[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကြုံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး အလားအလာကောင်းတွေ တွေ့နေရပေမဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေသေးတဲ့အကြောင်း ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ သတိပေးနေတာကို ပြောပြပါမယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက်မစုစုက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အများစု တွေ့နေရတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းထဲမှာ ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဖို့ အိမ်မှာပဲနေဖို့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ပြီးနောက်ပိုင်း အလားအလာကောင်းတွေ တွေ့နေရတယ်လို့ ရန်ကုန်တိုင်းကိုဗစ်ကော်မတီ ဒုဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ကပ်ရောဂါအန္တရာယ်ကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ကတော့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတုန်းပဲလို့လည်း ပြောပါတယ်။
“ရန်ကုန်ကိုဗစ် သေချာပေါက်ပြောတာ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ အနိုင်ရနိုင်တဲ့ အနေအထားတွေကို မြင်တွေ့နေရပြီလို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အားလုံးကို ကျနော်တို့ ဒီသတင်းပေးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လုံးဝ ဒီကိစ္စကို ကျနော်တို့ပေါ့လို့ မရပါဘူး။ လုံးဝ၊ လုံးဝ၊ လုံးဝ ပေါ့လို့မရဘူး။”
ရန်ကုန်တိုင်းမှာနေထိုင်သူတွေကို မလိုအပ်ဘဲ အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသလို၊ စက်တင်ဘာ ၂၄ ကနေ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့အထိ ကိုယ့်ရဲ့နေအိမ်တွင်းမှာသာ နေထိုင်ကြဖို့ ရပ်ကွက်တွေထဲမှာလည်း လိုက်လံနှိုးဆော်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း မလိုအပ်ဘဲ အိမ်ပြင်မထွက်ရအပါအဝင် ကန့်သတ်ထားတဲ့အမိန့်ညွှန်ကြားချက်တွေကို ဒီတပတ်ထဲမှာပဲ နောက်ထပ် သီတင်း ၂ပတ် သက်တမ်းတိုးထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ရန်ကုန်မှာ လတ်တလော လူနာ ၇,၀၀၀ လောက်ကို ကုသပေးနေရပြီး၊ အဲဒီထဲက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ အတွင်းလူနာအဖြစ် အနီးကပ်စောင့်ရှောက်ကုသဖို့ လိုအပ်နေသူတွေ ဖြစ်တာကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအင်အား လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတယ်လို့လည်း ဒေါက်တာဇော်ဝေစိုးက ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ အနေအထားကို သုံးသပ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ယခုအချိန်မှာတော့ ကျနော်တို့ Contain လုပ်နေနိုင်တဲ့ အနေအထား ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ Capacity နဲ့ ယခုထွက်လာတဲ့ Positive လူနာအရေအတွက်ဟာ ကျနော်တို့ဘက်က အသာစီးရတဲ့ သဘောရှိပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကျနော်တို့သယ်ယူပို့ဆောင်ရာမှာရော၊ စောင့်ရှောက်ကုသတဲ့နေရာမှာရော၊ ကျနော်တို့နိုင်နိုင်နင်းနင်းရှိတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ ပြုစုစောင့်ရှောက်တဲ့ ဒီဘက်က ဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့ကတော့ အစွမ်းကုန်ကြိုးစားပြီး ဆောင်ရွက်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။ မိမိရဲ့အင်အားကို အများဆုံးသုံးပြီး ထုတ်ပြီးတော့ လုပ်နေရတယ်။ ဆိုတော့ ဒါဟာ ကျနော်တို့ဒီဟာတွေအနေနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ ထိန်းထားဖို့လည်း လိုပါသေးတယ်။”
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါဟာ အခုအချိန်အထိ နိုင်ငံတကာက တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး မရှိသေးတဲ့ ရောဂါဖြစ်တာကြောင့် သတိထားပြီး ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေး အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ နိုင်ငံတာ်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အွန်လိုင်းကနေ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
“တချို့က ဘယ်လောက်ကြာကြာ ဒီကိုဗစ်ရောဂါနဲ့ ရုန်းကန်နေကြရဦးမှာလဲလို့ မေးတဲ့လူတွေလည်း ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါကလည်း ကျမတို့ကနေပြီးတော့ အရင်လည်းပြောပြီးပါပြီ။ ကာကွယ်ဆေးရှိလာရင် ပေါ်လာတဲ့အထိတော့ ကျမတို့ဒီလိုပဲ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနဲ့ ကိုက်ညီအောင်နေရမှာပဲဆိုတော့ ကာကွယ်ဆေးတွေဘယ်တော့ ပေါ်လာမလဲဆိုတော့ အများမှန်းတာတော့ ဒီနှစ်ကုန်လောက်ဆိုလို့ရှိရင် စပြီးတော့သုံးနိုင်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ပေါ်လောက်ပြီလို့မှန်းကြပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ကျမတို့အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေထုတ်မယ့် မိတ်ဆွေနိုင်ငံတွေကို ချဉ်းကပ်ထားပါတယ်။ ကျမတို့နိုင်ငံကို ဦးစားပေးပြီးတော့ ကာကွယ်ဆေးများ ရရှိရေးပေါ့နော်။ လှူလို့ရတဲ့ဟာလည်း ရှိမယ်၊ ကျမတို့ဝယ်လို့ရတဲ့ဟာလည်း ရှိမယ်၊ ဝယ်ဖို့လိုရင်လည်း ကျမတို့ဝယ်မယ်။”
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ဒီကနေ့မွန်းလွဲပိုင်း ထုတ်ပြန်ပြီးချိန်အထိ ပြည်တွင်းမှာအတည်ပြုလူနာပေါင်း ၂၀,၀၀၀ ကျော်အထိရှိနေပြီး၊ သေဆုံးသူကတော့ ၄၇၁ ဦး ရှိနေပါတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကပ်ရောဂါ တကျော့ပြန်ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံ ဖြစ်လာနေတဲ့အတွက် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေက ကူးစက်မှုတွေ ပျံ့နှံ့မလာအောင် နယ်စပ်တွေမှာ ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်မှုတွေကိုလည်း မကြာသေးခင်ကစ တိုးမြှင့်ထားကြပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာကပျရောဂါထိနျးခြုပျရေး အရှိနျမွင့ျဆောငျရှကျ - ဒေါကျတာဇောျဝစေိုး
ကိုဗဈကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကွုံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါတိုကျဖကြျရေး အလားအလာကောငျးတှေ တှေ့နရေပမေဲ့ စိနျခေါျမှုတှေ ရှိနသေေးတဲ့အကွောငျး ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ သတိပေးနတောကို ပွောပွပါမယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျမစုစုက တငျဆကျပေးမှာပါ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အမြားစု တှေ့နရေတဲ့ ရနျကုနျတိုငျးထဲမှာ ရောဂါကာကှယျထိနျးခြုပျဖို့ အိမျမှာပဲနဖေို့ အမိန့ျထုတျပွနျပွီးနောကျပိုငျး အလားအလာကောငျးတှေ တှေ့နရေတယျလို့ ရနျကုနျတိုငျးကိုဗဈကောျမတီ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးက ပွောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ကပျရောဂါအန်တရာယျကို ကြောျလှှားနိုငျဖို့ကတော့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေုနျးပဲလို့လညျး ပွောပါတယျ။
“ရနျကုနျကိုဗဈ သခြောပေါကျပွောတာ မဟုတျပါဘူး၊ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ အနိုငျရနိုငျတဲ့ အနအေထားတှကေို မွငျတှေ့နရေပွီလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ အားလုံးကို ကနြောျတို့ ဒီသတငျးပေးပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ လုံးဝ ဒီကိစ်စကို ကနြောျတို့ပေါ့လို့ မရပါဘူး။ လုံးဝ၊ လုံးဝ၊ လုံးဝ ပေါ့လို့မရဘူး။”
ရနျကုနျတိုငျးမှာနထေိုငျသူတှကေို မလိုအပျဘဲ အိမျပွငျမထှကျဖို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျထားသလို၊ စကျတငျဘာ ၂၄ ကနေ အောကျတိုဘာ ၇ ရကျနေ့အထိ ကိုယ့ျရဲ့နအေိမျတှငျးမှာသာ နထေိုငျကွဖို့ ရပျကှကျတှထေဲမှာလညျး လိုကျလံနှိုးဆောျခဲ့တာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး မလိုအပျဘဲ အိမျပွငျမထှကျရအပါအဝငျ ကန့ျသတျထားတဲ့အမိန့ျညှှနျကွားခကြျတှကေို ဒီတပတျထဲမှာပဲ နောကျထပျ သီတငျး ၂ပတျ သကျတမျးတိုးထားပါတယျ။ ကပျရောဂါထိနျးခြုပျရေး အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျနတေဲ့ ရနျကုနျမှာ လတျတလော လူနာ ၇,၀၀၀ လောကျကို ကုသပေးနရေပွီး၊ အဲဒီထဲက ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျဟာ အတှငျးလူနာအဖွဈ အနီးကပျစောင့ျရှောကျကုသဖို့ လိုအပျနသေူတှေ ဖွဈတာကွောင့ျ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးအငျအား လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေယျလို့လညျး ဒေါကျတာဇောျဝစေိုးက ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ အနအေထားကို သုံးသပျကွည့ျမယျဆိုရငျ ယခုအခြိနျမှာတော့ ကနြောျတို့ Contain လုပျနနေိုငျတဲ့ အနအေထား ရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ရဲ့ Capacity နဲ့ ယခုထှကျလာတဲ့ Positive လူနာအရအေတှကျဟာ ကနြောျတို့ဘကျက အသာစီးရတဲ့ သဘောရှိပါတယျ။ ဒါ့ကွောင့ျ ကနြောျတို့သယျယူပို့ဆောငျရာမှာရော၊ စောင့ျရှောကျကုသတဲ့နရောမှာရော၊ ကနြောျတို့နိုငျနိုငျနငျးနငျးရှိတယျလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျတို့ရဲ့ ပွုစုစောင့ျရှောကျတဲ့ ဒီဘကျက ဝနျထမျးတှအေနနေဲ့ကတော့ အစှမျးကုနျကွိုးစားပွီး ဆောငျရှကျနရေတာဖွဈပါတယျ။ မိမိရဲ့အငျအားကို အမြားဆုံးသုံးပွီး ထုတျပွီးတော့ လုပျနရေတယျ။ ဆိုတော့ ဒါဟာ ကနြောျတို့ဒီဟာတှအေနနေဲ့ ဆကျပွီးတော့ ထိနျးထားဖို့လညျး လိုပါသေးတယျ။”
ကိုဗဈကပျရောဂါဟာ အခုအခြိနျအထိ နိုငျငံတကာက တရားဝငျအသိအမှတျပွုထားတဲ့ ကာကှယျဆေး မရှိသေးတဲ့ ရောဂါဖွဈတာကွောင့ျ သတိထားပွီး ကွိုတငျကာကှယျဖို့လညျး မွနျမာနိုငျငံ ကိုဗဈရောဂါ ကာကှယျ၊ ထိနျးခြုပျ၊ ကုသရေး အမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီဥက်ကဋ်ဌဖွဈသူ နိုငျငံတာျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျက အှနျလိုငျးကနေ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
“တခြို့က ဘယျလောကျကွာကွာ ဒီကိုဗဈရောဂါနဲ့ ရုနျးကနျနကွေရဦးမှာလဲလို့ မေးတဲ့လူတှလေညျး ရှိပါလိမ့ျမယျ။ ဒါကလညျး ကမြတို့ကနပွေီးတော့ အရငျလညျးပွောပွီးပါပွီ။ ကာကှယျဆေးရှိလာရငျ ပေါျလာတဲ့အထိတော့ ကမြတို့ဒီလိုပဲ စညျးမဉြျးစညျးကမျးနဲ့ ကိုကျညီအောငျနရေမှာပဲဆိုတော့ ကာကှယျဆေးတှဘေယျတော့ ပေါျလာမလဲဆိုတော့ အမြားမှနျးတာတော့ ဒီနှဈကုနျလောကျဆိုလို့ရှိရငျ စပွီးတော့သုံးနိုငျတဲ့ ကာကှယျဆေးတှေ ပေါျလောကျပွီလို့မှနျးကွပါတယျ။ အဲဒါနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ကမြတို့အနနေဲ့ ကာကှယျဆေးတှထေုတျမယ့ျ မိတျဆှနေိုငျငံတှကေို ခဉြျးကပျထားပါတယျ။ ကမြတို့နိုငျငံကို ဦးစားပေးပွီးတော့ ကာကှယျဆေးမြား ရရှိရေးပေါ့နောျ။ လှူလို့ရတဲ့ဟာလညျး ရှိမယျ၊ ကမြတို့ဝယျလို့ရတဲ့ဟာလညျး ရှိမယျ၊ ဝယျဖို့လိုရငျလညျး ကမြတို့ဝယျမယျ။”
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ဒီကနေ့မှနျးလှဲပိုငျး ထုတျပွနျပွီးခြိနျအထိ ပွညျတှငျးမှာအတညျပွုလူနာပေါငျး ၂၀,၀၀၀ ကြောျအထိရှိနပွေီး၊ သဆေုံးသူကတော့ ၄၇၁ ဦး ရှိနပေါတယျ။ အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံတှထေဲမှာ မွနျမာနိုငျငံဟာ ကပျရောဂါ တကြော့ပွနျကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ နိုငျငံတနိုငျငံ ဖွဈလာနတေဲ့အတှကျ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေ ကူးစကျမှုတှေ ပြံ့နှံ့မလာအောငျ နယျစပျတှမှော ထိနျးခြုပျကန့ျသတျမှုတှကေိုလညျး မကွာသေးခငျကစ တိုးမွှင့ျထားကွပါတယျ။
