(Zawgyi/Unicode)
ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်းကပ်ရောဂါကြောင့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကလေးမြို့နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်အတွင်းက မြို့နယ်တချို့မှာ သေဆုံးမှုများပြားလာတယ်လို့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေး ကူညီ လုပ်ဆောင်ပေးနေတဲ့ ပရဟိတအဖွဲ့ဝင်တွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဇန်နဝါရီလကနေ ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့ အထိ ခရစ်ယာန်အမှုတော်ဆောင် ၆၀ ဦးသေဆုံးတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ချင်းခရစ်ယန်အမှုတော်ဆောင်များ မိတ်သဟာယအဖွဲ့က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းထောက် နိုင်ကွန်းအိန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု အဆိုးဆုံး ဒေသတခုဖြစ်နေတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲက ကလေးမြို့မှာသေဆုံးသူအရေအတွက် မြင့်တက်နေတယ်လို့ ကိုဗစ်လူနာတွေကို ပရဟိတကူညီနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။
"ကျွန်တော်တို့အခု ဇူလိုင် (၆)ရက်အထိဆိုရင်တော့ ကျွန်တော်တို့ (၁၇၀)ကျော် သေဆုံးနေရတယ်၊ ကလေးမြို့မှာလေ။ အဲတာတောင်မှာလဲ ကလေးမြို့ပေါ်နဲ့ အနားတဝိုက်မှာ ကျွန်တော်တို့ မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ဟာပေါ့နော်။ မနေ့ကတရက်ထဲနဲ့တင် (၄၂)ဦးတောင် ဖြစ်နေတယ်။ အဲတာသေဆုံးမှုက တော်တော်လေးမြင့်တက်နေတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ပြောလို့ရတယ်ဗျ။ ပျမ်းမျှတော့တရက်တရက်ကိုတော့ (၂၀)နဲ့ (၃၀)ဝန်းကျင် ပျမ်းမျှ ကျွန်တော်တို့သေဆုံးနေရတယ်။ သံသယလူနာအပါဝင် ကိုယ့်အိမ်မှာကိုယ် စောင့်ရှောက်ကုသပြီးတော့ သေဆုံးသွားတဲ့အပါအဝင်တော့ အခုမှတ်တမ်းတင်တဲ့ဟာနဲ့ဆို ပိုပြီးတော့ များနိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ယူဆတယ်ဗျ။ သုံး လေးရာလောက်တော့ဖြစ်နိုင်တယ်ဗျ။"
ကလေးမြို့မှာ ရောဂါစစ်ဆေးကုသမှုတွေလုပ်ဆောင်တာအားနည်းနေသလို ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့သာ ကုသနေကြတာဖြစ်ပြီး သေဆုံးမှု မြင့်တက်နေတယ်လို့ ကလေးမြို့ကိုဗစ်စင်တာတာဝန်ရှိသူတဦးကပြောပါတယ်။
"ကျွန်တော်တို့ ကိုဗစ်ကူးစက်မှုအခြေအနေကတော့ တော်တော်လေးတော့ဆိုးဝါးတယ်ဆိုရမှာပေါ့။ ပိုးစစ်တာကကျွန်တော်တို့ မြို့မှာ အခုတလောကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ နေမကောင်းကြလို့လူအင်အားနဲ့ နှစ်နေရာလောက်ဘဲစစ်နိုင်တာ။ ပိုးတွေ့လူနာ ကတော့တရားဝင်ထိုပြန်တာတော့နည်းတယ်။ ဒါပေမဲ့အပြင်မှာဖြစ်ပျက်နေတာတွေ ကိုယ့်ဟာကိုယ်ကုတဲ့လူနာတွေပေါ့။ အဲတာပိုများတယ်။ အပြင်မှာကသေဆုံးမှုလဲပိုများတာပေါ့။"
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ နေ့စဉ်ထုတ်ပြန်ချက်တွေထဲမှာ ကလေးမြို့က အတည်ပြုလူနာသေဆုံးစာရင်းက မများပေမဲ့ ရောဂါလူနာတွေကို ကူညီပေးနေသူတွေကတော့ တတိယလှိုင်းကိုဗစ်ရောဂါကာလအတွင်း သေဆုံးနေသူ ၃၀၀ လောက် ရှိနေပြီးလို့ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းကလေးမြို့နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တီးတိန်မြို့၊ တွန်းဇံမြို့၊ ကျီခါးမြို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် ခရစ်ယာန် အမှုတော်ဆောင် ၆၀ ဦးသေဆုံးတယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ချင်းခရစ်ယာန်အမှုတော်ဆောင်များ မိတ်သဟာယအဖွဲ့International Chin Christian Minister Fellowship (ICCMF)အဖွဲ့ ပြောရေး ဆိုခွင့်ရှိသူ ဒေါ်ချယ်ရတီထူးက အခုလိုပြောပါတယ်။
"ကျွန်မတို့စာရင်းကောက်ထားတာ (၆၀) ရှိပါတယ်ရှင့်။ အများအားဖြင့်တော့ ကလေးမြို့နယ်နဲ့ ကလေးမြို့နယ်မှာရှိတဲ့ရွာတွေပေါ့။ ပြီးတဲ့အခါကျတော့ အိန္ဒိယနယ်စပ်ပေါ့နော်၊ ကျီခါး၊ တွန်းဇံ၊ တီးတိန် အဲဒီဖက်မှာ များပါတယ်။"
ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးသူကို ချင်းရိုးရာအရ အလောင်းမြေမြုတ်သဂြိုလ်ရာက အစပြုပြီး ကူးစက်မှုတွေရှိလာတယ်လို့လဲ ဒေါ်ချယ်ရတီထူးက အခုလိုဆက်ပြောပါတယ်။
"ချင်းရိုးရာ ချင်းထုံးစံအတိုင်းဘဲ လူတယောက်ဆုံးသွားပြီဆိုရင် သူ့ရဲ့ရုပ်ကလာပ်အနားမှာပေါ့နော်၊ အသုဘမချမချင်းပေါ့၊ ပတ်ပတ်လည်မှာထိုင်ပြီးတော့ သီချင်းဆိုပေးတယ်၊ ဆုတောင်းပေးတယ်၊ တရားဟောပေးတယ်။ အဲဒီလိုလုပ်ပေးရင်းနဲ့ ကူးစက် ကုန်ကြတာပေါ့။"
ICCMF ရဲ့စာရင်းအရ ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇွန်လအတွင်း သိက္ခာတော်ရဆရာ၊ သင်းအုပ်ဆရာနဲ့ ကက်သလစ်ဘုန်းတော်ကြီး ၄၈ ဦး၊ ဇူလိုင်လ ၁ ရက်မှ ၆ ရက်နေ့အတွင်း ၉ ဦးနဲ့ ဇန်နဝါရီလ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၊ ဧပြီလတို့မှာ တစ်ဦးစီ စုစုပေါင်း အယောက် ၆၀ ကွယ်လွန်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်တွန်းဇံမြို့နယ်နဲ့ကျီခါးမြို့နယ်မှာလဲ ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုများလာတယ်လို့ တွန်းဇံမြို့နယ် ပရဟိတအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
"သေဆုံးမှုက တွန်းဇံမြို့နယ်မှာ (၂၁)ယောက်။ ကျီခါးမှာ (၆)ယောက်၊ တွန်းဇံမှာ (၁၅)ယောက်။ ထိတွေလူများရင် Positive တွေ့တာပိုများတာပေါ့နော်။"
ချင်းပြည်နယ် တီးတိန်၊ တွန်းဇံ၊ ကျီခါး၊ ဖလမ်းဘက်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးတွေလူနာ တထောင်ဝန်းကျင်ရှိနေပြီး တလတာအတွင်း အယောက်(၆၀) ဝန်းကျင် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ချင်းပြည်နယ်ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့စာရင်းအရသိရပါတယ်။
လက်ရှိကလေးမြို့နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ဖလမ်း၊ တီးတိန်မြို့၊ တွန်းဇံမြို့မြို့နယ်တွေမှာ အောက်စီဂျင်ဗူး အလုံအလောက် မရှိတဲ့အတွက် မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်း၊ ရန်ကုန်မြို့တွေမှာ မှာယူနေရပြီး အခြေအနေ ပိုဆိုးလာမှာကိုလည်း ဒေသခံတွေက စိုးရိမ်နေပါတယ်။
..........................................................................................
ကလေးနဲ့ခငြျးပွညျနယျတှငျးမွို့နယျမြား ကိုဗဈကွောင့ျသဆေုံးမှုမြားပွား
(Unicode)
ကိုဗဈ-၁၉ တတိယလှိုငျးကပျရောဂါကွောင့ျ စဈကိုငျးတိုငျး၊ ကလေးမွို့နယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျအတှငျးက မွို့နယျတခြို့မှာ သဆေုံးမှုမြားပွားလာတယျလို့ ကိုဗဈကာကှယျရေး ကူညီ လုပျဆောငျပေးနတေဲ့ ပရဟိတအဖှဲ့ဝငျတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဇနျနဝါရီလကနေ ဇူလိုငျလ ၆ ရကျနေ့ အထိ ခရဈယာနျအမှုတောျဆောငျ ၆၀ ဦးသဆေုံးတယျလို့ နိုငျငံတကာ ခငြျးခရဈယနျအမှုတောျဆောငျမြား မိတျသဟာယအဖှဲ့က သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ နိုငျကှနျးအိနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှု အဆိုးဆုံး ဒသေတခုဖွဈနတေဲ့ စဈကိုငျးတိုငျးထဲက ကလေးမွို့မှာသဆေုံးသူအရအေတှကျ မွင့ျတကျနတေယျလို့ ကိုဗဈလူနာတှကေို ပရဟိတကူညီနသေူတဦးက ပွောပါတယျ။
"ကြှနျတောျတို့အခု ဇူလိုငျ (၆)ရကျအထိဆိုရငျတော့ ကြှနျတောျတို့ (၁၇၀)ကြောျ သဆေုံးနရေတယျ၊ ကလေးမွို့မှာလေ။ အဲတာတောငျမှာလဲ ကလေးမွို့ပေါျနဲ့ အနားတဝိုကျမှာ ကြှနျတောျတို့ မှတျတမျးတငျထားတဲ့ဟာပေါ့နောျ။ မနေ့ကတရကျထဲနဲ့တငျ (၄၂)ဦးတောငျ ဖွဈနတေယျ။ အဲတာသဆေုံးမှုက တောျတောျလေးမွင့ျတကျနတေယျလို့ ကြှနျတောျတို့ပွောလို့ရတယျဗြ။ ပမြျးမြှတော့တရကျတရကျကိုတော့ (၂၀)နဲ့ (၃၀)ဝနျးကငြျ ပမြျးမြှ ကြှနျတောျတို့သဆေုံးနရေတယျ။ သံသယလူနာအပါဝငျ ကိုယ့ျအိမျမှာကိုယျ စောင့ျရှောကျကုသပွီးတော့ သဆေုံးသှားတဲ့အပါအဝငျတော့ အခုမှတျတမျးတငျတဲ့ဟာနဲ့ဆို ပိုပွီးတော့ မြားနိုငျမယျလို့ ကြှနျတောျတို့ယူဆတယျဗြ။ သုံး လေးရာလောကျတော့ဖွဈနိုငျတယျဗြ။"
ကလေးမွို့မှာ ရောဂါစဈဆေးကုသမှုတှလေုပျဆောငျတာအားနညျးနသေလို ကိုယ့ျနညျးကိုယ့ျဟနျနဲ့သာ ကုသနကွေတာဖွဈပွီး သဆေုံးမှု မွင့ျတကျနတေယျလို့ ကလေးမွို့ကိုဗဈစငျတာတာဝနျရှိသူတဦးကပွောပါတယျ။
"ကြှနျတောျတို့ ကိုဗဈကူးစကျမှုအခွအေနကေတော့ တောျတောျလေးတော့ဆိုးဝါးတယျဆိုရမှာပေါ့။ ပိုးစဈတာကကြှနျတောျတို့ မွို့မှာ အခုတလောကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှေ နမေကောငျးကွလို့လူအငျအားနဲ့ နှဈနရောလောကျဘဲစဈနိုငျတာ။ ပိုးတှေ့လူနာ ကတော့တရားဝငျထိုပွနျတာတော့နညျးတယျ။ ဒါပမေဲ့အပွငျမှာဖွဈပကြျနတောတှေ ကိုယ့ျဟာကိုယျကုတဲ့လူနာတှပေေါ့။ အဲတာပိုမြားတယျ။ အပွငျမှာကသဆေုံးမှုလဲပိုမြားတာပေါ့။"
ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ နေ့စဉျထုတျပွနျခကြျတှထေဲမှာ ကလေးမွို့က အတညျပွုလူနာသဆေုံးစာရငျးက မမြားပမေဲ့ ရောဂါလူနာတှကေို ကူညီပေးနသေူတှကေတော့ တတိယလှိုငျးကိုဗဈရောဂါကာလအတှငျး သဆေုံးနသေူ ၃၀၀ လောကျ ရှိနပွေီးလို့ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။
စဈကိုငျးတိုငျးကလေးမွို့နယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတီးတိနျမွို့၊ တှနျးဇံမွို့၊ ကြီခါးမွို့မှာ ကိုဗဈ-၁၉ ရောဂါကွောင့ျ ခရဈယာနျ အမှုတောျဆောငျ ၆၀ ဦးသဆေုံးတယျလို့ နိုငျငံတကာ ခငြျးခရဈယာနျအမှုတောျဆောငျမြား မိတျသဟာယအဖှဲ့International Chin Christian Minister Fellowship (ICCMF)အဖှဲ့ ပွောရေး ဆိုခှင့ျရှိသူ ဒေါျခယြျရတီထူးက အခုလိုပွောပါတယျ။
"ကြှနျမတို့စာရငျးကောကျထားတာ (၆၀) ရှိပါတယျရှင့ျ။ အမြားအားဖွင့ျတော့ ကလေးမွို့နယျနဲ့ ကလေးမွို့နယျမှာရှိတဲ့ရှာတှပေေါ့။ ပွီးတဲ့အခါကတြော့ အိန်ဒိယနယျစပျပေါ့နောျ၊ ကြီခါး၊ တှနျးဇံ၊ တီးတိနျ အဲဒီဖကျမှာ မြားပါတယျ။"
ကိုဗဈရောဂါကွောင့ျသဆေုံးသူကို ခငြျးရိုးရာအရ အလောငျးမွမွေုတျသဂွိုလျရာက အစပွုပွီး ကူးစကျမှုတှရှေိလာတယျလို့လဲ ဒေါျခယြျရတီထူးက အခုလိုဆကျပွောပါတယျ။
"ခငြျးရိုးရာ ခငြျးထုံးစံအတိုငျးဘဲ လူတယောကျဆုံးသှားပွီဆိုရငျ သူ့ရဲ့ရုပျကလာပျအနားမှာပေါ့နောျ၊ အသုဘမခမြခငြျးပေါ့၊ ပတျပတျလညျမှာထိုငျပွီးတော့ သီခငြျးဆိုပေးတယျ၊ ဆုတောငျးပေးတယျ၊ တရားဟောပေးတယျ။ အဲဒီလိုလုပျပေးရငျးနဲ့ ကူးစကျ ကုနျကွတာပေါ့။"
ICCMF ရဲ့စာရငျးအရ ကိုဗဈ ၁၉ ကပျရောဂါကွောင့ျ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇှနျလအတှငျး သိက်ခာတောျရဆရာ၊ သငျးအုပျဆရာနဲ့ ကကျသလဈဘုနျးတောျကွီး ၄၈ ဦး၊ ဇူလိုငျလ ၁ ရကျမှ ၆ ရကျနေ့အတှငျး ၉ ဦးနဲ့ ဇနျနဝါရီလ၊ ဖဖေောျဝါရီ ၊ ဧပွီလတို့မှာ တဈဦးစီ စုစုပေါငျး အယောကျ ၆၀ ကှယျလှနျခဲ့တယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျတှနျးဇံမွို့နယျနဲ့ကြီခါးမွို့နယျမှာလဲ ကိုဗဈ ၁၉ ကပျရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးမှုမြားလာတယျလို့ တှနျးဇံမွို့နယျ ပရဟိတအဖှဲ့ တာဝနျရှိသူတဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
"သဆေုံးမှုက တှနျးဇံမွို့နယျမှာ (၂၁)ယောကျ။ ကြီခါးမှာ (၆)ယောကျ၊ တှနျးဇံမှာ (၁၅)ယောကျ။ ထိတှလေူမြားရငျ Positive တှေ့တာပိုမြားတာပေါ့နောျ။"
ခငြျးပွညျနယျ တီးတိနျ၊ တှနျးဇံ၊ ကြီခါး၊ ဖလမျးဘကျမှာ ကိုဗဈရောဂါပိုးတှလေူနာ တထောငျဝနျးကငြျရှိနပွေီး တလတာအတှငျး အယောကျ(၆၀) ဝနျးကငြျ သဆေုံးခဲ့တယျလို့ ခငြျးပွညျနယျကိုဗဈကာကှယျရေးအဖှဲ့စာရငျးအရသိရပါတယျ။
လကျရှိကလေးမွို့နဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ဖလမျး၊ တီးတိနျမွို့၊ တှနျးဇံမွို့မွို့နယျတှမှော အောကျစီဂငြျဗူး အလုံအလောကျ မရှိတဲ့အတှကျ မန်တလေး၊ စဈကိုငျး၊ ရနျကုနျမွို့တှမှော မှာယူနရေပွီး အခွအေနေ ပိုဆိုးလာမှာကိုလညျး ဒသေခံတှကေ စိုးရိမျနပေါတယျ။
