(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာစစ်အုပ်စုကတော့ ပြည်တွင်းပြည်ပက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုများနေတဲ့ တင်းကျပ်တဲ့ Cyber ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေမူကြမ်းတရပ်ကို အတည်ပြုတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။
ရန်ကုန်က Cyber လုံခြုံရေး ကျွမ်းကျင်သူတဦးက VOA ကို ပြောဆိုရာမှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံက နည်းပညာပိုင်းထောက်ပံ့တာမို့ တရုတ်မှာတရုတ်နိုင်ငံသားတွေကို Great Firewall နဲ့ပိတ်ပင်ထားသလိုပဲ မြန်မာစစ်တပ်က Cyber Firewall ကို စတင်အသုံးချနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ လုံခြုံရေးအခြေအနေကြောင့် အဆိုပါ Cyber ကျွမ်းကျင်သူက VOA ကို သူ့ရဲ့ နာမည်ကို ဖော်ပြခွင့်မပေးပါဘူး။
ဆက်လက်ပြီးသူက မြန်မာစစ်အုပ်စုရဲ့အကူအညီတောင်းခံမှုကြောင့် တရုတ် ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာနဲ့ Hardware ပိုင်းကျွမ်းကျင်သူတွေဟာ အင်တာနက်ပေါ်က အမြင်ကွဲပြားသူတွေနဲ့ ဒီမိုကရေစီရေးထောက်ခံလှုပ်ရှားသူတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ Cyber ဥပဒေကို ကာင်အထည်ဖေါ်ဖို့မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာကြတာဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ဆက်လက်ပြီး အဆိုပါ Cyber ကျွမ်းကျင်သူက Firewall တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံကဖြစ်ပြီး ဒီ Firewalls တွေကို Ooredoo တို့ Telenor တို့လို အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေဆီကို ပေးပို့ထားပြီးပြီဖြစ်တယ်၊ ဒါတွေအားလုံးကို ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မတိုင်မီ လုပ်ငန်းလည်ပတ် စေမှာဖြစ်တယ်” လို့ဆိုပါတယ်။
ရိုက်တာသတင်းဌာနက ရရှိတဲ့သတင်းအရ စာမျတ်နှာ ၃၆ မျတ်နှာ ရှိတဲ့ Cyber တားဆီးရေး ဥပဒေမူကြမ်းကို Financial Times က ဘာသာပြန်ဆိုဖော်ပြရမှာ မြန်မာနိုင်ငံက အင်တာနက်ဝန်ဆောင်တဲ့လုပ်ငန်းများအနေနဲ့ အသုံးပြုတဲ့တည်နေရာတွေကို ဖော်ပြရမှာဖြစ်ပြီး ၃ နှစ်စာ အချက်အလက်တွေကိုလည်း သိမ်းဆည်းထားရမှာဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ဥပဒေသစ်မှာ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုပေးသူတွေဟာ တည်ဆဲဥပဒေအရ အာဏာပိုင်တွေကို သတင်းအချက်အလက်လွှဲပြောင်းပေးရမှာဖြစ်ပြီး မြန်မာ့ အချုပ်အခြာ အာဏာနဲ့နယ်မြေတည်တံ့ခိုင်မြဲမှုကို ခြိမ်းခြောက်လာမယ့် ဖြစ်ရပ်တွေကို ကြားဖြတ်ဝင်ရောက်တားဆီးနိုင်တဲ့ အာဏာကို ဥပဒေထဲမှာ ပေးအပ်ထားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အချက်အလက်တွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ပျက်ကွက်တဲ့ မည်သူ့ကို မဆို ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ် နဲ့ ဒဏ်ငွေ ဒေါ်လာ ၇၅၀၀ သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးစလုံး ကျခံစေရမယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ဆက်လက်ပြီး အဆိုပါ Cyber ကျွမ်းကျင်သူက ဒါတွေကို တရုတ်ပြည်ကထောက်ပံ့တဲ့ Firewalls စက်တွေနဲ့ စောင့်ကြည်လေ့လာသွားမယ်လို့ဆိုပါတယ်။
နောက်ဆုံးပေါ်နည်းပညာသုံး Firewall ဖြစ်ပြီး သူတို့မှာ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ထောက်လှမ်းသိရှိနိုင်တဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေလည်း ပါရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဘယ်လို အချက်အလက်တွေကို လွှဲပြောင်းရယူတယ် ဆိုတဲ့ အတားအဆီးမျိုးတွေပါဝင်ပြီး သူတို့ဟာ နောက်ဆုံးပေါ်နည်းပညာတွေကို သုံးပြီး အင်တာနက်ကို ထိန်းချုပ်ဖို့ကြိုးစားနေတာလို့ကျွမ်းကျင်သူက ထပ်လောင်းပြောဆိုပါတယ်။
ဒီစက်ပစ္စည်းတွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ဆက်သွယ်ရေးကုမ္မဏီကြီးဖြစ်တဲ့ Huawei ရဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေဖြစ်ဖွယ်ရာရှိပြီး ဒါကို VOA အနေနဲ့အတည်မပြုနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ အမေရိကန်အစိုးရကတော့ လုံခြုံရေးကြောင့် Huawei နဲ့ပက်သက်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။
Facebook နဲ့Twitter စာမျတ်နှာတွေပေါ်က ဓာတ်ပုံတွေမှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပျံသန်းရောက်ရှိလာတဲ့လေယာဉ်ပေါ်ကနေ သေတ္တာတွေသယ်ချနေတာကို တွေ့ရပြီး မြန်မာတော်တော်များများကတော့ ဒီသေတ္တာတွေထဲမှာ သူတို့ရဲ့ အင်တာနက်အွန်လိုင်း လုပ်ဆောင်မှုတွေကို ကန့်သတ်မယ့် နည်းပညာဆိုင်ရာပစ္စည်းတွေ ပါမယ်လို့ယုံကြည်နေကြပါတယ်။
ဒီလို စွပ်စွဲချက်တွေကို တရုတ်နိင်ငံက ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Wang Wenbin က ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုမှာပြောတာကတော့ တရုတ်နိုင်ငံက ဒီပစ္စည်းတွေနဲ့ကျွမ်းကျင်သူတွေကို ထောက်ပံ့တာ သူ့အနေနဲ့မကြားမိကြောင်းနဲ့မြန်မာနိုင်ငံမှာ တရုတ်ပါဝင်ပတ်သက်နေမှုနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး မှားယွင်းတဲ့ ဖော်ပြချက်တွေ ကောလဟာလတွေ ကို ဂရုမစိုက်ကြဖို့ ပြောကြားသွားပါတယ်။
တရုတ်အစိုးရဟာ အင်တာနက် ကန့်သတ်ပိတ်ပင်ရာမှာ အတွေ့အကြုံရင့်နေပြီး သူတို့ရဲ့ Firewall ကြောင့် တရုတ်ပြည်မမှာ နေထိုင်သူတွေဟာ အနောက်လူမှုမီဒီယာတွေဖြစ်တဲ့ Facebook, Twitter, နဲ့ Instagram စတာတွေကို မသုံးစွဲနိုင်ကြပါဘူး။
နိုင်ငံတကာ ပဋိပက္ခ လေ့လာရေးအဖွဲ့(ICG) ရဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေအရ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့မြန်မာပြည်ထဲမှာ ကြီးမားတဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ပထဝီနိုင်ငံရေး အကျိူးအမြတ်တွေရှိနေပြီး မြန်မာရဲ့ အရေးပါတဲ့ မိတ်ဖတ်အဖြစ် ကာလတာရှည် တည်ရှိနေခဲ့တာကြောင့် မြန်မာဟာ တရုတ်နိုင်ငံကို အဓိက ရင်းနှီးမြှပ်နှံသူအဖြစ်ရော သံတမန်ရေး အရ အကာအကွယ်ပေးသူအဖြစ်အပြင် မြန်မာစစ်တပ်ကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေကို ဖိအားပေး အလျှော့အတင်းလုပ်ဖို့ အသုံးဝင်နိုင်ဖွယ်ရာရှိသူအဖြစ်ပါ ရှုမြင်ထားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို မြန်မာကိုင်တွယ်ပုံနဲ့ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံတကာ ရှုတ်ချမှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိနေပေမယ့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံက ဆက်ပြီး ထောက်ခံနေခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းလည်း ဆက်လက်ထောက်ခံနေတာဖြစ်ပါတယ်။
New York တက္ကသိုလ် ကမ္ဘာ့ရေးရာဌာနက လက်ထောက်ပါမောက္ခ Christopher Ankersen က VOA ကိုပြောရာမှာတော့ မြန်မာစစ်အစိုးရဟာ အမေရိကန်စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့တာနဲ့တခြားဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေက အထီးကျန် ပစ်ပယ်မှု ရင်ဆိုင်ရတာမို့ တရုတ်ဘက်ကို ပိုပြီး နီးကပ်သွားဖွယ်ရာရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
သမ္မတ Biden ရဲ့ ဒဏ်ခတ်မှုနဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှု ထိန်းချုပ်ရေးကြေညာချက်ကြောင့် မြန်မာစစ်အရာရှိတွေဟာ တရုတ်ထောက်ခံမှုကို ပိုမျှော်လင့်လာဖို့ တွန်းပို့ရာရောက်သွားဖွယ်ရှိတယ်လို့လဲပြောပါတယ်။
အာဏာသိမ်းမှုကိုဦးဆောင်သု စစ်ခေါင်းဆောင်တွေ နဲ့ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ မိသားစုဝင်တွေအပေါ် ချက်ချင်း ဒဏ်ခတ်အရေးယူနိုင်မယ့် အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် တရပ်ကို သမ္မတ Biden ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အတည်ပြုလိုက်တာပါ။
တချို့ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း အင်တာနက် ကုမ္မဏီတွေဟာ မြန်မာ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ပေါင်းပြီး လက်ရှိအဆိုပြုထားတဲ့ Cyber ဥပဒေဟာ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးနဲ့စီးပွားရေး အန္တရာယ် ရှိစေတယ်ဆိုပြီး ဝိုင်းဝန်းဆန့်ကျင်နေကြပါတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်က ဒီမိုကရေစီ နည်းအရ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် နိုင်ငံတဝှမ်း လမ်းမတွေပေါ်မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဆက်လက်ပေါ်ပေါက်နေတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အာဏာသိမ်းယူပြီးနောက် မြန်မာစစ်အစိုးရဟာ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ရပ်တန့်ခဲ့ပြီး Facebook, Twitter စတဲ့ လူမှုမီဒီယာတွေကိုလည်း ဒေသတွင်းအသုံး ပြုမှုတွေ ပိတ်ပင်ဖို့အမိန့်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ အင်တာနက်ဝန်ဆောင်မှု တစိတ်တပိုင်းကတော့ လည်ပတ်လျက်ရှိပါတယ်။
မြန်မာနိင်ငံမှာ Facebook အသုံးပြုသူ ၂၁ သန်းရှိပါတယ်။ ဒါဟာ နိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဖြစ်ပါတယ်။ Facebook ဟာ များစွားသော မြန်မာတို့အဖို့ ကမ္ဘာကြီးကို ဆက်သွယ်ဖို့ရာ အဓိက နည်းလမ်းလည်းဖြစ်ပါတယ်။
...................
မွနျမာစဈတပျရဲ့ Cyber ထိနျးခြုပျရေး ကို တရုတျ ကူညီ (မွနျမာကြှမျးကငြျသူတဦး)
(Unicode)
မွနျမာစဈအုပျစုကတော့ ပွညျတှငျးပွညျပက ဆနျ့ကငြျကနျ့ကှကျမှုမြားနတေဲ့ တငျးကပြျတဲ့ Cyber ဆကျသှယျရေး ဥပဒမေူကွမျးတရပျကို အတညျပွုတော့မှာဖွဈပါတယျ။
ရနျကုနျက Cyber လုံခွုံရေး ကြှမျးကငြျသူတဦးက VOA ကို ပွောဆိုရာမှာတော့ တရုတျနိုငျငံက နညျးပညာပိုငျးထောကျပံ့တာမို့ တရုတျမှာတရုတျနိုငျငံသားတှကေို Great Firewall နဲ့ပိတျပငျထားသလိုပဲ မွနျမာစဈတပျက Cyber Firewall ကို စတငျအသုံးခနြိုငျတယျလို့ဆိုပါတယျ။ လုံခွုံရေးအခွအေနကွေောင့ျ အဆိုပါ Cyber ကြှမျးကငြျသူက VOA ကို သူ့ရဲ့ နာမညျကို ဖောျပွခှင့ျမပေးပါဘူး။
ဆကျလကျပွီးသူက မွနျမာစဈအုပျစုရဲ့အကူအညီတောငျးခံမှုကွောင့ျ တရုတျ ဆကျသှယျရေးနညျးပညာနဲ့ Hardware ပိုငျးကြှမျးကငြျသူတှဟော အငျတာနကျပေါျက အမွငျကှဲပွားသူတှနေဲ့ ဒီမိုကရစေီရေးထောကျခံလှုပျရှားသူတှကေို ထိနျးခြုပျဖို့ Cyber ဥပဒကေို ကာငျအထညျဖေါျဖို့မွနျမာနိုငျငံကို ရောကျရှိလာကွတာဖွဈတယျလို့ဆိုပါတယျ။
ဆကျလကျပွီး အဆိုပါ Cyber ကြှမျးကငြျသူက Firewall တှဟော တရုတျနိုငျငံကဖွဈပွီး ဒီ Firewalls တှကေို Ooredoo တို့ Telenor တို့လို အငျတာနကျဝနျဆောငျမှုလုပျငနျးတှဆေီကို ပေးပို့ထားပွီးပွီဖွဈတယျ၊ ဒါတှအေားလုံးကို ဖဖေောျဝါရီ ၁၅ ရကျမတိုငျမီ လုပျငနျးလညျပတျ စမှောဖွဈတယျ” လို့ဆိုပါတယျ။
ရိုကျတာသတငျးဌာနက ရရှိတဲ့သတငျးအရ စာမတြျနှာ ၃၆ မတြျနှာ ရှိတဲ့ Cyber တားဆီးရေး ဥပဒမေူကွမျးကို Financial Times က ဘာသာပွနျဆိုဖောျပွရမှာ မွနျမာနိုငျငံက အငျတာနကျဝနျဆောငျတဲ့လုပျငနျးမြားအနနေဲ့ အသုံးပွုတဲ့တညျနရောတှကေို ဖောျပွရမှာဖွဈပွီး ၃ နှဈစာ အခကြျအလကျတှကေိုလညျး သိမျးဆညျးထားရမှာဖွဈတယျလို့ဆိုပါတယျ။
ဥပဒသေဈမှာ အငျတာနကျဝနျဆောငျမှုပေးသူတှဟော တညျဆဲဥပဒအေရ အာဏာပိုငျတှကေို သတငျးအခကြျအလကျလှှဲပွောငျးပေးရမှာဖွဈပွီး မွနျမာ့ အခြုပျအခွာ အာဏာနဲ့နယျမွတေညျတံ့ခိုငျမွဲမှုကို ခွိမျးခွောကျလာမယ့ျ ဖွဈရပျတှကေို ကွားဖွတျဝငျရောကျတားဆီးနိုငျတဲ့ အာဏာကို ဥပဒထေဲမှာ ပေးအပျထားတယျလို့ဆိုပါတယျ။ အခကြျအလကျတှကေို ထိနျးသိမျးဖို့ ပကြျကှကျတဲ့ မညျသူ့ကို မဆို ထောငျဒဏျ ၃ နှဈ နဲ့ ဒဏျငှေ ဒေါျလာ ၇၅၀၀ သို့မဟုတျ နှဈမြိုးစလုံး ကခြံစရေမယျလို့ဆိုပါတယျ။
ဆကျလကျပွီး အဆိုပါ Cyber ကြှမျးကငြျသူက ဒါတှကေို တရုတျပွညျကထောကျပံ့တဲ့ Firewalls စကျတှနေဲ့ စောင့ျကွညျလေ့လာသှားမယျလို့ဆိုပါတယျ။
နောကျဆုံးပေါျနညျးပညာသုံး Firewall ဖွဈပွီး သူတို့မှာ နကျနကျရှိုငျးရှိုငျး ထောကျလှမျးသိရှိနိုငျတဲ့ အငျ်ဂါရပျတှလေညျး ပါရှိတယျလို့ဆိုပါတယျ။ ဘယျလို အခကြျအလကျတှကေို လှှဲပွောငျးရယူတယျ ဆိုတဲ့ အတားအဆီးမြိုးတှပေါဝငျပွီး သူတို့ဟာ နောကျဆုံးပေါျနညျးပညာတှကေို သုံးပွီး အငျတာနကျကို ထိနျးခြုပျဖို့ကွိုးစားနတောလို့ကြှမျးကငြျသူက ထပျလောငျးပွောဆိုပါတယျ။
ဒီစကျပစ်စညျးတှဟော တရုတျနိုငျငံရဲ့ ဆကျသှယျရေးကုမ်မဏီကွီးဖွဈတဲ့ Huawei ရဲ့ စကျပစ်စညျးတှဖွေဈဖှယျရာရှိပွီး ဒါကို VOA အနနေဲ့အတညျမပွုနိုငျခဲ့ပါဘူး။ အမရေိကနျအစိုးရကတော့ လုံခွုံရေးကွောင့ျ Huawei နဲ့ပကျသကျတဲ့ လုပျငနျးတှကေို ပိတျပငျထားပါတယျ။
Facebook နဲ့Twitter စာမတြျနှာတှပေေါျက ဓာတျပုံတှမှောတော့ တရုတျနိုငျငံကနေ မွနျမာနိုငျငံကို ပြံသနျးရောကျရှိလာတဲ့လယောဉျပေါျကနေ သတေ်တာတှသေယျခနြတောကို တှေ့ရပွီး မွနျမာတောျတောျမြားမြားကတော့ ဒီသတေ်တာတှထေဲမှာ သူတို့ရဲ့ အငျတာနကျအှနျလိုငျး လုပျဆောငျမှုတှကေို ကနျ့သတျမယ့ျ နညျးပညာဆိုငျရာပစ်စညျးတှေ ပါမယျလို့ယုံကွညျနကွေပါတယျ။
ဒီလို စှပျစှဲခကြျတှကေို တရုတျနိငျငံက ငွငျးဆိုခဲ့ပွီး တရုတျနိုငျငံခွားရေးပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ Wang Wenbin က ပွီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတခုမှာပွောတာကတော့ တရုတျနိုငျငံက ဒီပစ်စညျးတှနေဲ့ကြှမျးကငြျသူတှကေို ထောကျပံ့တာ သူ့အနနေဲ့မကွားမိကွောငျးနဲ့မွနျမာနိုငျငံမှာ တရုတျပါဝငျပတျသကျနမှေုနဲ့ ဆကျစပျပွီး မှားယှငျးတဲ့ ဖောျပွခကြျတှေ ကောလဟာလတှေ ကို ဂရုမစိုကျကွဖို့ ပွောကွားသှားပါတယျ။
တရုတျအစိုးရဟာ အငျတာနကျ ကနျ့သတျပိတျပငျရာမှာ အတှေ့အကွုံရင့ျနပွေီး သူတို့ရဲ့ Firewall ကွောင့ျ တရုတျပွညျမမှာ နထေိုငျသူတှဟော အနောကျလူမှုမီဒီယာတှဖွေဈတဲ့ Facebook, Twitter, နဲ့ Instagram စတာတှကေို မသုံးစှဲနိုငျကွပါဘူး။
နိုငျငံတကာ ပဋိပက်ခ လေ့လာရေးအဖှဲ့(ICG) ရဲ့ တှေ့ရှိခကြျတှအေရ တရုတျနိုငျငံအနနေဲ့မွနျမာပွညျထဲမှာ ကွီးမားတဲ့ စီးပှားရေးနဲ့ပထဝီနိုငျငံရေး အကြိူးအမွတျတှရှေိနပွေီး မွနျမာရဲ့ အရေးပါတဲ့ မိတျဖတျအဖွဈ ကာလတာရှညျ တညျရှိနခေဲ့တာကွောင့ျ မွနျမာဟာ တရုတျနိုငျငံကို အဓိက ရငျးနှီးမွှပျနှံသူအဖွဈရော သံတမနျရေး အရ အကာအကှယျပေးသူအဖွဈအပွငျ မွနျမာစဈတပျကို တိုကျခိုကျနတေဲ့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှကေို ဖိအားပေး အလြှော့အတငျးလုပျဖို့ အသုံးဝငျနိုငျဖှယျရာရှိသူအဖွဈပါ ရှုမွငျထားတယျလို့ဆိုပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာတှကေို မွနျမာကိုငျတှယျပုံနဲ့ပတျသကျပွီး နိုငျငံတကာ ရှုတျခမြှုတှေ ကယြျကယြျပွနျ့ပွနျ့ရှိနပေမေယ့ျလညျး တရုတျနိုငျငံက ဆကျပွီး ထောကျခံနခေဲ့ပွီး ဖဖေောျဝါရီ ၁ ရကျ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးလညျး ဆကျလကျထောကျခံနတောဖွဈပါတယျ။
New York တက်ကသိုလျ ကမ်ဘာ့ရေးရာဌာနက လကျထောကျပါမောက်ခ Christopher Ankersen က VOA ကိုပွောရာမှာတော့ မွနျမာစဈအစိုးရဟာ အမရေိကနျစီးပှားရေး ပိတျဆို့တာနဲ့တခွားဒီမိုကရစေီနိုငျငံတှကေ အထီးကနြျ ပဈပယျမှု ရငျဆိုငျရတာမို့ တရုတျဘကျကို ပိုပွီး နီးကပျသှားဖှယျရာရှိတယျလို့ဆိုပါတယျ။
သမ်မတ Biden ရဲ့ ဒဏျခတျမှုနဲ့ ပိုငျဆိုငျမှု ထိနျးခြုပျရေးကွညောခကြျကွောင့ျ မွနျမာစဈအရာရှိတှဟော တရုတျထောကျခံမှုကို ပိုမြှောျလင့ျလာဖို့ တှနျးပို့ရာရောကျသှားဖှယျရှိတယျလို့လဲပွောပါတယျ။
အာဏာသိမျးမှုကိုဦးဆောငျသု စဈခေါငျးဆောငျတှေ နဲ့ သူတို့ရဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ မိသားစုဝငျတှအေပေါျ ခကြျခငြျး ဒဏျခတျအရေးယူနိုငျမယ့ျ အုပျခြုပျရေးအမိန့ျ တရပျကို သမ်မတ Biden ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က အတညျပွုလိုကျတာပါ။
တခြို့ကမ်ဘာ့ထိပျတနျး အငျတာနကျ ကုမ်မဏီတှဟော မွနျမာ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ပေါငျးပွီး လကျရှိအဆိုပွုထားတဲ့ Cyber ဥပဒဟော အခွခေံလူ့အခှင့ျအရေးနဲ့စီးပှားရေး အန်တရာယျ ရှိစတေယျဆိုပွီး ဝိုငျးဝနျးဆနျ့ကငြျနကွေပါတယျ။
မွနျမာစဈတပျက ဒီမိုကရစေီ နညျးအရ ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ အစိုးရကို အာဏာသိမျးယူပွီးနောကျ နိုငျငံတဝှမျး လမျးမတှပေေါျမှာ ဆန်ဒပွပှဲတှေ ကယြျကယြျပွနျ့ပွနျ့ဆကျလကျပေါျပေါကျနတောလညျးဖွဈပါတယျ။
အာဏာသိမျးယူပွီးနောကျ မွနျမာစဈအစိုးရဟာ အငျတာနကျဝနျဆောငျမှုတှကေို ရပျတနျ့ခဲ့ပွီး Facebook, Twitter စတဲ့ လူမှုမီဒီယာတှကေိုလညျး ဒသေတှငျးအသုံး ပွုမှုတှေ ပိတျပငျဖို့အမိနျ့ထုတျခဲ့ပါတယျ။ သို့ပမေဲ့ အငျတာနကျဝနျဆောငျမှု တစိတျတပိုငျးကတော့ လညျပတျလကြျရှိပါတယျ။
မွနျမာနိငျငံမှာ Facebook အသုံးပွုသူ ၂၁ သနျးရှိပါတယျ။ ဒါဟာ နိုငျငံလူဦးရရေဲ့ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးနီးပါးဖွဈပါတယျ။ Facebook ဟာ မြားစှားသော မွနျမာတို့အဖို့ ကမ်ဘာကွီးကို ဆကျသှယျဖို့ရာ အဓိက နညျးလမျးလညျးဖွဈပါတယျ။
