(Zawgyi / Unicode)
တရုတ် - မြန်မာ နယ်စပ်ဂိတ်ကနေ မြန်မာလုပ်သားတွေ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာတာ တလကျော်ကာလအတွင်းမှာ ၉,၅၀၀ ကျော် ရှိထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါအခြေအနေတွေကြောင့် စက်ရုံလုပ်ငန်းတွေ ပုံမှန်မလည်ပတ်နိုင်တာ၊ နေထိုင်ရေးအခက်ကြုံနေတာကြောင့် နေရပ်ကိုပြန်လာသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းနဲ့ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုရဲမွန် ပြောပြပေးမှာပါ။
တရုတ်နယ်စပ်မြို့တွေမှာ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ကိုဗစ်ကာလ အကျပ်အတည်းကြောင့် နေရပ်ကိုပြန်လာကြတာ ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့ကစပြီး ဒီကနေ့အထိဆို ၉,၅၀၀ ကျော် ရှိထားပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကာလဖြစ်လို့ ပြန်လာမယ့်သူတွေမှာ ကိုဗစ်ရောဂါရှိ၊ မရှိ တရုတ်ဘက်ကနေ စစ်ဆေးပေးပြီး ရောဂါပိုးကင်းစင်သူတွေကိုသာ ပြန်လွှဲပေးတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် တရုတ်- မြန်မာ နယ်စပ် နန်းတော်ဂိတ်ကနေ မူဆယ်မြို့ထဲကို ပြန်ဝင်လာသူတွေဟာ စားသောက်နေထိုင်ရေးနဲ့ အလုပ်အကိုင်အခက်အခဲတွေကြောင့် တရုတ်ပြည်ဘက်ကို ပြန်သွားပြီး အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေသူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးအပ်ရေးကွန်ရက် တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
"ကိုဗစ်ကာလဖြစ်လိုက်တော့ လုပ်ငန်းကလည်း တနှစ်ကျော်လောက် ပိတ်ကြတော့ အဓိကတော့ အခန်းငှားခ၊ စားဖို့ အခက်အခဲရှိတာပေါ့။ တရုတ်ကလည်း Quarantine ဝင်ရမယ်ဆိုရင် ကုန်ကျစရိတ်တွေ များတာကို။ အဲဒီအခါကျတော့ သူတို့ မနေနိုင်တော့ဘူးပေါ့။ ဒီဘက်မှာကတော့ ကိုယ့်မြို့ကိုယ့်ရွာဆိုတော့ သူငယ်ချင်း အပေါင်းအသင်းတွေနဲ့ မူဆယ်မှာ အတူနေချင်တယ်။ တော်တော်များများကတော့ သူတို့နေရပ်ပြန်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကတော့ မူဆယ်မှာပဲ နေချင်ကြတယ်။ အလုပ်ကောင်းရင် ဟိုဘက်ပြန်ဝင်မယ်ပေါ့။"
ပြန်လာသူအများစုဟာ နေရာဒေသစုံမှာ နေထိုင်သူတွေဖြစ်ပြီးတော့ အဲဒီထဲက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်သူတွေလို့ ပြန်လည်လက်ခံရေး ဆောင်ရွက်သူတွေဆီက သိရပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ ကပ်ရောဂါတတိယလှိုင်းဒဏ် ခံပြီးတဲ့နောက် စားသောက်နေထိုင်ရေး အခက်အခဲတွေကိုလည်း အလှူရှင်တွေနဲ့ ပရဟိတဆောင်ရွက်သူတွေက ပံ့ပိုးကူညီပေးနေတာပါ။ ဒီလို နေရာဒေသအလိုက် အခက်အခဲတွေရှိနေချိန် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ တောင်ကုတ်မြို့မှာတော့ အရင်က လုပ်ကိုင်နေကြဖြစ်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ရေလုပ်ငန်းတွေလည်း ပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေပါတယ်။ ဒေသကို ပြန်ရောက်လာတဲ့ ပြည်တော်ပြန်တွေအတွက် အခုလိုအချိန်မှာ ပိုအခက်ကြုံနိုင်တယ်လို့ ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
"အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းကတော့လေ သိတဲ့အတိုင်းပဲပေါ့။ ကျနော်တို့ တပြည်လုံးမှာ ဖြစ်နေတဲ့အတိုင်းပဲ။ ရှားပါးတယ်ပေါ့ ပြောရရင်တော့။ တချို့ဆိုရင် နိုင်ငံခြားကနေ ဒီပြန်လာရတယ်၊ ဒီမှာကျ အလုပ်မရှိဘူး။ အလုပ်အကိုင်ကတော့ ရှားပါးတယ်။ ဒီအချိန်ကတော့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ဘယ်ဟာမဆို ပြတ်နေတော့ သွားလာရေးတွေကလည်း မရှိတော့လေ။"
မြန်မာလုပ်သား အများဆုံးရှိတဲ့ ရွှေလီနဲ့ ကျယ်ဂေါင်မှာလည်း ကပ်ရောဂါစည်းမျဉ်း အပြောင်းအလဲတွေကြောင့် အလုပ်ဆက်လုပ်ဖို့အတွက် အခက်ကြုံရသူတွေ ရှိနေပါတယ်။ နန်းတော်ဂိတ်ကနေတဆင့် မြန်မာပြည်ထဲပြန်ရောက်လာတာ ရက် ၂၀ ပဲရှိသေးတဲ့ ပရိဘောဂစက်ရုံလုပ်သား ကိုလင်းကတော့ သူ့ရဲ့အခက်အခဲကို အခုလိုပြောလာပါတယ်။
"ကျနော်တို့ပြန်လာရတယ်ဆိုတာက အဲဒီမှာ အလုပ်အကိုင်က အမှန်တော့ အဆင်ပြေတယ်။ ကျနော်တို့ စက်ရုံပိုင်ရှင်တွေကလည်း မပြန်စေချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အစိုးရက ပြန်ခိုင်းတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ပြန်လာရတာ။ ဒီမှာနေတော့လည်း အလုပ်အကိုင်ကမရှိဘူး။ ပုံမှန်ဝင်ငွေလည်း မရှိတော့ အဲမှာထက်စာရင် လောလောဆယ်ကတော့ အမျိုးစုံပဲပေါ့။ အလုပ်လည်း မလုပ်ရဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့ ဟိုဘက်က သူဌေးတွေကလည်း ပြန်လာစေချင်တဲ့အတွက် တကယ်လို့ ပြန်ထွက်လို့ရရင် ပြန်သွားမယ်ပေါ့။"
အလုပ်အကိုင်အခက်အခဲကြောင့် ကိုယ့်နေရပ်ကို ပြန်ဖို့အခက်တွေ့နေသူတွေရှိသလို တရုတ်နယ်စပ်ဘက်မှာ နေထိုင်ဖို့ အဆင်မပြေတော့လို့ နေရပ်ပြန်ချင်သူတိုင်း ကတော့ ပြန်လာလို့ မရသေးပါဘူး။ နေရပ်ပြန်ဖို့အတွက် စာရင်းပေးထားပေမယ့် အခုအချိန်အထိ စက်ရုံထဲမှာသာ နေနေရသူတွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ ကိုလင်းက ဆက်ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့စက်ရုံမှာတောင်မှ ပြန်လို့မရသေးတဲ့ စာရင်းတင်ထားတဲ့သူတွေ အဲဒီမှာ ကျန်နေခဲ့သေးတယ်။ တချို့နေရာတွေမှာကျတော့ သူတို့က အထောက်အထားမပြည့်စုံသူတွေကို ပြန်လွှတ်တယ်။ တချို့နေရာတွေမှာကျတော့ အကုန်လုံးပြန်လွှတ်တယ်။ အဲလိုမျိုး တကယ်ပြန်ချင်တဲ့သူကျ အဲဒီမှာ ကျန်နေခဲ့ရော။ ဥပမာ စက်ရုံလုပ်သားတော်တော်များများကို သူတို့က ပြန်မလွှတ်ဘူး။ သူတို့လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုတွေ ရပ်တန့်သွားမှာစိုးလို့ သူဌေးတွေကလည်း ပြန်မလွှတ်ဘူး။ နောက်ပြီးတော့ အထောက်အထားတွေကိုလည်း သူတို့က အကုန်လုံးသိမ်းထားတယ်။ သူတို့ပေးထားတဲ့ အထောက်အထားနဲ့ပဲ နေပေါ့။ အဲဒါတွေက အပြင်လည်းထွက်လို့မရဘူး။ ဘေးကအလုပ်တွေလည်း လျှောက်လို့မရဘူး။"
အခုလက်ရှိမှာတော့ နယ်စပ်မြို့မှာ လုပ်ကိုင်နေသူတွေကို တရုတ်အစိုးရက ပေါက်ဖော်ကဒ်နဲ့ နေထိုင်ခွင့်ပေးထားတာပါ။ ကပ်ရောဂါကာလ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ ရောက်နေသူတွေ ကိုယ့်နေရပ်ဆီ ပြန်လာဖို့ကိုလည်း စစ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ ကြိုဆိုရေးဂိတ်တွေဖွင့်ပြီး မြန်မာပြည်ထဲပြန်ဝင်လာသူတွေကို လက်ခံပေးနေတဲ့ အစီအစဉ်တွေရှိပေမယ့်လည်း ပြည်တွင်းမှာ စားသောက်နေထိုင်ရေးအတွက် အလုပ်အကိုင် ရှားပါးမှုအခြေအနေကတော့ ရှိနေတုန်းပါ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အလုပ်သမားရေးရာအဖွဲ့ ILO ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကပ်ရောဂါနဲ့ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုတွေကြောင့် အခုနှစ်ဝက်အတွင်းမှာ အလုပ်အကိုင် ၂ ဒသမ ၂ သန်း ဆုံးရှုံးနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
(Unicode)
တရုတျပွနျ မွနျမာလုပျသားတို့ စားဝတျနရေေး အခကျကွုံ
တရုတျ - မွနျမာ နယျစပျဂိတျကနေ မွနျမာလုပျသားတှေ ပွနျလညျဝငျရောကျလာတာ တလကြောျကာလအတှငျးမှာ ၉,၅၀၀ ကြောျ ရှိထားပါတယျ။ ကပျရောဂါအခွအေနတှေကွေောင့ျ စကျရုံလုပျငနျးတှေ ပုံမှနျမလညျပတျနိုငျတာ၊ နထေိုငျရေးအခကျကွုံနတောကွောင့ျ နရေပျကိုပွနျလာသူတှေ ဖွဈပါတယျ။ ဒီအကွောငျးနဲ့ပတျသကျလို့ ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုရဲမှနျ ပွောပွပေးမှာပါ။
တရုတျနယျစပျမွို့တှမှော အလုပျလုပျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ ကိုဗဈကာလ အကပြျအတညျးကွောင့ျ နရေပျကိုပွနျလာကွတာ ဇူလိုငျလ ၂၆ ရကျနေ့ကစပွီး ဒီကနေ့အထိဆို ၉,၅၀၀ ကြောျ ရှိထားပါတယျ။ ကပျရောဂါကာလဖွဈလို့ ပွနျလာမယ့ျသူတှမှော ကိုဗဈရောဂါရှိ၊ မရှိ တရုတျဘကျကနေ စဈဆေးပေးပွီး ရောဂါပိုးကငျးစငျသူတှကေိုသာ ပွနျလှှဲပေးတယျလို့ သိရပါတယျ။ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျ တရုတျ- မွနျမာ နယျစပျ နနျးတောျဂိတျကနေ မူဆယျမွို့ထဲကို ပွနျဝငျလာသူတှဟော စားသောကျနထေိုငျရေးနဲ့ အလုပျအကိုငျအခကျအခဲတှကွေောင့ျ တရုတျပွညျဘကျကို ပွနျသှားပွီး အလုပျလုပျနိုငျဖို့ ကွိုးစားနသေူတှလေညျး ရှိတယျလို့ လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှု အကူအညီပေးအပျရေးကှနျရကျ တာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။
"ကိုဗဈကာလဖွဈလိုကျတော့ လုပျငနျးကလညျး တနှဈကြောျလောကျ ပိတျကွတော့ အဓိကတော့ အခနျးငှားခ၊ စားဖို့ အခကျအခဲရှိတာပေါ့။ တရုတျကလညျး Quarantine ဝငျရမယျဆိုရငျ ကုနျကစြရိတျတှေ မြားတာကို။ အဲဒီအခါကတြော့ သူတို့ မနနေိုငျတော့ဘူးပေါ့။ ဒီဘကျမှာကတော့ ကိုယ့ျမွို့ကိုယ့ျရှာဆိုတော့ သူငယျခငြျး အပေါငျးအသငျးတှနေဲ့ မူဆယျမှာ အတူနခေငြျတယျ။ တောျတောျမြားမြားကတော့ သူတို့နရေပျပွနျကွတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျကတော့ မူဆယျမှာပဲ နခေငြျကွတယျ။ အလုပျကောငျးရငျ ဟိုဘကျပွနျဝငျမယျပေါ့။"
ပွနျလာသူအမြားစုဟာ နရောဒသေစုံမှာ နထေိုငျသူတှဖွေဈပွီးတော့ အဲဒီထဲက ၂၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျက ရခိုငျပွညျနယျမှာ နထေိုငျသူတှလေို့ ပွနျလညျလကျခံရေး ဆောငျရှကျသူတှဆေီက သိရပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာ ကပျရောဂါတတိယလှိုငျးဒဏျ ခံပွီးတဲ့နောကျ စားသောကျနထေိုငျရေး အခကျအခဲတှကေိုလညျး အလှူရှငျတှနေဲ့ ပရဟိတဆောငျရှကျသူတှကေ ပံ့ပိုးကူညီပေးနတောပါ။ ဒီလို နရောဒသေအလိုကျ အခကျအခဲတှရှေိနခြေိနျ ရခိုငျပွညျနယျ၊ တောငျကုတျမွို့မှာတော့ အရငျက လုပျကိုငျနကွေဖွဈတဲ့ စိုကျပြိုးရေးနဲ့ ရလေုပျငနျးတှလေညျး ပုံမှနျလညျပတျနိုငျဖို့ ခကျခဲနပေါတယျ။ ဒသေကို ပွနျရောကျလာတဲ့ ပွညျတောျပွနျတှအေတှကျ အခုလိုအခြိနျမှာ ပိုအခကျကွုံနိုငျတယျလို့ ဒသေခံတဦးက ပွောပါတယျ။
"အလုပျအကိုငျ အခှင့ျအလမျးကတော့လေ သိတဲ့အတိုငျးပဲပေါ့။ ကနြောျတို့ တပွညျလုံးမှာ ဖွဈနတေဲ့အတိုငျးပဲ။ ရှားပါးတယျပေါ့ ပွောရရငျတော့။ တခြို့ဆိုရငျ နိုငျငံခွားကနေ ဒီပွနျလာရတယျ၊ ဒီမှာကြ အလုပျမရှိဘူး။ အလုပျအကိုငျကတော့ ရှားပါးတယျ။ ဒီအခြိနျကတော့ သိတဲ့အတိုငျးပဲ ဘယျဟာမဆို ပွတျနတေော့ သှားလာရေးတှကေလညျး မရှိတော့လေ။"
မွနျမာလုပျသား အမြားဆုံးရှိတဲ့ ရှှလေီနဲ့ ကယြျဂေါငျမှာလညျး ကပျရောဂါစညျးမဉြျး အပွောငျးအလဲတှကွေောင့ျ အလုပျဆကျလုပျဖို့အတှကျ အခကျကွုံရသူတှေ ရှိနပေါတယျ။ နနျးတောျဂိတျကနတေဆင့ျ မွနျမာပွညျထဲပွနျရောကျလာတာ ရကျ ၂၀ ပဲရှိသေးတဲ့ ပရိဘောဂစကျရုံလုပျသား ကိုလငျးကတော့ သူ့ရဲ့အခကျအခဲကို အခုလိုပွောလာပါတယျ။
"ကနြောျတို့ပွနျလာရတယျဆိုတာက အဲဒီမှာ အလုပျအကိုငျက အမှနျတော့ အဆငျပွတေယျ။ ကနြောျတို့ စကျရုံပိုငျရှငျတှကေလညျး မပွနျစခေငြျဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အစိုးရက ပွနျခိုငျးတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ပွနျလာရတာ။ ဒီမှာနတေော့လညျး အလုပျအကိုငျကမရှိဘူး။ ပုံမှနျဝငျငှလေညျး မရှိတော့ အဲမှာထကျစာရငျ လောလောဆယျကတော့ အမြိုးစုံပဲပေါ့။ အလုပျလညျး မလုပျရဘူး။ အဲဒါကွောင့ျမို့ ဟိုဘကျက သူဌေးတှကေလညျး ပွနျလာစခေငြျတဲ့အတှကျ တကယျလို့ ပွနျထှကျလို့ရရငျ ပွနျသှားမယျပေါ့။"
အလုပျအကိုငျအခကျအခဲကွောင့ျ ကိုယ့ျနရေပျကို ပွနျဖို့အခကျတှေ့နသေူတှရှေိသလို တရုတျနယျစပျဘကျမှာ နထေိုငျဖို့ အဆငျမပွတေော့လို့ နရေပျပွနျခငြျသူတိုငျး ကတော့ ပွနျလာလို့ မရသေးပါဘူး။ နရေပျပွနျဖို့အတှကျ စာရငျးပေးထားပမေယ့ျ အခုအခြိနျအထိ စကျရုံထဲမှာသာ နနေရေသူတှလေညျး ရှိနတေယျလို့ ကိုလငျးက ဆကျပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့စကျရုံမှာတောငျမှ ပွနျလို့မရသေးတဲ့ စာရငျးတငျထားတဲ့သူတှေ အဲဒီမှာ ကနြျနခေဲ့သေးတယျ။ တခြို့နရောတှမှောကတြော့ သူတို့က အထောကျအထားမပွည့ျစုံသူတှကေို ပွနျလှှတျတယျ။ တခြို့နရောတှမှောကတြော့ အကုနျလုံးပွနျလှှတျတယျ။ အဲလိုမြိုး တကယျပွနျခငြျတဲ့သူကြ အဲဒီမှာ ကနြျနခေဲ့ရော။ ဥပမာ စကျရုံလုပျသားတောျတောျမြားမြားကို သူတို့က ပွနျမလှှတျဘူး။ သူတို့လုပျငနျးလညျပတျမှုတှေ ရပျတန့ျသှားမှာစိုးလို့ သူဌေးတှကေလညျး ပွနျမလှှတျဘူး။ နောကျပွီးတော့ အထောကျအထားတှကေိုလညျး သူတို့က အကုနျလုံးသိမျးထားတယျ။ သူတို့ပေးထားတဲ့ အထောကျအထားနဲ့ပဲ နပေေါ့။ အဲဒါတှကေ အပွငျလညျးထှကျလို့မရဘူး။ ဘေးကအလုပျတှလေညျး လြှောကျလို့မရဘူး။"
အခုလကျရှိမှာတော့ နယျစပျမွို့မှာ လုပျကိုငျနသေူတှကေို တရုတျအစိုးရက ပေါကျဖောျကဒျနဲ့ နထေိုငျခှင့ျပေးထားတာပါ။ ကပျရောဂါကာလ နိုငျငံရပျခွားမှာ ရောကျနသေူတှေ ကိုယ့ျနရေပျဆီ ပွနျလာဖို့ကိုလညျး စဈကောငျစီဥက်ကဋ်ဌ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
နယျစပျဒသေတှမှော ကွိုဆိုရေးဂိတျတှဖှေင့ျပွီး မွနျမာပွညျထဲပွနျဝငျလာသူတှကေို လကျခံပေးနတေဲ့ အစီအစဉျတှရှေိပမေယ့ျလညျး ပွညျတှငျးမှာ စားသောကျနထေိုငျရေးအတှကျ အလုပျအကိုငျ ရှားပါးမှုအခွအေနကေတော့ ရှိနတေုနျးပါ။ အပွညျပွညျဆိုငျရာ အလုပျသမားရေးရာအဖှဲ့ ILO ကတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကပျရောဂါနဲ့ နိုငျငံရေးမတညျငွိမျမှုတှကွေောင့ျ အခုနှဈဝကျအတှငျးမှာ အလုပျအကိုငျ ၂ ဒသမ ၂ သနျး ဆုံးရှုံးနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။
