(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်ဏာသိမ်းမှု ဖြစ်သွားခဲ့တာနဲ့ပတ်သက်လို့ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေ ချမှတ်မယ်ဆိုရင် အောက်ခြေက လူထုကို ထိခိုက်တာမျိုး မဖြစ်စေမယ့် ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုမျိုး ဖြစ်သင့်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက သောကြာနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့က ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ ဂျနီဗာမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အရေးပေါ်စည်းဝေးပွဲအကြောင်းကိုတော့ ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်တွေကို အမေရိကန်အစိုးရက ဒဏ်ခတ် အရေးယူမယ့်အစီအစဉ်တွေ ထုတ်ပြန်လိုက်အပြီးမှာ ကုလသမဂ္ဂ လက်ထောက် လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်နာမင်းကြီး Nada al-Nashif က ဂျနီဗာမြို့မှာ ကျင်းပနေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ ညီလာခံမှာ အဲဒီလို ပြောကြားလိုက်တာပါ။
အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် ဒဏ်ခတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ဆောင်တာဟာ သင့်တော်တဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်ပေမယ့် အများပြည်သူကို ထိခိုက်စေတာမျိုး မဖြစ်သင့်ဘူးဆိုတာကို လက်ထောက် လူ့အခွင့်အရေးမဟာမင်းကြီး Nada al-Nashif က ပြောပါတယ်။
“ဒီလအစောပိုင်း မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုဟာ နိုင်ငံအတွက် ဆယ်စုနှစ်တခုကြာ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေး ကြိုးပမ်းမှု ရလဒ်တွေကို နောက်ပြန်ဆွဲလိုက်တဲ့ ကြီးမားတဲ့ ဆုတ်ယုတ်မှု တခုပါပဲ။ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုေတွေ ချမှတ်တဲ့အခါ - ပြည်သူတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုသာ အသေအချာ ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဒဏ်ခတ်မှုမျိုး ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလို မဖြစ်မှာ စိုးရိမ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကိုပဲ ပစ်မှတ်ထား ဒဏ်ခတ်ရမှာပါ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ကိစ္စကို ဆွေးနွေးဖို့အတွက် ဗြိတိန်နဲ့ အီးယူ ဥရောပသမဂ္ဂတို့က လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အရေးပေါ်စည်းဝေးပွဲ ခေါ်ယူပြုလုပ်တဲ့ ဂျနီဗာမြို့က စည်းဝေးပွဲမှာ လက်ထောက် လူ့အခွင့်အရေးမဟာမင်းကြီးက အဲဒီလို ပြောကြားခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အရေးပေါ် စည်းဝေးပွဲမှာ ထွက်ဆိုခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးစုံစမ်းရေးမှူး Tom Andrew ကလည်း အခုချိန်ဟာ မြန်မာပြည်အတွက် အင်မတန် အရေးကြီးတဲ့အခြေအနေကို ရောက်နေကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
"အခုချိန်ဟာ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် ကြီးမားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှု အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံနေရတဲ့အချိန်ပါ။ ကျနော်တိုအားလုံး အတွက်လည်း သိပ်ကို အရေးကြီးတဲ့အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ မြန်မာပြည်သူတွေက ခိုင်မာတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ရဲစွမ်းသတ္တိတွေ ပြခဲ့ကြပြီးဖြစ်သလို၊ ကျနော်တို့ကလည်း သူတို့နဲ့အတူ သူတို့ တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို ထောက်ခံ အားပေးကြရအောင်ပါ။ ဒီစံတန်ဖိုးတွေ၊ ဒီကနေ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သိမ်းယူခံလိုက်ရတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေ ဆိုတာဟာ ဒီအဖွဲ့ကြီး ဖွဲ့စည်းထားရခြင်းရဲ့ အဓိက အခြေခံအုတ်မြစ်ပါ။”
ဂျနီဗာမြို့မှာ ရှိတဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ဦးမြင့်သူကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းဝိုင်းအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အပြုသဘောဆောင်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုမျိုး လုပ်ဆောင်ကြဖို့ ဒီ အရေးပေါ် စည်းဝေးပွဲမှာ ချေပ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့အတူ အင်မတန်သိမ်မွေ့တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖော်ဆောင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံအတွင်း အစပျိုးခါစ ဒီမိုကရေစီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေကို ရပ်တန့်မသွားစေလိုပါဘူး။ ဒါကြောင့် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေမှန်ကို နားလည်ပြီး အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေနဲ့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း နဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်သွားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံက အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် ထိပ်တန်း တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်တွေကို ဒဏ်ခတ် အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဆောင်မယ့်အကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ အထူးမိန့်ခွန်းတရပ် ပြောကြား ကြေညာခဲ့ပြီး အမေရိကန်မှာရှိတဲ့ ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ထားမယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ စစ်အာဏာသိမ်းမှုအတွက် ပစ်မှတ်ထားအရေးယူမယ့် လူပုဂ္ဂိုလ် နဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေစာရင်းကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဘဏ္ဍာရေးဌာနက သမ္မတရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်နဲ့အညီ ထုတ်ပြန်လိုက်တာမှာ မြန်မာနိုင်ငံက လူပုဂ္ဂိုလ် (၁၀) ဦးနဲ့ လုပ်ငန်းအဖွဲ့ ၃ ခုတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
အရေးယူခံရမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်၊ ဒုတိယတပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စိုးဝင်း၊ ဒုတိယ သမ္မတ ဖြစ်တဲ့ အငြိမ်းစား ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြင့်ဆွေ၊ ဒု ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စိန်ဝင်း၊ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး စိုးထွဋ်၊ ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရဲအောင်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး မြတ်ထွန်းဦး၊ ရေတပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး တင်အောင်စန်း၊ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရဲဝင်းဦးနဲ့ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး အောင်လင်းဒွေးတို့ ဖြစ်ကြပြီး အရေးယူခံရမယ့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်း ၃ ခုကတော့ Myanmar Ruby Enterprise ၊ Myanmar Imperial Jade Co. , LTD. နဲ့ Cancri (Gems and Jewelry) Co. LTD. တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။
.............
အာဏာသိမျးစဈခေါငျးဆောငျတှကေို အရေးယူမှု ပွညျသူတှအေပေါျ မသကျရောကျစဖေို့ ကုလ သတိပေး
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈဏာသိမျးမှု ဖွဈသှားခဲ့တာနဲ့ပတျသကျလို့ ပိတျဆို့ အရေးယူမှုတှေ ခမြှတျမယျဆိုရငျ အောကျခွကေ လူထုကို ထိခိုကျတာမြိုး မဖွဈစမေယ့ျ ပဈမှတျထား ဒဏျခတျ အရေးယူမှုမြိုး ဖွဈသင့ျတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက သောကွာနေ့မှာ ပွောကွားလိုကျပါတယျ။ ဖဖေောျဝါရီလ ၁၂ ရကျနေ့က ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ၊ ဂနြီဗာမွို့မှာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ အရေးပေါျစညျးဝေးပှဲအကွောငျးကိုတော့ ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့က အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ တပျမတောျခေါငျးဆောငျတှကေို အမရေိကနျအစိုးရက ဒဏျခတျ အရေးယူမယ့ျအစီအစဉျတှေ ထုတျပွနျလိုကျအပွီးမှာ ကုလသမဂ်ဂ လကျထောကျ လူ့အခှင့ျအရေးကောျမရှငျနာမငျးကွီး Nada al-Nashif က ဂနြီဗာမွို့မှာ ကငြျးပနတေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ ညီလာခံမှာ အဲဒီလို ပွောကွားလိုကျတာပါ။
အာဏာသိမျး စဈခေါငျးဆောငျတှအေပေါျ ဒဏျခတျ ပိတျဆို့မှုတှေ လုပျဆောငျတာဟာ သင့ျတောျတဲ့ လုပျရပျဖွဈပမေယ့ျ အမြားပွညျသူကို ထိခိုကျစတောမြိုး မဖွဈသင့ျဘူးဆိုတာကို လကျထောကျ လူ့အခှင့ျအရေးမဟာမငျးကွီး Nada al-Nashif က ပွောပါတယျ။
“ဒီလအစောပိုငျး မွနျမာစဈတပျရဲ့ အာဏာသိမျးမှုဟာ နိုငျငံအတှကျ ဆယျစုနှဈတခုကွာ ဒီမိုကရစေီ အသှငျကူးပွောငျးရေး ကွိုးပမျးမှု ရလဒျတှကေို နောကျပွနျဆှဲလိုကျတဲ့ ကွီးမားတဲ့ ဆုတျယုတျမှု တခုပါပဲ။ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးက ဒဏျခတျပိတျဆို့မှုတှေေ ခမြှတျတဲ့အခါ - ပွညျသူတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးကို ခြိုးဖောကျတဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျတှကေိုသာ အသအေခြာ ပဈမှတျထားတဲ့ ဒဏျခတျမှုမြိုး ဖွဈစခေငြျပါတယျ။ အဲ့ဒီလို မဖွဈမှာ စိုးရိမျပါတယျ။ အာဏာသိမျး စဈခေါငျးဆောငျတှကေိုပဲ ပဈမှတျထား ဒဏျခတျရမှာပါ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ကိစ်စကို ဆှေးနှေးဖို့အတှကျ ဗွိတိနျနဲ့ အီးယူ ဥရောပသမဂ်ဂတို့က လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ အရေးပေါျစညျးဝေးပှဲ ခေါျယူပွုလုပျတဲ့ ဂနြီဗာမွို့က စညျးဝေးပှဲမှာ လကျထောကျ လူ့အခှင့ျအရေးမဟာမငျးကွီးက အဲဒီလို ပွောကွားခဲ့တာလညျး ဖွဈပါတယျ။
လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ အရေးပေါျ စညျးဝေးပှဲမှာ ထှကျဆိုခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးစုံစမျးရေးမှူး Tom Andrew ကလညျး အခုခြိနျဟာ မွနျမာပွညျအတှကျ အငျမတနျ အရေးကွီးတဲ့အခွအေနကေို ရောကျနကွေောငျး ထှကျဆိုခဲ့ပါတယျ။
"အခုခြိနျဟာ မွနျမာပွညျသူတှအေတှကျ ကွီးမားတဲ့ ခွိမျးခွောကျမှု အန်တရာယျနဲ့ ကွုံနရေတဲ့အခြိနျပါ။ ကနြောျတိုအားလုံး အတှကျလညျး သိပျကို အရေးကွီးတဲ့အခြိနျ ဖွဈပါတယျ။ အခုအခြိနျမှာ မွနျမာပွညျသူတှကေ ခိုငျမာတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ ရဲစှမျးသတ်တိတှေ ပွခဲ့ကွပွီးဖွဈသလို၊ ကနြောျတို့ကလညျး သူတို့နဲ့အတူ သူတို့ တိုကျပှဲဝငျနတေဲ့ စံတနျဖိုးတှကေို ထောကျခံ အားပေးကွရအောငျပါ။ ဒီစံတနျဖိုးတှေ၊ ဒီကနေ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ သိမျးယူခံလိုကျရတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးတှေ ဆိုတာဟာ ဒီအဖှဲ့ကွီး ဖှဲ့စညျးထားရခွငျးရဲ့ အဓိက အခွခေံအုတျမွဈပါ။”
ဂနြီဗာမွို့မှာ ရှိတဲ့ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာနိုငျငံ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျ ဦးမွင့ျသူကတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးဝိုငျးအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ တုံ့ပွနျမှုမြိုး လုပျဆောငျကွဖို့ ဒီ အရေးပေါျ စညျးဝေးပှဲမှာ ခြပေ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံဟာ ကွီးမားတဲ့ စိနျခေါျမှုတှနေဲ့အတူ အငျမတနျသိမျမှေ့တဲ့ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှေ ဖောျဆောငျနတောဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံအတှငျး အစပြိုးခါစ ဒီမိုကရစေီ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှကေို ရပျတန့ျမသှားစလေိုပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနမှေနျကို နားလညျပွီး အပွုသဘောဆောငျတဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံမှုတှနေဲ့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျး နဲ့ ပူးပေါငျး ဆောငျရှကျသှားနိုငျဖို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံက အာဏာသိမျး စဈခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျအပါအဝငျ ထိပျတနျး တပျမတောျခေါငျးဆောငျတှကေို ဒဏျခတျ အရေးယူမှုတှေ လုပျဆောငျမယ့ျအကွောငျး အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden က ဖဖေောျဝါရီလ ၁၀ ရကျနေ့မှာ အထူးမိန့ျခှနျးတရပျ ပွောကွား ကွညောခဲ့ပွီး အမရေိကနျမှာရှိတဲ့ ဒေါျလာ ၁ ဘီလီယံတနျဖိုးရှိတဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပိုငျဆိုငျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျထားမယျလို့ ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီလ ၁၁ ရကျနေ့မှာတော့ မွနျမာနိုငျငံ စဈအာဏာသိမျးမှုအတှကျ ပဈမှတျထားအရေးယူမယ့ျ လူပုဂ်ဂိုလျ နဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှစောရငျးကို အမရေိကနျပွညျထောငျစု ဘဏ်ဍာရေးဌာနက သမ်မတရဲ့ အုပျခြုပျရေးအမိန့ျနဲ့အညီ ထုတျပွနျလိုကျတာမှာ မွနျမာနိုငျငံက လူပုဂ်ဂိုလျ (၁၀) ဦးနဲ့ လုပျငနျးအဖှဲ့ ၃ ခုတို့ ပါဝငျပါတယျ။
အရေးယူခံရမယ့ျ ပုဂ်ဂိုလျတှကေတော့ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျ၊ ဒုတိယတပျမတောျ ကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျ ဒုတိယဗိုလျခြုပျမှူးကွီး စိုးဝငျး၊ ဒုတိယ သမ်မတ ဖွဈတဲ့ အငွိမျးစား ဒုဗိုလျခြုပျကွီး မွင့ျဆှေ၊ ဒု ဗိုလျခြုပျကွီး စိနျဝငျး၊ ဒုဗိုလျခြုပျကွီး စိုးထှဋျ၊ ဒုဗိုလျခြုပျကွီး ရဲအောငျ၊ ဗိုလျခြုပျကွီး မွတျထှနျးဦး၊ ရတေပျ ဗိုလျခြုပျကွီး တငျအောငျစနျး၊ ဒုတိယဗိုလျခြုပျကွီး ရဲဝငျးဦးနဲ့ ဒုတိယဗိုလျခြုပျကွီး အောငျလငျးဒှေးတို့ ဖွဈကွပွီး အရေးယူခံရမယ့ျ လုပျငနျးအဖှဲ့အစညျး ၃ ခုကတော့ Myanmar Ruby Enterprise ၊ Myanmar Imperial Jade Co. , LTD. နဲ့ Cancri (Gems and Jewelry) Co. LTD. တို့ဖွဈကွပါတယျ။
