို႔ မလြယ္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ဳိက္မေရာၿမိဳ ႔နယ္ ဦးေလးေက်းရြာက (၁၃) ႏွစ္ သမီးကို မုဒိမ္းက်င့္တဲ့ ေက်ာင္းထိုင္ဘုန္းႀကီးကို အာမခံနဲ႔ လႊတ္ေပးထားတဲ့ အမႈကိုလည္း မြန္ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇြန္လက ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။
ေက်းလက္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈဓေလ့ကို အလြဲသံုးစားလုပ္တဲ့ ဘုန္းႀကီးအခ်ဳိ ႔သတင္းကို ျပည္တြင္းသတင္းမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ေခတၱေနထိုင္တဲ့ မူလတန္းေက်ာင္းသူ (၄) ဦးကို ပုသိမ္ၿမိဳ ႔နယ္ ေရသိုးရြာ စိတၱသုခေက်ာင္းက တဦးတည္းေသာ ဘုန္းႀကီးဦးနႏၵသီရိက အဓမၼျပဳက်င့္တဲ့သတင္းကို ေမလ (၂၄) ရက္ေန႔ထုတ္ Myanmar Now သတင္းစာမွာ ဓါတ္ပံုေတြနဲ႔တကြ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ “လူဆိုရင္ ဓါးနဲ႔ခုတ္တယ္၊ ဘုန္းႀကီးဆိုေတာ့ မတတ္ႏုိင္ဘူး” လို႔ ကေလးတဦးရဲ ႔မိဘက ေျပာဆိုပါတယ္။ ဦးနႏၵသီရိဟာ လြတ္ေျမာက္ထြက္ေျပးသြားပါတယ္။ ဧရာဝတီတုိင္းမွာ မႏွစ္က မုဒိမ္းမႈ (၂၄၃) မႈ ျဖစ္ပြားတဲ့အနက္ (၁၅၆) မႈဟာ အသက္မျပည့္တဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြကို က်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
မိန္းမကို အႏိုင္က်င့္တဲ့ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈဟာ တရားရံုးမေရာက္ဘဲ ေပ်ာက္ပ်က္ကုန္တာ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ လူဦးေရသန္း (၅၀) ေက်ာ္ရိွတဲ့ တုိင္းျပည္မွာ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈ (၇၄၁) မႈကိုသာ ၂၀၁၄ ရဲမွတ္တမ္းမွာ ေတြ႔ရတာကိုၾကည့္ရင္ အမ်ဳိးသမီးေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈအမ်ားစုဟာ ကြယ္ေပ်ာက္ကုန္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်းလက္လူထုဟာ ျပႆနာျဖစ္ရင္ အိမ္နီးခ်င္း၊ ရပ္ကြက္လူႀကီး၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္း၊ ရပ္ကြက္အသင္းနဲ႔ ပါတီကိုယ္စားလွယ္ေတြကို အကူအညီ ေတာင္းေလ့ရိွပါတယ္။ ေနာက္မွ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ ရဲစခန္း၊ ၿမိဳ ႔နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ ၿမိဳ ႔နယ္တရားရံုး စသျဖင့္ အဆင့္ဆင့္ တက္သြားပါတယ္။ ျပႆနာကို ဘဝဝဋ္ေၾကြးအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ၿငိမ္ခံေနသူေတြလည္း ရိွပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ လႊဲမွားတဲ့ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
NLD အစိုးရ တက္လာကတည္းက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေၾကြးေၾကာ္လာတဲ့အတြက္ ဥပေဒနဲ႔ တရားေရးဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံျခားအဖြဲ႔အစည္းအခ်ဳိ ႔ဟာ ျမန္မာ့လူ႔ေဘာင္က တရားမွ်တေရး သေဘာတရားေတြကို စံုစမ္းေလ့လာၿပီး အႀကံဥာဏ္ေပးၾကပါတယ္။ တရားဥပေဒကို ဘယ္လိုက်င့္သံုးရမယ္ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သင္တန္းလည္း ေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာႀကီးငယ္ကို ေအာက္ေျခမွာသာ ေျဖရွင္းတဲ့ဓေလ့နဲ႔ ေငြေၾကးအခက္အခဲေၾကာင့္ ပိုၿပီးတရားမွ်တေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာဟာ ႏုိင္ငံျခားပညာရွင္ေတြ မတတ္ႏုိင္တဲ့ကိစၥပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ မကင္းတဲ့ တရားစီရင္ေရးလည္း ရိွပါတယ္။
အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းသြားမယ္ဆိုရင္ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ျပႆနာေျဖရွင္းေရးဓေလ့ကို ေျပာင္းလဲေစႏုိင္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုမွာ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဗဟုသုတ နည္းပါးေနတာဟာလည္း တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခက္အခဲတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒဆိုင္ရာ ဗဟုသုတ မရိွရင္ တရားမွ်တမႈရဲ ႔ အဓိပၸါယ္ကိုလည္း နားလည္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ရပ္ရြာတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးကို ဦးစားေပးတာမို႔ “ႀကီးတဲ့အမႈငယ္ေစ၊ ငယ္တဲ့အမႈေပ်ာက္ေစ” ဆိုတဲ့ ဓေလ့ကို သေဘာက်ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ ျပည္သူ႔အတြက္ တရားမွ်တမႈ မဟုတ္ေၾကာင္း My Justice အဖြဲ႔က သံုးသပ္ထားပါတယ္။
