(Zawgyi/Unicode)
ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (KIO) ရဲ့ ပညာရေးကျောင်းတွေတည်ရှိရာ မိုင်ဂျာယန်မှာ COVID-19 ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုဟာ ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့အခြေအနေကို ရောက်ရှိလာပြီလို့ KIO ရဲ့ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ရေးတာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့် အသွားအလာကန့်သတ်မှုတွေကို စတင်ဖြေလျော့ပေးနေပါပြီ။ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP စခန်းမှာတော့ ကူးစက်မှုတွေ ထပ်မံတွေ့ရှိနေတာကြောင့် လူစုလူဝေးမလုပ်ဖို့ ဆက်လက် ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်းက ပြောပြပါမယ်။
ကချင်အမျိုးသားကောလိပ်၊ ဖက်ဒရယ်ဥပဒေအကယ်ဒမီနဲ့ တခြားပညာရေးကျောင်းတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ မိုင်ဂျာယန်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လဆန်းက အဆောင်နေ ကျောင်းသားတွေမှာ COVID-19 ရောဂါ စတွေ့ခဲ့တာပါ။ ရောဂါပိုးကူးစက်မှု တေ့ွခဲ့ပြီးနောက် မြို့နေပြည်သူ ၁ သောင်း ၄ ထောင်လောက်ကို စစ်ဆေးရာမှာ လူ ၂ ထောင် လောက်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးကူးစက်နေတာ တေ့ွခဲ့ပါတယ်။ အခုအခါမှာတော့ အတည်ပြုလူနာ ၂ ရာ ဝန်းကျင်လောက်သာရှိတော့ကြောင်း KIO COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်တားဆီးနှိမ်နင်းရေးကော်မတီက အတွင်းရေးမှူး ဗိုလ်မှူးကြီးဟိန်းဝမ်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင်လဆို ၂ ထောင်ကျော်ပြီ။ အဲဒီ Positive လူဦးရေက။ ၂ ထောင်နဲ့ ၄- ၅ ရာလောက် ရှိမယ်ထင်တယ်။ အဲဒီဝန်းကျင်လောက်။ အခုက သက်သာပျောက်ကင်းသွားတဲ့လူလည်း တော်တော်များပြီ။ အခု Positive ဆို ၁ ရာ။ ၂ ရာ နီးပါးလောက်ပဲကျန်တယ်။”
မိုင်ဂျာယန်မြို့မှာ ကူးစက်မှုထိန်းချုပ်နိုင်တာကြောင့် Lockdown ချပြီး အသွားအလာကန့်သတ်တာတွေကို စက်တင်ဘာ ၁ ရက်နေ့က အကန့်အသတ်နဲ့ စတင်ဖြေလျော့ခဲ့ကြောင်းလည်း ဆက်ပြောပါတယ်။
“မိုင်ဂျာယန်မှာ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့ကနေ Lockdown ဖြေလိုက်တယ်။ ဒီမှာ နှစ်လနီးပါးလောက် အဲလို ရှိတယ်ဆိုတော့ လူထုတွေလည်း အဘက်ဘက်မှာ အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတယ်ဆိုတော့ သူတို့လည်း ယာခင်းတွေ သွားဖို့၊ အလုပ်ဆင်းဖို့တွေ အချိန်လည်းရအောင် Lockdown ဖြေလိုက်တာ။ လူစုလူဝေးတော့ ခွင့်မပြုသေးဘူး။ အဓိကဆိုလို့ရှိရင် COVID စည်းကမ်းနဲ့အညီ လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ အဲဒါတွေ ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်တာဖြစ်တယ်။”
မိုင်ဂျာယန်မြို့အနီးက ပါကထောင် ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် IDP စခန်းမှာတော့ အတည်ပြုလူနာ ၄၀ ကျော် မနေ့က တွေရှိတာကြောင့် Lockdown သတ်မှတ်ချက်တွေ ချထားပြီး အသွားအလာ ဆက်လက် ကန့်သတ်ထားသလို ပိုးတွေ့လူနာတွေကိုလည်း သီးခြားခွဲခြားထားပါတယ်။
COVID ကူးစက်မှု လျော့ကျလာပေမဲ့ ထပ်မံကူးစက်မှုမရှိအောင် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာတွေကို ဆောင်ရွက်ဖို့ပြင်ဆင်နေသလို ရောဂါစမ်းသပ်ဖို့ ၊ ကုသဖို့အတွက်လည်း မိုင်ဂျာယန်နဲ့ လိုင်ဇာမှာ ဆေးရုံတွေကို အဆင့်မြှင့်တင် တည်ဆောက်နေကြောင်း ဗိုလ်မှူးကြီးဟိန်းဝမ်က ပြောပါတယ်။
မိုင်ဂျာယန်ဒေသ COVID-19 တိုက်ဖျက်ရေးအစီအစဉ်မှာ ကူညီဆောင်ရွက်နေသူ ဒေသခံတဦးကတော့ လက်ရှိအခြေအနေအပေါ်မှာ အခုလို ပြောဆိုပါတယ်။
“Lockdown က မနေ့က စပြီး သူတို့ ဖွင့်တဲ့ဟာရှိတယ်ဆိုပေမဲ့ လူတွေကတော့ နည်းနည်း အသွားအလာကတော့ နည်းနေဆဲပဲ။ အားလုံးက ဂရုစိုက် ဆင်ခြင်တဲ့ဟာမျိုး။ ဒေသခံတွေကတော့ ထွက်လို့ရပြီဆိုပေမဲ့ အရင်လို လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားတဲ့ဟာမျိုးမရှိဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆို COVID ကော်မတီကနေပြီး စည်းကမ်းချမှတ်ထားတယ်။ အပြင်ထွက်မယ်ဆို COVID စည်းကမ်း လိုက်နာရမယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးပေါ့နော်။ အရင်စဖြစ်တဲ့အချိန်နဲ့ ပြောမယ်ဆို လျော့တော့ လျော့သွားပြီ။ ဒါပေမဲ့ အရမ်းကြီး အကင်းအရှင်းတော့ မဟုတ်ဘူးပေ့ါလေနော်။ အားလုံးဂရုတစိုက်နဲ့ ဆင်ဆင်ခြင်ခြင်လုပ်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ဆက်ပြီး ထိန်းချုပ်သွားနိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး အဲလိုမျိုးတော့ ရှိပါတယ်။”
ကချင်ပြည်နယ်ထဲက မြို့နယ် ၁၈ မြို့နယ်မှာ COVID-19 ကူးစက်မှုမြင့်တက်ခဲ့တာကြောင့် မြစ်ကြီးနား၊ ဗန်းမော်၊ ရွှေကူ၊ ဖားကန့်နဲ့ မိုးကောင်း စတဲ့မြို့နယ်တွေမှာ မလိုအပ်ဘဲ အပြင်မထွက်ဖို့ Stay at home သတ်မှတ်ချက်တွေကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
..................................................................................................
မိုငျဂြာယနျ ကိုဗဈကူးစကျမှု ထိနျးခြုပျနိုငျပွီး ကန့ျသတျခကြျတှဖွေလြေော့
(Unicode)
ကခငြျလှတျမွောကျရေးအဖှဲ့ (KIO) ရဲ့ ပညာရေးကြောငျးတှတေညျရှိရာ မိုငျဂြာယနျမှာ COVID-19 ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုဟာ ထိနျးခြုပျနိုငျတဲ့အခွအေနကေို ရောကျရှိလာပွီလို့ KIO ရဲ့ကိုဗဈထိနျးခြုပျရေးတာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အသှားအလာကန့ျသတျမှုတှကေို စတငျဖွလြေော့ပေးနပေါပွီ။ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP စခနျးမှာတော့ ကူးစကျမှုတှေ ထပျမံတှေ့ရှိနတောကွောင့ျ လူစုလူဝေးမလုပျဖို့ ဆကျလကျ ကန့ျသတျထားပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျးက ပွောပွပါမယျ။
ကခငြျအမြိုးသားကောလိပျ၊ ဖကျဒရယျဥပဒအေကယျဒမီနဲ့ တခွားပညာရေးကြောငျးတှေ ဖှင့ျထားတဲ့ မိုငျဂြာယနျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုငျလဆနျးက အဆောငျနေ ကြောငျးသားတှမှော COVID-19 ရောဂါ စတှေ့ခဲ့တာပါ။ ရောဂါပိုးကူးစကျမှု တှေ့ခဲ့ပွီးနောကျ မွို့နပွေညျသူ ၁ သောငျး ၄ ထောငျလောကျကို စဈဆေးရာမှာ လူ ၂ ထောငျ လောကျမှာ ကိုဗဈရောဂါပိုးကူးစကျနတော တှေ့ခဲ့ပါတယျ။ အခုအခါမှာတော့ အတညျပွုလူနာ ၂ ရာ ဝနျးကငြျလောကျသာရှိတော့ကွောငျး KIO COVID-19 ရောဂါ ကာကှယျတားဆီးနှိမျနငျးရေးကောျမတီက အတှငျးရေးမှူး ဗိုလျမှူးကွီးဟိနျးဝမျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုငျလဆို ၂ ထောငျကြောျပွီ။ အဲဒီ Positive လူဦးရကေ။ ၂ ထောငျနဲ့ ၄- ၅ ရာလောကျ ရှိမယျထငျတယျ။ အဲဒီဝနျးကငြျလောကျ။ အခုက သကျသာပြောကျကငျးသှားတဲ့လူလညျး တောျတောျမြားပွီ။ အခု Positive ဆို ၁ ရာ။ ၂ ရာ နီးပါးလောကျပဲကနြျတယျ။”
မိုငျဂြာယနျမွို့မှာ ကူးစကျမှုထိနျးခြုပျနိုငျတာကွောင့ျ Lockdown ခပြွီး အသှားအလာကန့ျသတျတာတှကေို စကျတငျဘာ ၁ ရကျနေ့က အကန့ျအသတျနဲ့ စတငျဖွလြေော့ခဲ့ကွောငျးလညျး ဆကျပွောပါတယျ။
“မိုငျဂြာယနျမှာ စကျတငျဘာလ ၁ ရကျနေ့ကနေ Lockdown ဖွလေိုကျတယျ။ ဒီမှာ နှဈလနီးပါးလောကျ အဲလို ရှိတယျဆိုတော့ လူထုတှလေညျး အဘကျဘကျမှာ အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတယျဆိုတော့ သူတို့လညျး ယာခငျးတှေ သှားဖို့၊ အလုပျဆငျးဖို့တှေ အခြိနျလညျးရအောငျ Lockdown ဖွလေိုကျတာ။ လူစုလူဝေးတော့ ခှင့ျမပွုသေးဘူး။ အဓိကဆိုလို့ရှိရငျ COVID စညျးကမျးနဲ့အညီ လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ အဲဒါတှေ ကွပျမတျ ဆောငျရှကျတာဖွဈတယျ။”
မိုငျဂြာယနျမွို့အနီးက ပါကထောငျ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ IDP စခနျးမှာတော့ အတညျပွုလူနာ ၄၀ ကြောျ မနေ့က တှရှေိတာကွောင့ျ Lockdown သတျမှတျခကြျတှေ ခထြားပွီး အသှားအလာ ဆကျလကျ ကန့ျသတျထားသလို ပိုးတှေ့လူနာတှကေိုလညျး သီးခွားခှဲခွားထားပါတယျ။
COVID ကူးစကျမှု လြော့ကလြာပမေဲ့ ထပျမံကူးစကျမှုမရှိအောငျ ကာကှယျဆေးထိုးတာတှကေို ဆောငျရှကျဖို့ပွငျဆငျနသေလို ရောဂါစမျးသပျဖို့ ၊ ကုသဖို့အတှကျလညျး မိုငျဂြာယနျနဲ့ လိုငျဇာမှာ ဆေးရုံတှကေို အဆင့ျမွှင့ျတငျ တညျဆောကျနကွေောငျး ဗိုလျမှူးကွီးဟိနျးဝမျက ပွောပါတယျ။
မိုငျဂြာယနျဒသေ COVID-19 တိုကျဖကြျရေးအစီအစဉျမှာ ကူညီဆောငျရှကျနသေူ ဒသေခံတဦးကတော့ လကျရှိအခွအေနအေပေါျမှာ အခုလို ပွောဆိုပါတယျ။
“Lockdown က မနေ့က စပွီး သူတို့ ဖှင့ျတဲ့ဟာရှိတယျဆိုပမေဲ့ လူတှကေတော့ နညျးနညျး အသှားအလာကတော့ နညျးနဆေဲပဲ။ အားလုံးက ဂရုစိုကျ ဆငျခွငျတဲ့ဟာမြိုး။ ဒသေခံတှကေတော့ ထှကျလို့ရပွီဆိုပမေဲ့ အရငျလို လှတျလှတျလပျလပျ သှားတဲ့ဟာမြိုးမရှိဘူး။ ဘာဖွဈလို့လညျးဆို COVID ကောျမတီကနပွေီး စညျးကမျးခမြှတျထားတယျ။ အပွငျထှကျမယျဆို COVID စညျးကမျး လိုကျနာရမယျဆိုတဲ့ဟာမြိုးပေါ့နောျ။ အရငျစဖွဈတဲ့အခြိနျနဲ့ ပွောမယျဆို လြော့တော့ လြော့သှားပွီ။ ဒါပမေဲ့ အရမျးကွီး အကငျးအရှငျးတော့ မဟုတျဘူးပေ့ါလနေောျ။ အားလုံးဂရုတစိုကျနဲ့ ဆငျဆငျခွငျခွငျလုပျသှားမယျဆိုရငျတော့ ဆကျပွီး ထိနျးခြုပျသှားနိုငျမယျဆိုတဲ့ ပုံစံမြိုး အဲလိုမြိုးတော့ ရှိပါတယျ။”
ကခငြျပွညျနယျထဲက မွို့နယျ ၁၈ မွို့နယျမှာ COVID-19 ကူးစကျမှုမွင့ျတကျခဲ့တာကွောင့ျ မွဈကွီးနား၊ ဗနျးမောျ၊ ရှှကေူ၊ ဖားကန့ျနဲ့ မိုးကောငျး စတဲ့မွို့နယျတှမှော မလိုအပျဘဲ အပွငျမထှကျဖို့ Stay at home သတျမှတျခကြျတှကေို ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
