ျမန္မာ့သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးရတာဟာ သစ္ထုတ္ယူမႈ တခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ စိုက္ပ်ဳိးေျမ တိုးခ်ဲ ႔မႈ၊ ၿမိဳ ႔ျပခ်ဲ ႔ထြင္မႈ စတာေတြဟာလည္း ေတာျပဳန္းရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သစ္ေတာျပဳစုထိန္းသိမ္းေရးမွာ တာဝန္ရွိသူဟာ သယံဇာတ ႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန ျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ မူဝါဒကို စစ္အစိုးရလက္ထက္ (၁၉၉၄) ကတည္းက ထုတ္ျပန္ေၾကညာထားေပမယ့္ ေစ်းကြက္စနစ္ က်င့္သံုးမႈေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလာတာကို မဟန္႔တားႏိုင္ပါဘူး။
သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရး မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ေနတဲ့ၾကားက ျမန္မာ့သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ယိုးယြင္ပ်က္စီးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ၂၀၁၁ ကေန ၂၀၁၃ အထိ အႏွစ္ (၂၀) ဘက္စံု စီမံကိန္းခ်ၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ သစ္ေတာက႑ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ ငါးႏွစ္ စီမံကိန္း (၄) ခုနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ အႏွစ္ (၂၀) စီမံကိန္း ျဖစ္ပါတယ္။ NLD အစုိးရဟာ ၂၀၁၆ ကေန ၂၀၂၁ အထိျဖစ္တဲ့ ဒုတိယ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ တာဝန္က်ပါတယ္။ ပထမ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းကာလမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာ အစီရင္ခံစာ (၁၈၀) ကို စီစစ္ သံုးသပ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
စာမ်က္ႏွာ တစ္ရာေက်ာ္ရွိတဲ့ ဒုတိယ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းမွာ မူဝါဒ (၉) ခုရွိတဲ့အနက္ ျပည္သူလူထုနဲ႔ဆုိင္တာ (၃) ခု ပါပါတယ္။ ေက်းလက္လူထုရဲ ႔ အေျခခံ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း လိုအပ္ခ်က္ ျဖည့္ဆည္းေရး၊ အိမ္ေဆာက္လုပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တဲ့ သစ္ကို ျဖန္႔ေဝႏုိင္ေရး နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရးမွာ လူထုပါဝင္လာေရး စတေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ ေျပာင္းသလို ဝန္ႀကီးဌာန အမည္ေျပာင္းလာတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သစ္ေတာေရးရာဝန္ႀကီးဌာနကို ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ သစ္ေတာေရးရာဝန္ႀကီးဌာနလုိ႔ အမည္ေျပာင္းခဲ့ၿပီး၊ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ သယံဇာတနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန ျဖစ္လာပါတယ္။ နာမည္ေျပာင္းတာနဲ႔ ဌာနသစ္ေတြ ဖြင့္တာဟာ ျမန္မာ့ျပဳျပင္ေရးမွာ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္လို ျဖစ္ေနေပမယ့္ လက္ေတြ႔ေျပာင္းလဲတဲ့ေနရာမွာ အားနည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
သစ္နဲ႔သစ္အေျခခံပို႔ကုန္ကို ဥေရာပႏုိင္ငံေတြကို သတ္မွတ္ေစ်းနဲ႔ ေရာင္းတဲ့အခါ တရားဝင္သစ္ျဖစ္ေၾကာင္း အာမခံတဲ့စနစ္၊ Myanmar Timber Legally Assurance System နဲ႔အညီ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔လည္း ဒုတိယ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းကာလမွာ သစ္ေတာစိုက္ခင္းဧက (၁၅၀၀၀) ႏွစ္စဥ္စိုက္ပ်ဳိးခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း ကၽြန္း၊ သစ္မာ နဲ႔ စက္မႈကုန္ၾကမ္းကို ႏွစ္စဥ္ စိုက္ပ်ဳိးပါတယ္။ ဒုတိယ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းမွာ သစ္ေတာႀကိဳးဝိုင္းအက်ယ္အဝန္းကို တႏွစ္မွာ စတုရန္းမိုင္ (၃၀၀၀) စီ၊ ႏွစ္စဥ္ (၂၀၂၁) ခုႏွစ္အထိ တိုိးခ်ဲ ႔ဖို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ကၽြန္းနဲ႔သစ္မာ စိုက္ခင္းဧရိယာ (၁၃) ရာခိုင္ႏႈန္း တိုးလာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။
ျမန္မာ့လူဦးေရ (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ထင္းနဲ႔မီးေသြးကို အဓိကထား သံုးစြဲေနရတဲ့အတြက္ သဘာဝသစ္ေတာကို မီွခုိအားထားေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်းရြာပိုင္ ထင္းစိုက္ခင္း၊ ေဒသခံျပည္သူအစုအဖြဲ႔ပိုင္ သစ္ေတာနဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ သစ္ေတာစိုက္ခင္း တည္ေထာင္ေရးကို အားေပးၿပီး သစ္ထုတ္လုပ္မႈက ထြက္လာတဲ့ ကိုင္းဖ်ားကိုင္းနားကို မီးေသြးလုပ္ခြင့္ ျပဳထားပါတယ္။ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ ထင္း၊ သစ္၊ တိုင္၊ ေမ်ာစတဲ့ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ေရးနဲ႔ သဘာဝသစ္ေတာကို မီွခိုမႈ ေလ်ာ့နည္းေစေရးအတြက္ သစ္ေတာျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေရးမွာ ျပည္သူေတြ ပိုမုိပါဝင္လာေအာင္ ဒုတိယ (၅) ႏွစ္ စီမံကိန္းက ရည္ရြယ္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ မတ္လအထိ ျပည္သူအစုအဖြဲ႔ (၈၃၂) ဖြဲ႔က အဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာဧက ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ တည္ေထာင္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရတာဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အလားအလာ ျဖစ္ပါတယ္။
အစုအဖြဲ႔ပိုင္ သစ္ေတာအေရးပါပံုကို သစ္ေတာသိပၸံပါေမာကၡ ေဒါက္တာေက်ာ္တင့္၊ သစ္ေတာဌာနညႊန္မွဴးေဟာင္း မန္းကိုကိုႀကီး၊ Dr. Springate-Baginiski နဲ႔ Duncan Macqueen တို႔ကလည္း ၂၀၁၄ မွာ စာတမ္း ထုတ္ဖူးပါတယ္။ အစုအဖြဲ႔ပိုင္ သစ္ေတာမ်ားရင္ မ်ားသလို ဝင္ေငြေကာင္းလာတာမုိ႔ ေက်းလက္ဆင္းရဲမႈ ေလ်ာ့နည္းလာႏိုင္ပါတယ္တဲ့။ ဒီလုပ္ငန္းမွာ ဝင္ေငြေကာင္းရင္ ေဒသခံျပည္သူေတြ သစ္ေတာစီမံေရး နဲ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးမွာ စိတ္ဝင္စားလာႏုိင္ပါတယ္။ ေဒသခံျပည္သူေတြ မပါရင္ေတာ့ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ သက္ဆိုးရွည္ဖို႔ အလားအလာမ်ားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အစိုးရစီမံကိန္းမွာ ၂၀၃၀ ခုႏွစ္ေရာက္ရင္ အစုအဖြဲ႔ပိုင္သစ္ေတာ ဧကႏွစ္သန္းေက်ာ္ ရွိလာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားေပမယ့္ အခုအခ်ိန္အထိ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဆယ္ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္သာ ေအာင္ျမင္ေသးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အစိုးရဘက္ကေရာ ျပည္သူလူထုဘက္ကေရာ ေဒသခံအစုအဖြဲ႔ပိုင္ သစ္ေတာတိုးပြားေရးကို အေလးအနက္ မထားေသးလို႔ တိုးတက္မႈ အလြန္ေႏွးေကြးေနတာကို သံုးသပ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အေသးစား၊ အလတ္စားလုပ္ငန္းအျဖစ္ အစုအဖြဲ႔သစ္ေတာလုပ္ငန္းကို ျမွင့္တင္သင့္တယ္လို႔ Unleashing the potential of community forest enterprises မွာ အႀကံျပဳထားပါတယ္။
