(Zawgyi/Unicode)
၂၀၂၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကို နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ်ဆိုရင် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက မဲဆန္ဒနယ်တွေအားလုံးမှာ တချိန်တည်း တပြိုင်တည်း ကျင်းပဖို့ လိုလားတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကို ကိုမိုးဇော် တင်ပြထားပါတယ်။
ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ၂၀၂၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကို ပုံမှန်ကျင်းပတဲ့ နိုဝင်ဘာလမှာပဲ ကျင်းပမှာဖြစ်ကြောင်းကို ဒီလ ၄ရက်နေ့မှာ ကြေညာပါတယ်။
လာမယ့် နိုဝင်ဘာလမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်အပေါ် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီရဲ့ အမြင်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်ငန်းအစီအစဉ်ကို ပါတီရဲ့ မူဝါဒရေးရာ ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်၊ လက်ရှိ မြေပုံမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်တဲ့ ဦးဖေသန်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပြဿနာတော့ ၂ခုရှိတာပေါ့နော်။ တစ်ခုက COVID- 19 ပြဿနာရယ်။ တစ်ခုကတော့ ကျနော်တို့နယ်မြေမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်၊ မဖြစ်ဆိုတဲ့ ပြဿနာပေါ့။ ပထမအချက်ကတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးနဲ့ ဆိုင်တဲ့အခြေအနေဆိုတော့ အစိုးရမှာ သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ ဖြေရှင်းမယ့် အစီအစဉ်တွေ ရှိပါလိမ့်မယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကျတော့ ဘယ်မြို့နယ်တွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မလုပ်ဖူးလည်းဆိုတာကို ကျနော်တို့ သိချင်တာပေါ့ဗျာ။ အဲဒီဟာက မကြေညာသေးဘူး။ တကယ်လို့ တချို့မြို့နယ်တွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မလုပ်ဖူးဆိုရင် ကျနော်တို့ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင် ၊ မဝင်။ ဝင်မယ်ဆိုရင်လည်း ကျန်တဲ့မြို့နယ်တွေမှာ ဘယ်လို စည်းရုံးရေး လုပ်မယ် ဆိုတဲ့ အချက်တွေပေါ့၊ အဲဒီ အချက် ၂ချက်အပေါ်မှာ ကျနော်တို့ လုပ်ဆောင်ဖို့ အစီအစဉ်ရှိပါတယ်။”
ရခိုင်အမျိုးသားပါတီအနေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ၂ကြိမ်မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲအများစုရရှိပေမဲ့ အစိုးရဖွဲ့ခွင့်မရခဲ့ကြောင်း၊ ဒါကြောင့် ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ မဲဆန္ဒနယ်အားလုံးမှာ အင်တိုက်အားတိုက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့် ရလိုကြောင်း အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“ အဲဒီ ၂ကြိမ်လုံး ရခိုင်အမျိုးသားပါတီအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အောင်နိုင်ပေမဲ့ အစိုးရမဖွဲ့နိုင်တဲ့ ပါတီအဖြစ် အခွင့်အရေးတွေကို လက်လွတ်ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်။ ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ အင်နဲ့ အားနဲ့ ပြိုင်နိုင်တဲ့အခွင့်အရေးမျိုး ၊ ရခိုင်ပြည်နယ် ၁၇မြို့နယ်လုံးမှာ ANP က ပြိုင်နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးမျိုး ရစေချင်တယ်။ အဲဒါမျိုး တတိယအကြိမ်မှာ ဗမာခေါင်းဆောင်တွေက ဘယ်လောက်ထိ ဖက်ဒရယ်ကို လိုလားသလဲ၊ ဒီမိုကရေစီကို အသိအမှတ်ပြုသလဲ ဆိုတာကို ကျနော်တို့ တစ်ပွဲတစ်လမ်းလောက် စမ်းကြည့်ချင်သေးတယ်ဗျ။”
ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီက တွဲဘက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှုး ၁ ဖြစ်တဲ့ စိုင်းကျော်ညွှန့်ကလည်း သူတို့ပါတီအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို မဲဆန္ဒနယ်တွေအားလုံးမှာ ကျင်းပတာကို လိုလားကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ သဘောထားကတော့ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဘယ်နေရာမှ မချန်ဘဲနဲ့ လုပ်ပေါ့။ ရှမ်းပြည်သာ မကပါဘူး၊ ရခိုင်မှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ့ဗျာ။ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်ဆို တစ်နိုင်ငံလုံးတပြေးညီပေါ့။ ဟိုနားဒီနား ချန်ခဲ့တာမဟုတ်ဘဲ အကုန်လုံးလုပ်ပေါ့ဗျာ။ အဲလိုမျိုးသဘောထားတော့ ရှိပါတယ်။ ဟိုနားချန်မယ်၊ ဒီနားချန်မယ် အကြောင်းကိစ္စတစ်ခုခုကြောင့် ဖြစ်စေ၊ လုံခြုံရေးအကြောင်းပြချက်ကြောင့် ဖြစ်စေ၊ တစ်ခုခု အကြောင်းပြလို့ဖြစ်စေ အဲလိုမျိုး ချန်ထားတာတော့ ကျနော် မလိုလားပါဘူး။”
မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီမိုကရေစီရေး အသွင်ကူးပြောင်းနေတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲက အရေးကြီးကြောင်း၊ ဒါပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ယှဉ်ရင် ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးက ပိုအရေးကြီးကြောင်းလည်း စိုင်းကျော်ညွှန့်က ထောက်ပြပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပချိန်ဟာ COVID ကာလ ဆက်ဖြစ်နေရင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအပါအဝင် ဝန်ကြီးဌာန ၈ခုနဲ့ပူးပေါင်းပြီး စည်းကမ်းချက်တွေ ချမှတ် ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်တဲ့ အခြေအနေမရှိတာကြောင့် ကချင်၊ကရင်၊ ရှမ်း၊ မွန်၊ ပဲခူး စတဲ့ ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းဒေသကြီးတွေက မြို့နယ်ပေါင်း ၃၀ကျော်က ကျေးရွာတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ခြင်းမရှိသလို၊ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲကာလကတော့ ကချင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ၂ခုမှာ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါဘူး။
အခု ကာလမှာတော့ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင်ပြည်နယ်တွေမှာ တိုက်ပွဲတွေရှိနေတာကြောင့် အဲဒီပဋိပက္ခတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ပ့ါမလားစိုးရိမ်မှုတွေရှိပါတယ်။
.................
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲကို တနိုငျငံလုံးတပွိုငျထဲကငြျးပပေးဖို့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှလေိုလား
(Unicode)
၂၀၂၀ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကို နိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယျဆိုရငျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ မဲဆန်ဒနယျတှအေားလုံးမှာ တခြိနျတညျး တပွိုငျတညျး ကငြျးပဖို့ လိုလားတယျဆိုတဲ့ သတငျးကို ကိုမိုးဇောျ တငျပွထားပါတယျ။
ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ၂၀၂၀ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကို ပုံမှနျကငြျးပတဲ့ နိုဝငျဘာလမှာပဲ ကငြျးပမှာဖွဈကွောငျးကို ဒီလ ၄ရကျနေ့မှာ ကွညောပါတယျ။
လာမယ့ျ နိုဝငျဘာလမှာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပမယ့ျအပေါျ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီရဲ့ အမွငျနဲ့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျငနျးအစီအစဉျကို ပါတီရဲ့ မူဝါဒရေးရာ ဦးဆောငျကောျမတီဝငျ၊ လကျရှိ မွပေုံမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျဖွဈတဲ့ ဦးဖသေနျးက အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပွူနာတော့ ၂ခုရှိတာပေါ့နောျ။ တဈခုက COVID- 19 ပွူနာရယျ။ တဈခုကတော့ ကနြောျတို့နယျမွမှော ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ ရှေးကောကျပှဲဖွဈ၊ မဖွဈဆိုတဲ့ ပွူနာပေါ့။ ပထမအခကြျကတော့ တဈနိုငျငံလုံးနဲ့ ဆိုငျတဲ့အခွအေနဆေိုတော့ အစိုးရမှာ သူ့နညျးသူ့ဟနျနဲ့ ဖွရှေငျးမယ့ျ အစီအစဉျတှေ ရှိပါလိမ့ျမယျ။ ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ ကတြော့ ဘယျမွို့နယျတှမှော ရှေးကောကျပှဲ မလုပျဖူးလညျးဆိုတာကို ကနြောျတို့ သိခငြျတာပေါ့ဗြာ။ အဲဒီဟာက မကွညောသေးဘူး။ တကယျလို့ တခြို့မွို့နယျတှမှော ရှေးကောကျပှဲ မလုပျဖူးဆိုရငျ ကနြောျတို့ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျ ၊ မဝငျ။ ဝငျမယျဆိုရငျလညျး ကနြျတဲ့မွို့နယျတှမှော ဘယျလို စညျးရုံးရေး လုပျမယျ ဆိုတဲ့ အခကြျတှပေေါ့၊ အဲဒီ အခကြျ ၂ခကြျအပေါျမှာ ကနြောျတို့ လုပျဆောငျဖို့ အစီအစဉျရှိပါတယျ။”
ရခိုငျအမြိုးသားပါတီအနနေဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ၂ကွိမျမှာ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မဲအမြားစုရရှိပမေဲ့ အစိုးရဖှဲ့ခှင့ျမရခဲ့ကွောငျး၊ ဒါကွောင့ျ ဒီတဈကွိမျမှာတော့ မဲဆန်ဒနယျအားလုံးမှာ အငျတိုကျအားတိုကျယှဉျပွိုငျခှင့ျ ရလိုကွောငျး အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“ အဲဒီ ၂ကွိမျလုံး ရခိုငျအမြိုးသားပါတီအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲ အောငျနိုငျပမေဲ့ အစိုးရမဖှဲ့နိုငျတဲ့ ပါတီအဖွဈ အခှင့ျအရေးတှကေို လကျလှတျဆုံးရှုံးခဲ့တယျ။ ဒီတဈကွိမျမှာတော့ အငျနဲ့ အားနဲ့ ပွိုငျနိုငျတဲ့အခှင့ျအရေးမြိုး ၊ ရခိုငျပွညျနယျ ၁၇မွို့နယျလုံးမှာ ANP က ပွိုငျနိုငျတဲ့ အခှင့ျအရေးမြိုး ရစခေငြျတယျ။ အဲဒါမြိုး တတိယအကွိမျမှာ ဗမာခေါငျးဆောငျတှကေ ဘယျလောကျထိ ဖကျဒရယျကို လိုလားသလဲ၊ ဒီမိုကရစေီကို အသိအမှတျပွုသလဲ ဆိုတာကို ကနြောျတို့ တဈပှဲတဈလမျးလောကျ စမျးကွည့ျခငြျသေးတယျဗြ။”
ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျပါတီက တှဲဘကျအထှထှေအေတှငျးရေးမှုး ၁ ဖွဈတဲ့ စိုငျးကြောျညှှန့ျကလညျး သူတို့ပါတီအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို မဲဆန်ဒနယျတှအေားလုံးမှာ ကငြျးပတာကို လိုလားကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ သဘောထားကတော့ ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျဆိုရငျတော့ ဘယျနရောမှ မခနြျဘဲနဲ့ လုပျပေါ့။ ရှမျးပွညျသာ မကပါဘူး၊ ရခိုငျမှာပဲ ဖွဈဖွဈပေါ့ဗြာ။ ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျဆို တဈနိုငျငံလုံးတပွေးညီပေါ့။ ဟိုနားဒီနား ခနြျခဲ့တာမဟုတျဘဲ အကုနျလုံးလုပျပေါ့ဗြာ။ အဲလိုမြိုးသဘောထားတော့ ရှိပါတယျ။ ဟိုနားခနြျမယျ၊ ဒီနားခနြျမယျ အကွောငျးကိစ်စတဈခုခုကွောင့ျ ဖွဈစေ၊ လုံခွုံရေးအကွောငျးပွခကြျကွောင့ျ ဖွဈစေ၊ တဈခုခု အကွောငျးပွလို့ဖွဈစေ အဲလိုမြိုး ခနြျထားတာတော့ ကနြောျ မလိုလားပါဘူး။”
မွနျမာနိုငျငံဟာ ဒီမိုကရစေီရေး အသှငျကူးပွောငျးနတေဲ့ နိုငျငံဖွဈတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲက အရေးကွီးကွောငျး၊ ဒါပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ယှဉျရငျ ပွညျသူ့ ကနြျးမာရေးက ပိုအရေးကွီးကွောငျးလညျး စိုငျးကြောျညှှန့ျက ထောကျပွပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကတော့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပခြိနျဟာ COVID ကာလ ဆကျဖွဈနရေငျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနအပါအဝငျ ဝနျကွီးဌာန ၈ခုနဲ့ပူးပေါငျးပွီး စညျးကမျးခကြျတှေ ခမြှတျ ဆောငျရှကျမယျလို့ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲကာလမှာ လှတျလပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျတဲ့ အခွအေနမေရှိတာကွောင့ျ ကခငြျ၊ကရငျ၊ ရှမျး၊ မှနျ၊ ပဲခူး စတဲ့ ပွညျနယျနဲ့ တိုငျးဒသေကွီးတှကေ မွို့နယျပေါငျး ၃၀ကြောျက ကြေးရှာတှမှော ရှေးကောကျပှဲကငြျးပနိုငျခွငျးမရှိသလို၊ ၂၀၁၀ ရှေးကောကျပှဲကာလကတော့ ကခငြျပွညျနယျက မွို့နယျ ၂ခုမှာ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျခဲ့ပါဘူး။
အခု ကာလမှာတော့ ရခိုငျ၊ ရှမျး၊ ကရငျပွညျနယျတှမှော တိုကျပှဲတှရှေိနတောကွောင့ျ အဲဒီပဋိပက်ခတှမှော ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျပ့ါမလားစိုးရိမျမှုတှရှေိပါတယျ။
