[Zawgyi/Unicode]
မဲရုံမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတချို့ မဲမသမာမှုနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မမှန်မကန်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အကြောင်းပြောပြပါမယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံတာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတစ်ချို့ကို ရွေးကောက်ပွဲမှာ မမှန်မကန်ဆောင်ရွက်တယ်။ မဲမသမာမှုတွေ ပြုလုပ်တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့ ရဲစခန်းမှာ အမှုဖွင့်တိုင်ကြားထားတဲ့ အမှုတွေရှိသလို တရားရုံးတင်ထားတဲ့ အမှုတွေလည်း ရှိပါတယ်။
မဲရုံဝန်ထမ်း ဆရာ၊ ဆရာမတွေအပေါ် တရားစွဲဆိုထားတဲ့အမှု အနည်းဆုံး ၂ မှု ရှိနေတယ်လို့လည်း အခြေခံပညာ ပညာရေးလုပ်သားများ သမဂ္ဂက ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ဆရာဦးဝင်းမင်းထွဋ်က ပြောပါတယ်။
“ပျော်ဘွယ်က ဆရာမကြီးအမှုဆိုလို့ရှိရင် ဒါ တရားရုံးကို ရောက်သွားပြီပေါ့။ တရားရုံးမှာတင်ပြီး တရားစွဲပြီပေါ့။ နောက်တစ်ခုက လောလောဆယ် ရဲစခန်းမှာ တိုင်ပြီးတော့မှ အမှုတည်ဆောက်ပြီးတော့မှ တရားစွဲတာ ဆိုပြီး ၂ ပိုင်း ရှိတယ်ပေါ့။ ငပုတောပေါ့၊ ငပုတောမှာ ဆိုရင်တော့ ရဲစခန်းမှာတော့ တိုင်ထားပြီးပြီ။ ဒါလည်းတစ်မှုပေါ့၊ လောလောဆယ် ဒီ ၂ မှု ရှိတယ်။ နောက် တစ်ချို့ သေးသေးဖွဲဖွဲကိစ္စလေးတွေကတော့ ဆက်သွယ်လာတာ ကျနော်တို့နည်း ကျနော်တို့ဟန်နဲ့ ဖြေရှင်းကြတယ်။ မြို့နယ်သမဂ္ဂတွေက သူ့နည်းသူဟန်နဲ့ ဖြေရှင်းတာတွေတော့ ရှိတာပေါ့။”
မန္တလေးတိုင်း ပျော်ဘွယ်မြို့နယ်က မဲရုံမှာ မဲရုံမှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းဟာ မဲဆွယ်စည်းရုံးတာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရသလို ဧရာဝတီတိုင်း ငပုတောမြို့နယ်မှာတော့ အသက်မပြည့်သေးတဲ့သူကို မဲပေးခွင့်ပြုတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ တိုင်ကြားခံထားရကြောင်းလည်း ဆရာ၊ ဆရာမများ သမဂ္ဂ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။
စွပ်စွဲချက် မှန်ခဲ့တယ်ဆိုရင်တော့ ဥပဒေအရ ပြစ်ဒဏ်ခံယူမှာဖြစ်သလို မဟုတ်မမှန်စွပ်စွဲတာမျိုး ပေါ်ပေါက်တယ်ဆိုရင် တန်ပြန်တရားစွဲဆိုတာ အပါအဝင် တုံ့ပြန်သွားမယ်လို့လည်း အခြေခံပညာ ပညာရေးလုပ်သားများ သမဂ္ဂက ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင် ဦးဝင်းမင်းထွဋ်က ပြောပါတယ်။
“မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေ အပေါ်မှာပေါ့နော်။ မဲရုံ ကြိုတင်မဲကောက်တဲ့ အချိန်ကာလမှာ နောက်တစ်ခုက နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာပေါ့နော်။ သမာသတ်ကျကျနဲ့ ဆောင်ရွက်နေပါသော်ငြားလည်း မလိုမုန်းထားတဲ့စိတ်နဲ့ လီဆယ်ပြီးတော့ မဟုတ်မမှန် စွပ်စွဲတိုင်ကြားတဲ့ အမှုတွေကိုတော့ ကျနော်တို့က ပြန်ပြီးတော့ ကူညီဆောင်ရွက်သွားဖို့အတွက် မကြာခင်မှာ ကျနော်တို့ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ရှိတဲ့ ဆရာအဖွဲ့ ၃ ဖွဲ့ပေါင်းပြီးတော့ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဖြေရှင်းရေး ကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းပြီးတော့ ကျနော်တို့ ကူညီဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ လိုအပ်တဲ့ ဥပဒေပညာရှင်တွေရဲ့ အကူအညီကို ရယူပြီးတော့ ကျနော်တို့ ကူညီဆောင်ရွက်သွားဖို့ စီစဉ်နေပါတယ် ခင်ဗျ။ မိခင်ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း တာဝန်ပေးတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကလည်း ခန့်အပ်တာဝန်ပေးပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ခိုင်းတယ်ပေါ့။ အဲ့ဒီတော့ ကျနော်တို့ မိခင် ပညာရေးဌာနမှာလည်း တာဝန်ရှိသလို UEC မှာလည်း တာဝန်ရှိတယ်။ တာဝန်ရှိတဲ့အခါကျတော့ သက်ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေနဲ့ အညီတော့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။”
အာဏာရ NLD အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အနိုင်ရကြောင်း ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကတော့ ကြေညာထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲမသမာမှုတွေ မမှန်မကန်လုပ်ရပ်တွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုပြီး အဓိက အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးပါတီ ပြည်ထောင်စု ကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီ တချို့က စွပ်စွဲထားကြတာပါ။
ရွေးကောက်ပွဲစောင်ကြည့်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ New Myanmar Foundation က အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှုး မမြနန္ဒသင်းကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ အားနည်းချက်တွေ ရှိခဲ့ပေမဲ့ မဲရုံတာဝန်ကျ ဆရာ၊ ဆရာမတွေကြား မသမာမှုတွေ ကြီးကြီးမားမား မတွေ့ခဲ့ရဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“အချို့သော ရာခိုင်နှန်းအနည်းငယ်သော ဆရာဆရာမတွေက ဥပမာ ဘယ်လိုမျိုးလဲဆိုတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်ခွင့်ကို မသိတဲ့အတွက် မဲရုံထဲကို ဝင်ခွင့်မပေးနာမျိုးပေါ့နော်။ အဲ့ဒါမျိုး အခြေအနေမျိုးလေးတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီလိုဟာမျိုးကတော့ ရွေးကောက်ပွဲလေ့လာ စောင့်ကြည့်တဲ့ နေရာတွေမှာ ကြုံရတာကတော့ အနည်းငယ်ပဲပေါ့နော်။ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့်ဆိုရင်တော့ ၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂ ရာခိုင်နှုန်းလောက်တော့ ကြုံခဲ့ရတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီဟာ အပေါ်မှာတော့ ကျမတို့က မမှန်မကန်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့ အသုံးမျိုးတော့ မသုံးချင်ဘူးပေါ့နှော်။ ဒီဥပဒေကို သိရှိမှု အားနည်းနေတယ်။ မဟုတ်လို့ရှိရင် ဒီလုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ အချို့သော ဆရာမတွေအနေနဲ့ ဒီသင်တန်းတွေ သေချာမရလို့ တချို့လွတ်သွားတာမျိုးလည်း ရှိနိုင်တဲ့အတွက် ကျမတို့ကတော့ အဲ့ဒီလိုပဲ သုံးသပ်ချင်တယ်။”
ရွေးကော်ပွဲမှာ မဲရုံတာဝန်ထမ်းဆောင်ကြတဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေကို ဒီလိုတိုင်ကြားတာမျိုးက ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက နေပြည်တော်မှာ တစ်မှု ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒီနှစ်ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ပညာရေးဝန်ထမ်း ၂ ဦးအပေါ် တရားစွဲဆိုထားတာ အပါအဝင် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ဆက်နွယ်ပြီး တရားစွဲထားတဲ့ အမှုပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ရှိပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ ကပ်ရောဂါကာလ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံဝန်ထမ်းအဖြစ် တာဝန်ယူရင်း ကိုဗစ်ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရသူ ပညာရေးဝန်ထမ်း ၁၀၀ ကျော်ရှိနေပြီလို့ ခြေခံပညာ ပညာရေးလုပ်သားများ သမဂ္ဂက ပြောပါတယ်။
[Unicode Version]
မဲရုံစောင့ျ ပညာရေးဝနျထမျးတခြို့တရားစှဲခံရ
မဲရုံမှာ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ကွတဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးတခြို့ မဲမသမာမှုနဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မမှနျမကနျလုပျတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ အကွောငျးပွောပွပါမယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့က ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲရုံတာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ကွတဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးတဈခြို့ကို ရှေးကောကျပှဲမှာ မမှနျမကနျဆောငျရှကျတယျ။ မဲမသမာမှုတှေ ပွုလုပျတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှနေဲ့ ရဲစခနျးမှာ အမှုဖှင့ျတိုငျကွားထားတဲ့ အမှုတှရှေိသလို တရားရုံးတငျထားတဲ့ အမှုတှလေညျး ရှိပါတယျ။
မဲရုံဝနျထမျး ဆရာ၊ ဆရာမတှအေပေါျ တရားစှဲဆိုထားတဲ့အမှု အနညျးဆုံး ၂ မှု ရှိနတေယျလို့လညျး အခွခေံပညာ ပညာရေးလုပျသားမြား သမဂ်ဂက ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျ ဆရာဦးဝငျးမငျးထှဋျက ပွောပါတယျ။
“ပြောျဘှယျက ဆရာမကွီးအမှုဆိုလို့ရှိရငျ ဒါ တရားရုံးကို ရောကျသှားပွီပေါ့။ တရားရုံးမှာတငျပွီး တရားစှဲပွီပေါ့။ နောကျတဈခုက လောလောဆယျ ရဲစခနျးမှာ တိုငျပွီးတော့မှ အမှုတညျဆောကျပွီးတော့မှ တရားစှဲတာ ဆိုပွီး ၂ ပိုငျး ရှိတယျပေါ့။ ငပုတောပေါ့၊ ငပုတောမှာ ဆိုရငျတော့ ရဲစခနျးမှာတော့ တိုငျထားပွီးပွီ။ ဒါလညျးတဈမှုပေါ့၊ လောလောဆယျ ဒီ ၂ မှု ရှိတယျ။ နောကျ တဈခြို့ သေးသေးဖှဲဖှဲကိစ်စလေးတှကေတော့ ဆကျသှယျလာတာ ကနြောျတို့နညျး ကနြောျတို့ဟနျနဲ့ ဖွရှေငျးကွတယျ။ မွို့နယျသမဂ်ဂတှကေ သူ့နညျးသူဟနျနဲ့ ဖွရှေငျးတာတှတေော့ ရှိတာပေါ့။”
မန်တလေးတိုငျး ပြောျဘှယျမွို့နယျက မဲရုံမှာ မဲရုံမှူးအဖွဈ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့တဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးဟာ မဲဆှယျစညျးရုံးတာတှေ လုပျခဲ့တယျလို့ စှပျစှဲခံထားရသလို ဧရာဝတီတိုငျး ငပုတောမွို့နယျမှာတော့ အသကျမပွည့ျသေးတဲ့သူကို မဲပေးခှင့ျပွုတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျနဲ့ တိုငျကွားခံထားရကွောငျးလညျး ဆရာ၊ ဆရာမမြား သမဂ်ဂ တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။
စှပျစှဲခကြျ မှနျခဲ့တယျဆိုရငျတော့ ဥပဒအေရ ပွဈဒဏျခံယူမှာဖွဈသလို မဟုတျမမှနျစှပျစှဲတာမြိုး ပေါျပေါကျတယျဆိုရငျ တနျပွနျတရားစှဲဆိုတာ အပါအဝငျ တုံ့ပွနျသှားမယျလို့လညျး အခွခေံပညာ ပညာရေးလုပျသားမြား သမဂ်ဂက ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျ ဦးဝငျးမငျးထှဋျက ပွောပါတယျ။
“မွနျမာတဈနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးတှေ အပေါျမှာပေါ့နောျ။ မဲရုံ ကွိုတငျမဲကောကျတဲ့ အခြိနျကာလမှာ နောကျတဈခုက နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာပေါ့နောျ။ သမာသတျကကြနြဲ့ ဆောငျရှကျနပေါသောျငွားလညျး မလိုမုနျးထားတဲ့စိတျနဲ့ လီဆယျပွီးတော့ မဟုတျမမှနျ စှပျစှဲတိုငျကွားတဲ့ အမှုတှကေိုတော့ ကနြောျတို့က ပွနျပွီးတော့ ကူညီဆောငျရှကျသှားဖို့အတှကျ မကွာခငျမှာ ကနြောျတို့ မွနျမာတဈနိုငျငံလုံးမှာ ရှိတဲ့ ဆရာအဖှဲ့ ၃ ဖှဲ့ပေါငျးပွီးတော့ အရေးပေါျတုံ့ပွနျဖွရှေငျးရေး ကောျမတီကို ဖှဲ့စညျးပွီးတော့ ကနြောျတို့ ကူညီဆောငျရှကျသှားမှာဖွဈပါတယျ။ ကနြောျတို့ လိုအပျတဲ့ ဥပဒပေညာရှငျတှရေဲ့ အကူအညီကို ရယူပွီးတော့ ကနြောျတို့ ကူညီဆောငျရှကျသှားဖို့ စီစဉျနပေါတယျ ခငျဗြ။ မိခငျပညာရေးဝနျကွီးဌာနကလညျး တာဝနျပေးတယျ။ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကလညျး ခန့ျအပျတာဝနျပေးပွီးတော့ ဆောငျရှကျခိုငျးတယျပေါ့။ အဲ့ဒီတော့ ကနြောျတို့ မိခငျ ပညာရေးဌာနမှာလညျး တာဝနျရှိသလို UEC မှာလညျး တာဝနျရှိတယျ။ တာဝနျရှိတဲ့အခါကတြော့ သကျဆိုငျရာ လုပျထုံးလုပျနညျး စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှနေဲ့ အညီတော့ ကူညီဆောငျရှကျပေးဖို့ လိုပါတယျ။”
အာဏာရ NLD အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ အနိုငျရကွောငျး ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကတော့ ကွညောထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲမသမာမှုတှေ မမှနျမကနျလုပျရပျတှေ ရှိခဲ့တယျဆိုပွီး အဓိက အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးပါတီ ပွညျထောငျစု ကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီ အပါအဝငျ နိုငျငံရေးပါတီ တခြို့က စှပျစှဲထားကွတာပါ။
ရှေးကောကျပှဲစောငျကွည့ျအဖှဲ့တဈခုဖွဈတဲ့ New Myanmar Foundation က အမှုဆောငျညှှနျကွားရေးမှုး မမွနန်ဒသငျးကတော့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးစဉျမှာ အားနညျးခကြျတှေ ရှိခဲ့ပမေဲ့ မဲရုံတာဝနျကြ ဆရာ၊ ဆရာမတှကွေား မသမာမှုတှေ ကွီးကွီးမားမား မတှေ့ခဲ့ရဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“အခြို့သော ရာခိုငျနှနျးအနညျးငယျသော ဆရာဆရာမတှကေ ဥပမာ ဘယျလိုမြိုးလဲဆိုတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲ လေ့လာစောင့ျကွည့ျခှင့ျကို မသိတဲ့အတှကျ မဲရုံထဲကို ဝငျခှင့ျမပေးနာမြိုးပေါ့နောျ။ အဲ့ဒါမြိုး အခွအေနမြေိုးလေးတှေ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲ့ဒီလိုဟာမြိုးကတော့ ရှေးကောကျပှဲလေ့လာ စောင့ျကွည့ျတဲ့ နရောတှမှော ကွုံရတာကတော့ အနညျးငယျပဲပေါ့နောျ။ ရာခိုငျနှုနျးအားဖွင့ျဆိုရငျတော့ ၁ ရာခိုငျနှုနျး၊ ၂ ရာခိုငျနှုနျးလောကျတော့ ကွုံခဲ့ရတယျပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ အဲ့ဒီဟာ အပေါျမှာတော့ ကမြတို့က မမှနျမကနျလုပျတယျဆိုတဲ့ အသုံးမြိုးတော့ မသုံးခငြျဘူးပေါ့နှောျ။ ဒီဥပဒကေို သိရှိမှု အားနညျးနတေယျ။ မဟုတျလို့ရှိရငျ ဒီလုပျငနျးတှအေပေါျမှာ အခြို့သော ဆရာမတှအေနနေဲ့ ဒီသငျတနျးတှေ သခြောမရလို့ တခြို့လှတျသှားတာမြိုးလညျး ရှိနိုငျတဲ့အတှကျ ကမြတို့ကတော့ အဲ့ဒီလိုပဲ သုံးသပျခငြျတယျ။”
ရှေးကောျပှဲမှာ မဲရုံတာဝနျထမျးဆောငျကွတဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးတှကေို ဒီလိုတိုငျကွားတာမြိုးက ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲတုနျးက နပွေညျတောျမှာ တဈမှု ရှိခဲ့ဖူးပါတယျ။ ဒီနှဈရှေးကောကျပှဲမှာတော့ ပညာရေးဝနျထမျး ၂ ဦးအပေါျ တရားစှဲဆိုထားတာ အပါအဝငျ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ဆကျနှယျပွီး တရားစှဲထားတဲ့ အမှုပေါငျး ၁၀၀ ကြောျ ရှိပါတယျ။
တခြိနျတညျးမှာပဲ ကပျရောဂါကာလ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲရုံဝနျထမျးအဖွဈ တာဝနျယူရငျး ကိုဗဈရောဂါပိုး ကူးစကျခံရသူ ပညာရေးဝနျထမျး ၁၀၀ ကြောျရှိနပွေီလို့ ခွခေံပညာ ပညာရေးလုပျသားမြား သမဂ်ဂက ပွောပါတယျ။
