ကပ်ဘေးလွန်ကာလ အလုပ်အကိုင်ရရှိရေး အလားအလာမှေးမှိန် (ILO)
{{Zawgyi/Unicode}}
ILO ကမ္ဘာ့အလုပ်သမားအဖွဲ့ကြီးရဲ့ နောက်ဆုံး လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအလွန်ကာလ ကမ္ဘာတဝန်း အလုပ်အကိုင် ရရှိမှု အလားအလာတွေ အားနည်းနေတာ တွေ့ရှိထားပါတယ်။ ချမ်းသာတဲ့ နိုင်ငံတွေထက် ဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ အခြေအနေ ပိုဆိုးတယ်လို့လည်း ILO ကပြောပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိခိုက်ခဲ့ရတဲ့ အလုပ်သမား ဈေးကွက် အခြေအနနဲ့ ပတ်သက်လို့ ILO ရုံးချုပ်ရှိရာ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဂျနီဗာကနေ VOA သတင်းထောက် Lisa Schlein က သတင်းပို့ထားတာကို ကိုဇော်မိုးကျော်ကတင်ပြပေးပါမယ်။
ILO အလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ်ကြီးရဲ့ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေဟာ ကိုဗစ်ကပ်ဆိုးရဲ့ အလုပ်သမား ဈေးကွက်ပေါ်သက်ရောက်မှုတွေကို ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လကတည်းက စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ပြီး၊ ကမ္ဘာ့အလုပ်သမားဈေးကွက်အနေနဲ့ ထိခိုက်ပျက်စီးဖို့လွယ်ကူတဲ့အနေအထားမှာရှိနေသေးပေမယ့်၊ တဖြေးဖြေးပြန်လည်ကောင်းမွန်လာမယ်လို့ ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အဲဒီလို အကောင်းဘက်ကိုမျှော်တွေးခဲ့တဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေဟာ ကိုဗစ်ကူးဆက်မှု လှိုင်းသစ်တွေကြောင့် မှေးမှိန်သွားခဲ့ရပါတယ်။ စီးပွားရေးပြန်လည်နာလန်ထလာမှုတွေဟာ မျှော်လင့်ထားတာ ထက်ကိုနှေးကွေးနေပါတယ်။
အခုနောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်တွေအရ ဒီနှစ်အလုပ်သမားဈေးကွက်မှာ တကမ္ဘာလုံးအလုပ်လုပ်ချိန်ဟာ ကိုဗစ်မဖြစ်ခင်ကအလုပ်ချိန်တွေထက် ၄.၃ % လျော့နည်းနေဦးမယ်လို့ တွက်ချက်ထားပါတယ်။ ဒီ အတိုင်းအတာဟာ အချိန်ပြည့်အလုပ်သမား ၁၂၅ သန်း အလုပ် ဆုံးရှုံးရမယ့်ပမာဏနဲ့ညီမျှနေ ပါတယ်။
ILO ညွန်ကြားရေးမှုးချုပ် Guy Ryder ကတော့ ဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေအကြား ပြန်လည်နလန်ထလာမှုနှုန်း မတူညီဘဲ နှစ်မျိုးကွဲပြားနေတာကို သူ့အနေနဲ့ စိုးရိပ်ပူပန်နေဆဲဘဲလို့ ပြောဆိုပါတယ်။
"ဒါဟာဘာကိုဖေါ်ပြနေလဲဆိုရင် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေက ကိုဗစ်ကပ်ဆိုးကနေ အတိုင်းအတာတခုအထိပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့ပေမယ်၊ ဆင်းရဲတဲ့ နိုင်ငံတွေက ၂၀၂၁ ခုနှစ် အတွင်းကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို အပြင်းအထန်ခံစားခဲ့ရတယ်ဆိုတာကိုဖေါ်ပြနေပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ် ရောဂါဟာ နိုင်ငံတွေအကြားမညီမျှကို ပိုမိုအခြေအနေဆိုးသွားစေပါတယ်"
အခုလိုကွာဟမှုတွေကြီးထွားလာရတာဟာ နိုင်ငံတွေအကြား ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနိုင်မှုအခြေနဲ့ စီးပွားရေးနာလန်ထဖို့ အစိုးရတွေရဲ့ ထောက်ပံ့မှုတွေ အပေါ်မှာ မူတည်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါအပြင် တိုင်းပြည်တွေရဲ့ပြန်လည်နာလန်ထူလာတဲ့နှုန်းဟာ သူ့နိုင်ငံသားတွေကို ကာကွယ်ဆေးဘယ်လောက်ထိုးပေးနိုင်လဲ ဆိုတဲ့အပေါ် အကြီးကျယ်တည်မှီနေတယ် လို့ ILO အကြီးအကဲကပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
စီးပွားရေးပြန်လည်နာလန်ထလဖို့ဆိုရာမှာ ကပ်ရောဂါဆိုးကြောင့်စီးပွားရေးထိခိုက်တဲ့ ကျဆင်းတဲ့ အချိန်မှာ အလုပ်သမားတွေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို အကာကွယ်ပေးဖို့ ငွေကြေးအရထိခိုက်မှု သက်သာအောင် ဘယ်လောက်လုပ်ပေးနိုင်လည်းဆိုတဲ့ အပေါ်မှာလည်းမူတည်တယ်လို့သူက ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
“ ဝင်ငွေနည်းနဲ့ ဝင်ငွေအလယ်အလတ် ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ငွေရေးကြေးရေးအရ ချုပ်ချယ်ကန့်သတ်မှု တွေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးမှုနှုန်းနှေးကွေးတာတွေဟာ၊ အခြေအနေတွေပြန်လည် တိုးတက်ကောင်း မွန်လာဖိုကို ဆက်လက်ပြီး အဟန့်အတားတွေဖြစ်နေဦးမှာပါ။ ခိုင်မာတဲ့ ငွေကြေးနဲ့နည်းပညာဆိုင်ရာ အထောက်အကူတွေမရှိရင်တော့ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေအကြား အကြီးအကျယ်ကွာခြားနားနေမှုဟာ ဆက်လက်ရှိနေဦးမှာပါ။”
ဒီနှစ်အတွင်း အလုပ်သမားဈေးကွက်ပြန်လည်နာလန်ထူလာနိုင်ဖို့ကတော့ အားနည်းနေသေးပြီး၊ မသေခြာမရေရာတဲ့အခြေအနေမှာရှိနေသေးတယ်လို့ ILO အလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ်ကြီးကခန့်မှန်းထားပါတယ်။ နိုင်ငံတခုထဲ၊ ဒေသတခုထဲ ဒီအကြပ်အတည်းကနေလွတ်မြောက်အောင်ရုန်းထွက်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးပါဘူး၊ ဒီကျန်းမာရေးနဲ့ လူမှုစီးပွားအကြပ်အတည်းကနေ လွတ်မြောက်နိုင်တဲ့တခုတည်း သောနည်းလမ်းကတော့ နိုင်ငံတွေအားလုံးအတူတကွပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ကြဖို့ပါဘဲ လို့ ILO အကြီးအကဲ Guy Ryder ကပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
..................................
ကပျဘေးလှနျကာလ အလုပျအကိုငျရရှိရေး အလားအလာမှေးမှိနျ (ILO)
{{Unicode}}
ILO ကမ်ဘာ့အလုပျသမားအဖှဲ့ကွီးရဲ့ နောကျဆုံး လေ့လာတှေ့ရှိခကြျတှအေရ ကိုဗဈကပျဘေးအလှနျကာလ ကမ်ဘာတဝနျး အလုပျအကိုငျ ရရှိမှု အလားအလာတှေ အားနညျးနတော တှေ့ရှိထားပါတယျ။ ခမြျးသာတဲ့ နိုငျငံတှထေကျ ဆငျးရဲတဲ့ နိုငျငံတှမှော အခွအေနေ ပိုဆိုးတယျလို့လညျး ILO ကပွောပါတယျ။ ကပျရောဂါကွောင့ျ ထိခိုကျခဲ့ရတဲ့ အလုပျသမား ဈေးကှကျ အခွအေနနဲ့ ပတျသကျလို့ ILO ရုံးခြုပျရှိရာ ဆှဈဇာလနျနိုငျငံ ဂနြီဗာကနေ VOA သတငျးထောကျ Lisa Schlein က သတငျးပို့ထားတာကို ကိုဇောျမိုးကြောျကတငျပွပေးပါမယျ။
ILO အလုပျသမားအဖှဲ့ခြုပျကွီးရဲ့ စီးပှားရေးပညာရှငျတှဟော ကိုဗဈကပျဆိုးရဲ့ အလုပျသမား ဈေးကှကျပေါျသကျရောကျမှုတှကေို ၂၀၂၀ ခုနှဈ မတျလကတညျးက စောင့ျကွည့ျလေ့လာခဲ့ပွီး၊ ကမ်ဘာ့အလုပျသမားဈေးကှကျအနနေဲ့ ထိခိုကျပကြျစီးဖို့လှယျကူတဲ့အနအေထားမှာရှိနသေေးပမေယ့ျ၊ တဖွေးဖွေးပွနျလညျကောငျးမှနျလာမယျလို့ ဒီနှဈဆနျးပိုငျးမှာ ခန့ျမှနျးခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ အဲဒီလို အကောငျးဘကျကိုမြှောျတှေးခဲ့တဲ့မြှောျလင့ျခကြျတှဟော ကိုဗဈကူးဆကျမှု လှိုငျးသဈတှကွေောင့ျ မှေးမှိနျသှားခဲ့ရပါတယျ။ စီးပှားရေးပွနျလညျနာလနျထလာမှုတှဟော မြှောျလင့ျထားတာ ထကျကိုနှေးကှေးနပေါတယျ။
အခုနောကျဆုံးတှေ့ရှိခကြျတှအေရ ဒီနှဈအလုပျသမားဈေးကှကျမှာ တကမ်ဘာလုံးအလုပျလုပျခြိနျဟာ ကိုဗဈမဖွဈခငျကအလုပျခြိနျတှထေကျ ၄.၃ % လြော့နညျးနေဦးမယျလို့ တှကျခကြျထားပါတယျ။ ဒီ အတိုငျးအတာဟာ အခြိနျပွည့ျအလုပျသမား ၁၂၅ သနျး အလုပျ ဆုံးရှုံးရမယ့ျပမာဏနဲ့ညီမြှနေ ပါတယျ။
ILO ညှနျကွားရေးမှုးခြုပျ Guy Ryder ကတော့ ဆငျးရဲတဲ့ နိုငျငံတှနေဲ့ ခမြျးသာတဲ့နိုငျငံတှအေကွား ပွနျလညျနလနျထလာမှုနှုနျး မတူညီဘဲ နှဈမြိုးကှဲပွားနတောကို သူ့အနနေဲ့ စိုးရိပျပူပနျနဆေဲဘဲလို့ ပွောဆိုပါတယျ။
"ဒါဟာဘာကိုဖေါျပွနလေဲဆိုရငျ ၂၀၂၁ ခုနှဈအတှငျး ခမြျးသာတဲ့နိုငျငံတှကေ ကိုဗဈကပျဆိုးကနေ အတိုငျးအတာတခုအထိပွနျလညျလှတျမွောကျလာခဲ့ပမေယျ၊ ဆငျးရဲတဲ့ နိုငျငံတှကေ ၂၀၂၁ ခုနှဈ အတှငျးကိုဗဈကပျရောဂါကို အပွငျးအထနျခံစားခဲ့ရတယျဆိုတာကိုဖေါျပွနပေါတယျ။ ကိုဗဈကပျ ရောဂါဟာ နိုငျငံတှအေကွားမညီမြှကို ပိုမိုအခွအေနဆေိုးသှားစပေါတယျ"
အခုလိုကှာဟမှုတှကွေီးထှားလာရတာဟာ နိုငျငံတှအေကွား ကိုဗဈကာကှယျဆေး ထိုးနိုငျမှုအခွနေဲ့ စီးပှားရေးနာလနျထဖို့ အစိုးရတှရေဲ့ ထောကျပံ့မှုတှေ အပေါျမှာ မူတညျတယျလို့ဆိုပါတယျ။ ဒါအပွငျ တိုငျးပွညျတှရေဲ့ပွနျလညျနာလနျထူလာတဲ့နှုနျးဟာ သူ့နိုငျငံသားတှကေို ကာကှယျဆေးဘယျလောကျထိုးပေးနိုငျလဲ ဆိုတဲ့အပေါျ အကွီးကယြျတညျမှီနတေယျ လို့ ILO အကွီးအကဲကပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
စီးပှားရေးပွနျလညျနာလနျထလဖို့ဆိုရာမှာ ကပျရောဂါဆိုးကွောင့ျစီးပှားရေးထိခိုကျတဲ့ ကဆြငျးတဲ့ အခြိနျမှာ အလုပျသမားတှနေဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို အကာကှယျပေးဖို့ ငှကွေေးအရထိခိုကျမှု သကျသာအောငျ ဘယျလောကျလုပျပေးနိုငျလညျးဆိုတဲ့ အပေါျမှာလညျးမူတညျတယျလို့သူက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
“ ဝငျငှနေညျးနဲ့ ဝငျငှအေလယျအလတျ ရှိတဲ့ နိုငျငံတှမှော ငှရေေးကွေးရေးအရ ခြုပျခယြျကန့ျသတျမှု တှနေဲ့ ကာကှယျဆေးထိုးမှုနှုနျးနှေးကှေးတာတှဟော၊ အခွအေနတှေပွေနျလညျ တိုးတကျကောငျး မှနျလာဖိုကို ဆကျလကျပွီး အဟန့ျအတားတှဖွေဈနေဦးမှာပါ။ ခိုငျမာတဲ့ ငှကွေေးနဲ့နညျးပညာဆိုငျရာ အထောကျအကူတှမေရှိရငျတော့ ဖှံ့ဖွိုးပွီးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးဆဲနိုငျငံတှအေကွား အကွီးအကယြျကှာခွားနားနမှေုဟာ ဆကျလကျရှိနေဦးမှာပါ။”
ဒီနှဈအတှငျး အလုပျသမားဈေးကှကျပွနျလညျနာလနျထူလာနိုငျဖို့ကတော့ အားနညျးနသေေးပွီး၊ မသခွောမရရောတဲ့အခွအေနမှောရှိနသေေးတယျလို့ ILO အလုပျသမားအဖှဲ့ခြုပျကွီးကခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ နိုငျငံတခုထဲ၊ ဒသေတခုထဲ ဒီအကွပျအတညျးကနလှေတျမွောကျအောငျရုနျးထှကျဖို့ဆိုတာ မဖွဈနိုငျဘူးပါဘူး၊ ဒီကနြျးမာရေးနဲ့ လူမှုစီးပှားအကွပျအတညျးကနေ လှတျမွောကျနိုငျတဲ့တခုတညျး သောနညျးလမျးကတော့ နိုငျငံတှအေားလုံးအတူတကှပူးပေါငျးလုပျဆောငျကွဖို့ပါဘဲ လို့ ILO အကွီးအကဲ Guy Ryder ကပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
