(Zawgyi / Unicode)
COVID-19 ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါကူးစက်ခံရသူတွေ အနေနဲ့ ဆေးရုံတွေမှာပါ ကုသမှုရဖို့ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်လို့ ရန်ကုန်မြို့ခံတွေက ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခုလို ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မြင့်မားနေတာကြောင့် ဆေးဝါးကုသမှုတွေ အရေးပေါ် လိုအပ်နေတယ်လို့ ခရစ်ယာန် ရဟန်းအမတ်တပါးက ပန်ကြားလိုက်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆက်သွယ်စုံစမ်းထားတဲ့ ကိုရန်နိုင် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဇွန်လ ၁၈ စနေနေ့က တရက်တည်း ရောဂါကူးစက်သူ ၅,၂၈၅ ဦးနဲ့ သေဆုံးသူ ၂၃၁ ဦး ရှိခဲ့ပြီး ရောဂါကူးစက်မှု အရေအတွက်တွေလည်း တိုးလာနေပါတယ်။ နိုင်ငံတဝန်းမှာ ၉ ရက်တာ အများပြည်သူ ရုံးပိတ်ရက် သတ်မှတ်ပြီး လူတွေကိုလည်း မလိုအပ်ရင် အပြင်မထွက်ဖို့ ကန့်သတ်ချက် ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့်လည်း ကူးစက်မှုနဲ့ သေဆုံးမှုတွေ ဆက်ပြီးတော့ တိုးလာနေတာပါ။
အခုလို ရောဂါကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် ဆေးရုံတွေအနေနဲ့လည်း နောက်ထပ် လူနာသစ်လက်ခံဖို့အတွက် ခက်ခဲနေသလို ပြင်ပလူနာအဖြစ်နဲ့ ကုသဖို့အပိုင်းမှာလည်း အဆင်မပြေမှုတွေ ဖြစ်နေတယ်လို့ မိသားစုဝင်တွေကိုယ်တိုင် ရောဂါကူးစက်ခံထားရတဲ့ ရန်ကုန်မြို့က အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဆရာဝန်တဦးက ပြောပါတယ်။
“လူတွေရဲ့ဒုက္ခက ဘယ်လောက်အထိ များလဲဆိုတာ တော်တော်ကို ပြောရရင်တော့ စိတ်ဆင်းရဲဖို့ ကောင်းတယ်။ ဥပမာဆိုကြပါစို့ ကျနော်ပဲပေါ့၊ အမျိုးသမီးက Day 7 မှာ အောက်ဆီဂျင် စပြီး ကျလာတဲ့အခါကြတော့ ကျနော်က ဆေးရုံတွေကို၊ အစိုးရဆေးရုံကတော့ ဝေးပါတယ်ဗျာ၊ တော်တော်ကြီးကိုဝေးတယ်၊ အဲ့တော့ ပုဂ္ဂလိကအပြင်ဆေးရုံ အာယုကို ကျနော် ဖုန်းဆက်တဲ့အခါကြတော့ ဆေးရုံတက်ဖို့မဟုတ်ဘူး၊ Consult လုပ်ဖို့ပဲ၊ Charge Physician ဘယ်သူရှိလဲ၊ ကျနော် Consult လုပ်ချင်တယ်၊ အဲတော့ ဟိုကနေ လက္ခဏာတွေ ပြန်မေးတယ်။ ကိုဗစ်လက္ခဏာတွေရှိလား၊ ရှိတယ်ပေါ့။ အဲဒါဆိုရင်တော့ မရဘူးတဲ့။ နောက်တခါ မထိုင်တဲ့ဆရာဝန်တွေကလည်း အများကြီးပဲတဲ့။ အဲဒီလို ဆေးရုံမတက်ဘူးဗျာ၊ OPD ပြမယ်ဆိုတာတောင် မရဘူးဆိုတော့ ဒီဆေးရုံတွေက ဘာလုပ်ဖို့လဲ။ ဒါ အင်တာနေရှင်နယ်ဆေးရုံလို့ ပြောတာနော်၊ အာယုဆိုတာ။ ဘာလုပ်ဖို့ ဖွင့်ထားတာလဲ။
“ကျနော်က သွားပြချင်တယ်။ ပြချင်တဲ့အခါကြတော့ ခုနပြောတဲ့ Physician တွေ တယောက်မှ ကြည့်မပေးနိုင်ဘူး။ အဲ့တော့ ဘယ်လိုလုပ်ပေးနိုင်လဲဆိုတော့ OPD ကို လာပြပါတဲ့။ လာပြရင် သူတို့ MO လေးတွေ ကြည့်ပေးမယ်တဲ့။ လိုအပ်ရင် ဆေးရုံကြီးတွေကို လွှဲမယ်။ ဆေးရုံကြီးတွေကိုလွှဲရင် ဆေးရုံကြီးတွေက လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။ ဒါ သိနေတာပဲဟာ။ လက်မခံနိုင်တဲ့ဟာကို သူ့ဆီသွားပြပြီး ကျနော်က ဘာသွားလုပ်ရမှာလဲ။ ဆေးရုံလည်း တက်လို့မရဘူး။ ဟိုဘက်ကိုပဲ လွှဲမယ်ဆိုတော့ ပိုက်ဆံကုန်သွားတာပဲ အဖတ်တင်တာပေါ့။”
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက မနေ့က တရားဝင်ထုတ်ပြန်တဲ့ စာရင်းအရ စုစုပေါင်း ကူးစက်သူဟာ ၂၂၉,၀၀၀ ကျော် ရှိသွားပြီလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်မှုတွေက တရားဝင်ဖော်ပြထားတာထက် ပိုများနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ခန့်မှန်းကြပါတယ်။
ကူးစက်သူအရေအတွက် တိုးလာနေတာနဲ့ ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူက အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“အိမ်ဆိုရင် အိမ်လုံးကျွတ်တွေကြီးပဲ ဖြစ်တာလေ။ လွတ်မှမလွတ်ဘဲ တယောက်ဖြစ်တယ်ဆို။ အခု ကျနော့်အိမ်မှာဆို အားလုံး ၄ ယောက်ဖြစ်တယ်။ ၃ ယောက်က Recovery ရသွားပြီ။ ၁ ယောက်ကျေန်နေတယ်။ ယောက္ခမအိမ်မှာဆိုရင် အခုလက်ရှိ ၆ ယောက်ဖြစ်နေတယ်။ အဲ့တော့ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ကူးစက်မှု အနေအထားက၊ ဒါတောင်မှ ကျနော်တို့သည် Congested Area မှာ နေတဲ့သူတွေ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ခြံ ကိုယ့်ဝင်းနဲ့ ကိုယ့်အိမ်မှာ ကိုယ်နေတဲ့သူတွေ။ အဲ့တော့ တအိမ်နဲ့တအိမ် ပြွတ်ကျပ်နေတဲ့ နေရာမျိုးတွေ၊ အိမ်တွေ တအားကပ်တယ်၊ ကျပ်တယ်၊ တအိမ်ထဲမှာပဲ ပြွတ်သိပ်နေရတယ်ဆိုရင် စဉ်းစားကြည့်ပါ၊ ဘယ်လိုရှိမလဲဆိုတာ။”
အခုလို ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေချိန်မှာပဲ ရန်ကုန်မြို့က ခရစ်ယာန်ရဟန်းအမတ် Cardinal Charles Bo ကလည်း မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဆေးဝါးအကူအညီတွေ အရေးပေါ် လိုအပ်နေတယ်လို့ မေတ္တာရပ်ခံလိုက်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ဝေဒနာရှင် အတော်များများ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ ပြဿနာတွေထဲမှာတော့ အောက်ဆီဂျင်ရဖို့ကလည်း အခက်အခဲတခု ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့နေရာတွေမှာတော့ အောက်ဆီဂျင်ထုတ်တဲ့ စက်ရုံတွေနဲ့ ဆိုင်တွေကို စစ်တပ်ဘက်က ကန့်သတ်တားဆီးတာတွေ ရှိတယ်လို့ လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ ဖော်ပြနေတာကိုလည်း တွေ့နေရပေမယ့် ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗွီအိုအေအနေနဲ့ သီးခြားအတည်ပြုနိုင်ခြင်းတော့ မရှိပါဘူး။ ဒီအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အဆိုပါ ရန်ကုန်မြို့ခံကတော့ အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“အောက်ဆီဂျင်ကတော့ ပြောရရင်တော့ အင်မတန်မှ ဆိုးရွားတဲ့လုပ်ရပ်တွေ လုပ်သွားတာပေါ့။ အောက်ဆီဂျင်စက်ရုံတွေကို လိုက်ပြီးတော့ မဖြည့်ရဘူးလို့ ပြောတယ်။ မဖြည့်ရဘူးဆိုတာလည်း သူတို့ရဲ့ Demand တွေကို ပြည့်အောင်လုပ်တာ။ တကယ်တမ်းကျတော့ ဆေးရုံတွေမှာ သူ့ဟာနဲ့သူ ရှိပြီးသားဗျ၊ အောက်ဆီဂျင် Plant တွေက။ ဘယ်နေရာတွေ လိုတဲ့အတွက် ဘယ်လိုလုပ်လဲတော့ မသိဘူး။”
တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အောက်ဆီဂျင် အလုံအလောက် ရှိတယ်လို့ ပြောထားပေမယ့် ရန်ကုန်အပါအဝင် မြို့ကြီး အတော်များများမှာ လိုအပ်နေတဲ့ အောက်ဆီဂျင် အလုံအလောက် မရရှိနိုင်တာကြောင့် နေ့စဉ် နာရီပေါင်းများစွာကြာတဲ့အထိ အောက်ဆီဂျင်တန်းစီ စောင့်ဆိုင်းနေကြသူတွေရဲ့ ဓာတ်ပုံတွေလည်း လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာ ပြန့်နေသလို မီးသင်္ဂြိုဟ်စက်ရှိတဲ့ နေရာတွေမှာ အလောင်းတွေ စုပုံနေတဲ့ပုံတွေလည်း လူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။
---------------------
(Unicode)
မနိုငျမနငျးဖွဈနတေဲ့ မွနျမာကိုဗဈ ကူးစကျမှု
COVID-19 ရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ မွင့ျတကျလာနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါကူးစကျခံရသူတှေ အနနေဲ့ ဆေးရုံတှမှောပါ ကုသမှုရဖို့ အခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေတယျလို့ ရနျကုနျမွို့ခံတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အခုလို ရောဂါကူးစကျမှုတှေ မွင့ျမားနတောကွောင့ျ ဆေးဝါးကုသမှုတှေ အရေးပေါျ လိုအပျနတေယျလို့ ခရဈယာနျ ရဟနျးအမတျတပါးက ပနျကွားလိုကျပါတယျ။ ဒီအကွောငျးနဲ့ပတျသကျပွီး ဆကျသှယျစုံစမျးထားတဲ့ ကိုရနျနိုငျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ဇှနျလ ၁၈ စနနေေ့က တရကျတညျး ရောဂါကူးစကျသူ ၅,၂၈၅ ဦးနဲ့ သဆေုံးသူ ၂၃၁ ဦး ရှိခဲ့ပွီး ရောဂါကူးစကျမှု အရအေတှကျတှလေညျး တိုးလာနပေါတယျ။ နိုငျငံတဝနျးမှာ ၉ ရကျတာ အမြားပွညျသူ ရုံးပိတျရကျ သတျမှတျပွီး လူတှကေိုလညျး မလိုအပျရငျ အပွငျမထှကျဖို့ ကန့ျသတျခကြျ ထုတျပွနျထားပမေယ့ျလညျး ကူးစကျမှုနဲ့ သဆေုံးမှုတှေ ဆကျပွီးတော့ တိုးလာနတောပါ။
အခုလို ရောဂါကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတောကွောင့ျ ဆေးရုံတှအေနနေဲ့လညျး နောကျထပျ လူနာသဈလကျခံဖို့အတှကျ ခကျခဲနသေလို ပွငျပလူနာအဖွဈနဲ့ ကုသဖို့အပိုငျးမှာလညျး အဆငျမပွမှေုတှေ ဖွဈနတေယျလို့ မိသားစုဝငျတှကေိုယျတိုငျ ရောဂါကူးစကျခံထားရတဲ့ ရနျကုနျမွို့က အမညျမဖောျလိုတဲ့ ဆရာဝနျတဦးက ပွောပါတယျ။
“လူတှရေဲ့ဒုက်ခက ဘယျလောကျအထိ မြားလဲဆိုတာ တောျတောျကို ပွောရရငျတော့ စိတျဆငျးရဲဖို့ ကောငျးတယျ။ ဥပမာဆိုကွပါစို့ ကနြောျပဲပေါ့၊ အမြိုးသမီးက Day 7 မှာ အောကျဆီဂငြျ စပွီး ကလြာတဲ့အခါကွတော့ ကနြောျက ဆေးရုံတှကေို၊ အစိုးရဆေးရုံကတော့ ဝေးပါတယျဗြာ၊ တောျတောျကွီးကိုဝေးတယျ၊ အဲ့တော့ ပုဂ်ဂလိကအပွငျဆေးရုံ အာယုကို ကနြောျ ဖုနျးဆကျတဲ့အခါကွတော့ ဆေးရုံတကျဖို့မဟုတျဘူး၊ Consult လုပျဖို့ပဲ၊ Charge Physician ဘယျသူရှိလဲ၊ ကနြောျ Consult လုပျခငြျတယျ၊ အဲတော့ ဟိုကနေ လက်ခဏာတှေ ပွနျမေးတယျ။ ကိုဗဈလက်ခဏာတှရှေိလား၊ ရှိတယျပေါ့။ အဲဒါဆိုရငျတော့ မရဘူးတဲ့။ နောကျတခါ မထိုငျတဲ့ဆရာဝနျတှကေလညျး အမြားကွီးပဲတဲ့။ အဲဒီလို ဆေးရုံမတကျဘူးဗြာ၊ OPD ပွမယျဆိုတာတောငျ မရဘူးဆိုတော့ ဒီဆေးရုံတှကေ ဘာလုပျဖို့လဲ။ ဒါ အငျတာနရှေငျနယျဆေးရုံလို့ ပွောတာနောျ၊ အာယုဆိုတာ။ ဘာလုပျဖို့ ဖှင့ျထားတာလဲ။
“ကနြောျက သှားပွခငြျတယျ။ ပွခငြျတဲ့အခါကွတော့ ခုနပွောတဲ့ Physician တှေ တယောကျမှ ကွည့ျမပေးနိုငျဘူး။ အဲ့တော့ ဘယျလိုလုပျပေးနိုငျလဲဆိုတော့ OPD ကို လာပွပါတဲ့။ လာပွရငျ သူတို့ MO လေးတှေ ကွည့ျပေးမယျတဲ့။ လိုအပျရငျ ဆေးရုံကွီးတှကေို လှှဲမယျ။ ဆေးရုံကွီးတှကေိုလှှဲရငျ ဆေးရုံကွီးတှကေ လကျခံမှာ မဟုတျဘူးလေ။ ဒါ သိနတောပဲဟာ။ လကျမခံနိုငျတဲ့ဟာကို သူ့ဆီသှားပွပွီး ကနြောျက ဘာသှားလုပျရမှာလဲ။ ဆေးရုံလညျး တကျလို့မရဘူး။ ဟိုဘကျကိုပဲ လှှဲမယျဆိုတော့ ပိုကျဆံကုနျသှားတာပဲ အဖတျတငျတာပေါ့။”
ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက မနေ့က တရားဝငျထုတျပွနျတဲ့ စာရငျးအရ စုစုပေါငျး ကူးစကျသူဟာ ၂၂၉,၀၀၀ ကြောျ ရှိသှားပွီလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကူးစကျမှုတှကေ တရားဝငျဖောျပွထားတာထကျ ပိုမြားနိုငျတယျလို့ ကြှမျးကငြျသူတှကေ ခန့ျမှနျးကွပါတယျ။
ကူးစကျသူအရအေတှကျ တိုးလာနတောနဲ့ ကူးစကျမှုအခွအေနတှေနေဲ့ ပတျသကျပွီး သူက အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“အိမျဆိုရငျ အိမျလုံးကြှတျတှကွေီးပဲ ဖွဈတာလေ။ လှတျမှမလှတျဘဲ တယောကျဖွဈတယျဆို။ အခု ကနြော့ျအိမျမှာဆို အားလုံး ၄ ယောကျဖွဈတယျ။ ၃ ယောကျက Recovery ရသှားပွီ။ ၁ ယောကျကြနျေနတေယျ။ ယောက်ခမအိမျမှာဆိုရငျ အခုလကျရှိ ၆ ယောကျဖွဈနတေယျ။ အဲ့တော့ ဘယျလိုလုပျမလဲ။ ကူးစကျမှု အနအေထားက၊ ဒါတောငျမှ ကနြောျတို့သညျ Congested Area မှာ နတေဲ့သူတှေ မဟုတျဘူး။ ကိုယ့ျခွံ ကိုယ့ျဝငျးနဲ့ ကိုယ့ျအိမျမှာ ကိုယျနတေဲ့သူတှေ။ အဲ့တော့ တအိမျနဲ့တအိမျ ပွှတျကပြျနတေဲ့ နရောမြိုးတှေ၊ အိမျတှေ တအားကပျတယျ၊ ကပြျတယျ၊ တအိမျထဲမှာပဲ ပွှတျသိပျနရေတယျဆိုရငျ စဉျးစားကွည့ျပါ၊ ဘယျလိုရှိမလဲဆိုတာ။”
အခုလို ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနခြေိနျမှာပဲ ရနျကုနျမွို့က ခရဈယာနျရဟနျးအမတျ Cardinal Charles Bo ကလညျး မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ဆေးဝါးအကူအညီတှေ အရေးပေါျ လိုအပျနတေယျလို့ မတေ်တာရပျခံလိုကျပါတယျ။ ကိုဗဈဝဒေနာရှငျ အတောျမြားမြား ရငျဆိုငျရတဲ့ ပွူနာတှထေဲမှာတော့ အောကျဆီဂငြျရဖို့ကလညျး အခကျအခဲတခု ဖွဈပါတယျ။ တခြို့နရောတှမှောတော့ အောကျဆီဂငြျထုတျတဲ့ စကျရုံတှနေဲ့ ဆိုငျတှကေို စဈတပျဘကျက ကန့ျသတျတားဆီးတာတှေ ရှိတယျလို့ လူမှုကှနျရကျတှမှော ဖောျပွနတောကိုလညျး တှေ့နရေပမေယ့ျ ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျပွီး ဗှီအိုအအေနနေဲ့ သီးခွားအတညျပွုနိုငျခွငျးတော့ မရှိပါဘူး။ ဒီအခွအေနနေဲ့ပတျသကျပွီး အဆိုပါ ရနျကုနျမွို့ခံကတော့ အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“အောကျဆီဂငြျကတော့ ပွောရရငျတော့ အငျမတနျမှ ဆိုးရှားတဲ့လုပျရပျတှေ လုပျသှားတာပေါ့။ အောကျဆီဂငြျစကျရုံတှကေို လိုကျပွီးတော့ မဖွည့ျရဘူးလို့ ပွောတယျ။ မဖွည့ျရဘူးဆိုတာလညျး သူတို့ရဲ့ Demand တှကေို ပွည့ျအောငျလုပျတာ။ တကယျတမျးကတြော့ ဆေးရုံတှမှော သူ့ဟာနဲ့သူ ရှိပွီးသားဗြ၊ အောကျဆီဂငြျ Plant တှကေ။ ဘယျနရောတှေ လိုတဲ့အတှကျ ဘယျလိုလုပျလဲတော့ မသိဘူး။”
တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အောကျဆီဂငြျ အလုံအလောကျ ရှိတယျလို့ ပွောထားပမေယ့ျ ရနျကုနျအပါအဝငျ မွို့ကွီး အတောျမြားမြားမှာ လိုအပျနတေဲ့ အောကျဆီဂငြျ အလုံအလောကျ မရရှိနိုငျတာကွောင့ျ နေ့စဉျ နာရီပေါငျးမြားစှာကွာတဲ့အထိ အောကျဆီဂငြျတနျးစီ စောင့ျဆိုငျးနကွေသူတှရေဲ့ ဓာတျပုံတှလေညျး လူမှုကှနျရကျတှပေေါျမှာ ပွန့ျနသေလို မီးသငျ်ဂွိုဟျစကျရှိတဲ့ နရောတှမှော အလောငျးတှေ စုပုံနတေဲ့ပုံတှလေညျး လူမှုကှနျရကျတှပေေါျမှာ ပြံ့နှံ့နပေါတယျ။
