(Zawgyi/Unicode)
စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲတွေ ရန်ကုန်မှာကြီးမားလာချိန်၊ မန္တလေးမှာလည်း လူမူဝန်ထမ်းအလွှာပေါင်းစုံပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ညဖက်ပိုင်းမှာ ပစ်ခတ်မူတွေပါ ကြုံခဲ့ရပေမဲ့၊ ဆက်လက်အင်အားဖြည့် ချီတက်သွားမယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ ပါတီခေါင်းဆောင်တစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။
မန္တလေးဘူတာရုံမှာ မနေ့က ရထားကို သပိတ်တားခဲ့သူတွေလူစုခွဲအပြီး ည ၈ နာရီအကျော်မှာ၊ ရဲတွေက မြို.ထဲမှာပဲရှိတဲ့ ရထားသံလမ်းပေါ်တက်လာပြီး ပစ်ခတ်မူတွေဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ရထားဝန်ထမ်းတွေက ဆိုပါတယ်။ မန္တလေးက နောက်ဆုံးအခြေအနေကို ကိုဝင်းမင်းက မေးထားပါတယ်။
အခု မန္တလေး အဖြစ်အပျက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ရထားဝန်ထမ်းတဦးက
“ ဖြစ်ပျက်ပုံကတော့ ည ၈ နာရီကျော်ကျော်လောက် ရဲတွေဝင်လာတော့၊ သံပုံးတီးလို့ဆိုပြီးတော့၊ ဟို ဘေးနားကရှိတဲ့ ရပ်ကွက်ကလူတွေကနေ သံပုံးတီးလို့ဆိုပြီး လိုက်ပစ်တာ၊ လှမ်းပစ်တာ၊ ဗွီဒီယိုဖိုင်တွေ တက်နေတယ်လေ။”
ဒီ ဗွီဒီယိုဖိုင်ထဲက ပစ်ခတ်ကြိမ်းမောင်းသံတွေပါ။
အဲဒီတော့ ရထားထွက်သွားနိုင်ပြီလားလို့ မေးရာမှာ မြစ်ကြီးနားကို ထွက်ဖို့ သင်တန်းက ၂ ဦးခေါ်ပြီး မောင်းဖို့ ပြင်ခဲ့ပေမဲ့၊ မနေ့ည သန်းခေါင်ကျော်အထိတော့ မထွက်နိုင်သေးဘူးလို့ ဒီရထားဝန်ထမ်းက ဆက်ပြောပါတယ်။
“အခုအထိတော့ မထွက်သေးဘူး တိုင်းမန်နေဂျာကို ဗိုလ်ကြီးဆွေလွင်၊ ဗိုလ်မူးမျိုးဝင်း၊ ဗိုလ်ကြီးစံသာအောင် ဒီ ၃ ယောက်ကနေပြီးတော့ အတင်းအဓမ္မလုပ်ခိုင်းလို့ ခေါ်လာတာလေ၊ မိတ္ထီလာမှာ နည်းပြဆရာလုပ်နေကြရတဲ့ သင်တန်းဆရာတွေ လူ ၂ ယောက်ကို ခေါ်လာတာ။”
ဒီနေရာမှာ အခုလို ရထားမထွက်နိုင်ဖို့ မနေ့ ညနေကတည်းက တားခဲ့တဲ့ ပုံကိုလည်း ဒီရထားဝန်ထမ်းကပဲ
“တားတာကတော့ ညနေကတည်းက တားနေတာပဲ ကျနော်တို့ကတော့။ ည ၈ နာရီလောက်ကျတော့ လူစုခွဲလိုက်တာကို ။ လူစုခွဲတော့ ဒီနားမှာ သံလမ်းဘေးနားမှာ အိပ်တဲ့လူတွေရှိတယ်လေ ၊ ကျပန်းသမားတွေရှိတယ်လေ။ ကျပန်းသမားတွေထိုင်နေတာပေါ့ သူတို့ထိုင်နေတဲ့နေရာကို ပစ်တာပေါ့။ ခြောက်ပစ်တာလေ။”
ဒါ့အပြင် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ရထားဝန်ထမ်း ၂ ဦးကို တွေ့ဖို့ ညှိတာမှာလည်း အဆင်မပြေခဲ့ဘူးလို့ ဒီရထားဝန်ထမ်းက ဆက်ပြောပါတယ်။
“လူကြီးတွေနဲ့ လူကြီးနဲ့ညှိုမယ်ဆိုပြီးတော့၊ ဗိုလ်မူးမျိုးဝင်းနဲ့ ညှိုသေးတယ်၊ ညိုှပြီးတော့ လူကြီးက ခဏစောင့်ဆိုပြီးတော့ ဒီ စက်ဗိုလ်ကိုခေါ်ပေးမယ်ဆိုပြီးတော့ ဝင်သွားတာ ပြန်မထွက်လာတော့ဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ဒီမှာဖမ်းထားတဲ့စက်ဗိုလ်နဲ့ကိုလည်း တွေ့ခွင့်မပေးဘူး၊ ၂ ယောက်။ စက်ဗိုလ်က ကိုသန်းဇော်နဲ့ ကိုဇော်ကိုကိုအောင်။”
အဲဒီတော့ ဘာကြောင့်အခုလို ပစ်ခတ်မှုအထိ ဖြစ်နိုင်တာပါလဲလို့ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး NLD ပါတီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်ဝင်းမြမြကို မေးရာမှာ
“ပစ်ခတ်မှုတွေဖြစ်တဲ့နေရာ ဒါက မနေ့ကဆိုရင်လည်း ၂၇ လမ်းဖက်မှာဆိုလို့ရှိရင်၊ ဘဏ် (၂) ရှေ့မှာဆိုရင်လည်း၊ ရဲတွေက ကော်ဘတ် (ရာဘာကျည်) တွေနဲ့ ပစ်တယ်။ CDM လုပ်ဖို့ ပြည်သူတွေက တောင်းဆို တယ်။ တချို့ ဘဏ်ဝန်ထမ်းတွေက CDM မလုပ်ပဲ တချို့ရှိနေတယ်။ အဲဒီလိုမျိုး ပြည်သူလူထုရဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေကို ကန့်သတ်တဲ့အနေနဲ့၊ ပြည်သူကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့ အနေနဲ့ ပစ်ပုံရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည်သူကတော့ နေ့စဉ်နေ့တဓူ၀ လမ်းပေါ်မှာ အင်နဲ့အားနဲ့ ရှိနေတယ်၊ ကျ မသွားဘူး လှုပ်ရှားမှုတွေက။ အောင်မြင်တဲ့အထိ အကုန်လုံးလုပ်ကြမှာပဲလေ၊ ပြည်သူလူထု ကတော့။”
ဒီနေရာမှာ NLD အနေနဲ့ အခုလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဘယ်လို ဆက်လုပ်ဖို့ ရှိပါသလဲလို့ မေးရာမှာ စဉ့်ကိုင်မြို့နယ်က ရွေးချယ်ခံ အခု ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါ်ဝင်းမြမြက
“ကျမတို့ကတော့ ချိတ်ပိတ်ခံထားရတဲ့ တိုင်းရုံးရှေ့မှာ ကျမတို့ ရုံးထိုင်တဲ့သဘောမျိုးနဲ့ ထိုင်တယ်၊ သပိတ်စခန်း သဘောမျိုးပေါ့နော် အကုန်လုံးထိုင်ပြီးတော့မှ၊ ဒီ ကျမတို့ရုံးရှေ့မှာ ဆန္ဒပြတဲ့ အဖွဲ့တွေအသီးသီးပေါ့နော်။ ဒီနေ့ဆိုရင်လည်း လွတ်လပ်သော ကျောင်းဆရာ၊ ဆရာမများအဖွဲ့ လွတ်လပ်သော အင်ဂျင်နီယာများအဖွဲ့ အဲလိုပဲပေါ့နော် တန်းစီလှည့်လည်တယ်။ ဆန္ဒဖော်ထုတ်သူ ပြည်သူလူထုက ကျမတို့ ရုံးကြီးရှေ့ကနေဖြတ်ရင်းနဲ့ ကျမတို့နဲ့ အမြဲထိတွေ့တယ်။ နောက်တခါကျတော့ တပ်ပေါင်းစုတွေနဲ့ ထိုင်သပိတ်တို့ဘာတို့ လုပ်တဲ့အခါကျရင် ကျမတို့လည်း ပါဝင်ပြီးတော့မှ သွားပြီးတော့မှ အားပေးတယ်။ မနက်ဖြန်ဆိုရင်လည်း ကျမတို့ တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ရုံးရှေ့မှာ သွားပြီးတော့ စုဝေးပြီးတော့မှ ဆန္ဒပြ တောင်းဆိုဖို့ရှိတယ်။ ဒီလိုအလုပ်တွေကို ကျမတို့ ပြည်သူနဲ့အတူတူပဲ လုပ်နေပါတယ်။ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ကျမတို့ မနားပါဘူး။”
ဒါ့အပြင် မန္တလေးက NLD ခေါင်းဆောင်တွေကို အရေးယူုနေပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒေါ်ဝင်းမြမြကပဲ
“ ဒီနေ့ သဘာဝသံယံဇာတဝန်ကြီး ဦးမျိုးသစ် ဒီနေ့ သူတို့ရုံးထုတ်တယ်၊ အာမခံ ၂ ယောက်ပေးရတယ်၊ သူ့နေအိမ်ကို ပြန်ခေါ်ပြန်ခေါ်သွားတယ်။ မနက်ဖြန်ခါတော့ ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် ရုံးထုတ်မယ်လို့ ကြားရပါတယ်။ အောင်မြေသာဇံရုံးလို့ပြောပါတယ်။ ဦးဝင်းထိန်ကတော့ သန်ဘက်ခါ ရုံးထုတ်မယ်လို့ ပြောတယ် နေပြည်တော်မှာပါ။”
ဒီနေရာမှာ မနေ့က ရုံးထုတ်ခဲ့ပုံ အသေးစိတ်ကို ဒေါ်ဝင်းမြမြကဆက်ပြီး
“ ဒီနေ့ ရုံးထုတ်တာ လူကိုယ်တိုင်ပါ ၊ ဦးမျိုးသစ်နေတဲ့အိမ်ကနေပဲ ရဲ ၂ ယောက်နဲ့ ခေါ်လာတယ်။ ဒီရုံးမှာပဲ အာမခံ ၂ ယောက်ပေးရမယ်ဆိုပြီး လူ၂ယောက်သွားပြီတော့မှ ကိုယ့်ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေနဲ့ သွားပြီး အာမခံပေးတဲ့အလုပ်ကို လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။”
တကယ်တော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး တပ်မတော်ကနေ မဲစာရင်းမှားယွင်းမှှုတွေ ရှိခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲကာ၊ နောက်ဆုံးမှာ အာဏာသိမ်းခဲ့အပြီး၊ ဒါကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လူထုဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ ၁၉၈၈ နောက်ပိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံးအဖြစ် တနိုင်ငံလုံး ထွက်ပေါ်လာနေတာပါ။
................
မန်တလေးပဈခတျမှု နှင့ျ NLD တုံ့ပွနျခကြျ
(Unicode)
စဈအာဏာသိမျးဆန့ျကငြျဆန်ဒပွပှဲတှရေနျကုနျမှာကွီးမားလာခြိနျ၊ မန်တလေးမှာလညျး လူမူဝနျထမျးအလှှာပေါငျးစုံပါဝငျခဲ့ပွီး၊ ညဖကျပိုငျးမှာ ပဈခတျမူတှပေါ ကွုံခဲ့ရပမေဲ့၊ ဆကျလကျအငျအားဖွည့ျ ခြီတကျသှားမယျလို့ ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရ ပါတီခေါငျးဆောငျတဈဦးက ဆိုပါတယျ။
မန်တလေးဘူတာရုံမှာ မနေ့က ရထားကို သပိတျတားခဲ့သူတှလေူစုခှဲအပွီး ည ၈ နာရီအကြောျမှာ၊ ရဲတှကေ မွို.ထဲမှာပဲရှိတဲ့ ရထားသံလမျးပေါျတကျလာပွီး ပဈခတျမူတှဖွေဈခဲ့တယျလို့ ရထားဝနျထမျးတှကေ ဆိုပါတယျ။ မန်တလေးက နောကျဆုံးအခွအေနကေို ကိုဝငျးမငျးက မေးထားပါတယျ။
အခု မန်တလေး အဖွဈအပကြျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အမညျမဖောျလိုတဲ့ ရထားဝနျထမျးတဦးက
“ ဖွဈပကြျပုံကတော့ ည ၈ နာရီကြောျကြောျလောကျ ရဲတှဝေငျလာတော့၊ သံပုံးတီးလို့ဆိုပွီးတော့၊ ဟို ဘေးနားကရှိတဲ့ ရပျကှကျကလူတှကေနေ သံပုံးတီးလို့ဆိုပွီး လိုကျပဈတာ၊ လှမျးပဈတာ၊ ဗှီဒီယိုဖိုငျတှေ တကျနတေယျလေ။”
ဒီ ဗှီဒီယိုဖိုငျထဲက ပဈခတျကွိမျးမောငျးသံတှပေါ။
အဲဒီတော့ ရထားထှကျသှားနိုငျပွီလားလို့ မေးရာမှာ မွဈကွီးနားကို ထှကျဖို့ သငျတနျးက ၂ ဦးခေါျပွီး မောငျးဖို့ ပွငျခဲ့ပမေဲ့၊ မနေ့ည သနျးခေါငျကြောျအထိတော့ မထှကျနိုငျသေးဘူးလို့ ဒီရထားဝနျထမျးက ဆကျပွောပါတယျ။
“အခုအထိတော့ မထှကျသေးဘူး တိုငျးမနျနဂြောကို ဗိုလျကွီးဆှလှေငျ၊ ဗိုလျမူးမြိုးဝငျး၊ ဗိုလျကွီးစံသာအောငျ ဒီ ၃ ယောကျကနပွေီးတော့ အတငျးအဓမ်မလုပျခိုငျးလို့ ခေါျလာတာလေ၊ မိတ်ထီလာမှာ နညျးပွဆရာလုပျနကွေရတဲ့ သငျတနျးဆရာတှေ လူ ၂ ယောကျကို ခေါျလာတာ။”
ဒီနရောမှာ အခုလို ရထားမထှကျနိုငျဖို့ မနေ့ ညနကေတညျးက တားခဲ့တဲ့ ပုံကိုလညျး ဒီရထားဝနျထမျးကပဲ
“တားတာကတော့ ညနကေတညျးက တားနတောပဲ ကနြောျတို့ကတော့။ ည ၈ နာရီလောကျကတြော့ လူစုခှဲလိုကျတာကို ။ လူစုခှဲတော့ ဒီနားမှာ သံလမျးဘေးနားမှာ အိပျတဲ့လူတှရှေိတယျလေ ၊ ကပြနျးသမားတှရှေိတယျလေ။ ကပြနျးသမားတှထေိုငျနတောပေါ့ သူတို့ထိုငျနတေဲ့နရောကို ပဈတာပေါ့။ ခွောကျပဈတာလေ။”
ဒါ့အပွငျ ဖမျးဆီးခံထားရတဲ့ ရထားဝနျထမျး ၂ ဦးကို တှေ့ဖို့ ညှိတာမှာလညျး အဆငျမပွခေဲ့ဘူးလို့ ဒီရထားဝနျထမျးက ဆကျပွောပါတယျ။
“လူကွီးတှနေဲ့ လူကွီးနဲ့ညှိုမယျဆိုပွီးတော့၊ ဗိုလျမူးမြိုးဝငျးနဲ့ ညှိုသေးတယျ၊ ညိုှပွီးတော့ လူကွီးက ခဏစောင့ျဆိုပွီးတော့ ဒီ စကျဗိုလျကိုခေါျပေးမယျဆိုပွီးတော့ ဝငျသှားတာ ပွနျမထှကျလာတော့ဘူး။ ကြှနျတောျတို့ ဒီမှာဖမျးထားတဲ့စကျဗိုလျနဲ့ကိုလညျး တှေ့ခှင့ျမပေးဘူး၊ ၂ ယောကျ။ စကျဗိုလျက ကိုသနျးဇောျနဲ့ ကိုဇောျကိုကိုအောငျ။”
အဲဒီတော့ ဘာကွောင့ျအခုလို ပဈခတျမှုအထိ ဖွဈနိုငျတာပါလဲလို့ မန်တလေးတိုငျးဒသေကွီး NLD ပါတီ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျဝငျးမွမွကို မေးရာမှာ
“ပဈခတျမှုတှဖွေဈတဲ့နရော ဒါက မနေ့ကဆိုရငျလညျး ၂၇ လမျးဖကျမှာဆိုလို့ရှိရငျ၊ ဘဏျ (၂) ရှေ့မှာဆိုရငျလညျး၊ ရဲတှကေ ကောျဘတျ (ရာဘာကညြျ) တှနေဲ့ ပဈတယျ။ CDM လုပျဖို့ ပွညျသူတှကေ တောငျးဆို တယျ။ တခြို့ ဘဏျဝနျထမျးတှကေ CDM မလုပျပဲ တခြို့ရှိနတေယျ။ အဲဒီလိုမြိုး ပွညျသူလူထုရဲ့ တောငျးဆိုမှုတှကေို ကန့ျသတျတဲ့အနနေဲ့၊ ပွညျသူကို ခွိမျးခွောကျတဲ့ အနနေဲ့ ပဈပုံရပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ပွညျသူကတော့ နေ့စဉျနေ့တဓူ၀ လမျးပေါျမှာ အငျနဲ့အားနဲ့ ရှိနတေယျ၊ ကြ မသှားဘူး လှုပျရှားမှုတှကေ။ အောငျမွငျတဲ့အထိ အကုနျလုံးလုပျကွမှာပဲလေ၊ ပွညျသူလူထု ကတော့။”
ဒီနရောမှာ NLD အနနေဲ့ အခုလှုပျရှားမှုတှကေို ဘယျလို ဆကျလုပျဖို့ ရှိပါသလဲလို့ မေးရာမှာ စဉ့ျကိုငျမွို့နယျက ရှေးခယြျခံ အခု ပွညျသူ့လှှတျတောျကိုယျစားလှယျလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါျဝငျးမွမွက
“ကမြတို့ကတော့ ခြိတျပိတျခံထားရတဲ့ တိုငျးရုံးရှေ့မှာ ကမြတို့ ရုံးထိုငျတဲ့သဘောမြိုးနဲ့ ထိုငျတယျ၊ သပိတျစခနျး သဘောမြိုးပေါ့နောျ အကုနျလုံးထိုငျပွီးတော့မှ၊ ဒီ ကမြတို့ရုံးရှေ့မှာ ဆန်ဒပွတဲ့ အဖှဲ့တှအေသီးသီးပေါ့နောျ။ ဒီနေ့ဆိုရငျလညျး လှတျလပျသော ကြောငျးဆရာ၊ ဆရာမမြားအဖှဲ့ လှတျလပျသော အငျဂငြျနီယာမြားအဖှဲ့ အဲလိုပဲပေါ့နောျ တနျးစီလှည့ျလညျတယျ။ ဆန်ဒဖောျထုတျသူ ပွညျသူလူထုက ကမြတို့ ရုံးကွီးရှေ့ကနဖွေတျရငျးနဲ့ ကမြတို့နဲ့ အမွဲထိတှေ့တယျ။ နောကျတခါကတြော့ တပျပေါငျးစုတှနေဲ့ ထိုငျသပိတျတို့ဘာတို့ လုပျတဲ့အခါကရြငျ ကမြတို့လညျး ပါဝငျပွီးတော့မှ သှားပွီးတော့မှ အားပေးတယျ။ မနကျဖွနျဆိုရငျလညျး ကမြတို့ တရုတျကောငျစဈဝနျရုံးရှေ့မှာ သှားပွီးတော့ စုဝေးပွီးတော့မှ ဆန်ဒပွ တောငျးဆိုဖို့ရှိတယျ။ ဒီလိုအလုပျတှကေို ကမြတို့ ပွညျသူနဲ့အတူတူပဲ လုပျနပေါတယျ။ နေ့စဉျနဲ့အမြှ ကမြတို့ မနားပါဘူး။”
ဒါ့အပွငျ မန်တလေးက NLD ခေါငျးဆောငျတှကေို အရေးယူုနပေုံနဲ့ ပတျသကျပွီး ဒေါျဝငျးမွမွကပဲ
“ ဒီနေ့ သဘာဝသံယံဇာတဝနျကွီး ဦးမြိုးသဈ ဒီနေ့ သူတို့ရုံးထုတျတယျ၊ အာမခံ ၂ ယောကျပေးရတယျ၊ သူ့နအေိမျကို ပွနျခေါျပွနျခေါျသှားတယျ။ မနကျဖွနျခါတော့ ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျ ရုံးထုတျမယျလို့ ကွားရပါတယျ။ အောငျမွသောဇံရုံးလို့ပွောပါတယျ။ ဦးဝငျးထိနျကတော့ သနျဘကျခါ ရုံးထုတျမယျလို့ ပွောတယျ နပွေညျတောျမှာပါ။”
ဒီနရောမှာ မနေ့က ရုံးထုတျခဲ့ပုံ အသေးစိတျကို ဒေါျဝငျးမွမွကဆကျပွီး
“ ဒီနေ့ ရုံးထုတျတာ လူကိုယျတိုငျပါ ၊ ဦးမြိုးသဈနတေဲ့အိမျကနပေဲ ရဲ ၂ ယောကျနဲ့ ခေါျလာတယျ။ ဒီရုံးမှာပဲ အာမခံ ၂ ယောကျပေးရမယျဆိုပွီး လူ၂ယောကျသှားပွီတော့မှ ကိုယ့ျရဲ့ ပိုငျဆိုငျတဲ့ စာရှကျစာတမျးတှနေဲ့ သှားပွီး အာမခံပေးတဲ့အလုပျကို လုပျခဲ့ကွပါတယျ။”
တကယျတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲအပွီး တပျမတောျကနေ မဲစာရငျးမှားယှငျးမှှုတှေ ရှိခဲ့တယျလို့ စှပျစှဲကာ၊ နောကျဆုံးမှာ အာဏာသိမျးခဲ့အပွီး၊ ဒါကို ဆန့ျကငြျတဲ့ လူထုဆန်ဒပွပှဲတှေ၊ ၁၉၈၈ နောကျပိုငျးမှာ အကွီးမားဆုံးအဖွဈ တနိုငျငံလုံး ထှကျပေါျလာနတောပါ။
