[Zawgyi/Unicode]
ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ အာဏာရပါတီရဲ့ လွမ်းမိုးမှု ရှိနေတယ်လို့ နိုင်ငံရေး ပါတီငယ်တွေက ဝေဖန်နေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပေးပါမယ်။
အခု ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်တာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က နိုင်ငံရေး ပါတီတွေနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ အားနည်းတယ်ဆိုပြီး ပါတီတချို့က ဝေဖန်မှုတွေ ဒီရက်ပိုင်းမှာ ရှိလာနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့်အချိန် သတ်မှတ်မှုနဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီအားလုံးနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတာမျိုး မလုပ်တဲ့အပေါ်မှာ ပါတီငယ်တွေက မကျေနပ်ပါဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲ တရားဝင်မှုရဖို့ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အပေါ် ယှဉ်ပြိုင်မယ့်ပါတီတွေရဲ့ ယုံကြည်မှု လိုတယ်လို့သူတို့က ပြောပါတယ်။ ပြည်သူ့ပါတီရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကိုကိုကြီးက လွတ်လပ်မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဖြစ်ဖို့ မူအားဖြင့်ကိုက အနိုင်ရ ပါတီနဲ့မပတ်သက်တဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ ကော်မရှင်မျိုး ဖြစ်သင့်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဥပဒေကိုယ်၌က အနိုင်ရတဲ့ပါတီက လွှတ်တော်ကို လွမ်းမိုးမယ်။ လွှတ်တော်ကနေပြီးတော့ သမ္မတနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းကို ဖွဲ့စည်းမယ်။ သမ္မတကနေ ကော်မရှင်ကို ခန့်မယ်။ ကော်မရှင်ကနေ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲကို ကြီးကြပ်တယ်ဆိုတော့ လွတ်လပ်မျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဖြစ်ဖို့ဆိုတာ မူအားဖြင့်ကိုယ်၌က အနိုင်ရပါတီနဲ့လည်း မပတ်သက် ဘယ်ပါတီနဲ့မှ မပတ်သက်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်နဲ့ မချိတ်ဆက်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မျိုးဖြစ်သင့်တယ်လို့ ကျနော် မြင်တယ်။ ဒါက နာမည်တွေနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်အရမဟုတ်ဘဲနဲ့ မူအားဖြင့် ကျနော်တို့ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။”
မဲစာရင်းကို အွန်လိုင်းကနေ ကြေညာမယ်ဆိုတာမျိုးလည်း သတင်းတွေ ထွက်နေတာကြောင့် လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်တာနက် မရရှိသေးတဲ့ မြို့တွေ၊ ရွာတွေအများကြီး ရှိနေသေးပြီးတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ရှစ် မြို့နယ်ဟာ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ခံထားရတာတွေ ရှိတာကြောင့် လက်ရှိမှာ ဒီလို စီစဉ်တာက လက်တွေမကျဘဲ မျှမျှတတ ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်လို့ မမြင်ဘူးလို့ ဦးကိုကိုကြီးက ဆိုပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရခိုင်အမျိုးသားပါတီကို ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ခေါ်ယူဆွေးနွေးတာမျိုး ခုအချိန်ထိ မရှိသေးဘူးလို့ ရခိုင်အမျိုသားပါတီရဲ့ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အေးနုစိန်က ပြောပါတယ်။ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ရွေးကောက်ပွဲကို တပြိုင်တည်း ကျင်းပနိုင်မလားဆိုတာကို မသိရသေးပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်နဲ့ လက်ရှိအစိုးရရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေဟာ ပါတီတွေအပေါ်မှာ တပြေးညီတည်း ဖြစ်သင့်တယ်လို့ ဒေါ်အေးနုစိန်က ဆိုပါတယ်။
“ကျမတို့ကတော့ ဒီလက်ရှိအစိုးရရယ်၊ ရွေးကောက်ပွဲမှာ တာဝန်ရှိတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ အဆောင်အရွက်တွေကတော့ တပြေးညီတော့ ဖြစ်သင့်တယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးကိုပဲ ကျမကတော့ ပြောချင်တယ်။ အခုက ကျင်းပမယ်၊ မကျင်းပဘူးဆိုတာ မသိရသေးဘူးဆိုတော့ ကျမတို့လို ရခိုင်ပြည်နယ် အခြေစိုက်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားကို အခြေပြုတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ရပ်အနေနဲ့ကတော့ စိန်ခေါ်မှုတွေ အဟန့်အတားတွေ ရှိနေတယ်။”
ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ ကိုဗစ်ကို အကြောင်းပြပြီး လိုတာထက်ပို တင်းကြပ်တာတွေလုပ်နေသလို ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအတွက် လုပ်ဆောင်ရာမှာ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ နှေးကွေးနေတယ်လို့ ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီရဲ့ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကျော်ဇေယျက ဝေဖန်ပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ကျနော်တို့ ပြည်သူ့ရှေ့ဆောင်ပါတီနဲ့ ဆက်ဆံတာကို ကြည့်ရင်တော့ နည်းနည်းလေး နှေးတယ်ဗျ။ ကျနော်တို့လုပ်ချင်တဲ့ဟာတွေကို သူတို့ကို တင်ပြတယ်။ တင်ပြတာကို နည်းနည်းလေး နှေးတာပေါ့ အကြောင်းပြန်တာ။ ဘာလို့ဆို ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဆိုတာ အမှန်တော့ ပါတီတွေအားလုံးကို ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီကို အားပေးရမှာပေါ့လေ။ သွက်သွက်လက်လက်ဖြစ်အောင်။ ဆိုတော့ ဒီကိုဗစ်ကိုအကြောင်းပြပြီးတော့ နည်းနည်းတော့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို လိုတာထက်ပြောရလို့ရှိရင်တော့ ကျနော်တို့ပါတီအသစ်အနေနဲ့တော့ တခြားပါတီတော့မသိဘူး။ လိုတာထက်ပိုပြီးတော့ ပြောနေတဲ့သဘောမျိုးတော့ရှိတယ် ကျနော်တို့မှာလေ။ အဲ့တာတွေက လုပ်ရကိုင်ရခက်ခဲပါတယ်။ ကျန်တာတွေကိုတော့ သိပ်တော့မဝေဖန်တော့ဘူး။”
ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ ပါတီအသစ်တွေအပေါ်မှာ ကူညီအားပေးမှု နည်းနေတယ်လို့ ဦးကျော်ဇေယျက ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ပါတီတချို့က ဝေဖန်မှုတွေရှိ လာတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ တစုံတရာ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ဖို့ လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပါတီတွေရဲ့ ဝေဖန်ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ နေပြည်တော်က ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ဝင်တွေကို VOA က မေးမြန်းဖို့ ကြိုးစားပေမဲ့ ဖုန်းလက်ခံဖြေကြားခြင်းမရှိပါဘူး။
ဒီရွေးကောက်ပွဲကို နိုဝင်ဘာလမှာ ကျင်းပမယ်ဆိုတာပဲ ထုတ်ပြန်ထားပြီး ကျင်းပမယ့် ရက်ကိုတော့ မထုတ်ပြန်သေးပါဘူး။ လက်ရှိ ရခိုင်မှာဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ပုံမှန်အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲကို တပြေးညီ ကျင်းပနိုင်ပါ့မလားဆိုတာကို ရခိုင်ပါတီတွေက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
[Unicode Version]
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအပေါျ NLD သွဇာလှှမျးမိုးနကွေောငျး နိုငျငံရေးပါတီတခြို့ဝဖေနျ
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဟာ အာဏာရပါတီရဲ့ လှမျးမိုးမှု ရှိနတေယျလို့ နိုငျငံရေး ပါတီငယျတှကေ ဝဖေနျနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပေးပါမယျ။
အခု ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ နိုဝငျဘာလမှာ ရှေးကောကျပှဲကို ကငြျးပဖို့ စီစဉျထားပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျတာတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက နိုငျငံရေး ပါတီတှနေဲ့ ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးဆောငျရှကျမှုတှေ အားနညျးတယျဆိုပွီး ပါတီတခြို့က ဝဖေနျမှုတှေ ဒီရကျပိုငျးမှာ ရှိလာနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမယ့ျအခြိနျ သတျမှတျမှုနဲ့ ပွငျဆငျမှုတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး နိုငျငံရေးပါတီအားလုံးနဲ့ ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးတာမြိုး မလုပျတဲ့အပေါျမှာ ပါတီငယျတှကေ မကြနေပျပါဘူး။ ရှေးကောကျပှဲ တရားဝငျမှုရဖို့ဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲနဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအပေါျ ယှဉျပွိုငျမယ့ျပါတီတှရေဲ့ ယုံကွညျမှု လိုတယျလို့သူတို့က ပွောပါတယျ။ ပွညျသူ့ပါတီရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးကိုကိုကွီးက လှတျလပျမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဖွဈဖို့ မူအားဖွင့ျကိုက အနိုငျရ ပါတီနဲ့မပတျသကျတဲ့ လှတျလပျတဲ့ ကောျမရှငျမြိုး ဖွဈသင့ျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“ဥပဒကေိုယျ၌က အနိုငျရတဲ့ပါတီက လှှတျတောျကို လှမျးမိုးမယျ။ လှှတျတောျကနပွေီးတော့ သမ်မတနဲ့ အစိုးရအဖှဲ့အစညျးကို ဖှဲ့စညျးမယျ။ သမ်မတကနေ ကောျမရှငျကို ခန့ျမယျ။ ကောျမရှငျကနေ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲကို ကွီးကွပျတယျဆိုတော့ လှတျလပျမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဖွဈဖို့ဆိုတာ မူအားဖွင့ျကိုယျ၌က အနိုငျရပါတီနဲ့လညျး မပတျသကျ ဘယျပါတီနဲ့မှ မပတျသကျတဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ရလဒျနဲ့ မခြိတျဆကျတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျမြိုးဖွဈသင့ျတယျလို့ ကနြောျ မွငျတယျ။ ဒါက နာမညျတှနေဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျအရမဟုတျဘဲနဲ့ မူအားဖွင့ျ ကနြောျတို့ပွောတာဖွဈပါတယျ။”
မဲစာရငျးကို အှနျလိုငျးကနေ ကွညောမယျဆိုတာမြိုးလညျး သတငျးတှေ ထှကျနတောကွောင့ျ လကျရှိမွနျမာနိုငျငံမှာ အငျတာနကျ မရရှိသေးတဲ့ မွို့တှေ၊ ရှာတှအေမြားကွီး ရှိနသေေးပွီးတော့ ရခိုငျပွညျနယျက မွို့နယျ ရှဈ မွို့နယျဟာ အငျတာနကျဖွတျတောကျခံထားရတာတှေ ရှိတာကွောင့ျ လကျရှိမှာ ဒီလို စီစဉျတာက လကျတှမေကဘြဲ မြှမြှတတ ထိထိရောကျရောကျ ဆောငျရှကျနိုငျမယျလို့ မမွငျဘူးလို့ ဦးကိုကိုကွီးက ဆိုပါတယျ။
ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ ကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး ရခိုငျအမြိုးသားပါတီကို ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ခေါျယူဆှေးနှေးတာမြိုး ခုအခြိနျထိ မရှိသေးဘူးလို့ ရခိုငျအမြိုသားပါတီရဲ့ ဒုတိယဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျအေးနုစိနျက ပွောပါတယျ။ မွနျမာတဈနိုငျငံလုံးမှာ ရှေးကောကျပှဲကို တပွိုငျတညျး ကငြျးပနိုငျမလားဆိုတာကို မသိရသေးပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျနဲ့ လကျရှိအစိုးရရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှဟော ပါတီတှအေပေါျမှာ တပွေးညီတညျး ဖွဈသင့ျတယျလို့ ဒေါျအေးနုစိနျက ဆိုပါတယျ။
“ကမြတို့ကတော့ ဒီလကျရှိအစိုးရရယျ၊ ရှေးကောကျပှဲမှာ တာဝနျရှိတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျရဲ့ အဆောငျအရှကျတှကေတော့ တပွေးညီတော့ ဖွဈသင့ျတယျဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုးကိုပဲ ကမြကတော့ ပွောခငြျတယျ။ အခုက ကငြျးပမယျ၊ မကငြျးပဘူးဆိုတာ မသိရသေးဘူးဆိုတော့ ကမြတို့လို ရခိုငျပွညျနယျ အခွစေိုကျတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားကို အခွပွေုတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတဈရပျအနနေဲ့ကတော့ စိနျခေါျမှုတှေ အဟန့ျအတားတှေ ရှိနတေယျ။”
ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဟာ ကိုဗဈကို အကွောငျးပွပွီး လိုတာထကျပို တငျးကွပျတာတှလေုပျနသေလို ပါတီစုံဒီမိုကရစေီအတှကျ လုပျဆောငျရာမှာ လုပျဆောငျခကြျတှေ နှေးကှေးနတေယျလို့ ပွညျသူ့ရှေ့ဆောငျပါတီရဲ့ ဒုတိယ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးကြောျဇယေကြ ဝဖေနျပါတယျ။
“ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ကနြောျတို့ ပွညျသူ့ရှေ့ဆောငျပါတီနဲ့ ဆကျဆံတာကို ကွည့ျရငျတော့ နညျးနညျးလေး နှေးတယျဗြ။ ကနြောျတို့လုပျခငြျတဲ့ဟာတှကေို သူတို့ကို တငျပွတယျ။ တငျပွတာကို နညျးနညျးလေး နှေးတာပေါ့ အကွောငျးပွနျတာ။ ဘာလို့ဆို ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဆိုတာ အမှနျတော့ ပါတီတှအေားလုံးကို ပါတီစုံ ဒီမိုကရစေီကို အားပေးရမှာပေါ့လေ။ သှကျသှကျလကျလကျဖွဈအောငျ။ ဆိုတော့ ဒီကိုဗဈကိုအကွောငျးပွပွီးတော့ နညျးနညျးတော့ ကန့ျသတျခကြျတှကေို လိုတာထကျပွောရလို့ရှိရငျတော့ ကနြောျတို့ပါတီအသဈအနနေဲ့တော့ တခွားပါတီတော့မသိဘူး။ လိုတာထကျပိုပွီးတော့ ပွောနတေဲ့သဘောမြိုးတော့ရှိတယျ ကနြောျတို့မှာလေ။ အဲ့တာတှကေ လုပျရကိုငျရခကျခဲပါတယျ။ ကနြျတာတှကေိုတော့ သိပျတော့မဝဖေနျတော့ဘူး။”
ပါတီစုံဒီမိုကရစေီစနဈမှာ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအနနေဲ့ ပါတီအသဈတှအေပေါျမှာ ကူညီအားပေးမှု နညျးနတေယျလို့ ဦးကြောျဇယေကြ ဆိုပါတယျ။ ဒီလို ပါတီတခြို့က ဝဖေနျမှုတှရှေိ လာတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအနနေဲ့ တစုံတရာ ဖွရှေငျးဆောငျရှကျဖို့ လိုတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပါတီတှရေဲ့ ဝဖေနျခကြျနဲ့ ပတျသကျလို့ နပွေညျတောျက ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအဖှဲ့ဝငျတှကေို VOA က မေးမွနျးဖို့ ကွိုးစားပမေဲ့ ဖုနျးလကျခံဖွကွေားခွငျးမရှိပါဘူး။
ဒီရှေးကောကျပှဲကို နိုဝငျဘာလမှာ ကငြျးပမယျဆိုတာပဲ ထုတျပွနျထားပွီး ကငြျးပမယ့ျ ရကျကိုတော့ မထုတျပွနျသေးပါဘူး။ လကျရှိ ရခိုငျမှာဖွဈနတေဲ့ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ပုံမှနျအတိုငျး ရှေးကောကျပှဲကို တပွေးညီ ကငြျးပနိုငျပါ့မလားဆိုတာကို ရခိုငျပါတီတှကေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
