သတင်းမီဒီယာသမားတချို့အပေါ် တရားစွဲထားတဲ့အမှုတွေကိုတပ်မတော်က ကျေအး ရုပ်သိမ်းလိုက်ပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့် အလားအလာ သိပ်မရှိသေးကြောင်း ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ သတင်းသမားတွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။
သောကြာနေ့က အကျဉ်းထောင်အသီးသီးကနေ လွတ်မြောက်လာတဲ့ သတင်းသမား (၆) ဦးရဲ့ အမှုတွေဟာ အရင်ကတည်းကိုက တရားစွဲဆိုသင့်တဲ့ကိစ္စရပ်တွေမဟုတ်ပဲ မတရား ဖမ်းဆီးစွပ်စွဲခံထားရတာဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ မအင်ကြင်းနိုင်က အပြည့်အစုံကို ဆက်ပြီးတင်ပြမှာပါ။
စက်တင်ဘာလ (၁)ရက်နေ့က သီပေါမြို့နယ်တရားရုံးက အာမခံနဲ့ ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တဲ့ သတင်းသမား ၃ ဦးထဲက DVB သတင်းဌာန အကြီးတန်းသတင်းထောက် ဦးအေးနိုင် ကတော့ အခုလို တပ်မတော်က အမှုကိုကျေအေးပြီး သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ပြောလာတဲ့အပေါ်မှာ ရှေ့လျောက် လက်တွေ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ လိုကြောင်း သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“တရားလိုရဲ့ ဘာကြောင့်ရုပ်သိမ်းရသလဲဆိုတဲ့ ပြောဆိုချက်မှာ ကျနော်တို့ ကြားရတာက ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ကို တပ်မတော်ကလည်း ဖေါ်ဆောင်နေတယ်။ ဒီမီဒီယာတွေ ဆိုတာကလည်း တိုင်းပြည်အကျိုးအတွက်ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ အကြောင်းကြောင်းကို ထောက်ပြီးတော့ ရေရှည်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် အပြု သဘောဆောင်တဲ့ ချဉ်းကပ်မှုနဲ့ ကျနော်တို့အပေါ်စွဲဆိုထားတဲ့ အမှုတွေကိုရုပ်သိမ်း တာပါလို့ သူတို့က ပြောပါတယ်ခင်ဗျ။ အဲတော့ သူရဲ့ပြောဆိုချက်အရဆိုရင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုက အပြောနဲ့ အလုပ်ညီမယ်ဆိုလို့ ရှိရင်တော့ လမ်းတွေပွင့်ပြီလို့ ပြောလို့ရ တာပေါ့ဗျာ။”
သူနဲ့ အတူလွတ်မြောက်လာသူတွေကတော့ DVB သတင်းဌာနက အကြီးတန်း သတင်းထောက်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးပြည့်ဘုန်းအောင်နဲ့ ဧရာဝတီသတင်းဌာနက အကြီးတန်း သတင်းထောက် ဦးသိန်းဇော် ခေါ် လဝီဝမ် တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဇွန်လ ကုန်ပိုင်းက TNLA ခေါ် တအာင်း(ပလောင်)တပ်ဖွဲ့ရဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မူးယစ်ဆေးဝါးအလွဲသုံးမှုနဲ့ တရားမဝင် ရောင်းဝယ်မှု တိုက်ဖျက်ရေး နေ့အခမ်း အနားကို သွားရောက် သတင်းယူခဲ့တဲ့ သူတို့သုံးဦးကို စစ်တပ်ကနေ မတရား အသင်း အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၇/(၁)နဲ့ အမှုဖွင့်ပြီး ဖမ်းဆီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
သတင်းထောက်တွေအနေနဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေတဲ့ နေရာတွေမှာ လွတ်လပ်စွာ သတင်းယူ ပိုင်ခွင့်ရှိပြီး အခုလို သူတို့ကို စွပ်စွဲတဲ့ အမှုပုဒ်မတွေကိုကြည့်ရင် တကယ့်ကို မတရားတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်လို့ ပြင်သစ်အခြေစိုက် နယ်စည်းမခြား သတင်းထောက်များအဖွဲ့ RSF ရဲ့ အာရှ-ပစိဖိတ်ဆိုင်ရာအကြီးအကဲဟောင်း လည်းဖြစ် လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်အတွက် စည်းရုံးလှုပ်ရှားနေသူလည်းဖြစ်တဲ့Benjamin Ismail ကပြောပါတယ်။
“အခုလို သတင်းထောက်တွေကိုပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တာ ကောင်းတဲ့သတင်းပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ သိပ်ပြီးတော့ စိတ်လှုပ်ရှားဖို့ မသင့်ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အရင် ကတည်းကိုက ဖမ်းဆီးဖို့ မသင့်တဲ့ ကိစ္စပါ။ သတင်းထောက်တွေအနေနဲ့ ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ နေရာတွေ၊ စစ်ဆင်ရေးနေရာတွေမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက် နှောင့်ယှက် တာမျိုးမလုပ်ပဲ လွတ်လပ်စွာသတင်းယူခွင့်ရှိပါတယ်။”
စစ်တပ်က ကျေအေးလိုက်တဲ့ သတင်းသမား အမှုတွေထဲမှာ ဝန်းသိုမြို့နယ် တရားရုံးမှာ ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေပုဒ်မ-၅၀၂ နဲ့ တရားစွဲခံထားရတဲ့ The Daily Eleven သတင်းစာရဲ့ အယ်ဒီတာချုပ် ဦးဝေဖြိုး၊ ဗဟန်းမြို့နယ် တရားရုံးမှာ သတင်းမီဒီယာဥပဒေပုဒ်မ-၂၅(ခ)နဲ့ ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ-၆၆(ဃ) တို့နဲ့ တရားစွဲဆိုခံထားရတဲ့ The Voice Daily သတင်းဌာနက အယ်ဒီတာချုပ် ဦးကျော်မင်းဆွေနဲ့ ကလောင်ရှင် ဗြိတိသျှကိုကိုမောင် တို့လည်း ပါပါတယ်။ အခုလို သတင်းသမားတွေအပေါ် စွပ်စွဲထားတဲ့ အမှုတွေကို ရုပ်သိမ်း လိုက်တဲ့ တပ်မတော်ရဲ့ သဘောထားနဲ့ ပတ်သက်လို့ Myanmar Now အကြီးတန်း သတင်းထောက် ကိုထက်ခေါင်လင်းရဲ့ အမြင်ကတော့--
“တပ်မတော်က စေတနာမှန်လား၊ စေတနာမမှန်ဘူးလားဆိုတာကိုတော့ ကျနော်တို့ ယတိပြတ်ပြောလို့မရဘူးခင်ဗျ။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ မီဒီယာသမားတွေအနေနဲ့ ခံစားခဲ့ရတာက မှန်သည်မှားသည်ဆိုတာထက် တရားရုံးမှာ ရင်ဆိုင်လိုက်ရပြီ ဆိုကတည်းကိုက အချုပ်ထဲမှာ ကျနော်တို့ နေလိုက်ရပြီ။ အဲဒီအတွက် သတင်းသမား တယောက်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးနေပြီ။ နောက်တချက် ပိုပြီးဆိုးတာက အချုပ်ထဲမှာ နေရတဲ့ သတင်းသမားတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ စိတ်ခံစားမှုကို ရိုက်ချိုးသလိုဖြစ် သွားတယ်။ အဲဒီအတွက် အစောကြီးကတည်းက ဖမ်းဆီးဖို့ မသင့်တဲ့ ကိစ္စလို့ ကျနော်တို့ ယူဆတယ်။”
လက်ရှိအခြေအနေမှာလည်း မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့် ကန့်သတ်ခံထားရဆဲဖြစ်တယ်လို့ ကိုထက်ခေါင်လင်းက ပြောပါတယ်။
“ဥပမာ ရခိုင်ကိစ္စကိုကြည့်လို့ရတယ်။ အခုဆိုလို့ရှိရင် အစိုးရကထုတ်ပြန်တာ မှန်ပါတယ်။ အစိုးရက အချိန်နဲ့တပြေးညီ ထုတ်ပြန်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ မီဒီယာသမားတွေ ဆိုတာက fair and balance ဆိုတဲ့ ဘက်မျှမှုကို လုပ်ရတဲ့အခါကျတော့ အစိုးရထုတ်ပြန်မှု တခုထဲနဲ့ မရဘူး။ တဖက်ကိုလည်း ကျနော်တို့မေးမြန်းဖို့ လိုတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျနော် တို့မှာ မေးမြန်းပိုင်ခွင့်လဲ ရှိတယ်။ ဟိုငြိမ်းချမ်းရေးမှာ ဆိုရင်လဲ ဒီတိုင်းပါပဲ။ သီပေါမှာ အဖမ်းခံရတဲ့ သတင်းထောက်တွေ၊ အမှန်တကယ်ဆိုလို့ရှိရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတဲ့ အရာကို စစ်မှန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်လာဖို့က အစိုးရနဲ့ စစ်တပ်တခုထဲရဲ့အသံကို ကျနော်တို့ ထုတ်ဖေါ်လို့ မရပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အသံတွေကိုလည်း ထုတ်ဖေါ် ရမယ်။ အဲဒါမျိုး မပေးနိုင်သေးဘူးဆိုရင် ဒါ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့် မရှိသေးဘူးလို့ ကျနော်တို့ ပြောလို့ရတယ်။”
သတင်းသမားတချို့အပေါ် သူတို့ စွဲထားတဲ့ အမှုတွေကို ရုပ်သိမ်းလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ တပ်မတော်က စက်တင်ဘာလ (၁)ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် တဲ့အထဲမှာ တပ်မတော်ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်ညှိုနွမ်းစေတဲ့ သတင်းရေးသားဖေါ်ပြ ချက်တွေကြောင့် ဥပဒေနဲ့အညီ အရေးယူလုပ်ဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပေမယ့် ရည်ရွယ် ရပ်တည်ချက်တူညီစွာ နိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူ့အကျိုး၊ အမျိူးသား အကျိုးစီးပွား အတွက် အတူ တကွလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ အရင်ကဖြစ်ပျက်ခဲ့တာတွေကို သင်ပုန်းချေပြီး အမှုကို ကျေအေး ရုပ်သိမ်းပေးတာဖြစ်ကြောင်း ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
အလားတူ တပ်မတော်ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာညှိုနွမ်းအောင်လုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ မြောက်ဥက္ကလာပမြို့နယ်တရားရုံးမှာရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေပုဒ်မ-၅၀၅(က)နဲ့ တရားစွဲ ထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့ဦးထင်ကျော်(ခ) ကျော်ထင်နဲ့ တောင်ငူ မြို့နယ်တရားရုံးမှာ ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေပုဒ်မ-၅၀၅(ခ)နဲ့ တရားစွဲ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ တောင်ငူ ဗကသဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဝေယံသိန်း(ခ)ဗစ်တာ တို့ရဲ့ အမှုတွေကို တပ်မတော်က ရုပ်သိမ်းကျေအေးကြောင်း အဲဒီကြညာချက်မှာဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ဒါပေမယ်လို့ ဇွန်လကုန်ပိုင်းက သီပေါမြို့နယ်တရားရုံးမှာ သတင်းထောက်သုံးဦးနဲ့အတူ အမှုဖွင့် ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ကျန်သုံးဦးရဲ့ အမှုကိုတော့ ရုပ်သိမ်းခြင်းရှိမရှိ တပ်မတော်ရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖေါ်ပြခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။
