(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာမှာ စိုးရိမ်မှုတွေရှိနေကြချိန်မှာပဲ ရွှေဈေးနဲ့ ဒေါ်လာဈေးတွေ တက်သွားခဲ့ပါတယ်။ ရွှေဈေးကွက် စဖွင့်ချိန်မှာ အကယ်ဒမီအခေါက်ရွှေ တကျပ်သားကို ကျပ် ၁၈ သိန်းနဲ့ ဈေးကို စဖွင့်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းအရောင်းအဝယ်လုပ်ချိန်မှာ ၁၈ သိန်းကျော်နဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒေါ်လာဈေးကလည်း အနည်းငယ်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ခုလို ရွှေဈေးနဲ့ ဒေါ်လာဈေးအပေါ် ဂယက်ရိုက်ခတ်နေတဲ့ အခြေအနေ ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင် ကိုသားညွန့်ဦးပြောပြပါမယ်။
တနင်္လာနေ့က ကျပ် ၁,၇၅၀,၀၀၀ စွန်းစွန်းနဲ့ ဈေးပိတ်ခဲ့တဲ့ မြန်မာ့အခေါက်ရွှေ ဈေးနှုန်းဟာ ဒီနေ့အင်္ဂါနေ့မှာတော့ ၅၀၀၀၀ လောက်ခုန်တက်သွားပြီး တကျပ်သားကို ကျပ် ၁၈ သိန်းဝန်းကျင်ဈေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ NUG ရဲ့ အရေးပေါ်ကြေညာချက် ဒီနေ့မနက်အစောပိုင်းမှာ ထွက်လာခဲ့ပြီးနောက် တချို့ရွှေဆိုင်တွေ ဆိုင်ဖွင့်နောက်ကျသလို တချို့ ဆိုင်တွေဆို ဒီနေ့ လုံးဝပိတ်ထားပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက ရွှေဈေးဟာ ကမာ့္ဘရွှေဈေးအတက်အကျပေါ်မှာ မူတည်ဈေးပြောင်းတာပါ။ ဒီနေ့မှာ ကမ္ဘာ့ရွှေဈေးနှုန်း မတက်ပေမဲ့ ပြည်တွင်းမှာဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကြောင့်
အခုလို ဈေးနှုန်းအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်နေတာလို့ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဈေးကွက်ထဲမှာ ရွှေအရောင်းမထွက်သလို၊ ပစ္စည်းလည်းပြတ်နေပေမဲ့ ထွက်ပေါ်နေတဲ့ သတင်းတွေကြောင်း ရွှေဈေးတွေ တက်လာတာလို့ ရန်ကုန်တိုင်းရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးမျိုးမြင့်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ဒါကမြန်မာ့ရွှေဈေးကွက်မှာ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ၁၈ သိန်းကို ကျော်လာတာလို့ သူကပြောတာပါ။
“ကျနော်တို့ အသင်းက မဖွင့်ခင်မှာ ဟိုဘက်ဆိုင်ကြီးတွေက ၁၈ သိန်းကျော်ဖွင့်တယ်၊ နောက် ဈေးကွက်ထဲမှာလည်း ဒီနေ့ကဟို ကောလာဟလတွေကြောင့် လူတွေက facebook တွေကနေ ရေးတဲ့အခါကျတော့ ဗမာငွေကို ဘယ်သူမှ မကိုင်ကြတော့ဘူး၊ ဗမာငွေအစားကို ဒေါ်လာပဲရရ၊ ရွှေပဲရရ အတင်းလိုက်ဝယ် နေကြတော့တာပဲ။ ဒါရွှေသမိုင်းမှာ အမြင့်ဆုံးပဲပေါ့ဗျာ ပထမဦးဆုံးရောက်တဲ့ ဈေးပါပဲ။”
ဈေးကွက်မှာ ရွှေတကျပ်သား ၁၈ သိန်းနဲ့ပေါက်နေပေမဲ့ ပစ္စည်းပြတ်လပ်ပြီး အရောင်းတော့ မရှိသလောက် အခြေအနေပါ။ ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များ အသင်းမှာတောင် အကယ်ဒမီ အခေါက်ရွှေ ၁၀ သားအပိုင်း လေးငါးပိုင်းပဲ ဒီကနေ့ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ပြောပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ဒေါ်လာရောင်းချမှု အခြေအနေအပေါ် မပြတ်စောင့်ကြည့်လေ့ရှိပါတယ်။ ဗဟိုဘဏ်က ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်က အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ထုတ်မရောင်းချတာ ကြောင့်လည်း တချို့က ရွှေဝယ်လှည့်ပြီး ဝယ်ယူလာတာပါ။
လုပ်ငန်းလည်ပတ်ဖို့ ဝယ်ယူကြတာထက် တဦးချင်းဝယ်လိုအားကြောင့် ရုတ်တရက် ဈေးတက်လာဖြစ်နိုင်ကြောင်း ရွှေဈေးကွက်အကြံပေး လုပ်ငန်းတခုရဲ့ တာဝန်ခံက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ရွှေဈေးကတော့ လက်ရှိ ၁၈ ( သိန်း) လောက် ပေါက်သွားတာပေါ့၊ မနေ့ကမှ ကျနော်ဆို ၁၇၊ ၃ သောင်း၊ ၄ သောင်းလောက်ပဲရှိတာ။ အဓိကတော့ အဝယ်လိုက်လို့ပါ။ မယုံတာနဲ့၊ မြန်မာငွေအပေါ် ယုံကြည်မှု အားနည်းတာပေါ့နော် ဒေါ်လာနဲ့ရွှေအပေါ် အဝယ်လိုက်တာကနေ အဓိကတိုးတာပါ။ ကမ္ဘာ့ (ရွှေ) ဈေးကလည်း အဲလောက်မှ မတက်တာကိုး။ အခြေအနေက မတည်ငြိမ်တဲ့အခါကျတော့လေ မြန်မာငွေဖောင်းမယ်ဆိုတော့ ဖောင်းပွမယ့်ဟာကို သူတို့စိုးရိမ်တဲ့အတွက် အဓိကတော့ တဦးချင်းအရပေါ့နော်။ လက်ကြီးသမားတွေကလည်း ဝယ်စုကြတာရှိတယ်။”
ရွှေဈေးထိန်းချုပ်နိုင်အောင် ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးက ဝယ်လိုအားများတဲ့ ရွှေဆိုင်ကြီးတွေကို လက်ထဲပစ္စည်းရှိမှ အရောင်အဝယ် လုပ်ကြဖို့၊ လုပ်ငန်းလုပ်မယ့် ပန်းထိမ်သမားတွေကိုပဲ ရွှေကိုရောင်းချပေးဖို့၊ ရောင်းချတဲ့အခါမှာလည်း ၅ ကျပ်သား၊ ၁၀ သားပဲ အများဆုံးသတ်မှတ်ပြီး ရောင်းချပေးဖို့ မေတ္တာရပ်ခံထားကြောင်း ရွှေလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း တာဝန်ရှိသူတွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ခုလိုရွှေဈေးတက်နေသလို ဒေါ်လာဈေးလည်း အနည်းငယ်မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဗဟိုဘဏ်က တရားဝင်သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဈေးနှုန်းကတော့ မနေ့က ဈေးကွက်ပိတ်ချိန်ဈေးနဲ့ သိပ်မကွာဘဲ အနည်းငယ်တက်ပြီး ဒီနေ့ တဒေါ်လာကို ၁၇၁၈ ကျပ်ပဲဈေးပေါက်ပါတယ်။ အစိုးရခွင့်ပြုချက်နဲ့ရောင်းတဲ့ တရားဝင် ကောင်တာတွေမှာလည်း ၁ ဒေါ်လာကို ၁၇၂၅ ကျပ်ဝန်းကျင်ဈေးရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြင်ပမှောင်ခိုဈေးမှာတော့ ၁ ဒေါ်လာကို ၁၈၈၀ ကျပ်ကျော်အထိ ဈေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
............................................................................................
ရှှဈေေးနဲ့ ဒေါျလာငှလေဲဈေးထိုးတကျ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံတဝနျး လကျနကျကိုငျတိုကျခိုကျမှုတှေ ဖွဈလာမှာ စိုးရိမျမှုတှရှေိနကွေခြိနျမှာပဲ ရှှဈေေးနဲ့ ဒေါျလာဈေးတှေ တကျသှားခဲ့ပါတယျ။ ရှှဈေေးကှကျ စဖှင့ျခြိနျမှာ အကယျဒမီအခေါကျရှှေ တကပြျသားကို ကပြျ ၁၈ သိနျးနဲ့ ဈေးကို စဖှင့ျပါတယျ။ နောကျပိုငျးအရောငျးအဝယျလုပျခြိနျမှာ ၁၈ သိနျးကြောျနဲ့ အရောငျးအဝယျလုပျခဲ့ကွပါတယျ။ ဒေါျလာဈေးကလညျး အနညျးငယျတကျခဲ့ပါတယျ။ ခုလို ရှှဈေေးနဲ့ ဒေါျလာဈေးအပေါျ ဂယကျရိုကျခတျနတေဲ့ အခွအေနေ ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျ ကိုသားညှန့ျဦးပွောပွပါမယျ။
တနငျ်လာနေ့က ကပြျ ၁,၇၅၀,၀၀၀ စှနျးစှနျးနဲ့ ဈေးပိတျခဲ့တဲ့ မွနျမာ့အခေါကျရှှေ ဈေးနှုနျးဟာ ဒီနေ့အငျ်ဂါနေ့မှာတော့ ၅၀၀၀၀ လောကျခုနျတကျသှားပွီး တကပြျသားကို ကပြျ ၁၈ သိနျးဝနျးကငြျဈေးဖွဈခဲ့ပါတယျ။ NUG ရဲ့ အရေးပေါျကွညောခကြျ ဒီနေ့မနကျအစောပိုငျးမှာ ထှကျလာခဲ့ပွီးနောကျ တခြို့ရှှဆေိုငျတှေ ဆိုငျဖှင့ျနောကျကသြလို တခြို့ ဆိုငျတှဆေို ဒီနေ့ လုံးဝပိတျထားပါတယျ။ ပုံမှနျအားဖွင့ျ မွနျမာနိုငျငံက ရှှဈေေးဟာ ကမာ့်ဘရှှဈေေးအတကျအကပြေါျမှာ မူတညျဈေးပွောငျးတာပါ။ ဒီနေ့မှာ ကမ်ဘာ့ရှှဈေေးနှုနျး မတကျပမေဲ့ ပွညျတှငျးမှာဖွဈနတေဲ့ အခွအေနကွေောင့ျ
အခုလို ဈေးနှုနျးအပွောငျးအလဲတှေ ဖွဈပေါျနတောလို့ ရှှလေုပျငနျးရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။ ဈေးကှကျထဲမှာ ရှှအေရောငျးမထှကျသလို၊ ပစ်စညျးလညျးပွတျနပေမေဲ့ ထှကျပေါျနတေဲ့ သတငျးတှကွေောငျး ရှှဈေေးတှေ တကျလာတာလို့ ရနျကုနျတိုငျးရှှလေုပျငနျးရှငျမြားအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးမြိုးမွင့ျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ဒါကမွနျမာ့ရှှဈေေးကှကျမှာ ပထမဦးဆုံးအကွိမျ ၁၈ သိနျးကို ကြောျလာတာလို့ သူကပွောတာပါ။
“ကနြောျတို့ အသငျးက မဖှင့ျခငျမှာ ဟိုဘကျဆိုငျကွီးတှကေ ၁၈ သိနျးကြောျဖှင့ျတယျ၊ နောကျ ဈေးကှကျထဲမှာလညျး ဒီနေ့ကဟို ကောလာဟလတှကွေောင့ျ လူတှကေ facebook တှကေနေ ရေးတဲ့အခါကတြော့ ဗမာငှကေို ဘယျသူမှ မကိုငျကွတော့ဘူး၊ ဗမာငှအေစားကို ဒေါျလာပဲရရ၊ ရှှပေဲရရ အတငျးလိုကျဝယျ နကွေတော့တာပဲ။ ဒါရှှသေမိုငျးမှာ အမွင့ျဆုံးပဲပေါ့ဗြာ ပထမဦးဆုံးရောကျတဲ့ ဈေးပါပဲ။”
ဈေးကှကျမှာ ရှှတေကပြျသား ၁၈ သိနျးနဲ့ပေါကျနပေမေဲ့ ပစ်စညျးပွတျလပျပွီး အရောငျးတော့ မရှိသလောကျ အခွအေနပေါ။ ရနျကုနျတိုငျး ရှှလေုပျငနျးရှငျမြား အသငျးမှာတောငျ အကယျဒမီ အခေါကျရှှေ ၁၀ သားအပိုငျး လေးငါးပိုငျးပဲ ဒီကနေ့ အရောငျးအဝယျဖွဈခဲ့တယျလို့ပွောပါတယျ။ လုပျငနျးရှငျတှကေ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ဒေါျလာရောငျးခမြှု အခွအေနအေပေါျ မပွတျစောင့ျကွည့ျလေ့ရှိပါတယျ။ ဗဟိုဘဏျက ပွီးခဲ့တဲ့ တပတျက အမရေိကနျဒေါျလာကို ထုတျမရောငျးခတြာ ကွောင့ျလညျး တခြို့က ရှှဝေယျလှည့ျပွီး ဝယျယူလာတာပါ။
လုပျငနျးလညျပတျဖို့ ဝယျယူကွတာထကျ တဦးခငြျးဝယျလိုအားကွောင့ျ ရုတျတရကျ ဈေးတကျလာဖွဈနိုငျကွောငျး ရှှဈေေးကှကျအကွံပေး လုပျငနျးတခုရဲ့ တာဝနျခံက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ရှှဈေေးကတော့ လကျရှိ ၁၈ ( သိနျး) လောကျ ပေါကျသှားတာပေါ့၊ မနေ့ကမှ ကနြောျဆို ၁၇၊ ၃ သောငျး၊ ၄ သောငျးလောကျပဲရှိတာ။ အဓိကတော့ အဝယျလိုကျလို့ပါ။ မယုံတာနဲ့၊ မွနျမာငှအေပေါျ ယုံကွညျမှု အားနညျးတာပေါ့နောျ ဒေါျလာနဲ့ရှှအေပေါျ အဝယျလိုကျတာကနေ အဓိကတိုးတာပါ။ ကမ်ဘာ့ (ရှှေ) ဈေးကလညျး အဲလောကျမှ မတကျတာကိုး။ အခွအေနကေ မတညျငွိမျတဲ့အခါကတြော့လေ မွနျမာငှဖေောငျးမယျဆိုတော့ ဖောငျးပှမယ့ျဟာကို သူတို့စိုးရိမျတဲ့အတှကျ အဓိကတော့ တဦးခငြျးအရပေါ့နောျ။ လကျကွီးသမားတှကေလညျး ဝယျစုကွတာရှိတယျ။”
ရှှဈေေးထိနျးခြုပျနိုငျအောငျ ရနျကုနျနဲ့ မန်တလေးက ဝယျလိုအားမြားတဲ့ ရှှဆေိုငျကွီးတှကေို လကျထဲပစ်စညျးရှိမှ အရောငျအဝယျ လုပျကွဖို့၊ လုပျငနျးလုပျမယ့ျ ပနျးထိမျသမားတှကေိုပဲ ရှှကေိုရောငျးခပြေးဖို့၊ ရောငျးခတြဲ့အခါမှာလညျး ၅ ကပြျသား၊ ၁၀ သားပဲ အမြားဆုံးသတျမှတျပွီး ရောငျးခပြေးဖို့ မတေ်တာရပျခံထားကွောငျး ရှှလေုပျငနျးရှငျမြားအသငျး တာဝနျရှိသူတှကေ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
ခုလိုရှှဈေေးတကျနသေလို ဒေါျလာဈေးလညျး အနညျးငယျမွင့ျတကျခဲ့ပါတယျ။ ဗဟိုဘဏျက တရားဝငျသတျမှတျထားတဲ့ ဈေးနှုနျးကတော့ မနေ့က ဈေးကှကျပိတျခြိနျဈေးနဲ့ သိပျမကှာဘဲ အနညျးငယျတကျပွီး ဒီနေ့ တဒေါျလာကို ၁၇၁၈ ကပြျပဲဈေးပေါကျပါတယျ။ အစိုးရခှင့ျပွုခကြျနဲ့ရောငျးတဲ့ တရားဝငျ ကောငျတာတှမှောလညျး ၁ ဒေါျလာကို ၁၇၂၅ ကပြျဝနျးကငြျဈေးရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွငျပမှောငျခိုဈေးမှာတော့ ၁ ဒေါျလာကို ၁၈၈၀ ကပြျကြောျအထိ ဈေးဖွဈခဲ့ပါတယျ။
