(Zawgyi/Unicode)
ဒီသီတင်းပတ်ထဲ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ မြန်မာ့အရေးတံခါးပိတ် ဆွေးနွေးတဲ့အခါ ဘာအကြောင်းအရာတွေ အဓိက ပါဝင်နိုင်သလဲဆိုတာကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မဆုမွန်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ကြာသပတေးနေ့ကျရင် ဗွီဒီယိုကတဆင့် ဆွေးနွေးရာမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေနဲ့ COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အခြေအနေတွေကို အဓိက အာရုံစိုက်ကြလိမ့်မယ်လို့ သံတမန်အသိုင်းအဝန်းက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်မြို့အခြေစိုက် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်သံအမတ်ကြီး ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်းကလည်း လတ်တလောကြုံနေရတဲ့ ကပ်ရောဂါအပြင်၊ လုံခြုံရေးကိစ္စတွေ ပါဝင်နိုင်ကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ သိသလောက်ကတော့ အစည်းအဝေးကတော့ Public မဟုတ်ဘူးခင်ဗျ။ သူတို့အချင်းချင်းပဲ တံခါးပိတ်ပေါ့။ ဒီအစည်းအဝေးမှာ ကုသသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Schraner Burgener ကနေ အခြေအနေကို Briefing လုပ်ဖို့ပါ အဓိကကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်ပြီး သူတို့နိုင်ငံတွေကသိချင်လို့ Video Conferencing ခေါ်ပြီး လုံခြုံရေးကောင်စီက လုပ်မှာပါ။ လုပ်တော့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်က Brief လုပ်မယ်၊ သူတို့က မေးချင်တာတွေမေးမယ်ပေါ့။ အဓိကကတော့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက COVID-19 ကိစ္စ ဘာတွေ လုပ်ထားလဲ။ နောက်စစ်ရှောင်စခန်းတွေအကြောင်း အရပ်သားတွေအခြေအနေ နောက် လုံခြုံရေးအခြေအနေတွေလည်း ပါမှာပေါ့ဗျာ။"
အခုလို အထူးကိုယ်စားလှယ်ကို ခန့်ပြီးချိန်မှာ အထွေထွေညီလာခံရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ခြောက်လတခါလောက် အသိပေးဖို့ဆိုတဲ့ဟာရှိတယ် မြန်မာပြည်ရဲ့အခြေအနေ တိုးတက်မှုဆိုတာကလည်း အခု လာမယ့် ဇွန်လလောက်ဆို ပြည့်ပြီဆိုတော့ အဲ့ဒီ့တပိုင်းလည်း ဖြစ်သွားတာပေါ့လေ။ အထွေထွေညီလာခံက အခုမလုပ်ဖြစ်သေးတော့ အခု Brief လုပ်ရတာပေါ့ အခု ကိုဗစ်အခြေအနေကလည်းဖြစ်နေတော့ ပေါင်းပြီးလုပ်လိုက်တယ်ထင်တယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဧပြီလနှောင်းပိုင်းတုန်းက COVID-19 ဓါတ်ခွဲနမူနာတွေ သယ်ဆောင်လာတဲ့ ကုသသမဂ္ဂ အမှတ်တံဆိပ်ပါ ကားတစ်စီး တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရလို့ မြန်မာနိုင်ငံသား ယာဉ်မောင်းသေဆုံးပြီး၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း တစ်ဦးလည်း ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။။ တိုက်ခိုက်မှုကို ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Antonio Guterres က အပြင်းအထန် ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိရှိ စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့လည်း တောင်းဆိုထားတာပါ။ ဒီကိစ္စဟာလည်း လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးမှာ ပါဝင်နိုင်ကြောင်း ဦးဟောက်ဒိုဆွမ်းက ပြောပါတယ်။
"ဒါက မေးကိုမေးနိုင်တဲ့ကိစ္စပေါ့။ ရခိုင်နဲ့ ပတ်သက်လို့တော့ သူတို့သိချင်တာ အကုန်မေးမှာပေါ့ဗျာ။ ဒါက ကျနော်တို့ မြန်မာအစိုးရကလည်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကော်မတီတွေ ဖွဲ့ပေးထားတယ်။ ဒီလိုစုံစမ်းစစ်ဆေးရေး လုပ်ဆောင်နေတယ် ဆိုတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေလည်း ရှိနေတာပဲ ဒါတွေကို သိသင့်သိထိုက်တဲ့သူတွေကို ကျနော်တို့တွေလည်း သက်ဆိုင်သူတွေကိုလည်း ပေးထားတာတွေရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကလည်း ကျနော်တို့နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာတွေရှိတယ် သူလိုချင်တဲ့ အချက်လက်တွေကလည်း လိုအပ်တဲ့ဟာတွေကို ကျနော်တို့ပံ့ပိုးပေးနေတာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ သူတို့ကတော့ အဲ့ကိစ္စတွေကို အထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ အဓိက ပြောကြမှာပါ။"
ကြာသပတေးနေ့ လုံခြုံရေးကောင်စီတံခါးပိတ် အစည်းအဝေး ကျင်းပဖို့ကိုတော့ ဗြိတိန်နိုင်ငံက တိုက်တွန်းခဲ့တာပါ။ မြန်မာ့အရေး နောက်ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဖေဖော်ဝါရီလထဲ ဆွေးနွေးခဲ့ချိန်မှာတော့ မြန်မာအစိုးရတွေအပေါ် အစဉ်တစိုက် ထောက်ခံမှု ပေးခဲ့တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကန့်ကွက်မှုကြောင့် အဖွဲ့ဝင် ၁၅ နိုင်ငံပါ လုံခြုံရေးကောင်စီက ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်မယ့် အစီအစဉ်လည်း ပျက်ခဲ့ဘူးပါတယ်ရှင်။
[Unicode Version]
မွနျမာ့အရေး ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ ဆှေးနှေးဖို့ရှိ
ဒီသီတငျးပတျထဲ ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ မွနျမာ့အရေးတံခါးပိတျ ဆှေးနှေးတဲ့အခါ ဘာအကွောငျးအရာတှေ အဓိက ပါဝငျနိုငျသလဲဆိုတာကို ပွောပွပေးခငြျပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မဆုမှနျက တငျပွပေးပါမယျ။
ကုလသမဂ်ဂ လုံခွုံရေးကောငျစီမှာ ကွာသပတေးနေ့ကရြငျ ဗှီဒီယိုကတဆင့ျ ဆှေးနှေးရာမှာ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဆကျလကျဖွဈပှားနတေဲ့ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှနေဲ့ COVID-19 ရောဂါဖွဈပှားမှု အခွအေနတှေကေို အဓိက အာရုံစိုကျကွလိမ့ျမယျလို့ သံတမနျအသိုငျးအဝနျးက ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစု နယူးယောကျမွို့အခွစေိုကျ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာအမွဲတမျးကိုယျစားလှယျသံအမတျကွီး ဦးဟောကျဒိုဆှမျးကလညျး လတျတလောကွုံနရေတဲ့ ကပျရောဂါအပွငျ၊ လုံခွုံရေးကိစ်စတှေ ပါဝငျနိုငျကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ သိသလောကျကတော့ အစညျးအဝေးကတော့ Public မဟုတျဘူးခငျဗြ။ သူတို့အခငြျးခငြျးပဲ တံခါးပိတျပေါ့။ ဒီအစညျးအဝေးမှာ ကုသသမဂ်ဂရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Schraner Burgener ကနေ အခွအေနကေို Briefing လုပျဖို့ပါ အဓိကကတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ COVID-19 နဲ့ ပတျသကျပွီး သူတို့နိုငျငံတှကေသိခငြျလို့ Video Conferencing ခေါျပွီး လုံခွုံရေးကောငျစီက လုပျမှာပါ။ လုပျတော့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျက Brief လုပျမယျ၊ သူတို့က မေးခငြျတာတှမေေးမယျပေါ့။ အဓိကကတော့ မွနျမာနိုငျငံတှငျးက COVID-19 ကိစ်စ ဘာတှေ လုပျထားလဲ။ နောကျစဈရှောငျစခနျးတှအေကွောငျး အရပျသားတှအေခွအေနေ နောကျ လုံခွုံရေးအခွအေနတှေလေညျး ပါမှာပေါ့ဗြာ။"
အခုလို အထူးကိုယျစားလှယျကို ခန့ျပွီးခြိနျမှာ အထှထှေညေီလာခံရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ ခွောကျလတခါလောကျ အသိပေးဖို့ဆိုတဲ့ဟာရှိတယျ မွနျမာပွညျရဲ့အခွအေနေ တိုးတကျမှုဆိုတာကလညျး အခု လာမယ့ျ ဇှနျလလောကျဆို ပွည့ျပွီဆိုတော့ အဲ့ဒီ့တပိုငျးလညျး ဖွဈသှားတာပေါ့လေ။ အထှထှေညေီလာခံက အခုမလုပျဖွဈသေးတော့ အခု Brief လုပျရတာပေါ့ အခု ကိုဗဈအခွအေနကေလညျးဖွဈနတေော့ ပေါငျးပွီးလုပျလိုကျတယျထငျတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဧပွီလနှောငျးပိုငျးတုနျးက COVID-19 ဓါတျခှဲနမူနာတှေ သယျဆောငျလာတဲ့ ကုသသမဂ်ဂ အမှတျတံဆိပျပါ ကားတဈစီး တိုကျခိုကျခံခဲ့ရလို့ မွနျမာနိုငျငံသား ယာဉျမောငျးသဆေုံးပွီး၊ ကနြျးမာရေးဝနျထမျး တဈဦးလညျး ဒဏျရာရခဲ့ပါတယျ။။ တိုကျခိုကျမှုကို ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ Antonio Guterres က အပွငျးအထနျ ရှုတျခခြဲ့ပွီး ပှင့ျလငျးမွငျသာမှုရှိရှိ စုံစမျးစဈဆေးဖို့လညျး တောငျးဆိုထားတာပါ။ ဒီကိစ်စဟာလညျး လုံခွုံရေးကောငျစီ အစညျးအဝေးမှာ ပါဝငျနိုငျကွောငျး ဦးဟောကျဒိုဆှမျးက ပွောပါတယျ။
"ဒါက မေးကိုမေးနိုငျတဲ့ကိစ်စပေါ့။ ရခိုငျနဲ့ ပတျသကျလို့တော့ သူတို့သိခငြျတာ အကုနျမေးမှာပေါ့ဗြာ။ ဒါက ကနြောျတို့ မွနျမာအစိုးရကလညျး စုံစမျးစဈဆေးရေးကောျမတီတှေ ဖှဲ့ပေးထားတယျ။ ဒီလိုစုံစမျးစဈဆေးရေး လုပျဆောငျနတေယျ ဆိုတဲ့ဖွဈစဉျတှလေညျး ရှိနတောပဲ ဒါတှကေို သိသင့ျသိထိုကျတဲ့သူတှကေို ကနြောျတို့တှလေညျး သကျဆိုငျသူတှကေိုလညျး ပေးထားတာတှရှေိပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျကလညျး ကနြောျတို့နဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတောတှရှေိတယျ သူလိုခငြျတဲ့ အခကြျလကျတှကေလညျး လိုအပျတဲ့ဟာတှကေို ကနြောျတို့ပံ့ပိုးပေးနတောတှေ အမြားကွီးရှိပါတယျ။ သူတို့ကတော့ အဲ့ကိစ်စတှကေို အထူးကိုယျစားလှယျနဲ့ အဓိက ပွောကွမှာပါ။"
ကွာသပတေးနေ့ လုံခွုံရေးကောငျစီတံခါးပိတျ အစညျးအဝေး ကငြျးပဖို့ကိုတော့ ဗွိတိနျနိုငျငံက တိုကျတှနျးခဲ့တာပါ။ မွနျမာ့အရေး နောကျဆုံးအကွိမျအဖွဈ ဖဖေောျဝါရီလထဲ ဆှေးနှေးခဲ့ခြိနျမှာတော့ မွနျမာအစိုးရတှအေပေါျ အစဉျတစိုကျ ထောကျခံမှု ပေးခဲ့တဲ့ တရုတျနိုငျငံရဲ့ ကန့ျကှကျမှုကွောင့ျ အဖှဲ့ဝငျ ၁၅ နိုငျငံပါ လုံခွုံရေးကောငျစီက ပူးတှဲကွညောခကြျ ထုတျပွနျမယ့ျ အစီအစဉျလညျး ပကြျခဲ့ဘူးပါတယျရှငျ။
