[[Zawgyi/Unicode]]
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းမှာကျန်နေခဲ့တဲ့ ၇ နှစ်အရွယ်သမီးငယ်နဲ့ မိသားစုဘဝ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခွင့်ရဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ကူညီပေးကြပါလို့ ပင်လယ်ခရီးကို အသက်စွန့်ထွက်ခွာသွားရင်း လတ်တလော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာ သောင်တင်နေတဲ့မိခင်တဦးက မေတ္တာရပ်ခံ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ Sarah Aziz ပေးပို့တဲ့ သတင်းကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အနာဂတ်မျှော်လင့်ချက် လွန်စွာမှနည်းပါးလွန်းတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ် ကော့ဇ်ဘဇား ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာမိသားစုတွေဟာ အခွင့်အရေးပေါ်လာတိုင်း အန္တရာယ်များလွန်းတဲ့ ပင်လယ်ရေကြောင်းခရီးကတဆင့် တရားမဝင် လှေစီးပြေးဒုက္ခသည်တွေအဖြစ်နဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံကို စွန့်စား သွားရောက်လေ့ ရှိပါတယ်။
အဲဒီအထဲမှာ အသက်(၂၇) နှစ်အရွယ် မိခင် Hatemon Nesa နဲ့ (၅) နှစ်အရွယ်သမီး Umme Salima တို့လည်း ပါဝင်တာပါ။ သူတို့(၂) ဦးအပါအဝင် လူ (၂၀၀) ဝန်းကျင်ရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေဟာ ခနော်နီခနော်နဲ့ သစ်သားလှေတစင်းနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာ (၂၅) ရက်နေ့က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ကို ထွက်ခွာသွားကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အသက် (၇) နှစ်အရွယ် နယ်ဆာရဲ့ သမီးကြီးဖြစ်တဲ့ Umme Habiba (ဟာဘီဘာ) ကတော့ အဖွားဖြစ်သူ Anwara Begum ဘဲ့ဂွန်းနဲ့အတူ ကော့ဇ်ဘဇား ဒုက္ခသည်စခန်းမှာပဲ ကျန်နေခဲ့တာလို့ VOA က တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းချိန်မှာ Begum (ဘဲ့ဂွန်း) က ပြောပါတယ်။ အဖွားနဲ့နေနေရပေမယ့် သမီးကြီး ဟာဘီဘာကတော့ ညီမနဲ့ မိခင်အနားမှာ မရှိတော့တာမို့ မှိုင်တွေနေတာပါ။
နယ်ဆာနဲ့ဆလီမာတို့လိုက်ပါသွားတဲ့လှေ အင်ဂျင်ပျက်ပြီး ပင်လယ်ထဲ မျောနေတဲ့အကြောင်းကို အဖွားဖြစ်သူဘဲ့ဂွန်းတို့ သိကြတာ သိပ်မကြာလှသေးပါဘူး။ ပင်လယ်ထဲ ဦးတည်ရာမဲ့ မျောနေရင်း လှေပေါ်ပါတဲ့ အစားစာနဲ့ သောက်ရေပါ တစစ ပြတ်လပ်ကုန်တာမို့ စိတ်ဓါတ်ကျခဲ့ရတယ်လို့ နယ်ဆာက ပြန်ပြောပြပါတယ်။
ရက်ပေါင်းအတော်ကြာ အဆက်ပြတ်နေတာကြောင့် အဖွားဖြစ်သူဘဲ့ဂွန်းက စိတ်ပူပြီး အကြိမ်ကြိမ် ငိုခဲ့ရပေမဲ့ မြေးကြီး ဟာဘီဘာ ရှေ့မှာ ဟန်မပျက်နေပြရင်း တချိန်လုံးဆုတောင်းနေခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။ မြေးငယ်ဆလီမာနဲ့ သူ့သမီးနယ်ဆာတို့ကို အလ္လာဟ်ရှင်မြတ်က တနည်းနည်းနဲ့တော့ ကယ်တင် စောင့်ရှောက်မှာပါလို့ ပြောရင်း မြေးမဟာဘီဘာကို နှစ်သိမ့်ခဲ့တာပါ။
နယ်ဆာတို့လှေ ပင်လယ်ထဲမျောနေချိန် လှေပေါ်ပါတဲ့ ကလေးငယ် (၃၀) လောက်က ရေငတ်တာ၊ ဆာလောင်တာတွေေ ကြုံကြရပေမဲ့ ကျွေးစရာလည်းမရှိတော့ အခြားမိခင်တွေက ငိုကြွေးနေကြပေမယ့် သူ့သမီးငယ်ဆလီမာ ကြောက်စိတ်ဝင်သွားမှာစိုးလို့ တင်းခံခဲ့ကြောင်း၊ သူတို့သွားချင်တဲ့မလေးရှားရောက်အောင် အလာရှင်မြတ်က ကူညီမှာပါလို့ ပြောရင်း သမီးကို နှစ်သိမ့်ခဲ့ကြောင်း VOA က လှမ်းပြီးဆက်သွယ်မေးမြန်းချိန်မှာ နယ်ဆာက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရေငတ်နေတဲ့သမီးငယ်ဆလီမာကို ပင်လယ်ရေငံတိုက်မိလို့ ကလေးက ပင်လယ်ထဲ ဖျားနာခဲ့ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
အင်ဂျင်စက်ပျက်ပြီး ၁၀ ရက်လောက် ပင်လယ်ထဲ မျောနေချိန်မှာ လှေပေါ်ပါသူတွေ စိုးရိမ်စိတ်ကြီးထွားလာပါတယ်။ နောက်ထပ် လှေတစင်းကိုလှမ်းမြင်လို့ဆိုပြီး အကူအညီရလိုဇောနဲ့ လှေပေါ်ပါတဲ့ လူ (၁၉) ဦး ပင်လယ်ထဲ ခုန်ချကူးခတ်သွားကြပေမဲ့ အဲဒီလူတွေ လှေပေါ်ကို ပြန်ရောက် မလာနိုင်ကြတော့ပါဘူး။
သူတို့အပါအဝင် (၁၃) ရက်ကြာလောက် အစားရေစာ ပြတ်လပ်တာကြောင့်ပါ လှေပေါ်ပါသူ စုစုပေါင်း(၂၆) ဦး သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဝေးမှာ လှေသင်္ဘောတွေမြင်တိုင်း အော်ဟစ်အကူအညီတောင်းလိုက်။ လှေခွက်ထဲ ပြန်လှဲနေလိုက်နဲ့ သေရမယ့်နေ့ကို စောင့်နေရသလိုပါပဲလို့ နယ်ဆာက ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ဒီဇင်ဘာလကုန်ပိုင်းလောက်မှာတော့ အင်ဒိုနီးရှားတံငါသည်တွေနဲ့ အာချေးဒေသအာဏာပိုင်တွေက နယ်ဆာတို့လှေက ဒုက္ခသည် (၁၇၂) ဦးကို အသက်ရှင်လျက် ကယ်တင်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်အေဂျင်စီက ပြောပါတယ်။ အသက်မသေဘဲ ကုန်းပေါ်ရောက်လာတာကြောင့် အလာရှင်မြတ်ကို ပိုပြီး ယုံကြည်စိတ်ဝင်မိတယ်လို့ Nesa ကပြောပြီး မကြာခင်မှာ မလေးရှားကို ရောက်သွားလိမ့်မယ်လို့လည်း မျှော်လင့်နေတာပါ။
သမီးနှစ်ယောက်မိခင်ဖြစ်တဲ့ Nesa ကို ရခိုင်ပြည်မှာရှိချိန်ကတည်းက သူ့ယောက်ျားက ပစ် သွားခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၇ စစ်တပ်ရဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးဖြစ်စဉ်အတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ကို ထွက်ပြေးလာရပေမဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွင်းမှာ စည်းကမ်းတင်းကြပ်လွန်းတာကြောင့် ထောင် ကျနေသလိုပါပဲလို့ သူတို့က ပြောပါတယ်။ ကလေးတွေ အတန်းပညာ သင်ကြားခွင့်မရကြပါဘူး။ မူဆလင်ထုံးစံ ကိုရမ်ကျမ်းစာသင်ပေးတဲ့ ဘာသာရေးအခြေခံပညာကျောင်းလောက်သာ တက်ခွင့်ရှိတဲ့အတွက် တတိယနိုင်ငံ တခုခု၊ အထူးသဖြင့် မလေးရှားလိုနိုင်ငံမှာ ကလေးတွေရဲ့အနာဂတ်ပညာရေးအတွက် အခုလို အန္တရာယ်များတဲ့ ပင်လယ်ခရီးကို စွန့်စား ထွက်လာခဲ့ရတာပါလို့ မိခင် Nesa ကပြောပါတယ်။ ဒီပင်လယ်ခရီးမှာ သမီး ၂ ယောက်စလုံးကို တပါတည်းခေါ်လာချင်ပေမဲ့ မတတ်နိုင်တာကြောင့် သမီးကြီးဟာဘီဘာကို ချန်ထားခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံဟာ အခုနောက်ပိုင်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို အရင်လို အလွယ်တကူ လက်မခံတော့ပဲ ပိုတင်းကြပ်လာပါတယ်။ လှေစီးပြေးပြီးလာကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာလှေတွေကိုလည်း အဝင်မခံတာကြောင့် ဒုက္ခသည်လှေတွေဟာ အင်ဒိုနီးရှားဘက်ကို ဦးတည်သွားကြရတာပါ။ အင်ဒိုနီးရှားကတဆင့် လူပွဲစားတွေရဲ့အကူအညီနဲ့ လျှို့ဝှက်လမ်းကြောင်းကနေ မလေးရှားထဲကို ပြန်ခိုးဝင်နေရပါတယ်။ ဒီနည်းကို သုံးနေကြတာ လအတန်ကြာနေခဲ့ပါပြီ။
သမီး Habiba နဲ့ ခုလို မိသားစု တကွဲတပြားဖြစ်နေချိန်မှာ (၇) နှစ်အရွယ် Habiba ကို အန္တရာယ်များလွန်းတဲ့ ပင်လယ်ခရီးကတဆင့် ထပ်ခေါ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တာကြောင့် Habiba တယောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကနေ မလေးရှားနိုင်ငံကို တရားဝင်သွားနိုင်ဖို့ ဝိုင်းဝန်းစီစဉ်ပေးကြပါလို့ နိုင်ငံတကာ တာဝန်ရှိသူတွေကို မိခင် Nesa က မေတ္တာရပ်ခံပန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီနည်းနဲ့ မကြာခင် သူတို့မိသားစုပြန်လည် ပေါင်းစည်းရလိမ့်မယ်လို့လည်း မျှော်လင့်နေပါတယ်။
====================
[[Unicode]]
ရိုဟငျဂြာ အမြိုးသမီးတဦးရဲ့ ပငျလယျပွငျဖွတျသနျးမှု အတှေ့အကွုံ
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးမှာကနြျနခေဲ့တဲ့ ၇ နှဈအရှယျသမီးငယျနဲ့ မိသားစုဘဝ ပွနျလညျပေါငျးစညျးခှင့ျရဖို့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက ကူညီပေးကွပါလို့ ပငျလယျခရီးကို အသကျစှန့ျထှကျခှာသှားရငျး လတျတလော အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံမှာ သောငျတငျနတေဲ့မိခငျတဦးက မတေ်တာရပျခံ တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ Sarah Aziz ပေးပို့တဲ့ သတငျးကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
အနာဂတျမြှောျလင့ျခကြျ လှနျစှာမှနညျးပါးလှနျးတဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျ ကော့ဇျဘဇား ဒုက်ခသညျစခနျးက ရိုဟငျဂြာမိသားစုတှဟော အခှင့ျအရေးပေါျလာတိုငျး အန်တရာယျမြားလှနျးတဲ့ ပငျလယျရကွေောငျးခရီးကတဆင့ျ တရားမဝငျ လှစေီးပွေးဒုက်ခသညျတှအေဖွဈနဲ့ မလေးရှားနိုငျငံကို စှန့ျစား သှားရောကျလေ့ ရှိပါတယျ။
အဲဒီအထဲမှာ အသကျ(၂၇) နှဈအရှယျ မိခငျ Hatemon Nesa နဲ့ (၅) နှဈအရှယျသမီး Umme Salima တို့လညျး ပါဝငျတာပါ။ သူတို့(၂) ဦးအပါအဝငျ လူ (၂၀၀) ဝနျးကငြျရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှဟော ခနောျနီခနောျနဲ့ သဈသားလှတေစငျးနဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ နိုဝငျဘာ (၂၅) ရကျနေ့က ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျကို ထှကျခှာသှားကွတာဖွဈပါတယျ။
အသကျ (၇) နှဈအရှယျ နယျဆာရဲ့ သမီးကွီးဖွဈတဲ့ Umme Habiba (ဟာဘီဘာ) ကတော့ အဖှားဖွဈသူ Anwara Begum ဘဲ့ဂှနျးနဲ့အတူ ကော့ဇျဘဇား ဒုက်ခသညျစခနျးမှာပဲ ကနြျနခေဲ့တာလို့ VOA က တယျလီဖုနျးနဲ့ ဆကျသှယျမေးမွနျးခြိနျမှာ Begum (ဘဲ့ဂှနျး) က ပွောပါတယျ။ အဖှားနဲ့နနေရေပမေယ့ျ သမီးကွီး ဟာဘီဘာကတော့ ညီမနဲ့ မိခငျအနားမှာ မရှိတော့တာမို့ မှိုငျတှနေတောပါ။
နယျဆာနဲ့ဆလီမာတို့လိုကျပါသှားတဲ့လှေ အငျဂငြျပကြျပွီး ပငျလယျထဲ မြောနတေဲ့အကွောငျးကို အဖှားဖွဈသူဘဲ့ဂှနျးတို့ သိကွတာ သိပျမကွာလှသေးပါဘူး။ ပငျလယျထဲ ဦးတညျရာမဲ့ မြောနရေငျး လှပေေါျပါတဲ့ အစားစာနဲ့ သောကျရပေါ တစစ ပွတျလပျကုနျတာမို့ စိတျဓါတျကခြဲ့ရတယျလို့ နယျဆာက ပွနျပွောပွပါတယျ။
ရကျပေါငျးအတောျကွာ အဆကျပွတျနတောကွောင့ျ အဖှားဖွဈသူဘဲ့ဂှနျးက စိတျပူပွီး အကွိမျကွိမျ ငိုခဲ့ရပမေဲ့ မွေးကွီး ဟာဘီဘာ ရှေ့မှာ ဟနျမပကြျနပွေရငျး တခြိနျလုံးဆုတောငျးနခေဲ့တာလို့ ဆိုပါတယျ။ မွေးငယျဆလီမာနဲ့ သူ့သမီးနယျဆာတို့ကို အလ်လာဟျရှငျမွတျက တနညျးနညျးနဲ့တော့ ကယျတငျ စောင့ျရှောကျမှာပါလို့ ပွောရငျး မွေးမဟာဘီဘာကို နှဈသိမ့ျခဲ့တာပါ။
နယျဆာတို့လှေ ပငျလယျထဲမြောနခြေိနျ လှပေေါျပါတဲ့ ကလေးငယျ (၃၀) လောကျက ရငေတျတာ၊ ဆာလောငျတာတှေေ ကွုံကွရပမေဲ့ ကြှေးစရာလညျးမရှိတော့ အခွားမိခငျတှကေ ငိုကွှေးနကွေပမေယ့ျ သူ့သမီးငယျဆလီမာ ကွောကျစိတျဝငျသှားမှာစိုးလို့ တငျးခံခဲ့ကွောငျး၊ သူတို့သှားခငြျတဲ့မလေးရှားရောကျအောငျ အလာရှငျမွတျက ကူညီမှာပါလို့ ပွောရငျး သမီးကို နှဈသိမ့ျခဲ့ကွောငျး VOA က လှမျးပွီးဆကျသှယျမေးမွနျးခြိနျမှာ နယျဆာက ပွနျပွောပွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ရငေတျနတေဲ့သမီးငယျဆလီမာကို ပငျလယျရငေံတိုကျမိလို့ ကလေးက ပငျလယျထဲ ဖြားနာခဲ့ကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
အငျဂငြျစကျပကြျပွီး ၁၀ ရကျလောကျ ပငျလယျထဲ မြောနခြေိနျမှာ လှပေေါျပါသူတှေ စိုးရိမျစိတျကွီးထှားလာပါတယျ။ နောကျထပျ လှတေစငျးကိုလှမျးမွငျလို့ဆိုပွီး အကူအညီရလိုဇောနဲ့ လှပေေါျပါတဲ့ လူ (၁၉) ဦး ပငျလယျထဲ ခုနျခကြူးခတျသှားကွပမေဲ့ အဲဒီလူတှေ လှပေေါျကို ပွနျရောကျ မလာနိုငျကွတော့ပါဘူး။
သူတို့အပါအဝငျ (၁၃) ရကျကွာလောကျ အစားရစော ပွတျလပျတာကွောင့ျပါ လှပေေါျပါသူ စုစုပေါငျး(၂၆) ဦး သဆေုံးခဲ့ရတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အဝေးမှာ လှသေငျ်ဘောတှမွေငျတိုငျး အောျဟဈအကူအညီတောငျးလိုကျ။ လှခှေကျထဲ ပွနျလှဲနလေိုကျနဲ့ သရေမယ့ျနေ့ကို စောင့ျနရေသလိုပါပဲလို့ နယျဆာက ပွနျပွောပွပါတယျ။ ဒီဇငျဘာလကုနျပိုငျးလောကျမှာတော့ အငျဒိုနီးရှားတံငါသညျတှနေဲ့ အာခြေးဒသေအာဏာပိုငျတှကေ နယျဆာတို့လှကေ ဒုက်ခသညျ (၁၇၂) ဦးကို အသကျရှငျလကြျ ကယျတငျနိုငျခဲ့တယျလို့ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျအဂေငြျစီက ပွောပါတယျ။ အသကျမသဘေဲ ကုနျးပေါျရောကျလာတာကွောင့ျ အလာရှငျမွတျကို ပိုပွီး ယုံကွညျစိတျဝငျမိတယျလို့ Nesa ကပွောပွီး မကွာခငျမှာ မလေးရှားကို ရောကျသှားလိမ့ျမယျလို့လညျး မြှောျလင့ျနတောပါ။
သမီးနှဈယောကျမိခငျဖွဈတဲ့ Nesa ကို ရခိုငျပွညျမှာရှိခြိနျကတညျးက သူ့ယောကျြားက ပဈ သှားခဲ့တာပါ။ ၂၀၁၇ စဈတပျရဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးရေးဖွဈစဉျအတှငျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျကို ထှကျပွေးလာရပမေဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှငျးမှာ စညျးကမျးတငျးကွပျလှနျးတာကွောင့ျ ထောငျ ကနြသေလိုပါပဲလို့ သူတို့က ပွောပါတယျ။ ကလေးတှေ အတနျးပညာ သငျကွားခှင့ျမရကွပါဘူး။ မူဆလငျထုံးစံ ကိုရမျကမြျးစာသငျပေးတဲ့ ဘာသာရေးအခွခေံပညာကြောငျးလောကျသာ တကျခှင့ျရှိတဲ့အတှကျ တတိယနိုငျငံ တခုခု၊ အထူးသဖွင့ျ မလေးရှားလိုနိုငျငံမှာ ကလေးတှရေဲ့အနာဂတျပညာရေးအတှကျ အခုလို အန်တရာယျမြားတဲ့ ပငျလယျခရီးကို စှန့ျစား ထှကျလာခဲ့ရတာပါလို့ မိခငျ Nesa ကပွောပါတယျ။ ဒီပငျလယျခရီးမှာ သမီး ၂ ယောကျစလုံးကို တပါတညျးခေါျလာခငြျပမေဲ့ မတတျနိုငျတာကွောင့ျ သမီးကွီးဟာဘီဘာကို ခနြျထားခဲ့တယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။
မလေးရှားနိုငျငံဟာ အခုနောကျပိုငျး ရိုဟငျဂြာတှကေို အရငျလို အလှယျတကူ လကျမခံတော့ပဲ ပိုတငျးကွပျလာပါတယျ။ လှစေီးပွေးပွီးလာကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာလှတှေကေိုလညျး အဝငျမခံတာကွောင့ျ ဒုက်ခသညျလှတှေဟော အငျဒိုနီးရှားဘကျကို ဦးတညျသှားကွရတာပါ။ အငျဒိုနီးရှားကတဆင့ျ လူပှဲစားတှရေဲ့အကူအညီနဲ့ လြှို့ဝှကျလမျးကွောငျးကနေ မလေးရှားထဲကို ပွနျခိုးဝငျနရေပါတယျ။ ဒီနညျးကို သုံးနကွေတာ လအတနျကွာနခေဲ့ပါပွီ။
သမီး Habiba နဲ့ ခုလို မိသားစု တကှဲတပွားဖွဈနခြေိနျမှာ (၇) နှဈအရှယျ Habiba ကို အန်တရာယျမြားလှနျးတဲ့ ပငျလယျခရီးကတဆင့ျ ထပျခေါျဖို့ မဖွဈနိုငျတာကွောင့ျ Habiba တယောကျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကနေ မလေးရှားနိုငျငံကို တရားဝငျသှားနိုငျဖို့ ဝိုငျးဝနျးစီစဉျပေးကွပါလို့ နိုငျငံတကာ တာဝနျရှိသူတှကေို မိခငျ Nesa က မတေ်တာရပျခံပနျကွားလိုကျပါတယျ။ အဲဒီနညျးနဲ့ မကွာခငျ သူတို့မိသားစုပွနျလညျ ပေါငျးစညျးရလိမ့ျမယျလို့လညျး မြှောျလင့ျနပေါတယျ။
