အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အမ်ားကေလးစားၾကည္ညိဳတဲ့ႏိုင္ငံေရးသမားလည္းျဖစ္ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔ စစ္သူရဲေကာင္းတဦးလည္းျဖစ္ခဲ့သူ အေမရိကန္ျပည္ခ်စ္ပုဂၢိဳလ္တဦးျဖစ္တဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာေရာဂါ ခံစားခဲ့ရၿပီးေနာက္၊ အသက္ ၈၁ႏွစ္အရြယ္ Mr.McCain မေန႔ စေနေန႔က ကြယ္လြန္သြားခဲ့တာပါ။ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ McCain ဟာ သူ႔ဘ၀တေလွ်ာက္ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအတြက္ အျပည့္အ၀ တာ၀န္ထမ္းခဲ့သလို၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ပါ တ္တတ္ၾကြၾကြ ေထာက္ခံအားေပး ကူညီခဲ့သူ တဦးျဖစ္ပါတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ McCain ရဲ႕ ရပ္တည္စြမ္းေဆာင္ခဲ့မႈအခ်ိဳ႕နဲ႔ သူ႔အေပၚ ျမန္မာအေရးလႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕အျမင္ေတြ ကိုသားညြန္႕ဦးက စုစည္း တင္ဆက္ေပးပါမယ္။
“ က်ေနာ္တို႔ဟာ ေကာင္းခ်ီးေပးခံရတဲ့သူေတြပါ၊ ဘာမဆို ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေျမ - လြတ္လပ္တဲ့ေျမေပၚမွာ ေနထိုင္ေနၾကသူေတြပါ။”
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ တန္ဖိုး၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ျပည့္၀တဲ့စြမ္းပကားကို သူ႕ရဲ႕ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ကာလ ၿပီးခဲ့တဲ့ လပိုင္းကပဲ ရီပတ္ပလင္ကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John Sidney McCain က ေျပာသြားခဲ့တာပါ။ ရီပတ္ပလင္ကန္ သမတ Donald Trump လက္ထက္ လက္ရိွ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အေျခအေနကိုလည္း သူက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းကို ေ၀ဖန္ခဲ့ပါေသးတယ္။
“ လိုအပ္ခ်က္ေတြရိွေနတဲ့ ကမၻာႀကီးရဲ႕အေျခအေနမွာ က်ေနာ္တို႔ ဦးစီးဦးေဆာင္လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ေတြကို ျငင္းဆန္ဖို႔၊ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းတာထက္ အျပစ္ရွာဖို႔ လိုလားသူေတြေၾကာင့္ မမွန္ကန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒဆိုတာႀကီး ျဖစ္လာေနပါတယ္။”
ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းပညာရွင္ Allan Lichtman ကေတာ့ Mr.McCain ဟာ တကယ့္ကို အေမရိကန္လူထုကို အက်ိဳးျပဳခဲ့သူ သူရဲေကာင္းစစ္စစ္ျဖစ္တယ္လို႔ ဂုဏ္ျပဳေျပာဆိုပါတယ္။
“ John McCain ဟာ အေမရိကန္လူထုအတြက္ တကယ့္ကို အလုပ္အေၾကြးျပဳခဲ့သူပါ။ သူဟာ အေျပာႀကီးတဲ့ အတုအေယာင္သမားမဟုတ္ပါဘူး၊ တကယ့္ကို စစ္မွန္တဲ့ အေမရိကန္သူရဲေကာင္းတဦးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။”
အေမရိကန္ ေရတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတဦးရဲ႕ သားျဖစ္သူ McCaini ဟာ ဗီယက္နာမ္စစ္ပဲြကာလမွာ ေရတပ္ရဲ႕ ေလသူရဲတဦျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေျမာက္ဗီယက္နမ္တပ္ေတြက သူ႔ေလယဥ္ပစ္ခ်ခံၿပီး ဖမ္းဆီးတာ ခံခဲ့ရပါတယ္။ စစ္သံု႔ပန္းတဦးအျဖစ္နဲ႔ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေတြကိုလည္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဗီယက္နာမ္ကေန ျပန္လာၿပီးေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္အတန္ၾကာမွာေတာ့ ရီပတ္ပလင္ကန္ပါတီရဲ႕ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ တဦးျဖစ္လာပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ အက်ဥ္းခ် ညွင္းပမ္းခံခဲ့ရေပမယ့္လို႔၊ အေမရိကန္ ဗီယက္နာမ္ဆက္ဆံေရးေကာင္း ျပန္လည္တည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ သူဟာ ဦးစီးႀကိဳးပမ္းခဲ့သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္တုန္းက သူခံစားရတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ဗီယက္နမ္ျပည္သူေတြအေပၚ သူ႔အျမတ္တႏိုးထားမႈ မေပ်ာက္ခဲ့ပါဘူးလို႔ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain က ဗီြအိုေအကို ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
“ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္းမွာ က်ေနာ္ကို ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခဲ့သူအခ်ိဳ႕ရိွပါတယ္။ ဒီလူေတြကို ျပန္မေတြ႕လိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီလို ျဖစ္ခဲ့လို ဗီယက္နာမ္ျပည္သူေတြအေပၚ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးတဲ့ က်ေနာ္တို႔ အျမင္ ေျပာင္းမသြားပါဘူး၊ သူတို႔ဟာ က်ေနာ္တို႔ကို လိုအပ္သလုိ က်ေနာ္တို႔လည္း သူတို႔ကို လိုအပ္ပါတယ္။”
အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mr.McCain ဟာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအတြက္သာမက လြတ္လပ္မႈလိုလားတဲ့ ကမၻာ့ျပည္သူေတြဖက္ကပါ ရပ္တည္ခဲ့သူ၊ တတ္ၾကြလႈပ္ရွားခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လြတ္လပ္မႈ ပိုမိုတိုးတက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကရက္တစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ကာလရွည္ၾကာ အားေပးေထာက္ခံခဲ့သူတဦးျဖစ္တယ္လို႔ ရန္ကုန္ အေမရိကန္သံရံုးက သူ႕ကြယ္လြယ္ျခင္း ၀မ္းနည္းအမွတ္တရစကား သံ႐ံုးရဲ႕ ေဖ့ဘုတ္လူမႈကြန္ယက္မွာ တင္ထားပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနရဲ႕ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အမ်ိဳးသတၱိရွင္မ်ားဆုရွင္ လက္ရိွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ မဇင္မာေအာင္ဟာ McCain Institute ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈအစီအစဥ္မွာ ပါ၀င္ခဲ့သူတဦးပါ။ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ Mr.McCain ဟာ ျမန္မာျပည္ ဒီမိုကေရစီအေရးလႈပ္ရွားမႈ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမ်က္ႏွာစာမွာ ေရာ အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ နိင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္း မွာပါ ေရွ ့တန္းကေန မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ေပးခဲ့သူတဦးျဖစ္တယ္လို႔ မဇင္မာေအာင္က ဗီြအိုေအကို သူ႕အမွတ္တရ ေျပာျပပါတယ္။ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈမွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားခဲ့သူတဦးျဖစ္တဲ့ Equality Myanmar က ကိုေအာင္မ်ိဳးမင္းကေတာ့ သူ႕ကြယ္လြန္တာဟာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈအတြက္ အားေလွ်ာ့စရာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္တို႔ ဒီ ၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာရွိတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ ၊ ျမန္မာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Hearing ေတြမွာဆိုရင္သူက ဦးေဆာင္တဲ့အျပင္ ဒီဟာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကယ့္ေျပာၾကားႏိုင္တဲ့သူေတြ ေျပာၾကားႏိုင္ဖို႔အတြက္ တင္ျပႏိုင္ဖို႔အတြက္ အျမဲတမ္းၾကိဳးပမ္းခဲ့တာရွိတယ္။ ေနာက္တခု သူ႔ၾကိဳးပမ္းမႈကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ ထူးျခားတဲ့ ျဖစ္စဥ္မွာမူတည္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒၾကမ္းၾကီးေပၚေပါက္လာဖို႔အတြက္ bill ေတြေပၚေပါက္လာဖို႔အတြက္ ဒါကိုသူလုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ မၾကာမီကပဲ သူ႔အေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့ အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြလုပ္ဖို႔အတြက္ သူတင္သြင္းခဲ့တာေလးက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ထူးျခားပါတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ၂၀၁၁ ျမန္မာျပည္လာခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္ေလးက တျခား Senator ေတြ တျခား Congressman ေတြထက္ထူးျခားသြားတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္ကို အေမရိကန္ကေနပဲ ဖိအားေပးတာမဟုတ္ပဲနဲ႔ ကိုယ္တိုင္လာတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ေတြ႔တဲ့အျပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္ ဒုကၡသည္ေတြ၇ွိတဲ့ေနရာကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ၾကားနာမႈေတြ နားေထာင္မႈေတြ အေျခအေနသံုးသပ္မႈေတြလုပ္တာက သူ႔ႏွလံုးသားထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးက တကယ့္ကိုထူးထူးျခားျခားပါ၀င္တာကို ေဖာ္ျပပါတယ္။"
အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain ဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ၿပီး၊ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈအေျခအေနကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ အခက္အခဲ စိန္ေခၚခဲခ်က္ေတြျပည့္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးကို အားေပးခဲ့တဲ့အျပင္၊ လူမႈေရးပိုင္းမွာဆိုလည္း HIV ေ၀ဒနာရွင္ေတြ ကုသမႈေပးေနတဲ့ စင္တာတခုကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ စင္တာကို ဦးစီးခဲ့တဲ့ လက္ရိွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မျဖဴျဖဴသင္းက အဲဒီတုန္းက အေျခအေနကို အခုလို ျပန္ေျပာင္း ေျပာျပပါတယ္။
"က်မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စိတ္အားထက္သန္စြာနဲ႔ ေရာက္လာၿပီးေတာ့ ကူညီခဲ့သလိုပဲ က်မတို႔ဒီလူမႈေရးကိစၥေတြကိုလုပ္ေနတဲ့ HIV center ကိုလည္းလာၿပီးေတာ့ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ က်မတို႔ႏိုင္ငံအတြက္စိတ္ဓါတ္ခြန္အားေတြအမ်ားႀကီးေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။"
အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain ဟာ အေမရိကန္သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ႏွစ္ႀကိမ္္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ သမၼတ Barack Obama နဲ႔ အတူ ယွဥ္ၿပိဳင္ရတာပါ။ စည္းရံုးေရးမဲဆြယ္ပဲြေတြမွာ ၿပိဳင္ဖက္သမတေလာင္းကို ထိုးႏွက္ေ၀ဖန္တာအစား၊ သမၼတအိုဘားမားအေပၚ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ တိုက္ခိုက္ေျပာဆိုမႈေတြကို ကာကြယ္ေျပာဆိုတာ လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ လက္ရိွ သမၼတ Donald Trump ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူမကြယ္လြန္ခင္မွာ အေတာ္ေလး ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။ ရီပတ္ပလင္ကန္ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ Mr.McCain ဟာ တကယ္ေတာ့ ဒီမိုကရက္ေတြအတြက္ေရာ ရီပတ္ပလင္ကန္ေတြအတြက္ပါ ၾကည္ညိဳေလးစားရသူတဦး ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ဒုတိယသမၼတေဟာင္း Joe Biden က ေျပာပါတယ္။
“ သတိၱစြမ္းပကားေရာ၊ ႏိုင္ငံအေပၚ သစၥာေစာင့္သိမႈအရပါ ဘယ္လိုမွ ေဖာ္ျပလို႔မရပါဘူး” လို႔ ဒီမိုကရက္ ဒုသမၼတ ေဟာင္း Joe Biden ေျပာသြားတာပါ။
ကြယ္လြန္သူ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ John McCain ဟာ တိုင္းျပည္နဲ႔အေမရိကန္လူထုအတြက္ သူစြမ္းေဆာင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့အေပၚမွာ ဂုဏ္ယူမဆံုးရိွခဲ့သူပါ။
“ က်ေနာ္ ကမၻာေျမေပၚမွာ ကံေကာင္းဆံုးလူတေယာက္ပါ။ အေမရိကန္ျပည္သူေတြ အက်ိဳးစီးပြားကို ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရခဲ့တာမို႔ပါ။”
ဒါေၾကာင့္လည္း သူကြယ္လြန္သြားေပမယ့္ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ သူ႕ကို အမွတ္တရ ေအာက္ေမ့မႈေတြနဲ႔ ၀မ္းနည္းေၾကကဲြေနၾကမွာပါ။ သူဟာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအၾကားမွာ ရိွေနဦးမွာပါ။
