ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ကျောင်းတက်ခွင့်ရတော့မည့် ရိုဟင်ဂျာ ကလေးသူငယ်များ
{{Zawgyi/Unicode}}
ဘင်္ဂလားဒေရှ့် နိုင်ငံက ဒုက္ခသည် စခန်းတွေက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ကလေးငယ် အများအပြားဟာ ဆယ်စုနှစ် ထက်ဝက်နီးပါးကြာ ကျောင်းမတက်နိုင်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ်လည်း အပြည့်အ၀ ပညာသင်ကြားခွင့် မရခဲ့ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ကုလသမဂ္ဂ ကလေးသူငယ်များ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ UNICEF ရဲ့ စာသင်ကျောင်းများ အစီအစဉ်ကို ကလေးငယ် ၁၃၀,၀၀၀ ကနေ နောက်ဆုံးမှာ စခန်းတွင်းက ကလေးငယ်တွေ အားလုံး အတွက်ပါ တိုးချဲ့နိုင်ရေး အာဏာပိုင်တို့က ပြီးခဲ့တဲ့လ အတွင်းမှာပဲ ခွင့်ပြုပေးလိုက်ပါပြီ။ AFP သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂ ီထိုက် ပြောပြပေးပါမယ်။
Mohammad Yusuf က ဒုက္ခသည် စခန်းတွင်းက ကျောင်းမှာ မနက်ခင်းတိုင်း မြန်မာ နိုင်ငံတော် သီချင်းကို ဆိုပါတယ်။ မြန်မာ စစ်တပ်ကြောင့် သူ့မိသားစု နိုင်ငံကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ရသလို စစ်တပ်ဟာ သူတို့ လူမျိုး ထောင်ချီကိုလည်း သတ်ဖြတ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတာပါ။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်တာတုန်းက မြန်မာ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်တဲ့ ချေမှုန်းမှုတွေကြောင့် အများစု မွတ်ဆလင် ရိုဟင်ဂျာ သိန်းချီပြီး ဘင်္ဂလားဒေရှ့်ကို ထွက်ပြေးရတဲ့ အထဲမှာ Yusuf လည်း တဦး အပါအဝင် ဖြစ်ပြီး အခုတော့ သူက အသက် ၁၅ နှစ် ရှိနေပါပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာတော့ တချို့သော သူတွေက ရိုဟင်ဂျာတွေကို နိုင်ငံခြားသားတွေလို့ ရှုမြင်ကြပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုန်း ရှင်းလင်းဖို့ ကြိုးစားတယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်ကိုလည်း မြန်မာ အစိုးရ အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ တရားရုံးမှာ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း Yusuf ကတော့ အနာဂတ်မှာ ဌာနေပြန်နိုင်ဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။
"ပညာ ဆက်သင်ပြီး တနေ့မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လိုပါတယ်။ ကျနော့် အိပ်မက်ကတော့ လေကြောင်းဆိုင်ရာ အင်ဂျင်နီယာ ဒါမှမဟုတ်လည်း လေယာဉ်မှူး ဖြစ်ပြီး ရန်ကုန်ကို လေယာဉ် ကိုယ်တိုင် မောင်းပြီး သွားချင်ပါတယ်"
ဒုက္ခသည် စခန်းတွေ အတွင်းက ကလေးငယ် အများအပြားကတော့ ဆယ်စုနှစ် ထက်ဝက်နီးပါး ပညာသင်ကြားခွင့် အပြည့်အ၀ မရကြသလို လုံး၀ ကျောင်းတက်ခွင့် မရတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ ပညာသင်ကြားပေးမှုဟာဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာတွေ မကြာခင် ဌာနေပြန်ရေး ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုရာ ရောက်မယ့် အရေးကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့် အစိုးရက စိုးရိမ်နေတာပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဒီမျှော်လင့်ချက်က ပိုပြီး အလှမ်းဝေးသွားပြီလို့လည်း ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ လအတွင်းမှာတော့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့် အာဏာပိုင်တို့က UNICEF ရဲ့ စာသင်ကျောင်းများ အစီအစဉ်ကို တိုးချဲ့ဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဘင်္ဂလားဒေရှ့် ကတော့ ဒုက္ခသည်တွေ ဌာနေပြန်ရေးကို လိုလားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ မြန်မာ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းအတိုင်း မြန်မာလို သင်ကြားပြီး နေ့စဉ် အတန်းတွေ မစခင်မှာလည်း မြန်မာ နိုင်ငံတော် သီချင်းကို သီဆိုရပါတယ်။ Kayaphuri ပုဂ္ဂလိက ကျောင်းရဲ့ ကျောင်းအုပ် Mohammad Showife ကတော့ ကလေးတွေ ကြုံရတဲ့ အခက်အခဲကို အခုလို ပြောပြပါတယ်။
၅ တန်း ကျောင်းသား တဦးက ၂၀၁၇ မှာ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်ကို ရောက်လာတယ်ဆိုရင် အခု ၅ နှစ် ကြာပြီး အချိန်မှာ အခွင့်အရေးရလို့ ပညာရေးကို ပြန်စမယ်ဆိုရင်လည်း အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ သူတို့က အခု အသက်ကြီးသွားပြီး သူတို့နဲ့ ရွယ်တူတွေထက် အတန်းငယ်မှာ ပြန်တက်ချင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ် အတွင်း ကလေးတွေက စာသင်နှစ် အများစု ပျက်ကွက်ခဲ့ကြတာကြောင့် ဒီ အစီအစဉ် အတွက် အဓိက အခက်အခဲ တခု ဖြစ်ပါတယ်။
ဒုက္ခသည် စခန်းတွင်းက လူဦးရေ ၁ သန်းလောက်ထဲမှာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က အသက် ၁၈ နှစ်အောက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပညာသင်ပေးတာဟာဆိုရင် ဒီ မွတ်ဆလင် လူနည်းစုဟာ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်မှာ အသားကျသွားလိမ့်မယ်ဆိုတာမျိုး မြန်မာဘက်ကို အချက်ပြလိုက်သလို ဖြစ်သွားမယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့် ဘက်က တွေးဆခဲ့ကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေရှ့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း Mahfuzur Rahman က ပြောပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေ ထွက်ပြေးလာစဉ် အချိန်က သူက ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒုက္ခသည် စခန်းတွေ အတွင်း ပညာမတတ်တဲ့ လူငယ် အမျိုးသား မျိုးဆက်တခု ရှိလာမယ့် အန္တရာယ်ကြောင့် ရေရှည် အစီအမံ တခု လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့် အစိုးရက နားလည် သဘောပေါက်သွားတာ ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
"အချိန်ကြာလာတာနဲ့ အမျှ လုပ်သင့် လုပ်ထိုက်တာတွေကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့်ဘက်က နားလည်လာပါတယ်။ ၅ နှစ်တာ ကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ဌာနေပြန်ရေး အခြေအနေကလည်း မတွေ့သေးပါဘူး။ တရက်ကို လူ ၃၀၀ နဲ့ ဒီကနေ့ စမယ်ဆိုရင်တောင် သူတို့ အားလုံး အိမ်ပြန်ရောက်ဖို့ ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီ ကြာမြင့်မှာ ဖြစ်ပါတယ်"
နယ်စပ် တလျှောက်မှာ စိတ်ကြွဆေး မှောင်ခိုကူးကြတဲ့ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းတွေ ရှိနေတာနဲ့ အတူဘဲ ဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ လုံခြုံရေး ကိစ္စက ပြဿကြီး တခု ဖြစ်နေတာပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်တာ အတွင်း လူသတ်မှုက အနည်းဆုံး ၁၀၀ ကျော် ရှိခဲ့ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင် သူပုန် အဖွဲ့တွေလည်း လှုပ်ရှားနေကြပါတယ်။ သူတို့က လူမှု အသိုင်းအဝိုင်း ခေါင်းဆောင် ဒါဇင်နဲ့ချီ ပစ်သတ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သလို စိတ်ကုန်နေကြတဲ့ လူငယ် အမျိုးသားတွေကိုလည်း စုဆောင်းနိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
...............................................................
ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ကြောငျးတကျခှင့ျရတော့မည့ျ ရိုဟငျဂြာ ကလေးသူငယျမြား
{{Zawgyi/Unicode}}
ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ နိုငျငံက ဒုက်ခသညျ စခနျးတှကေ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျ ကလေးငယျ အမြားအပွားဟာ ဆယျစုနှဈ ထကျဝကျနီးပါးကွာ ကြောငျးမတကျနိုငျတာမြိုး ဒါမှမဟုတျလညျး အပွည့ျအ၀ ပညာသငျကွားခှင့ျ မရခဲ့ကွပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး ကုလသမဂ်ဂ ကလေးသူငယျမြား ရနျပုံငှအေဖှဲ့ UNICEF ရဲ့ စာသငျကြောငျးမြား အစီအစဉျကို ကလေးငယျ ၁၃၀,၀၀၀ ကနေ နောကျဆုံးမှာ စခနျးတှငျးက ကလေးငယျတှေ အားလုံး အတှကျပါ တိုးခြဲ့နိုငျရေး အာဏာပိုငျတို့က ပွီးခဲ့တဲ့လ အတှငျးမှာပဲ ခှင့ျပွုပေးလိုကျပါပွီ။ AFP သတငျးဆောငျးပါးကို မသိငျ်ဂ ီထိုကျ ပွောပွပေးပါမယျ။
Mohammad Yusuf က ဒုက်ခသညျ စခနျးတှငျးက ကြောငျးမှာ မနကျခငျးတိုငျး မွနျမာ နိုငျငံတောျ သီခငြျးကို ဆိုပါတယျ။ မွနျမာ စဈတပျကွောင့ျ သူ့မိသားစု နိုငျငံကနေ ထှကျပွေးခဲ့ရသလို စဈတပျဟာ သူတို့ လူမြိုး ထောငျခြီကိုလညျး သတျဖွတျခဲ့တယျလို့ စှပျစှဲခံထားရတာပါ။ လှနျခဲ့တဲ့ ၅ နှဈတာတုနျးက မွနျမာ စဈတပျရဲ့ ရကျစကျတဲ့ ခြမှေုနျးမှုတှကွေောင့ျ အမြားစု မှတျဆလငျ ရိုဟငျဂြာ သိနျးခြီပွီး ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျကို ထှကျပွေးရတဲ့ အထဲမှာ Yusuf လညျး တဦး အပါအဝငျ ဖွဈပွီး အခုတော့ သူက အသကျ ၁၅ နှဈ ရှိနပေါပွီ။ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာတော့ တခြို့သော သူတှကေ ရိုဟငျဂြာတှကေို နိုငျငံခွားသားတှလေို့ ရှုမွငျကွပွီး ရိုဟငျဂြာတှကေို လူမြိုးတုနျး ရှငျးလငျးဖို့ ကွိုးစားတယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျကိုလညျး မွနျမာ အစိုးရ အနနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂ တရားရုံးမှာ ရငျဆိုငျနရေတာပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး Yusuf ကတော့ အနာဂတျမှာ ဌာနပွေနျနိုငျဖို့ ရညျမှနျးထားပါတယျ။
"ပညာ ဆကျသငျပွီး တနေ့မှာ မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလိုပါတယျ။ ကနြော့ျ အိပျမကျကတော့ လကွေောငျးဆိုငျရာ အငျဂငြျနီယာ ဒါမှမဟုတျလညျး လယောဉျမှူး ဖွဈပွီး ရနျကုနျကို လယောဉျ ကိုယျတိုငျ မောငျးပွီး သှားခငြျပါတယျ"
ဒုက်ခသညျ စခနျးတှေ အတှငျးက ကလေးငယျ အမြားအပွားကတော့ ဆယျစုနှဈ ထကျဝကျနီးပါး ပညာသငျကွားခှင့ျ အပွည့ျအ၀ မရကွသလို လုံး၀ ကြောငျးတကျခှင့ျ မရတာမြိုးလညျး ရှိပါတယျ။ ပညာသငျကွားပေးမှုဟာဆိုရငျ ရိုဟငျဂြာတှေ မကွာခငျ ဌာနပွေနျရေး ဖွဈလာမှာ မဟုတျဘူးဆိုတာကို အသိအမှတျပွုရာ ရောကျမယ့ျ အရေးကို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ အစိုးရက စိုးရိမျနတောပါ။
ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈက မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးပွီး နောကျပိုငျးမှာတော့ ဒီမြှောျလင့ျခကြျက ပိုပွီး အလှမျးဝေးသှားပွီလို့လညျး ရှုမွငျကွပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ လအတှငျးမှာတော့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ အာဏာပိုငျတို့က UNICEF ရဲ့ စာသငျကြောငျးမြား အစီအစဉျကို တိုးခြဲ့ဖို့ ခှင့ျပွုခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ ကတော့ ဒုက်ခသညျတှေ ဌာနပွေနျရေးကို လိုလားနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။ စာသငျကြောငျးတှမှော မွနျမာ သငျရိုးညှှနျးတမျးအတိုငျး မွနျမာလို သငျကွားပွီး နေ့စဉျ အတနျးတှေ မစခငျမှာလညျး မွနျမာ နိုငျငံတောျ သီခငြျးကို သီဆိုရပါတယျ။ Kayaphuri ပုဂ်ဂလိက ကြောငျးရဲ့ ကြောငျးအုပျ Mohammad Showife ကတော့ ကလေးတှေ ကွုံရတဲ့ အခကျအခဲကို အခုလို ပွောပွပါတယျ။
၅ တနျး ကြောငျးသား တဦးက ၂၀၁၇ မှာ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျကို ရောကျလာတယျဆိုရငျ အခု ၅ နှဈ ကွာပွီး အခြိနျမှာ အခှင့ျအရေးရလို့ ပညာရေးကို ပွနျစမယျဆိုရငျလညျး အခကျအခဲ ရှိပါတယျ။ သူတို့က အခု အသကျကွီးသှားပွီး သူတို့နဲ့ ရှယျတူတှထေကျ အတနျးငယျမှာ ပွနျတကျခငြျမှာ မဟုတျပါဘူး။ ပွီးခဲ့တဲ့ ၅ နှဈ အတှငျး ကလေးတှကေ စာသငျနှဈ အမြားစု ပကြျကှကျခဲ့ကွတာကွောင့ျ ဒီ အစီအစဉျ အတှကျ အဓိက အခကျအခဲ တခု ဖွဈပါတယျ။
ဒုက်ခသညျ စခနျးတှငျးက လူဦးရေ ၁ သနျးလောကျထဲမှာ ၅၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျက အသကျ ၁၈ နှဈအောကျတှေ ဖွဈပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှကေို ပညာသငျပေးတာဟာဆိုရငျ ဒီ မှတျဆလငျ လူနညျးစုဟာ နောကျဆုံးမှာတော့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျမှာ အသားကသြှားလိမ့ျမယျဆိုတာမြိုး မွနျမာဘကျကို အခကြျပွလိုကျသလို ဖွဈသှားမယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ ဘကျက တှေးဆခဲ့ကွောငျး ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ ဗိုလျခြုပျကွီးဟောငျး Mahfuzur Rahman က ပွောပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှေ ထှကျပွေးလာစဉျ အခြိနျက သူက ဗိုလျခြုပျကွီး အဖွဈ တာဝနျထမျးဆောငျနသေူ ဖွဈပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ဒုက်ခသညျ စခနျးတှေ အတှငျး ပညာမတတျတဲ့ လူငယျ အမြိုးသား မြိုးဆကျတခု ရှိလာမယ့ျ အန်တရာယျကွောင့ျ ရရှေညျ အစီအမံ တခု လိုအပျတယျဆိုတာကို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျ အစိုးရက နားလညျ သဘောပေါကျသှားတာ ဖွဈတယျလို့ သူက ပွောပါတယျ။
"အခြိနျကွာလာတာနဲ့ အမြှ လုပျသင့ျ လုပျထိုကျတာတှကေို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျဘကျက နားလညျလာပါတယျ။ ၅ နှဈတာ ကွာမွင့ျခဲ့ပွီး ဌာနပွေနျရေး အခွအေနကေလညျး မတှေ့သေးပါဘူး။ တရကျကို လူ ၃၀၀ နဲ့ ဒီကနေ့ စမယျဆိုရငျတောငျ သူတို့ အားလုံး အိမျပွနျရောကျဖို့ ဆယျစုနှဈနဲ့ခြီ ကွာမွင့ျမှာ ဖွဈပါတယျ"
နယျစပျ တလြှောကျမှာ စိတျကွှဆေး မှောငျခိုကူးကွတဲ့ ရာဇဝတျဂိုဏျးတှေ ရှိနတောနဲ့ အတူဘဲ ဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော လုံခွုံရေး ကိစ်စက ပွူကွီး တခု ဖွဈနတောပါ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ၅ နှဈတာ အတှငျး လူသတျမှုက အနညျးဆုံး ၁၀၀ ကြောျ ရှိခဲ့ပါတယျ။ လကျနကျကိုငျ သူပုနျ အဖှဲ့တှလေညျး လှုပျရှားနကွေပါတယျ။ သူတို့က လူမှု အသိုငျးအဝိုငျး ခေါငျးဆောငျ ဒါဇငျနဲ့ခြီ ပဈသတျခဲ့ပွီး ဖွဈသလို စိတျကုနျနကွေတဲ့ လူငယျ အမြိုးသားတှကေိုလညျး စုဆောငျးနိုငျဖို့ ကွိုးစားနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
