(Zawgyi/Unicode)
တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဒေသခံချင်းလူမျိုးတွေ ထိခိုက်သေဆုံးတဲ့အတွက် နှစ်ဘက် အပစ်ရပ်ကြဖို့ ချင်းလူငယ်ကွန်ရက်က တောင်းဆိုတဲ့သတင်း နိုင်ကွန်းအိန်ပြောပြမှာပါ။
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AAအဖွဲ့တို့ စစ်ရေးတင်းမာနေဆဲ ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲ အကြားပစ်ခတ်မှုကြောင့် ချင်းလူမျိုးတွေ အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှု တိုးလာနေပါတယ်။
နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲအတွင်း အရပ်သား သေဆုံးဒဏ်ရာရတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် အပေါ်ရှုံ့ချပြီး တွေ့ဆုံဆွေးနွေး အဖြေရှာကြဖို့ ချင်းလူငယ်ကွန်ရက်ပြောခွင့်ရ ဆလိုင်းမာန်ဟုန်က VOA ကို ပြောပါတယ်။
“ဒီချင်းမှာ ဖြစ်နေတဲ့ဟာပေါ့။ ဒီကျေးရွာတွေအထိပါ တပ်ကနေပြီးတော့ လေယာဉ်နဲ့ပစ်ခတ်တဲ့ဟာရော ပြီးတော့ကျွန်တော် တို့လူမှုကယ်ဆယ်ရေးလုပ်တဲ့ ကူညီရေးအဖွဲ့တွေပါ သေနတ်နဲ့အပစ်ခံရ ခြိမ်းခြောက်ခံရတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေပေါ့။ ဒီလုပ်ရပ် တွေပါ ကျွန်တော်တို့ရှုံ့ချတဲ့အနေနဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့သဘောပါ။ အစိုးရဘက်က AAကိုအကြမ်းဖက်အဖွဲ့လို့သာ သတ်မှတ် ထားတဲ့ အနေအထားတခု ဖြစ်တယ်ပေါ့လေ။ ဒီရေရှည်AAဘက်ကလဲသူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်နဲ့သူတို့လှုပ်ရှားတာမှန်ပေမဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမယ့် အဆင့်တော့ တရားဝင်လမ်းကြောင်းတခုအပေါ်မှာ စကားဝိုင်းလိုမျိုးလုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။”
စစ်လေယာဉ်နဲ့ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ချင်းလူမျိုး ၂၉ ဦးသေဆုံးခဲ့ပြီး၊တိုက်ပွဲအတွင်း လူသားဒိုင်း အသုံးပြုမှုတွေကို နှစ်ဘက်တပ်ဖွဲ့တွေ မလုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့AA နှင့်တပ်မတော် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးဖို့ ချင်းလူငယ်ကွန်ရက် အဖွဲ့ကနေ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။
ပလက်ဝမြို့နယ်အတွင်း ထိခိုက်မှုရှိနေတာဟာ AAအဖွဲ့ကနေ နှောက်ယှက်ပစ်ခတ်မှုကြောင့်လို့ တပ်မတော်ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်မှူးချုပ် ဇော်မင်းထွန်းကပြောပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ပလက်ဝမှာ ရိက္ခာပို့တဲ့ကားတွေကို လိုက်လံနှောက်ယှက်ဖျက်စီးနေတာတို့ ပလက်ဝမြေကို ပစ်ခဲ့တဲ့ဟာလဲဒီပလက်ဝမှာ လုံခြုံရေးယူနေတဲ့အဖွဲ့ကို လာရောက် နှောက်ယှက်ပစ်ခတ်တာတို့ မြို့တွေရွာတွေနှောက်ယှက်ဖျက်စီး နေ တာတို့ ဒီအတိုင်းဘဲ လုပ်နေတာပါဘဲ။”
တပ်မတော်ရဲ့စွပ်စွဲချက်ကိုAAဘက်ကငြင်းဆိုထားပြီး တပ်မတော်ထိုးစစ်ကြောင့်တိုက်ပွဲဖြစ်တာလို့ AAပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခ ကဆိုပါတယ်။
“ဒီ COVIDကာလအတွင်းမှာ တိုက်ပွဲ ကျွန်တော်တို့မဖြစ်ချင်ဘူးပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့လို့ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ထိုးစစ်တွေ အပြင်းအထန်လုပ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ တိုက်ပွဲတွေကဆက်ပြီးတော့ ဖြစ်နေတာဖြစ်တယ်ဗျ။”
ချင်းပြည်နယ်ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်စဉ်တွေမှာ လက်နက်ကျည်ထိမှန်မှုကြောင့် အရပ်သားတွေ သေဆုံးမှု ဒဏ်ရာရမှု နေအိမ်မီလောင်မှုတွေရှိခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်ကရော AAဖက်ကပါ သူတို့အဖွဲ့လက်ချက်မဟုတ် ကြောင်းငြင်းဆိုနေကြပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ်ဖက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်စဉ်အတွင်း ထောင်နဲ့ချီတဲ့အရပ်သားတွေလဲ ပလက်ဝမြို့အတွင်းနဲ့ ဆမီးမြို့နယ်ခွဲမှာ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။
အထူးသဖြင့် ပလက်ဝမြို့ပေါ်က စစ်ရှောင်တွေရေရှည် စားသောက်ရေးအတွက် စိုးရိမ်နေရတယ်လို့ ချင်းလူငယ်ကွန်ရက် ပြောခွင့်ရ ဆလိုင်းမာန်ဟုန်က ပြောပါတယ်။
“ဆမီးမှာက လက်ရှိမှာ(၃၀၀၀)ကျော်တာပေါ့နော်။ ပလက်ဝမှာတော့ အခုတော့(၄၀၀၀) ကျော် လာပြီလို့ သိရပါတယ်။ ပလက်ဝမှာကျတော့ အခုမှ တပ်ကပို့ပေးတယ်ဆိုတဲ့ WFPပို့တဲ့ ဆန်အိတ်(၁၀၀၀)ရယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လက ပို့တဲ့ ဆန်အိတ်(၈၀၀) ကျော်ရယ် အခုမှနှစ်ကြိမ်ဘဲ ရှိသေးတယ်ပေါ့နော်။ အခုပို့နေတဲ့ဆန်အိတ်(၁၀၀၀)တို့ဆိုတာကလဲ ဒီCamp လူဦးရေကိုမှ ရေရှည်လုံလောက်မှု မရှိဘူးဖြစ်နေတာပေါ့။”
ဒါ့အပြင် စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ COVID-19 ရောဂါကာကွယ်တားဆီးရေးကို စနစ်တကျ လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ အရပ်သား သေဆုံးမှုကိစ္စတွေကို သေချာစွာ စုံစမ်းပေးဖို့ကို ချင်းလူငယ်ကွန်ရက်အဖွဲ့ကနေ ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုထားပါတယ်။
လက်ရှိပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာ ဒီမေလဆန်းကစပြီး ဒီကနေ့အထိ နှစ်ဘက်တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေဆဲရှိပါတယ်။
.............
မွနျမာစဈတပျနဲ့ AA တို့ အပဈရပျကွဖို့ ခငြျးလူငယျအဖှဲ့တောငျးဆို
(Unicode)
တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ဒသေခံခငြျးလူမြိုးတှေ ထိခိုကျသဆေုံးတဲ့အတှကျ နှဈဘကျ အပဈရပျကွဖို့ ခငြျးလူငယျကှနျရကျက တောငျးဆိုတဲ့သတငျး နိုငျကှနျးအိနျပွောပွမှာပါ။
မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျAAအဖှဲ့တို့ စဈရေးတငျးမာနဆေဲ ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာ တိုကျပှဲ အကွားပဈခတျမှုကွောင့ျ ခငြျးလူမြိုးတှေ အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှု တိုးလာနပေါတယျ။
နှဈဖကျတိုကျပှဲအတှငျး အရပျသား သဆေုံးဒဏျရာရတဲ့ လုပျဆောငျခကြျ အပေါျရှုံ့ခပြွီး တှေ့ဆုံဆှေးနှေး အဖွရှောကွဖို့ ခငြျးလူငယျကှနျရကျပွောခှင့ျရ ဆလိုငျးမာနျဟုနျက VOA ကို ပွောပါတယျ။
“ဒီခငြျးမှာ ဖွဈနတေဲ့ဟာပေါ့။ ဒီကြေးရှာတှအေထိပါ တပျကနပွေီးတော့ လယောဉျနဲ့ပဈခတျတဲ့ဟာရော ပွီးတော့ကြှနျတောျ တို့လူမှုကယျဆယျရေးလုပျတဲ့ ကူညီရေးအဖှဲ့တှပေါ သနေတျနဲ့အပဈခံရ ခွိမျးခွောကျခံရတဲ့ဖွဈစဉျတှပေေါ့။ ဒီလုပျရပျ တှပေါ ကြှနျတောျတို့ရှုံ့ခတြဲ့အနနေဲ့ ထုတျပွနျတဲ့သဘောပါ။ အစိုးရဘကျက AAကိုအကွမျးဖကျအဖှဲ့လို့သာ သတျမှတျ ထားတဲ့ အနအေထားတခု ဖွဈတယျပေါ့လေ။ ဒီရရှေညျAAဘကျကလဲသူတို့ရဲ့ ရပျတညျခကြျနဲ့သူတို့လှုပျရှားတာမှနျပမေဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးမယ့ျ အဆင့ျတော့ တရားဝငျလမျးကွောငျးတခုအပေါျမှာ စကားဝိုငျးလိုမြိုးလုပျဖို့လိုတယျလို့ ကြှနျတောျတို့ အနနေဲ့ မွငျပါတယျ။”
စဈလယောဉျနဲ့ပဈခတျမှုကွောင့ျ ခငြျးလူမြိုး ၂၉ ဦးသဆေုံးခဲ့ပွီး၊တိုကျပှဲအတှငျး လူသားဒိုငျး အသုံးပွုမှုတှကေို နှဈဘကျတပျဖှဲ့တှေ မလုပျဆောငျဖို့နဲ့AA နှင့ျတပျမတောျ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးဖို့ ခငြျးလူငယျကှနျရကျ အဖှဲ့ကနေ ကွညောခကြျထုတျပွနျ တောငျးဆိုခဲ့တာပါ။
ပလကျဝမွို့နယျအတှငျး ထိခိုကျမှုရှိနတောဟာ AAအဖှဲ့ကနေ နှောကျယှကျပဈခတျမှုကွောင့ျလို့ တပျမတောျပွောခှင့ျရ ဗိုလျမှူးခြုပျ ဇောျမငျးထှနျးကပွောပါတယျ။
“ကြှနျတောျတို့ပလကျဝမှာ ရိက်ခာပို့တဲ့ကားတှကေို လိုကျလံနှောကျယှကျဖကြျစီးနတောတို့ ပလကျဝမွကေို ပဈခဲ့တဲ့ဟာလဲဒီပလကျဝမှာ လုံခွုံရေးယူနတေဲ့အဖှဲ့ကို လာရောကျ နှောကျယှကျပဈခတျတာတို့ မွို့တှရှောတှနှေောကျယှကျဖကြျစီး နေ တာတို့ ဒီအတိုငျးဘဲ လုပျနတောပါဘဲ။”
တပျမတောျရဲ့စှပျစှဲခကြျကိုAAဘကျကငွငျးဆိုထားပွီး တပျမတောျထိုးစဈကွောင့ျတိုကျပှဲဖွဈတာလို့ AAပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခ ကဆိုပါတယျ။
“ဒီ COVIDကာလအတှငျးမှာ တိုကျပှဲ ကြှနျတောျတို့မဖွဈခငြျဘူးပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့လို့ မွနျမာစဈတပျဘကျက ထိုးစဈတှေ အပွငျးအထနျလုပျနတေဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ တိုကျပှဲတှကေဆကျပွီးတော့ ဖွဈနတောဖွဈတယျဗြ။”
ခငြျးပွညျနယျပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈစဉျတှမှော လကျနကျကညြျထိမှနျမှုကွောင့ျ အရပျသားတှေ သဆေုံးမှု ဒဏျရာရမှု နအေိမျမီလောငျမှုတှရှေိခဲ့ပမေဲ့ မွနျမာစဈတပျဘကျကရော AAဖကျကပါ သူတို့အဖှဲ့လကျခကြျမဟုတျ ကွောငျးငွငျးဆိုနကွေပါတယျ။
ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝမွို့နယျဖကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈစဉျအတှငျး ထောငျနဲ့ခြီတဲ့အရပျသားတှလေဲ ပလကျဝမွို့အတှငျးနဲ့ ဆမီးမွို့နယျခှဲမှာ စဈဘေးတိမျးရှောငျနရေပါတယျ။
အထူးသဖွင့ျ ပလကျဝမွို့ပေါျက စဈရှောငျတှရေရှေညျ စားသောကျရေးအတှကျ စိုးရိမျနရေတယျလို့ ခငြျးလူငယျကှနျရကျ ပွောခှင့ျရ ဆလိုငျးမာနျဟုနျက ပွောပါတယျ။
“ဆမီးမှာက လကျရှိမှာ(၃၀၀၀)ကြောျတာပေါ့နောျ။ ပလကျဝမှာတော့ အခုတော့(၄၀၀၀) ကြောျ လာပွီလို့ သိရပါတယျ။ ပလကျဝမှာကတြော့ အခုမှ တပျကပို့ပေးတယျဆိုတဲ့ WFPပို့တဲ့ ဆနျအိတျ(၁၀၀၀)ရယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့လက ပို့တဲ့ ဆနျအိတျ(၈၀၀) ကြောျရယျ အခုမှနှဈကွိမျဘဲ ရှိသေးတယျပေါ့နောျ။ အခုပို့နတေဲ့ဆနျအိတျ(၁၀၀၀)တို့ဆိုတာကလဲ ဒီCamp လူဦးရကေိုမှ ရရှေညျလုံလောကျမှု မရှိဘူးဖွဈနတောပေါ့။”
ဒါ့အပွငျ စဈရှောငျစခနျးတှမှော COVID-19 ရောဂါကာကှယျတားဆီးရေးကို စနဈတကြ လုပျဆောငျပေးဖို့ အရပျသား သဆေုံးမှုကိစ်စတှကေို သခြောစှာ စုံစမျးပေးဖို့ကို ခငြျးလူငယျကှနျရကျအဖှဲ့ကနေ ထုတျပွနျတောငျးဆိုထားပါတယျ။
လကျရှိပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာ ဒီမလေဆနျးကစပွီး ဒီကနေ့အထိ နှဈဘကျတိုကျပှဲပွငျးထနျနဆေဲရှိပါတယျ။
