(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေကြောင့် ဘေးလွတ်ရာ တိမ်းရှောင်ရသူတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် ခိုလှုံစရာ စခန်းသစ်တခု အမြန်ဆုံး စီစဉ်ဖို့ ဒေသခံလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက အစိုးရကို တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့ အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် နိုင်ကွန်းအိန်က တင်ပြပေးပါမယ်။
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် ရသေ့တောင်မြို့ပေါ်ကို နောက်ထပ် ထွက်ပြေး လာကြတဲ့ ဒေသခံတွေ သောင်းဂဏန်းအထိ ရှိလာတာကြောင့် ခိုလှုံစရာစီစဉ်ဖို့ အစိုးရကို လွှတ်တော်အမတ်တွေ ဝိုင်းဝန်း တိုက်တွန်းခဲ့ကြတာပါ။ နောက်ထပ် ရောက်လာတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်ဒေသခံတွေအတွက် ထားစရနေရာ မရှိတော့ တာကြောင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ် တောင်ဘက် မိုးစဲကျွန်းမှာ စခန်းသစ်တစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ အစိုးရကို ဒီနေ့ပဲ တင်ပြခဲ့တယ်လို့လည်း အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
“မိုးစဲကျွန်းက ရွာက(၂၄)ရွာရှိတယ်။ အဲဒီမှာလူဦးရေ(၃၀၀၀၀)ကျော်ရှိတယ်။ အဲဒီမှာ ဇက်ရေယာဉ် တက်လာရင် ဟို ဘက် ဒီဘက်ပစ်တာတွေရှိတယ်။ လူတွေသေတာလဲရှိသွားပြီး။ ခဏခဏပြေးနေရတယ် အဲဒီကျွန်းကရွာတွေ။ အခုစစ်တွေ မှာလဲလူတွေပြည့်ကြပ်နေပြီး။ ရသေ့တောင်မှာလည်း လုံးဝလက်ခံလို့မရတော့ဘူးဆိုတော့ သူတို့သွားစရာနေစရာ မရှိ ဘူး။ သူတို့အတွက်နေရာလိုတယ်။ အဲဒီကျွန်းပေါ်မှာဘဲ စစ်ဘေဒရှောင်ဒုက္ခသည်စခန်း တည်ဆောက်ပေး ဖို့လို တယ်။ အဲတာကြောင့်အဲဒီကအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ဆွေးနွေးတယ်။ နောက်အဲဒီ စစ်ဘေးရှောင်တွေနဲ့ပြောတယ်။ ဒီနေ့မှာဘဲစာရိုက်ပြီးပြီး။ ဒီနေ့ဘဲ ပြည်နယ်အစိုးရမှာတစောင် ပြည်ထောင်စုအစိုးရဆီတစောင်။ ICRCနဲ့အကူညီ တောင်းထားတယ်။ အခြေအနေက အဲဒီလို။”
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ တကျော့ပြန်ကူးစက်မှုတွေ စတင်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကျန်းမာရေးပြဿနာနဲ့ ကြုံနေရချိန်မှာပဲ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေလည်း ဆက်လက် ကြီးထွားနေတာပါ။ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်နေရဆဲ ဖြစ်ပေမဲ့လည်း စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အရေးပေါ်လိုအပ်ချက်ကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ရသေ့တောင်မြို့နယ်ထဲမှာပဲ စခန်းသစ်တည်ဆောက်ဖို့ တင်ပြခဲ့တာလို့လည်း ဦးခင်မောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
“အခုဆောက်မယ့် နေရာက ကားလမ်းနဲ့မနီးမဝေး။ ဒီရသေ့တောင် တမြို့လုံးရဲ့ ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း။ ရေပိုက်ဆုံ နဲ့ ဦးဂါရွာအနားမှာဘဲ။ အမှန်ကတော့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ ဘယ်ရွာမှ မပြေးတာမရှိဘူး။ လုံခြုံမှုဘယ်ရွာမှ မရှိဘူး။”
ပြီးခဲ့တဲ့ စက်တင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့က ရွှေလောင်းတင်ရွာထဲကို လက်နက်ကြီးကျည်ကျလို့ အမျိုးသားတဦး ပွဲချင်းပြီး သေဆုံး သွားခဲ့ပြီး သက်ကြီးနှစ်ဦးဒဏ်ရာရရှိသွားခဲ့သလို ရွာသားတွေလည်း ဘေးလွတ်ရာ တိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။
ဒီပစ်ခတ်မှုမှာ မယူမြစ်အတွင်ပြေးဆွဲနေတဲ့ တပ်မတော်စစ်ရေယာဉ်ကို AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့က ပစ်ခတ်ခဲ့လို့ အပြန်အလှန်ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့တပ်မတော်ဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ AAဘက်ကတော့ ရသေ့တောင်မြို့နယ် ရွှေလောင်းတင်ရွာဘက်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားတာမရှိဘူးလို့ဆိုပါတယ်။
မယူမြစ်ကမ်းပေါ်မှာရှိနေတဲ့ ရွှေလောင်းတင်၊ ကံပြင်၊ မြင်းကန်းချောင်း၊ အစရှိတဲ့ကျေးရွာတွေအပေါ် ရေတပ်ကနေ လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေကြောင့် ဒေသခံရွာသား(၅၀၀၀) လောက် အနီးနားရွာတွေမှာ တိမ်းရှောင်နေရ တယ်လို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
ရေပိုက်ဆုံရွာမှာရောက်နေတဲ့ မြင်းကန်းချောင်းကျေးရွာကစစ်ရှောင်ရွာသားတဦးကတော့ နေရပ်ကို မပြန်ရဲ သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ရွာလူတွေကတော့ ပြန်မသွားသေးဘူးဗျ။ ဦးဂါရယ် နောက်ပြီးတော့ရေပိုက်ဆုံ ဖြူချောင်းရယ် အဲဒီနီး စပ်ရာရွာတွေမှာ ဆွေမျိုးတွေရှိတဲ့နေရာတွေမှာ သွားပြီးတော့နေရတာ။ အစားသောက်ကျတော့ ဒီရွာတော့ ရွာကလူ တွေ ကူညီတာတွေလဲရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကယ်ဆယ်ရေးလဲ လာပေးတာလဲရှိတယ်ဗျ။”
ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ရသေ့တောင်မြို့နယ်ဘက်မှာ ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှု သတင်းတွေ ထပ်မကြားရပေမဲ့ ဒေသခံတွေကတော့ လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်နေဆဲပါ။ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တွေမှာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေအတွင်း အရပ်သားတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ လူသားထုအပေါ် ကျုးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုမြောက်နိုင်ကြောင်းလည်း ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet က ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်ထဲ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီမှာ သတိပေးထားပါတယ်။ ရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် အပါအဝင် တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက တိုက်ပွဲတွေအတွင်း အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှုနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရတဲ့ အခြေအနေအပေါ် များစွာစိုးရိမ်မကင်း ဖြစ်မိကြောင်း ရန်ကုန်ရှိ ကနေဒါသံရုံးကနေ မနေ့က ကျရောက်တဲ့ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနေ့မှာ သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
................
ရသေ့တောငျ မိုးစဲကြှနျးမှာ IDP စခနျးသဈဆောကျဖို့ အစိုးရထံတငျပွ
(Unicode)
ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈရေးတငျးမာမှုတှကွေောင့ျ ဘေးလှတျရာ တိမျးရှောငျရသူတှေ တိုးလာနတောကွောင့ျ ခိုလှုံစရာ စခနျးသဈတခု အမွနျဆုံး စီစဉျဖို့ ဒသေခံလှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေ အစိုးရကို တိုကျတှနျးလိုကျတဲ့ အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ နိုငျကှနျးအိနျက တငျပွပေးပါမယျ။
လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ဆကျလကျ ဖွဈပှားနတောကွောင့ျ ရသေ့တောငျမွို့ပေါျကို နောကျထပျ ထှကျပွေး လာကွတဲ့ ဒသေခံတှေ သောငျးဂဏနျးအထိ ရှိလာတာကွောင့ျ ခိုလှုံစရာစီစဉျဖို့ အစိုးရကို လှှတျတောျအမတျတှေ ဝိုငျးဝနျး တိုကျတှနျးခဲ့ကွတာပါ။ နောကျထပျ ရောကျလာတဲ့ စဈဘေးရှောငျဒသေခံတှအေတှကျ ထားစရနရော မရှိတော့ တာကွောင့ျ ရသေ့တောငျမွို့နယျ တောငျဘကျ မိုးစဲကြှနျးမှာ စခနျးသဈတဈခု တညျဆောကျဖို့ အစိုးရကို ဒီနေ့ပဲ တငျပွခဲ့တယျလို့လညျး အမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျလတျက ပွောပါတယျ။
“မိုးစဲကြှနျးက ရှာက(၂၄)ရှာရှိတယျ။ အဲဒီမှာလူဦးရေ(၃၀၀၀၀)ကြောျရှိတယျ။ အဲဒီမှာ ဇကျရယောဉျ တကျလာရငျ ဟို ဘကျ ဒီဘကျပဈတာတှရှေိတယျ။ လူတှသေတောလဲရှိသှားပွီး။ ခဏခဏပွေးနရေတယျ အဲဒီကြှနျးကရှာတှေ။ အခုစဈတှေ မှာလဲလူတှပွေည့ျကွပျနပွေီး။ ရသေ့တောငျမှာလညျး လုံးဝလကျခံလို့မရတော့ဘူးဆိုတော့ သူတို့သှားစရာနစေရာ မရှိ ဘူး။ သူတို့အတှကျနရောလိုတယျ။ အဲဒီကြှနျးပေါျမှာဘဲ စဈဘဒေရှောငျဒုက်ခသညျစခနျး တညျဆောကျပေး ဖို့လို တယျ။ အဲတာကွောင့ျအဲဒီကအုပျခြုပျရေးမှူးတှနေဲ့ဆှေးနှေးတယျ။ နောကျအဲဒီ စဈဘေးရှောငျတှနေဲ့ပွောတယျ။ ဒီနေ့မှာဘဲစာရိုကျပွီးပွီး။ ဒီနေ့ဘဲ ပွညျနယျအစိုးရမှာတစောငျ ပွညျထောငျစုအစိုးရဆီတစောငျ။ ICRCနဲ့အကူညီ တောငျးထားတယျ။ အခွအေနကေ အဲဒီလို။”
ကိုဗဈကပျရောဂါ တကြော့ပွနျကူးစကျမှုတှေ စတငျခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကနြျးမာရေးပွူနာနဲ့ ကွုံနရေခြိနျမှာပဲ စဈရေးတငျးမာမှုတှလေညျး ဆကျလကျ ကွီးထှားနတောပါ။ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ လုံခွုံရေးအတှကျ စိုးရိမျနရေဆဲ ဖွဈပမေဲ့လညျး စဈရှောငျဒုက်ခသညျတှအေတှကျ အရေးပေါျလိုအပျခကြျကို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ ရညျရှယျပွီး ရသေ့တောငျမွို့နယျထဲမှာပဲ စခနျးသဈတညျဆောကျဖို့ တငျပွခဲ့တာလို့လညျး ဦးခငျမောငျလတျက ပွောပါတယျ။
“အခုဆောကျမယ့ျ နရောက ကားလမျးနဲ့မနီးမဝေး။ ဒီရသေ့တောငျ တမွို့လုံးရဲ့ ဆကျသှယျရေးလမျးကွောငျး။ ရပေိုကျဆုံ နဲ့ ဦးဂါရှာအနားမှာဘဲ။ အမှနျကတော့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ ဘယျရှာမှ မပွေးတာမရှိဘူး။ လုံခွုံမှုဘယျရှာမှ မရှိဘူး။”
ပွီးခဲ့တဲ့ စကျတငျဘာ ၁၇ ရကျနေ့က ရှှလေောငျးတငျရှာထဲကို လကျနကျကွီးကညြျကလြို့ အမြိုးသားတဦး ပှဲခငြျးပွီး သဆေုံး သှားခဲ့ပွီး သကျကွီးနှဈဦးဒဏျရာရရှိသှားခဲ့သလို ရှာသားတှလေညျး ဘေးလှတျရာ တိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။
ဒီပဈခတျမှုမှာ မယူမွဈအတှငျပွေးဆှဲနတေဲ့ တပျမတောျစဈရယောဉျကို AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့က ပဈခတျခဲ့လို့ အပွနျအလှနျပဈခတျမှု ဖွဈပှားခဲ့တယျလို့တပျမတောျဘကျက သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။ AAဘကျကတော့ ရသေ့တောငျမွို့နယျ ရှှလေောငျးတငျရှာဘကျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှားတာမရှိဘူးလို့ဆိုပါတယျ။
မယူမွဈကမျးပေါျမှာရှိနတေဲ့ ရှှလေောငျးတငျ၊ ကံပွငျ၊ မွငျးကနျးခြောငျး၊ အစရှိတဲ့ကြေးရှာတှအေပေါျ ရတေပျကနေ လကျနကျကွီးနဲ့ ပဈခတျမှုတှကွေောင့ျ ဒသေခံရှာသား(၅၀၀၀) လောကျ အနီးနားရှာတှမှော တိမျးရှောငျနရေ တယျလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
ရပေိုကျဆုံရှာမှာရောကျနတေဲ့ မွငျးကနျးခြောငျးကြေးရှာကစဈရှောငျရှာသားတဦးကတော့ နရေပျကို မပွနျရဲ သေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
“ကြှနျတောျတို့ရှာလူတှကေတော့ ပွနျမသှားသေးဘူးဗြ။ ဦးဂါရယျ နောကျပွီးတော့ရပေိုကျဆုံ ဖွူခြောငျးရယျ အဲဒီနီး စပျရာရှာတှမှော ဆှမြေိုးတှရှေိတဲ့နရောတှမှော သှားပွီးတော့နရေတာ။ အစားသောကျကတြော့ ဒီရှာတော့ ရှာကလူ တှေ ကူညီတာတှလေဲရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကယျဆယျရေးလဲ လာပေးတာလဲရှိတယျဗြ။”
ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ရသေ့တောငျမွို့နယျဘကျမှာ ပဈခတျ တိုကျခိုကျမှု သတငျးတှေ ထပျမကွားရပမေဲ့ ဒသေခံတှကေတော့ လုံခွုံရေးအတှကျ စိုးရိမျနဆေဲပါ။ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတှမှော လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှအေတှငျး အရပျသားတှအေပေါျ တိုကျခိုကျမှုတှဟော စဈရာဇဝတျမှုနဲ့ လူသားထုအပေါျ ကြုးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှုမွောကျနိုငျကွောငျးလညျး ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet က ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျထဲ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေး ကောငျစီမှာ သတိပေးထားပါတယျ။ ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ အပါအဝငျ တိုငျးရငျးသားဒသေတှကေ တိုကျပှဲတှအေတှငျး အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှုနဲ့ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေတဲ့ အခွအေနအေပေါျ မြားစှာစိုးရိမျမကငျး ဖွဈမိကွောငျး ရနျကုနျရှိ ကနဒေါသံရုံးကနေ မနေ့က ကရြောကျတဲ့ ကမ်ဘာ့ငွိမျးခမြျးရေးနေ့မှာ သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
