(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းမှာ အတည်ပြုလူနာနဲ့ သေဆုံးသူဦးရေဟာ အချိန်တိုအတွင်းမှာပဲ တိုးလာနေတယ်လို့ ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရာမှာ ပါဝင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နိုင်ငံတွင်းအခြေအနေတွေကြောင့် ကပ်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်ရာမှာလည်း အရင်လှိုင်းဒဏ်တွေတုန်းကထက် ပိုခက်ခဲနေပါတယ်။ Stay at Home သတ်မှတ်ထားတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ကိုဗစ်အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ သတင်းအပြည့်အစုံကို မဆုမွန်က ပြောပြပါမယ်။
ပြည်နယ်နယ်နဲ့တိုင်း တော်တော်များများမှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ တိုးလာနေလို့ ရောဂါထိန်းချုပ်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ မြို့နယ်တွေကို Stay at Home သတ်မှတ်ထားတာ အခုဆိုရင် စုစုပေါင်း ၄၅ မြို့နယ်အထိရှိလာပါပြီ။ အဲဒီထဲမှာ ရန်ကုန်တိုင်းထဲက ၁၀ မြို့နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်အတွင်းက မြို့နယ် ၃ ခု နဲ့ မကွေးတိုင်းထဲက မြို့နယ် ၁ ခုကို Stay at Home အဖြစ် သတ်မှတ်တယ်လို့ ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့စွဲနဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
မလိုအပ်ရင် အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ ကန့်သတ်ခံထားရတဲ့ မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်မြို့မှာတော့ အခု ကိုဗစ်တတိယလှိုင်းမှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ ၁,၀၀၀ ထက်မနည်း ရှိနေပါတယ်။ အတည်ပြုလူနာတွေ တိုးလာနေပေမဲ့ သူတို့ကိုထားဖို့ နေရာအခက်အခဲရှိနေတာကြောင့် နေရာသစ်တွေ ထပ်ပြီးပြင်ဆင်နေတယ်လို့ မော်လမြိုင်မြို့ ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ကျန်းမာရေးဌာန တာဝန်ရှိသူတဦးက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
"တနေ့ကို (အတည်ပြုလူနာ) ရာဂဏန်းနီးပါးလောက် ထွက်တာပေါ့နော်။ မနေ့ကဆို ၁၀၃ ယောက် ထွက်တယ်။ ဒီနေ့ ၉၆ ယောက် ထပ်ထွက်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဒီနေ့ ၅ ယောက် ထပ်သေတယ်။ မနေ့က ၂ ယောက်။ သေဆုံးသူက အခုထိဆို အယောက် ၃၀ အထိ ရှိလာပြီ။ အခုလက်ရှိအနေအထား ဖြစ်နေတာက မော်လမြိုင်မှာ လူနာတွေကို ထားစရာနေရာမရှိတော့ဘူး၊ မဆံ့တော့ဘူး။ တခြားမြို့နယ်တွေမှာဆိုလည်း ဒီအတိုင်းပဲ။ Isolation ward တွေ လုပ်ထားတယ်၊ မြို့နယ်အလိုက် လက်ခံနိုင်ဖို့ လုပ်ထားတဲ့ အဲဒီနေရာတွေမှာ လူနာတွေက ပြည့်တဲ့အနေအထားအထိ ဖြစ်နေပြီပေါ့နော်။"
ဇွန်လလောက်ကစပြီး ကူးစက်သူ ပြန်လည်မြင့်တက်လာတဲ့ တတိယလှိုင်းမှာတော့ လူနာတွေအတွက် လိုအပ်ချက်တွေ ပိုများနေတယ်လို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။
"Volunteer အင်အား၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း အင်အားတွေ နည်းတဲ့ကြားထဲမှာမှ ကိုဗစ် Positive လူနာတွေက အရင် ဒုတိယလှိုင်းထက် ၂ ဆ ၃ ဆ နီးပါးလောက် အများကြီးထပ်တွေ့ရတယ်။ ပြီးတော့ သေဆုံးနှုန်းလည်း များလာတဲ့အခါကျတော့ အခုလက်ရှိ အနေအထားဆိုရင်တော့ အဓိက ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအင်အားတွေ နည်းတာပေါ့နော်။"
Stay at Home သတ်မှတ်ခံထားရတဲ့ ပဲခူးတိုင်း၊ လက်ပံတန်းမြို့နယ်မှာလည်း အခု တတိယလှိုင်းမှာ အတည်ပြုလူနာ ၁,၀၀၀ ကျော်နဲ့ သေဆုံးသူ ၁၀ ဦးထက်မနည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒါဟာ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုနိုင်တဲ့ ပမာဏသာဖြစ်ပြီးတော့ ရောဂါသံသယရှိပေမယ့်လည်း ကိုယ့်ရဲ့နေအိမ်မှာသာ နေထိုင်ပြီး ရောဂါစစ်ဆေးမခံသူတွေလည်း ရှိနေတာကြောင့် ဒေသတွင်းမှာ ရောဂါပိုးပြန့်တာ ပိုမြန်နေတယ်လို့ လက်ပံတန်း ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေးမှာ ပါဝင်တဲ့ တာဝန်ရှိသူတဦးက ပြောပါတယ်။
"လက်ပံတန်းအခြေအနေက ဒီအတိုင်းကတော့ အဆင်မပြေနိုင်ဘူး။ လူနာကလည်း အရမ်းများတော့လေ တနေ့ထက်တနေ့ ကျမသွားဘူး။ အပေါ်မှာပဲ တက်တက်လာတယ်။ ထားရတဲ့နေရာကလည်း အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာတယ်။ နောက်တခုက အောက်ဆီဂျင်နဲ့ပတ်သက်လို့တော့ အရေးကြီးတဲ့လူနာတွေအတွက် အတတ်နိုင်ဆုံးတော့ အကုန်လုံးက ဝိုင်းလုပ်ပေးနေကြတာပဲ။ ဒါပေမဲ့ ရေရှည်မှာ မလုံလောက်မှာပဲ ကြောက်ရတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းက အရေးကြီးလာပြီလေ။ တနေ့ ၂ ယောက် ၃ ယောက် သေတာ။ မနေ့ကဆို မနက်ပိုင်း အမျိုးသမီးတယောက်၊ နေ့လည်ပိုင်း အမျိုးသားတယောက်၊ ညရောက်တော့ အမျိုးသမီးတယောက် ထပ်ဆုံးတယ်။ အဲလိုမျိုးတွေ အရမ်းမြန်နေတယ်။"
လက်ပံတန်းမြို့နယ်မှာ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာတွေအတွက် တနေ့ကို အောက်ဆီဂျင်အိုးကြီး ၁၀၀ ဝန်းကျင်အထိ အသုံးပြုနေရတယ်လို့လည်း သူကပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကူးစက်သူများတဲ့ ဒေသတွေမှာ လူနာတွေလိုအပ်တဲ့ အောက်ဆီဂျင်ပမာဏထက် ဖြည့်တင်းပေးနိုင်တဲ့ အရေအတွက် မလုံလောက်တဲ့ အခက်အခဲတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
အတည်ပြုလူနာတွေကို သီးခြားထားနိုင်ဖို့ နေရာအခက်အခဲလည်း များနေတာကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့နေအိမ်မှာသာ နေထိုင်ပြီး ကပ်ရောဂါ ရင်ဆိုင်နေရသူတွေလည်း တိုးလာနေတယ်လို့ ကိုဗစ်တိုက်ဖျက်ရေး မြေပြင်မှာဆောင်ရွက်သူတွေ ကိုယ်တိုင်က အခက်အခဲတွေကို ပြောပြကြပါတယ်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် အရင်က ကိုဗစ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြသူ ဆရာဝန်တွေ ဆေးဝန်ထမ်းတွေ တော်တော်များများ အကြမ်းမဖက် အာဏာဖီဆန်တဲ့လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ဆရာဝန်တွေ၊ သူနာပြုတွေ ဆေးဝန်ထမ်းတွေကို ဖမ်းဆီး၊ တရားစွဲတာတွေ လုပ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုလို ကပ်ဘေးအန္တရာယ် စိုးရိမ်စရာပြန်ဖြစ်လာချိန်မှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ မလုံလောက်တဲ့ပြဿနာ ရင်ဆိုင်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်တချို့ကတော့ လုပ်ငန်းခွင်ပြန်ဝင်လာသူတွေရှိတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနပြောခွင့်ရက ဗီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပါတယ်။
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဇူလိုင်လ ၇ ရက်၊ ည ၈ နာရီ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ စာရင်းအရ ဓါတ်ခွဲနမူနာ ၁ သောင်းခွဲနီးပါးစစ်ဆေးခဲ့တာမှာ အတည်ပြုလူနာသစ် ၃,၉၄၇ ဦးတွေ့ရှိပါတယ်။ သေဆုံးသူကလည်း ၅၇ ဦး ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ စတင်ခဲ့ကတည်းကဆိုရင် စုစုပေါင်း အတည်ပြုလူနာ ၁ သိန်း ၇ သောင်းခွဲကျော်ရှိပြီး ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် ၃,၅၇၀ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
................................................................................................
မွနျမာ ကိုဗဈတတိယလှိုငျး ထိနျးခြုပျရေး အခကျအခဲပိုတှေ့နေ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံတှငျး ကိုဗဈတတိယလှိုငျးမှာ အတညျပွုလူနာနဲ့ သဆေုံးသူဦးရဟော အခြိနျတိုအတှငျးမှာပဲ တိုးလာနတေယျလို့ ကိုဗဈတိုကျဖကြျရာမှာ ပါဝငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီး နိုငျငံတှငျးအခွအေနတှေကွေောင့ျ ကပျရောဂါထိနျးခြုပျရေး လုပျငနျးတှကေို ဆောငျရှကျရာမှာလညျး အရငျလှိုငျးဒဏျတှတေုနျးကထကျ ပိုခကျခဲနပေါတယျ။ Stay at Home သတျမှတျထားတဲ့ မွို့နယျတှမှော ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ကိုဗဈအခွအေနနေဲ့ ပတျသကျလို့ ရနျကုနျကလာတဲ့ သတငျးအပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျက ပွောပွပါမယျ။
ပွညျနယျနယျနဲ့တိုငျး တောျတောျမြားမြားမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ တိုးလာနလေို့ ရောဂါထိနျးခြုပျဖို့ လိုအပျတဲ့ မွို့နယျတှကေို Stay at Home သတျမှတျထားတာ အခုဆိုရငျ စုစုပေါငျး ၄၅ မွို့နယျအထိရှိလာပါပွီ။ အဲဒီထဲမှာ ရနျကုနျတိုငျးထဲက ၁၀ မွို့နယျ၊ မှနျပွညျနယျအတှငျးက မွို့နယျ ၃ ခု နဲ့ မကှေးတိုငျးထဲက မွို့နယျ ၁ ခုကို Stay at Home အဖွဈ သတျမှတျတယျလို့ ဇူလိုငျလ ၇ ရကျနေ့စှဲနဲ့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
မလိုအပျရငျ အိမျပွငျမထှကျဖို့ ကန့ျသတျခံထားရတဲ့ မှနျပွညျနယျ၊ မောျလမွိုငျမွို့မှာတော့ အခု ကိုဗဈတတိယလှိုငျးမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ ၁,၀၀၀ ထကျမနညျး ရှိနပေါတယျ။ အတညျပွုလူနာတှေ တိုးလာနပေမေဲ့ သူတို့ကိုထားဖို့ နရောအခကျအခဲရှိနတောကွောင့ျ နရောသဈတှေ ထပျပွီးပွငျဆငျနတေယျလို့ မောျလမွိုငျမွို့ ကိုဗဈတိုကျဖကြျရေးမှာ ပါဝငျနတေဲ့ ကနြျးမာရေးဌာန တာဝနျရှိသူတဦးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
"တနေ့ကို (အတညျပွုလူနာ) ရာဂဏနျးနီးပါးလောကျ ထှကျတာပေါ့နောျ။ မနေ့ကဆို ၁၀၃ ယောကျ ထှကျတယျ။ ဒီနေ့ ၉၆ ယောကျ ထပျထှကျတယျ။ နောကျပွီးတော့ ဒီနေ့ ၅ ယောကျ ထပျသတေယျ။ မနေ့က ၂ ယောကျ။ သဆေုံးသူက အခုထိဆို အယောကျ ၃၀ အထိ ရှိလာပွီ။ အခုလကျရှိအနအေထား ဖွဈနတောက မောျလမွိုငျမှာ လူနာတှကေို ထားစရာနရောမရှိတော့ဘူး၊ မဆံ့တော့ဘူး။ တခွားမွို့နယျတှမှောဆိုလညျး ဒီအတိုငျးပဲ။ Isolation ward တှေ လုပျထားတယျ၊ မွို့နယျအလိုကျ လကျခံနိုငျဖို့ လုပျထားတဲ့ အဲဒီနရောတှမှော လူနာတှကေ ပွည့ျတဲ့အနအေထားအထိ ဖွဈနပွေီပေါ့နောျ။"
ဇှနျလလောကျကစပွီး ကူးစကျသူ ပွနျလညျမွင့ျတကျလာတဲ့ တတိယလှိုငျးမှာတော့ လူနာတှအေတှကျ လိုအပျခကြျတှေ ပိုမြားနတေယျလို့ သူကဆကျပွောပါတယျ။
"Volunteer အငျအား၊ ကနြျးမာရေးဝနျထမျး အငျအားတှေ နညျးတဲ့ကွားထဲမှာမှ ကိုဗဈ Positive လူနာတှကေ အရငျ ဒုတိယလှိုငျးထကျ ၂ ဆ ၃ ဆ နီးပါးလောကျ အမြားကွီးထပျတှေ့ရတယျ။ ပွီးတော့ သဆေုံးနှုနျးလညျး မြားလာတဲ့အခါကတြော့ အခုလကျရှိ အနအေထားဆိုရငျတော့ အဓိက ကနြျးမာရေးဝနျထမျးအငျအားတှေ နညျးတာပေါ့နောျ။"
Stay at Home သတျမှတျခံထားရတဲ့ ပဲခူးတိုငျး၊ လကျပံတနျးမွို့နယျမှာလညျး အခု တတိယလှိုငျးမှာ အတညျပွုလူနာ ၁,၀၀၀ ကြောျနဲ့ သဆေုံးသူ ၁၀ ဦးထကျမနညျး ရှိနပေါတယျ။ ဒါဟာ ဓာတျခှဲအတညျပွုနိုငျတဲ့ ပမာဏသာဖွဈပွီးတော့ ရောဂါသံသယရှိပမေယ့ျလညျး ကိုယ့ျရဲ့နအေိမျမှာသာ နထေိုငျပွီး ရောဂါစဈဆေးမခံသူတှလေညျး ရှိနတောကွောင့ျ ဒသေတှငျးမှာ ရောဂါပိုးပွန့ျတာ ပိုမွနျနတေယျလို့ လကျပံတနျး ကိုဗဈတိုကျဖကြျရေးမှာ ပါဝငျတဲ့ တာဝနျရှိသူတဦးက ပွောပါတယျ။
"လကျပံတနျးအခွအေနကေ ဒီအတိုငျးကတော့ အဆငျမပွနေိုငျဘူး။ လူနာကလညျး အရမျးမြားတော့လေ တနေ့ထကျတနေ့ ကမြသှားဘူး။ အပေါျမှာပဲ တကျတကျလာတယျ။ ထားရတဲ့နရောကလညျး အခကျအခဲတှေ ဖွဈလာတယျ။ နောကျတခုက အောကျဆီဂငြျနဲ့ပတျသကျလို့တော့ အရေးကွီးတဲ့လူနာတှအေတှကျ အတတျနိုငျဆုံးတော့ အကုနျလုံးက ဝိုငျးလုပျပေးနကွေတာပဲ။ ဒါပမေဲ့ ရရှေညျမှာ မလုံလောကျမှာပဲ ကွောကျရတယျ။ အခုနောကျပိုငျးက အရေးကွီးလာပွီလေ။ တနေ့ ၂ ယောကျ ၃ ယောကျ သတော။ မနေ့ကဆို မနကျပိုငျး အမြိုးသမီးတယောကျ၊ နေ့လညျပိုငျး အမြိုးသားတယောကျ၊ ညရောကျတော့ အမြိုးသမီးတယောကျ ထပျဆုံးတယျ။ အဲလိုမြိုးတှေ အရမျးမွနျနတေယျ။"
လကျပံတနျးမွို့နယျမှာ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာတှအေတှကျ တနေ့ကို အောကျဆီဂငြျအိုးကွီး ၁၀၀ ဝနျးကငြျအထိ အသုံးပွုနရေတယျလို့လညျး သူကပွောပါတယျ။ ကိုဗဈကူးစကျသူမြားတဲ့ ဒသေတှမှော လူနာတှလေိုအပျတဲ့ အောကျဆီဂငြျပမာဏထကျ ဖွည့ျတငျးပေးနိုငျတဲ့ အရအေတှကျ မလုံလောကျတဲ့ အခကျအခဲတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
အတညျပွုလူနာတှကေို သီးခွားထားနိုငျဖို့ နရောအခကျအခဲလညျး မြားနတောကွောင့ျ ကိုယ့ျရဲ့နအေိမျမှာသာ နထေိုငျပွီး ကပျရောဂါ ရငျဆိုငျနရေသူတှလေညျး တိုးလာနတေယျလို့ ကိုဗဈတိုကျဖကြျရေး မွပွေငျမှာဆောငျရှကျသူတှေ ကိုယျတိုငျက အခကျအခဲတှကေို ပွောပွကွပါတယျ။
စဈတပျအာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျ အရငျက ကိုဗဈရောဂါ ထိနျးခြုပျကာကှယျရေးလုပျငနျးတှမှော ပါဝငျခဲ့ကွသူ ဆရာဝနျတှေ ဆေးဝနျထမျးတှေ တောျတောျမြားမြား အကွမျးမဖကျ အာဏာဖီဆနျတဲ့လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျခဲ့ကွပါတယျ။ စဈကောငျစီဘကျကလညျး ဆရာဝနျတှေ၊ သူနာပွုတှေ ဆေးဝနျထမျးတှကေို ဖမျးဆီး၊ တရားစှဲတာတှေ လုပျနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အခုလို ကပျဘေးအန်တရာယျ စိုးရိမျစရာပွနျဖွဈလာခြိနျမှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ မလုံလောကျတဲ့ပွူနာ ရငျဆိုငျနရေတာဖွဈပါတယျ။ ဆရာဝနျတခြို့ကတော့ လုပျငနျးခှငျပွနျဝငျလာသူတှရှေိတယျလို့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနပွောခှင့ျရက ဗီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပါတယျ။
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ဇူလိုငျလ ၇ ရကျ၊ ည ၈ နာရီ ထုတျပွနျထားတဲ့ စာရငျးအရ ဓါတျခှဲနမူနာ ၁ သောငျးခှဲနီးပါးစဈဆေးခဲ့တာမှာ အတညျပွုလူနာသဈ ၃,၉၄၇ ဦးတှေ့ရှိပါတယျ။ သဆေုံးသူကလညျး ၅၇ ဦး ရှိပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ စတငျခဲ့ကတညျးကဆိုရငျ စုစုပေါငျး အတညျပွုလူနာ ၁ သိနျး ၇ သောငျးခှဲကြောျရှိပွီး ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ ၃,၅၇၀ သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။
