[Zawgyi/Unicode]
တပ်မတော်က တဘက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး နောက်ထပ် ၁ လ သက်တမ်းတိုးလိုက်တဲ့အထဲမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တိုက်ပွဲတွေ အပြင်းအထန်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်လည်း ပါဝင်လာတာကြောင့် ရခိုင်နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝန်းနဲ့ အကဲခတ်တွေကြား ငြိမ်းချမ်းရေး မျှော်လင့်ချက်တွေ တိုးလာနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ပြောပြပေးပါမယ်။
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ ရှိနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးဖို့နဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် တနိုင်ငံလုံးမှာ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဒီလကုန်အထိ ရပ်ဆိုင်းထားမယ့်အကြောင်း တပ်မတော်က ကြေညာထားပါတယ်။ အခုနောက်ဆုံးအကြိမ် သက်တမ်းတိုးဖို့ ကြေညာလိုက်တဲ့အထဲမှာတော့ အရင်ကလို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ လှုပ်ရှားရာ နယ်မြေတွေက လွဲလို့ ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက် ပါဝင်လာတာ မတွေ့ရတော့တာကြောင့် တပ်မတော်နဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ လျော့ပါးလာမယ့် လက္ခဏာတခုအဖြစ် ရခိုင်ပြည်နယ်က လူထုအခြေပြု အဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ ဝံလက်ဖောင်းဒေးရှင်း ဒါရိုက်တာ ဦးခိုင်ကောင်းစံက မြင်ပါတယ်။
“အဓိကတော့ အသုံးအနှုန်း သုံးတာကအစ တိုးတက်မှု ရှိတယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့နော်။ အခါတိုင်း ဆိုရင် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ ရှိတဲ့ ဒေသမှအပတို့ သုံးနှုန်းထားတာကလည်း ရခိုင်ဒေသကို ရည်ညွန်းသလိုဖြစ်နေတယ်။ အခုကျတော့ အဲဒီလို သုံးနှုန်းတာမရှိဘူး။ မြန်မာပြည်အဝန်းလို့ ပြောတဲ့အတွက် ဒါဟာ ကောင်းတဲ့ အကောင်း လက္ခဏာဆောင်တဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုပဲလို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းကစ တပ်မတော်နဲ့ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် AA အဖွဲ့ကို အကြမ်းဖက် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ လုံခြုံရေး စိတ်မချရတာကြောင့် မကျင်းပဖြစ်တဲ့ နေရာတွေမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေ ဖန်တီးဖို့ဆိုပြီး နှစ် ဘက်စလုံးက တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ကြသလို ဆွေးနွေးမှုတချို့လည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ရည်ရွယ်ထားတဲ့အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိဖို့ ဒီထက်ပိုပြီး ခိုင်မာတဲ့ ခြေလှမ်းတွေ လှမ်းဖို့လိုတယ်လို့ ANP ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသာထွန်းလှက သုံးသပ်ပါတယ်။
“လက်ရှိရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ အခြေအနေကတော့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေက နှစ်ဘက် နားလည်မှုနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားတဲ့ အခြေအနေဖြစ်တယ်။ အဲဒီကနေတဆင့် တရားဝင် အပစ်ရပ်စာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ရေးအထိ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ပိုပြီးတော့ တည်ဆောက်ဖို့ လိုမယ်လို့ထင်တယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးကို တည်ဆောင်နိုင်မှလည်း ဒုက္ခရောက်နေကြတဲ့ စစ်ရှောင်ပြည်သူတွေ ရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း လုပ်ငန်းတွေကို ပုံမှန်လုပ်ကိုင်နိုင်ကြမယ်။ နေရပ်ပြန်နိုင်မယ့် အခင်းအကျင်းတွေကို ပိုပြီးတော့ လုပ်ဆောင်လာနိုင်လိမ့်မယ်။ အဲဒီလိုတွေ လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေရောက်မှာလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ ပြည်သူတွေကလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ အရေးအရာတွေကို ပိုပြီးတော့ လုပ်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်ဖြစ်ပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်စဲထားတာ နှစ် လလောက်အတွင်း တပ်မတော်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ကြား အွန်လိုင်းကရော၊ လူကိုယ်တိုင်ပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတာတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ AA အဖွဲ့အပါအဝင် အစိုးရနဲ့ NCA အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ထိုးမထားတဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် ၄ ဖွဲ့နဲ့လည်း အစိုးရကိုယ်စားလှယ်တွေ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ စီစဉ်နေကြတာပါ။
ဝံလက်ဖောင်းဒေးရှင်း ဒါရိုက်တာ ဦးခိုင်ကောင်းစံကတော့ AA အဖွဲ့နဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ တိုးတက်တဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရပေမဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ကတော့ ကြိုးပမ်းရမယ့်ကိစ္စတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ပြောပါတယ်။
“ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်မှာတော့ အရင်ကဆိုရင် AA ကို အသိအမှတ်မပြုတာပေါ့လေ။ နောက်ပြီးတော့ တပ်မတော်အနေနဲ့ ကြည်း၊ ရေ၊ လေ အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ တိုက်ပွဲလုပ် တာတွေ တွေ့ရတယ်။ အခုဒီ ငြိမ်းချမ်းရေးစကားပြောပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ အသုံးအနှုန်းတွေ တွေ့ရတာပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ဒါက အတိအကျတော့ ပြောရခက်တယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ဖြည်းဖြည်း သွားနေတာကတော့ ခိုင်မာတာပေါ့။ အခုဆိုရင် တိုက်ပွဲ ရပ်ထားတာလည်း နှစ်လလောက် ရှိပြီး ပြီးတော့ အပစ်ရပ် လက်မှတ်ထိုးမယ်။ နောက်ပြီးတော့ တပ်စခန်းနေရာချမှုတွေ... ဥပမာ ရခိုင့်တပ်တော်ကတော့ ဘယ်နေရာတွေမှာ နေဆိုတာမျိုး အဲဒီလိုအဆင့်တွေ အထိရောက်မှပဲ တကယ့် စစ်မှန်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မယ်လို့ ထင်တာပေါ့။”
AA အဖွဲ့ အပါအဝင် တပ်မတော်နဲ့ စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ် ၃ ဖွဲ့ကလည်း တဘက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြေညာချက်ကို ဒီလကုန်အထိ ထပ်မံသက်တမ်းတိုးထားပါတယ်။ အစောပိုင်းမှာ နှစ် ဘက် အပြန်အလှန် တဘက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြေညာထားတဲ့ အချိန်မှာပဲ မကြာခဏဆိုသလို တိုက်ခိုက်မှုတွေလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးပါတယ်။
[Unicode Version]
အပဈရပျသကျတမျးတိုးတဲ့ထဲ ရခိုငျပါတဲ့အပေါျ မေ ြှာျလင့ျခကြျတှတေိုးလာ
တပျမတောျက တဘကျသတျ အပဈအခတျရပျစဲရေး နောကျထပျ ၁ လ သကျတမျးတိုးလိုကျတဲ့အထဲမှာ ပထမဆုံးအကွိမျအဖွဈ တိုကျပှဲတှေ အပွငျးအထနျဖွဈပှားခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျလညျး ပါဝငျလာတာကွောင့ျ ရခိုငျနိုငျငံရေး အသိုငျးအဝနျးနဲ့ အကဲခတျတှကွေား ငွိမျးခမြျးရေး မြှောျလင့ျခကြျတှေ တိုးလာနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ပွောပွပေးပါမယျ။
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ ရှိနတေဲ့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးဖို့နဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါ ထိနျးခြုပျရေးအတှကျ တနိုငျငံလုံးမှာ စဈရေးလှုပျရှားမှုတှကေို ဒီလကုနျအထိ ရပျဆိုငျးထားမယ့ျအကွောငျး တပျမတောျက ကွညောထားပါတယျ။ အခုနောကျဆုံးအကွိမျ သကျတမျးတိုးဖို့ ကွညောလိုကျတဲ့အထဲမှာတော့ အရငျကလို အကွမျးဖကျအဖှဲ့အစညျးတှေ လှုပျရှားရာ နယျမွတှေကေ လှဲလို့ ဆိုတဲ့ သတျမှတျခကြျ ပါဝငျလာတာ မတှေ့ရတော့တာကွောင့ျ တပျမတောျနဲ့ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ကွား တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈရေးပဋိပက်ခတှေ လြော့ပါးလာမယ့ျ လက်ခဏာတခုအဖွဈ ရခိုငျပွညျနယျက လူထုအခွပွေု အဖှဲ့တခုဖွဈတဲ့ ဝံလကျဖောငျးဒေးရှငျး ဒါရိုကျတာ ဦးခိုငျကောငျးစံက မွငျပါတယျ။
“အဓိကတော့ အသုံးအနှုနျး သုံးတာကအစ တိုးတကျမှု ရှိတယျလို့ ပွောလို့ရတာပေါ့နောျ။ အခါတိုငျး ဆိုရငျ အကွမျးဖကျအဖှဲ့ ရှိတဲ့ ဒသေမှအပတို့ သုံးနှုနျးထားတာကလညျး ရခိုငျဒသေကို ရညျညှနျးသလိုဖွဈနတေယျ။ အခုကတြော့ အဲဒီလို သုံးနှုနျးတာမရှိဘူး။ မွနျမာပွညျအဝနျးလို့ ပွောတဲ့အတှကျ ဒါဟာ ကောငျးတဲ့ အကောငျး လက်ခဏာဆောငျတဲ့ လက်ခဏာတဈခုပဲလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၈ ခုနှဈနှောငျးပိုငျးကစ တပျမတောျနဲ့ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈခဲ့ပွီးနောကျ AA အဖှဲ့ကို အကွမျးဖကျ အဖှဲ့အစညျးအဖွဈ သတျမှတျထားတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ လုံခွုံရေး စိတျမခရြတာကွောင့ျ မကငြျးပဖွဈတဲ့ နရောတှမှော ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပနိုငျမယ့ျ အခွအေနတှေေ ဖနျတီးဖို့ဆိုပွီး နှဈ ဘကျစလုံးက တိုကျခိုကျမှုတှေ ရပျဆိုငျးခဲ့ကွသလို ဆှေးနှေးမှုတခြို့လညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။
ဒါပမေဲ့လညျး ရညျရှယျထားတဲ့အတိုငျး ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျဖို့နဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ငွိမျးခမြျးရေး ရရှိဖို့ ဒီထကျပိုပွီး ခိုငျမာတဲ့ ခွလှေမျးတှေ လှမျးဖို့လိုတယျလို့ ANP ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးသာထှနျးလှက သုံးသပျပါတယျ။
“လကျရှိရခိုငျပွညျနယျရဲ့ အခွအေနကေတော့ လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှကေ နှဈဘကျ နားလညျမှုနဲ့ အပဈအခတျရပျစဲထားတဲ့ အခွအေနဖွေဈတယျ။ အဲဒီကနတေဆင့ျ တရားဝငျ အပဈရပျစာခြုပျကို လကျမှတျရေးထိုးနိုငျရေးအထိ ငွိမျးခမြျးရေးကို ပိုပွီးတော့ တညျဆောကျဖို့ လိုမယျလို့ထငျတယျ။ ငွိမျးခမြျးရေးကို တညျဆောငျနိုငျမှလညျး ဒုက်ခရောကျနကွေတဲ့ စဈရှောငျပွညျသူတှေ ရဲ့ အသကျမှေးဝမျးကွောငျး လုပျငနျးတှကေို ပုံမှနျလုပျကိုငျနိုငျကွမယျ။ နရေပျပွနျနိုငျမယ့ျ အခငျးအကငြျးတှကေို ပိုပွီးတော့ လုပျဆောငျလာနိုငျလိမ့ျမယျ။ အဲဒီလိုတှေ လုပျပေးနိုငျတဲ့ အခွအေနရေောကျမှာလညျး ရခိုငျပွညျနယျရဲ့ ပွညျသူတှကေလညျး ရခိုငျပွညျနယျရဲ့ အရေးအရာတှကေို ပိုပွီးတော့ လုပျပေးနိုငျလိမ့ျမယျဖွဈပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တိုကျခိုကျမှုတှေ ရပျစဲထားတာ နှဈ လလောကျအတှငျး တပျမတောျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ကွား အှနျလိုငျးကရော၊ လူကိုယျတိုငျပါ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးတာတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ AA အဖှဲ့အပါအဝငျ အစိုးရနဲ့ NCA အပဈအခတျရပျစဲရေး သဘောတူညီခကြျကို လကျမှတျထိုးမထားတဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျအဖှဲ့ဝငျ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ ၄ ဖှဲ့နဲ့လညျး အစိုးရကိုယျစားလှယျတှေ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးဖို့ စီစဉျနကွေတာပါ။
ဝံလကျဖောငျးဒေးရှငျး ဒါရိုကျတာ ဦးခိုငျကောငျးစံကတော့ AA အဖှဲ့နဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးမှုတှမှော တိုးတကျတဲ့ လက်ခဏာတှေ တှေ့ရပမေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့ကတော့ ကွိုးပမျးရမယ့ျကိစ်စတှေ ရှိနသေေးတယျလို့ပွောပါတယျ။
“ငွိမျးခမြျးရေးဖွဈစဉျမှာတော့ အရငျကဆိုရငျ AA ကို အသိအမှတျမပွုတာပေါ့လေ။ နောကျပွီးတော့ တပျမတောျအနနေဲ့ ကွညျး၊ ရေ၊ လေ အငျအားအလုံးအရငျးနဲ့ တိုကျပှဲလုပျ တာတှေ တှေ့ရတယျ။ အခုဒီ ငွိမျးခမြျးရေးစကားပွောပွီး နောကျပိုငျးမှာတော့ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ အသုံးအနှုနျးတှေ တှေ့ရတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့ ဒါက အတိအကတြော့ ပွောရခကျတယျ။ ဒါပမေဲ့ တဈဖွညျးဖွညျး သှားနတောကတော့ ခိုငျမာတာပေါ့။ အခုဆိုရငျ တိုကျပှဲ ရပျထားတာလညျး နှဈလလောကျ ရှိပွီး ပွီးတော့ အပဈရပျ လကျမှတျထိုးမယျ။ နောကျပွီးတော့ တပျစခနျးနရောခမြှုတှေ... ဥပမာ ရခိုင့ျတပျတောျကတော့ ဘယျနရောတှမှော နဆေိုတာမြိုး အဲဒီလိုအဆင့ျတှေ အထိရောကျမှပဲ တကယ့ျ စဈမှနျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကို အကောငျအထညျဖောျနိုငျမယျလို့ ထငျတာပေါ့။”
AA အဖှဲ့ အပါအဝငျ တပျမတောျနဲ့ စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျ ၃ ဖှဲ့ကလညျး တဘကျသတျ အပဈအခတျရပျစဲရေး ကွညောခကြျကို ဒီလကုနျအထိ ထပျမံသကျတမျးတိုးထားပါတယျ။ အစောပိုငျးမှာ နှဈ ဘကျ အပွနျအလှနျ တဘကျသတျ အပဈအခတျရပျစဲရေး ကွညောထားတဲ့ အခြိနျမှာပဲ မကွာခဏဆိုသလို တိုကျခိုကျမှုတှလေညျး ဖွဈပှားခဲ့ဖူးပါတယျ။
