(Zawgyi/Unicode)
ပြည်သူတွေလက်ထဲမှာ သိမ်းဆည်းထားတဲ့ငွေတွေ လုံခြုံစိတ်ချရဖို့အတွက် ဘဏ်တွေမှာ စုဆောင်းငွေစာရင်း အသစ်ဖွင့်ပြီး ပြန်လာအပ်နိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံဗဟိုဘဏ်က ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဒါဟာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ငွေကြေးလည်ပတ်မှုမရှိတော့တဲ့ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေရဲ့ အကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် အဓိက ရည်ရွယ်တာဖြစ်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးပညာရှင်တချို့က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ ဒီသတင်း အပြည့်အစုံကိုတော့ ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြပေးမှာပါ။
ပြည်သူတွေလက်ထဲမှာရှိတဲ့ ငွေကြေးတွေ လုံခြုံမှုရှိအောင် ဘဏ်တွေမှာ လာပြီးအပ်နှံမယ်ဆိုရင် မေလ ၃ ရက်ကစလို့ စာရင်းအသစ်ထပ်ဖွင့်ပြီး ငွေတွေလာရောက် အပ်နှံနိုင်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဗဟိုဘဏ်က ဧပြီလ ၂၇ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။ ဒီလို အသစ်ဖွင့်ထားတဲ့ ဘဏ်စာရင်းကနေ ငွေထုတ်ယူမယ်ဆိုရင် အကန့်အသတ်မရှိ ထုတ်ယူနိုင်မယ်လို့လည်း ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ရေးသားထားတာပါ။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ရက်မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းယူခဲ့ပြီး နိုင်ငံပိုင်နဲ့ ပုဂ္ဂလိက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းသွားပါတယ်။ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေအပေါ် ပြည်သူတွေက စိုးရိမ်လာကြပြီး အပ်ငွေတွေ ပြန်ထုတ်ယူနေကြချိန် အခုလို ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ကြေညာချက်တွေ ထွက်ပေါ်လာတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီထုတ်ပြန်ချက်ဟာ ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှန်ကန်ကြောင်း ဗဟိုဘဏ်ရဲ့အကြီးတန်း အရာရှိတဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါ်ခိုင်ရွှေဝါက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ဟုတ်တယ် မနေ့က ထုတ်တာ၊ အဲဒီကြေညာချက်အတိုင်းပါပဲ၊ အဲဒီအကြေညာချက်အတိုင်းပဲနော်၊ လူတွေငွေသွင်းလို့ရှိရင် လွယ်ကူအောင်လို့ဆိုပြီး လုပ်ပေးထားတာပါ… အဲဒီကြေညာချက်အတိုင်းပါပဲရှင့်။”
ဘဏ်က စုဆောင်းငွေတွေကို ထုတ်ယူကြပေမဲ့ ပြင်ပမှာတော့ ဒီငွေတွေက လည်ပတ်မှုမရှိပါဘူး။ ဖေဖော်ဝါရီ လလယ်ပိုင်းကစလို့ နိုင်ငံပိုင်နဲ့ ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်းအများစုက ရပ်တန့်နေတာပါ။ ဘဏ်စာရင်း အသစ်ဖွင့်ခိုင်းပြီး ငွေအပ်ခိုင်းတဲ့ကိစ္စဟာ ပြည်သူတွေလက်ထဲက ငွေကြေးပမာဏကို ခန့်မှန်းတွက်ချက်ဖို့ ရည်ရွယ်တာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဘဏ်ဂျက်ပညာရှင် ဦးဇော်ဖေဝင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ငွေကြေးလည်ပတ်မှု ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့ လူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာ ပြည်သူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာများ တကယ်လို့ သိမ်းထားတဲ့ ငွေတွေရှိရင်ပေါ့နော် ပြန်ပြီး ဘဏ်တွေကိုသွင်းပြီး ပုံမှန်လည်ပတ်အောင် ဆိုပြီးတော့ ကြိုးစားတဲ့ သဘောမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်ပေါ့ ယူဆရတာ။ ( ငွေကြေး) တရားမဝင် ကြေညာနိုင်တဲ့ ကိစ္စကတော့ ပြည်သူလူထုကလည်း အစိုးရအပေါ်မှာ တော်တော်လေး ယုံကြည်မှု၊ စိတ်ချမှု မရှိတဲ့အခြေအနေမှာဆိုတော့ မလုပ်ရဲဘူး။ ဒါပေမဲ့ လူတွေက စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိနေတယ်။ အဲဒါလည်း တကြောင်းပါတယ်ပေါ့။ နောက် ဘဏ်တွေ ပုံမှန်လည်ပတ်အောင် လုပ်တဲ့ပုံစံလို့ပဲ ဆရာတို့က ယူဆပါတယ်။”
ဘဏ်စနစ် ပြန်ပြီးတည်ငြိမ်ဖို့ လုပ်တာတာဆိုပေမဲ့ စီးပွားရေး မလည်ပတ်ဘူးဆိုရင်တော့ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေလည်း လည်ပတ်နိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း စီးပွားရေး ပညာရှင် ဦးမင်းခင်က ပြောပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် ဖြစ်လာတဲ့ နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်ရေး နှေးကွေးနေတာ၊ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ခတွေ တက်လာတာ၊ ပြီးတော့ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးပြဿနာ ဒီလိုဆက်စပ်တဲ့ ပြဿနာတွေကို မဖြေရှင်းနိုင်သရွှေ့ ဘဏ်စနစ်ကလည်း ပြေလည်မှာမဟုတ်ကြောင်း သူက ပြောပါတယ်။
“ အဓိကတော့ ငွေသားရှားပါးတဲ့ ပြဿနာပေါ့နော်၊ ဘဏ်တွေမှာလည်း ငွေသား ထုတ်မပေးနိုင်ဘူး။ ဗဟိုဘဏ်က သတ်မှတ်တာ သိန်း ၂၀၊ လက်တွေ့မှာ ၁၀ သိန်း၊ ၁၀ သိန်းကနေ ၅ သိန်း စသည်ဖြင့် ဖြစ်လာတယ်။ ဘဏ်တွေမှာ ငွေသားမရှိတဲ့အခါကျတော့ အပြင်မှာရောက်နေတဲ့ ငွေသားကို ဘဏ်ဆီပြန်လာ စေချင်လို့ ဒီလိုစီစဉ်တယ်လို့ ယူဆရတာပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ပြဿာနာက ဘာလဲဆိုတော့ လူတွေက ယုံပါ့မလား၊ စိတ်ချလက်ချ ပြန်လာအပ်ပါ့မလား ဒါကတခု။ နောက်တခုက ဘာကြောင့် ဒီငွေသားတွေက ရှားနေရတာလဲ၊ ဗဟိုဘဏ်က ဒီငွေသားတွေ မထောက်ပံ့နိုင်ဘူးလား။ နောက်တခုက စီးပွားရေးကရော ဘယ်လောက်လည်ပတ်ပြီလဲ။ ကိုယ့်လက်ထဲမှာ ငွေအထုပ်လိုက် ကိုင်မထားရဘူးဆိုတဲ့ အချက်ကလွဲရင် ကျန်တာဘာမှ မရှိဘူးလေ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီမှာလည်း မယုံကြည်ဘူးဆိုရင် အဲဒါလည်း အောင်မြင်မှာ မဟုတ်ဘူး။”
နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် ဘဏ်စုဆောင်းငွေတွေ အလွန်အကျွံပြန်ထုတ်လာကြမှာ ဗဟိုဘဏ်က စိုးရိမ်နေတယ်လို့ အများစုက ပြောဆိုနေကြတာပါ။ ဘဏ်မှာငွေသွားထုတ်ရင် လူတယောက်ကို တပတ်လျှင် ကျပ်သိန်း ၂၀၊ လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းဆိုရင် သိန်း ၂၀၀ ထုတ်နိုင်တယ်လို့ ဗဟိုဘဏ်က မကြာသေးခင်က ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ထားတာပါ။
ATM ငွေထုတ်စက်တွေကနေ ထုတ်မယ်ဆိုရင်တော့ လူတယောက်ကို တရက်လျှင် ၂ သိန်းကျပ်ပဲ ထုတ်ခွင့်ပြုမယ်လို့ ဗဟိုဘဏ်က မတ်လ ၃၀ ရက်ကစပြီး ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ ဘဏ်တွေမှာ အပ်ထားကြတဲ့ ငွေတွေကိုတောင် အကန့်အသတ်နဲ့သာ ထုတ်ခွင့်ပြုနေတဲ့အချိန် ဘဏ်စာရင်းအသစ်ဖွင့်ဖို့ အခုလို တိုက်တွန်း ပြောဆိုနေတာဟာ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ပြင်ပအခြေအနေတွေနဲ့ ကြီးမားတဲ့ ကွာဟမှုရှိနေတယ်ဆိုတာကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပညာရှင်တွေက သုံးသပ် ပြောဆိုနေကြပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီး ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အပါအဝင် အရပ်သားခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းလိုက်တာနဲ့ ရာနဲ့ချီတဲ့ ဆန္ဒပြပြည်သူတွေကို စစ်တပ်က အကြမ်းဖက် ပစ်ခတ် သတ်ဖြတ်မှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ဂျာမနီအခြေစိုက် Giesecke and Devrient ကုမ္ပဏီက အစိုးရပုံနှိပ်လုပ်ငန်းနဲ့ ငွေစက္ကူထုတ်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းတွေ တင်သွင်းမှုကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
............
ငှလောအပျကွဖို့ ဗဟိုဘဏျရဲ့ဖိတျခေါျမှု စီးပှားရေးပညာရှငျတခြို့ ဝဖေနျ
(Unicode)
ပွညျသူတှလေကျထဲမှာ သိမျးဆညျးထားတဲ့ငှတှေေ လုံခွုံစိတျခရြဖို့အတှကျ ဘဏျတှမှော စုဆောငျးငှစောရငျး အသဈဖှင့ျပွီး ပွနျလာအပျနိုငျကွောငျး မွနျမာနိုငျငံဗဟိုဘဏျက ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ ဒါဟာ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ငှကွေေးလညျပတျမှုမရှိတော့တဲ့ ဘဏျလုပျငနျးတှရေဲ့ အကွပျအတညျးကို ဖွရှေငျးဖို့အတှကျ အဓိက ရညျရှယျတာဖွဈနိုငျကွောငျး စီးပှားရေးပညာရှငျတခြို့က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ ဒီသတငျး အပွည့ျအစုံကိုတော့ ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွပေးမှာပါ။
ပွညျသူတှလေကျထဲမှာရှိတဲ့ ငှကွေေးတှေ လုံခွုံမှုရှိအောငျ ဘဏျတှမှော လာပွီးအပျနှံမယျဆိုရငျ မလေ ၃ ရကျကစလို့ စာရငျးအသဈထပျဖှင့ျပွီး ငှတှေလောရောကျ အပျနှံနိုငျကွောငျး မွနျမာနိုငျငံ ဗဟိုဘဏျက ဧပွီလ ၂၇ ရကျမှာ ထုတျပွနျလိုကျတာပါ။ ဒီလို အသဈဖှင့ျထားတဲ့ ဘဏျစာရငျးကနေ ငှထေုတျယူမယျဆိုရငျ အကန့ျအသတျမရှိ ထုတျယူနိုငျမယျလို့လညျး ထုတျပွနျခကြျမှာ ရေးသားထားတာပါ။
ဖဖေောျဝါရီ ၁ရကျမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးယူခဲ့ပွီး နိုငျငံပိုငျနဲ့ ပုဂ်ဂလိက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ရပျဆိုငျးသှားပါတယျ။ ဘဏျလုပျငနျးတှအေပေါျ ပွညျသူတှကေ စိုးရိမျလာကွပွီး အပျငှတှေေ ပွနျထုတျယူနကွေခြိနျ အခုလို ဗဟိုဘဏျရဲ့ ကွညောခကြျတှေ ထှကျပေါျလာတာလညျး ဖွဈပါတယျ။
ဒီထုတျပွနျခကြျဟာ ဗဟိုဘဏျရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှနျကနျကွောငျး ဗဟိုဘဏျရဲ့အကွီးတနျး အရာရှိတဦးဖွဈတဲ့ ဒေါျခိုငျရှှဝေါက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ဟုတျတယျ မနေ့က ထုတျတာ၊ အဲဒီကွညောခကြျအတိုငျးပါပဲ၊ အဲဒီအကွညောခကြျအတိုငျးပဲနောျ၊ လူတှငှေသှေငျးလို့ရှိရငျ လှယျကူအောငျလို့ဆိုပွီး လုပျပေးထားတာပါ… အဲဒီကွညောခကြျအတိုငျးပါပဲရှင့ျ။”
ဘဏျက စုဆောငျးငှတှေကေို ထုတျယူကွပမေဲ့ ပွငျပမှာတော့ ဒီငှတှေကေ လညျပတျမှုမရှိပါဘူး။ ဖဖေောျဝါရီ လလယျပိုငျးကစလို့ နိုငျငံပိုငျနဲ့ ပုဂ်ဂလိက လုပျငနျးအမြားစုက ရပျတန့ျနတောပါ။ ဘဏျစာရငျး အသဈဖှင့ျခိုငျးပွီး ငှအေပျခိုငျးတဲ့ကိစ်စဟာ ပွညျသူတှလေကျထဲက ငှကွေေးပမာဏကို ခန့ျမှနျးတှကျခကြျဖို့ ရညျရှယျတာ ဖွဈနိုငျကွောငျး ဘဏျဂကြျပညာရှငျ ဦးဇောျဖဝေငျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ငှကွေေးလညျပတျမှု ပုံမှနျမဟုတျတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့ လူတှရေဲ့ လကျထဲမှာ ပွညျသူတှရေဲ့ လကျထဲမှာမြား တကယျလို့ သိမျးထားတဲ့ ငှတှေရှေိရငျပေါ့နောျ ပွနျပွီး ဘဏျတှကေိုသှငျးပွီး ပုံမှနျလညျပတျအောငျ ဆိုပွီးတော့ ကွိုးစားတဲ့ သဘောမြိုးလညျး ဖွဈနိုငျတယျပေါ့ ယူဆရတာ။ ( ငှကွေေး) တရားမဝငျ ကွညောနိုငျတဲ့ ကိစ်စကတော့ ပွညျသူလူထုကလညျး အစိုးရအပေါျမှာ တောျတောျလေး ယုံကွညျမှု၊ စိတျခမြှု မရှိတဲ့အခွအေနမှောဆိုတော့ မလုပျရဲဘူး။ ဒါပမေဲ့ လူတှကေ စိုးရိမျမှုတှေ ရှိနတေယျ။ အဲဒါလညျး တကွောငျးပါတယျပေါ့။ နောကျ ဘဏျတှေ ပုံမှနျလညျပတျအောငျ လုပျတဲ့ပုံစံလို့ပဲ ဆရာတို့က ယူဆပါတယျ။”
ဘဏျစနဈ ပွနျပွီးတညျငွိမျဖို့ လုပျတာတာဆိုပမေဲ့ စီးပှားရေး မလညျပတျဘူးဆိုရငျတော့ ဘဏျလုပျငနျးတှလေညျး လညျပတျနိုငျမှာ မဟုတျကွောငျး စီးပှားရေး ပညာရှငျ ဦးမငျးခငျက ပွောပါတယျ။ ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ ဖွဈလာတဲ့ နိုငျငံတကာကုနျသှယျရေး နှေးကှေးနတော၊ ကုနျစညျပို့ဆောငျခတှေ တကျလာတာ၊ ပွီးတော့ ပွညျတှငျးနိုငျငံရေးပွူနာ ဒီလိုဆကျစပျတဲ့ ပွူနာတှကေို မဖွရှေငျးနိုငျသရှှေ့ ဘဏျစနဈကလညျး ပွလေညျမှာမဟုတျကွောငျး သူက ပွောပါတယျ။
“ အဓိကတော့ ငှသေားရှားပါးတဲ့ ပွူနာပေါ့နောျ၊ ဘဏျတှမှောလညျး ငှသေား ထုတျမပေးနိုငျဘူး။ ဗဟိုဘဏျက သတျမှတျတာ သိနျး ၂၀၊ လကျတှေ့မှာ ၁၀ သိနျး၊ ၁၀ သိနျးကနေ ၅ သိနျး စသညျဖွင့ျ ဖွဈလာတယျ။ ဘဏျတှမှော ငှသေားမရှိတဲ့အခါကတြော့ အပွငျမှာရောကျနတေဲ့ ငှသေားကို ဘဏျဆီပွနျလာ စခေငြျလို့ ဒီလိုစီစဉျတယျလို့ ယူဆရတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ ပွူာနာက ဘာလဲဆိုတော့ လူတှကေ ယုံပါ့မလား၊ စိတျခလြကျခြ ပွနျလာအပျပါ့မလား ဒါကတခု။ နောကျတခုက ဘာကွောင့ျ ဒီငှသေားတှကေ ရှားနရေတာလဲ၊ ဗဟိုဘဏျက ဒီငှသေားတှေ မထောကျပံ့နိုငျဘူးလား။ နောကျတခုက စီးပှားရေးကရော ဘယျလောကျလညျပတျပွီလဲ။ ကိုယ့ျလကျထဲမှာ ငှအေထုပျလိုကျ ကိုငျမထားရဘူးဆိုတဲ့ အခကြျကလှဲရငျ ကနြျတာဘာမှ မရှိဘူးလေ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီမှာလညျး မယုံကွညျဘူးဆိုရငျ အဲဒါလညျး အောငျမွငျမှာ မဟုတျဘူး။”
နိုငျငံရေးမတညျငွိမျမှုကွောင့ျ ဘဏျစုဆောငျးငှတှေေ အလှနျအကြှံပွနျထုတျလာကွမှာ ဗဟိုဘဏျက စိုးရိမျနတေယျလို့ အမြားစုက ပွောဆိုနကွေတာပါ။ ဘဏျမှာငှသှေားထုတျရငျ လူတယောကျကို တပတျလြှငျ ကပြျသိနျး ၂၀၊ လုပျငနျးအဖှဲ့အစညျးဆိုရငျ သိနျး ၂၀၀ ထုတျနိုငျတယျလို့ ဗဟိုဘဏျက မကွာသေးခငျက ပွောငျးလဲ သတျမှတျထားတာပါ။
ATM ငှထေုတျစကျတှကေနေ ထုတျမယျဆိုရငျတော့ လူတယောကျကို တရကျလြှငျ ၂ သိနျးကပြျပဲ ထုတျခှင့ျပွုမယျလို့ ဗဟိုဘဏျက မတျလ ၃၀ ရကျကစပွီး ပွောငျးလဲ သတျမှတျထားတာ ဖွဈပါတယျ။
လကျရှိ ဘဏျတှမှော အပျထားကွတဲ့ ငှတှေကေိုတောငျ အကန့ျအသတျနဲ့သာ ထုတျခှင့ျပွုနတေဲ့အခြိနျ ဘဏျစာရငျးအသဈဖှင့ျဖို့ အခုလို တိုကျတှနျး ပွောဆိုနတောဟာ လကျရှိဖွဈပေါျနတေဲ့ ပွငျပအခွအေနတှေနေဲ့ ကွီးမားတဲ့ ကှာဟမှုရှိနတေယျဆိုတာကို ပွသနခွေငျးဖွဈကွောငျး ပညာရှငျတှကေ သုံးသပျ ပွောဆိုနကွေပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျပွီး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ အပါအဝငျ အရပျသားခေါငျးဆောငျတှကေို ဖမျးဆီး ထိနျးသိမျးလိုကျတာနဲ့ ရာနဲ့ခြီတဲ့ ဆန်ဒပွပွညျသူတှကေို စဈတပျက အကွမျးဖကျ ပဈခတျ သတျဖွတျမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ဂြာမနီအခွစေိုကျ Giesecke and Devrient ကုမ်ပဏီက အစိုးရပုံနှိပျလုပျငနျးနဲ့ ငှစေက်ကူထုတျရာမှာ အသုံးပွုတဲ့ ကုနျကွမျးပစ်စညျးတှေ တငျသှငျးမှုကို ရပျဆိုငျးလိုကျပွီဖွဈကွောငျး မတျလ ၃၁ ရကျနေ့မှာ ကွညောခဲ့ပါတယျ။
