(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြေပုံမြို့နဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်ဘက်မှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ စစ်ထွက် အရပ်သားတွေ ဖမ်းဆီးခံနေရပြီး၊ ချင်းပြည်နယ်ပလက်ဝမြို့နယ်မှာလည်း အရပ်သားတွေဖမ်းဆီးခံနေတဲ့အကြောင်း နိုင်ကွန်းအိန် တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့နယ် ထရွမ်းအိုင်ကျေးရွာမှာ နယ်မြေခံစစ်တပ်ကနေ ဒီမနက်မှာ အရပ်သား လူငယ်နှစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးသွားတယ်လို့ ထရွမ်းအိုင်ဒေသခံ အဖမ်းခံရသူ မောင်ရွှေအိုးရဲ့ဆွေမျိုးသားချင်းတဦးက အတည်ပြုပြောပါတယ်။
“မောင်ရွှေအိုးပါ။ ဒီလကုန်ကတည်းက ဒလက်ချောင်းကို ပစ္စည်းရွက်လွှင့်သွားတယ်။ အဲတာ ပြန်လာတော့ မနေ့က မနက် ပိုင်း ရောက်တာနဲ့ဒီမှာသတင်းပို့တယ်။ သတင်းပို့ပြီးတော့ (၉)နာရီလောက်မှာ ဗိုလ်မှူးက ခေါ်တယ်ဆိုတော့ တပ်ထဲကို တက်သွားတာ။ ပြန်မလာသေးဘူး။ တယောက်ထဲမဟုတ်ဘူး။ စေတီပြင်ရွာက တယောက်ပါတယ် (၂)ယောက်။ စေတီပြင်ဆိုတာ ထရွမ်အိုင်နဲ့နီးနီးလေးဘဲ။ ဗိုလ်မှူးကိုရော တခြားအပွင့်ကိုရော မေးပြီးတော့ လွှတ်ပေးမယ် ဘာမှမစိုးရိမ်နဲ့ အဲဒီလိုဘဲပြောတယ်။ အခုထိ ပြန်မလိုက်ဘူး။”
ပလက်ဝမြို့နယ် ဒလက်ချောင်းနဲံဒိုးချောင်းဝဘက်ကို ပစ္စည်းတင်ပို့ရာကအပြန် ဒီမနက်မှာဖမ်းဆီးခံရပြီး လွှတ်မြောက် တာမရှိသေးဘူးလို့ဆိုပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့နယ်ဘက်မှာလဲ AAရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ဆက်စပ်တယ်ဆိုပြီး စစ်တပ်ဘက်က ဖမ်းဆီးမှုတွေ အစဉ်လိုလိုဖြစ်နေတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ် မြေပုံမြို့မှာလဲ မနေ့က ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတစ်ဦး ထပ်မံဖမ်းဆီးခံရပြီး တစ်ခြားရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့အခြေအနေရှိနေတယ်လို့ မြေပုံမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖေသန်းက ပြောပါတယ်။
“(၃)ရက်နေ့ မနေ့က ည(၉)နာရီခွဲလောက်မှာ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် မြောက်ပိုင်းရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးအောင်သန်းကို လာခေါ်တယ် ဖမ်းတယ်ပေါ့ဗျာ။ ဒီနေ့ စရဖ ရုံးမှာ သူ့ကိုစစ်ဆေးနေတယ် လို့ သိရတယ်။ အမှုဖွင့်မဖွင့်တော့ ကျွန်တော် တို့မသိရသေးဘူး။ တခြားရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ၊ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကတော့ ဒီအပေါ်မှာ သူတို့စိုးရိမ် ကြောက်လန့်နေရတာပေါ့။ တချို့ရပ်ကွက် အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေ ဆိုရင် ကိုယ့်အိမ်မှာမအိပ်ရဲတဲ့ အခြေအနေမျိုး ရောက်နေ တယ်။ ရှောင်တိမ်းပြီး နေကြတယ်ပေါ့။”
ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၃၁ ရက်နေ့မှာလဲ မြေပုံမြို့၊ ရွာသစ်ကေရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးကျော်မြင့်နဲ့ မြေပုံမြို့နယ် အငူအုပ်စု အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမောင်ဇော်တို့ကို မြန်မာစစ်တပ်က ဖမ်းဆီးသွားပြီး အကြမ်းဖက်မှု ဥပဒေပုဒ်မ ၅ဝ ၊ ၅၂ နဲ့ အမှုဖွင့် အရေးယူထားပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့နယ် ထရွမ်းအိုင်ကျေးရွာသားနှစ်ဦးနဲ့မြေပုံမြို့ရပ်ကွက်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ဖမ်းဆီးစစ်ဆေး နေတဲ့ဖြစ်စဉ်နဲ့ပက်သက်လို့ တပ်မတော်ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာ မသိရှိသေးကြောင်း ပြောပါတယ်။
စစ်ရေးပဋိပက္ခပြင်းထန်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ နှစ်ဖက်တပ်တွေနဲ့ ဆက်နွယ်နေတယ်ဆိုပြီး အဖမ်းဆီးခံရမှုတွေကလည်း ပိုများလာနေပါတယ်။
ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ဇင်ချောင်းအုပ်စု ကုန်ဘောင်ကြီးကျေးရွာက ရေတပ်စစ်မှုထမ်းဟောင်း ဦးမောင်ညိုနဲ့ သူရဲ့ဖခင် ဖြစ်သူကလဲ ဇွန်လဆန်းမှာ အမည်မသိအဖွဲ့ကနေ ဖမ်းဆီးသွားတယ် လို့ယူဆရပြီး ဒီကနေ့တိုင် ပျောက်ဆုံး နေတယ် လို့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ပြည်နယ် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်လွင်ကပြောပါတယ်။
“သူတို့တတွေကနေပြီးတော့ ပင်လယ်ကမ်းစပ်မှာ တခါတလေကျရင် ကြိုးပိုက်တွေကြိုးက ပင်လယ်ထဲက မျောပါလာ တာ။ အဲတာဆယ်ယူးဖို့သွားကြတာ သားအဖနှစ်ယောက်က။ ဆိုင်ကယ်နဲ့သွားကြတယ်။ ဆိုင်ကယ်တစီးဘဲကျန်တယ်။ ၆လပိုင်း(၁)ရက်နေ့ကပျောက်သွားတယ်ဗျ။ ဘယ်အဖွဲ့ဖမ်းယူသွားမှန်းလဲမသိဘူး။ တချို့ကတော့ ဟိုဘက် ဒီဘက် ထင် ရာ မြင်ရာတော့ ပြောတာရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ပျောက်သွားတာကတော့ အကုန်လုံးအတည်ပြုလို့ရတယ်။ ရေတပ်က တပ်ကြပ်ကြီးနဲ့ဒင်းကအနားယူထားတယ်။ အနားယူပြီး ကိုယ့်ရွာမှာနေတာသူက။”
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း AAရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ဆက်နွယ်သူတွေနဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ပက်သက်သူတွေ မကြာခဏ ဖမ်းဆီးခံရတာတွေရှိနေတာပါ။ အခုလို အဖမ်းအဆီၤးတွေကို မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ပြုလုပ်တတ်သလို၊ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဘက်ကလည်း ဒေသခံတွေကို ဖမ်းတာဆီးတာတွေရှိပါတယ်။ ၂၀၁၈နှစ်ကုန်ပိုင်းကနေ ၂၀၂၀ နှစ်ဆန်းအထိ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ဖမ်းဆီးခံရ သူ(၅၀၀)ရှိနေတယ်လို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းရုံး ကနေ စာရင်းပြုစု ထားပါတယ်။
ဒီလိုဖြစ်စဉ်တွေဟာ စစ်ပွဲတွေကနေ အရင်းခံပြီးဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဆိုးကျိုးတွေလို့လဲ မြေပုံမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖေသန်းက သုံးသပ်ပြောဆိုပါတယ်။
“ဒါစစ်ပွဲရဲ့ အနိဌာရုံတွေပေါ့နော်။ စစ်ပွဲတပွဲဖြစ်လာပြီဆိုရင် မဆိုင်တဲ့ ကြားက ပြည်သူတွေ မြေဇာပင်ဖြစ်တာ ပေါ့။ စစ်ပွဲ တွေဖြစ်လာရင် ဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းသွားတယ်ပေါ့။ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ အများကြီးဖြစ်လာတာပေါ့။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့က ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆွေးနွေးကြပါလို့ တိုက်တွန်းနေပေမယ့် ဒီနေ့အထိ အဲဒီလမ်းကြောင်းပေါ်မှာ မရောက်လာဘဲ အပြတ်တိုက်နေတဲ့လမ်းပေါ်မှာဘဲ ရောက်သွားကြတာပေါ့ဗျာ။ ”
မြန်မာစစ်တပ်ဘက်ကရော AAအဖွဲ့ပါဝင်တဲ့ မြောက်ပိုင်းညီနောင်မဟာမိတ်(၃)ဖွဲ့ကပါ တဖက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း အကြိမ်ကြိမ်ထုတ်ပြန်ပေမယ့် တိုက်ပွဲတော့ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AAအဖွဲ့တည်ရှိမှုကို တပ်မတော်ဘက်က လက်မခံသလို ရခိုင်ပြည်နယ် အတွင်းအခြေချရေးကို ရည်မှန်းထားတဲ့ AAအဖွဲ့တို့အကြား မတူညီတဲ့ အမြင်သဘောထားတွေကြောင့် ငြိမ်းချမ်း ရေးအတွက်အလှမ်းဝေးနေဦးမယ်လို့ စစ်ရေးအကဲခတ်သူတွေကသုံးသပ်မှုတွေရှိနေပါတယ်။
...........
ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတှမှော အရပျသားတှေ ဆကျလကျ ဖမျးဆီးခံနရေ
(Unicode)
ရခိုငျပွညျနယျမွပေုံမွို့နဲ့ ကြောကျဖွူမွို့နယျဘကျမှာ အုပျခြုပျရေးမှူးနဲ့ စဈထှကျ အရပျသားတှေ ဖမျးဆီးခံနရေပွီး၊ ခငြျးပွညျနယျပလကျဝမွို့နယျမှာလညျး အရပျသားတှဖေမျးဆီးခံနတေဲ့အကွောငျး နိုငျကှနျးအိနျ တငျဆကျပေးပါမယျ။
ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝမွို့နယျ ထရှမျးအိုငျကြေးရှာမှာ နယျမွခေံစဈတပျကနေ ဒီမနကျမှာ အရပျသား လူငယျနှဈဦးကို ဖမျးဆီးသှားတယျလို့ ထရှမျးအိုငျဒသေခံ အဖမျးခံရသူ မောငျရှှအေိုးရဲ့ဆှမြေိုးသားခငြျးတဦးက အတညျပွုပွောပါတယျ။
“မောငျရှှအေိုးပါ။ ဒီလကုနျကတညျးက ဒလကျခြောငျးကို ပစ်စညျးရှကျလှှင့ျသှားတယျ။ အဲတာ ပွနျလာတော့ မနေ့က မနကျ ပိုငျး ရောကျတာနဲ့ဒီမှာသတငျးပို့တယျ။ သတငျးပို့ပွီးတော့ (၉)နာရီလောကျမှာ ဗိုလျမှူးက ခေါျတယျဆိုတော့ တပျထဲကို တကျသှားတာ။ ပွနျမလာသေးဘူး။ တယောကျထဲမဟုတျဘူး။ စတေီပွငျရှာက တယောကျပါတယျ (၂)ယောကျ။ စတေီပွငျဆိုတာ ထရှမျအိုငျနဲ့နီးနီးလေးဘဲ။ ဗိုလျမှူးကိုရော တခွားအပှင့ျကိုရော မေးပွီးတော့ လှှတျပေးမယျ ဘာမှမစိုးရိမျနဲ့ အဲဒီလိုဘဲပွောတယျ။ အခုထိ ပွနျမလိုကျဘူး။”
ပလကျဝမွို့နယျ ဒလကျခြောငျးနဲံဒိုးခြောငျးဝဘကျကို ပစ်စညျးတငျပို့ရာကအပွနျ ဒီမနကျမှာဖမျးဆီးခံရပွီး လှှတျမွောကျ တာမရှိသေးဘူးလို့ဆိုပါတယျ။
ပလကျဝမွို့နယျဘကျမှာလဲ AAရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ဆကျစပျတယျဆိုပွီး စဈတပျဘကျက ဖမျးဆီးမှုတှေ အစဉျလိုလိုဖွဈနတောပါ။
ရခိုငျပွညျနယျ မွပေုံမွို့မှာလဲ မနေ့က ရပျကှကျအုပျခြုပျရေးမှူးတဈဦး ထပျမံဖမျးဆီးခံရပွီး တဈခွားရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးတှေ တိမျးရှောငျနရေတဲ့အခွအေနရှေိနတေယျလို့ မွပေုံမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဦးဖသေနျးက ပွောပါတယျ။
“(၃)ရကျနေ့ မနေ့က ည(၉)နာရီခှဲလောကျမှာ မွို့ပေါျရပျကှကျ မွောကျပိုငျးရပျကှကျအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးအောငျသနျးကို လာခေါျတယျ ဖမျးတယျပေါ့ဗြာ။ ဒီနေ့ စရဖ ရုံးမှာ သူ့ကိုစဈဆေးနတေယျ လို့ သိရတယျ။ အမှုဖှင့ျမဖှင့ျတော့ ကြှနျတောျ တို့မသိရသေးဘူး။ တခွားရပျကှကျအုပျခြုပျရေးမှူးတှေ၊ ကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူးတှကေတော့ ဒီအပေါျမှာ သူတို့စိုးရိမျ ကွောကျလန့ျနရေတာပေါ့။ တခြို့ရပျကှကျ အုပျခြုပျရေးမှူးတှေ ဆိုရငျ ကိုယ့ျအိမျမှာမအိပျရဲတဲ့ အခွအေနမြေိုး ရောကျနေ တယျ။ ရှောငျတိမျးပွီး နကွေတယျပေါ့။”
ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ ၃၁ ရကျနေ့မှာလဲ မွပေုံမွို့၊ ရှာသဈကရေပျကှကျအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးကြောျမွင့ျနဲ့ မွပေုံမွို့နယျ အငူအုပျစု အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးမောငျဇောျတို့ကို မွနျမာစဈတပျက ဖမျးဆီးသှားပွီး အကွမျးဖကျမှု ဥပဒပေုဒျမ ၅ဝ ၊ ၅၂ နဲ့ အမှုဖှင့ျ အရေးယူထားပါတယျ။
ပလကျဝမွို့နယျ ထရှမျးအိုငျကြေးရှာသားနှဈဦးနဲ့မွပေုံမွို့ရပျကှကျအုပျခြုပျရေးမှူးကို မွနျမာစဈတပျဘကျက ဖမျးဆီးစဈဆေး နတေဲ့ဖွဈစဉျနဲ့ပကျသကျလို့ တပျမတောျပွောရေးဆိုခှင့ျ ရှိသူကို ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာ မသိရှိသေးကွောငျး ပွောပါတယျ။
စဈရေးပဋိပက်ခပွငျးထနျဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ နှဈဖကျတပျတှနေဲ့ ဆကျနှယျနတေယျဆိုပွီး အဖမျးဆီးခံရမှုတှကေလညျး ပိုမြားလာနပေါတယျ။
ကြောကျဖွူမွို့နယျ ဇငျခြောငျးအုပျစု ကုနျဘောငျကွီးကြေးရှာက ရတေပျစဈမှုထမျးဟောငျး ဦးမောငျညိုနဲ့ သူရဲ့ဖခငျ ဖွဈသူကလဲ ဇှနျလဆနျးမှာ အမညျမသိအဖှဲ့ကနေ ဖမျးဆီးသှားတယျ လို့ယူဆရပွီး ဒီကနေ့တိုငျ ပြောကျဆုံး နတေယျ လို့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ ပွညျနယျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးကြောျလှငျကပွောပါတယျ။
“သူတို့တတှကေနပွေီးတော့ ပငျလယျကမျးစပျမှာ တခါတလကေရြငျ ကွိုးပိုကျတှကွေိုးက ပငျလယျထဲက မြောပါလာ တာ။ အဲတာဆယျယူးဖို့သှားကွတာ သားအဖနှဈယောကျက။ ဆိုငျကယျနဲ့သှားကွတယျ။ ဆိုငျကယျတစီးဘဲကနြျတယျ။ ၆လပိုငျး(၁)ရကျနေ့ကပြောကျသှားတယျဗြ။ ဘယျအဖှဲ့ဖမျးယူသှားမှနျးလဲမသိဘူး။ တခြို့ကတော့ ဟိုဘကျ ဒီဘကျ ထငျ ရာ မွငျရာတော့ ပွောတာရှိတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ပြောကျသှားတာကတော့ အကုနျလုံးအတညျပွုလို့ရတယျ။ ရတေပျက တပျကွပျကွီးနဲ့ဒငျးကအနားယူထားတယျ။ အနားယူပွီး ကိုယ့ျရှာမှာနတောသူက။”
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး AAရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ဆကျနှယျသူတှနေဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ပကျသကျသူတှေ မကွာခဏ ဖမျးဆီးခံရတာတှရှေိနတောပါ။ အခုလို အဖမျးအဆီၤးတှကေို မွနျမာစဈတပျဘကျက ပွုလုပျတတျသလို၊ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ဘကျကလညျး ဒသေခံတှကေို ဖမျးတာဆီးတာတှရှေိပါတယျ။ ၂၀၁၈နှဈကုနျပိုငျးကနေ ၂၀၂၀ နှဈဆနျးအထိ ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး ဖမျးဆီးခံရ သူ(၅၀၀)ရှိနတေယျလို့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးရုံး ကနေ စာရငျးပွုစု ထားပါတယျ။
ဒီလိုဖွဈစဉျတှဟော စဈပှဲတှကေနေ အရငျးခံပွီးဖွဈပေါျလာတဲ့ ဆိုးကြိုးတှလေို့လဲ မွပေုံမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဦးဖသေနျးက သုံးသပျပွောဆိုပါတယျ။
“ဒါစဈပှဲရဲ့ အနိဌာရုံတှပေေါ့နောျ။ စဈပှဲတပှဲဖွဈလာပွီဆိုရငျ မဆိုငျတဲ့ ကွားက ပွညျသူတှေ မွဇောပငျဖွဈတာ ပေါ့။ စဈပှဲ တှဖွေဈလာရငျ ဥပဒစေိုးမိုးမှုအားနညျးသှားတယျပေါ့။ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ အမြားကွီးဖွဈလာတာပေါ့။ ဒါကွောင့ျ ကြှနျတောျတို့က ငွိမျးခမြျးရေးကို ဆှေးနှေးကွပါလို့ တိုကျတှနျးနပေမေယ့ျ ဒီနေ့အထိ အဲဒီလမျးကွောငျးပေါျမှာ မရောကျလာဘဲ အပွတျတိုကျနတေဲ့လမျးပေါျမှာဘဲ ရောကျသှားကွတာပေါ့ဗြာ။ ”
မွနျမာစဈတပျဘကျကရော AAအဖှဲ့ပါဝငျတဲ့ မွောကျပိုငျးညီနောငျမဟာမိတျ(၃)ဖှဲ့ကပါ တဖကျသတျ အပဈအခတျရပျစဲကွောငျး အကွိမျကွိမျထုတျပွနျပမေယ့ျ တိုကျပှဲတော့ဖွဈပှားနဆေဲဖွဈပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး ရခိုငျလကျနကျကိုငျAAအဖှဲ့တညျရှိမှုကို တပျမတောျဘကျက လကျမခံသလို ရခိုငျပွညျနယျ အတှငျးအခွခေရြေးကို ရညျမှနျးထားတဲ့ AAအဖှဲ့တို့အကွား မတူညီတဲ့ အမွငျသဘောထားတှကွေောင့ျ ငွိမျးခမြျး ရေးအတှကျအလှမျးဝေးနေဦးမယျလို့ စဈရေးအကဲခတျသူတှကေသုံးသပျမှုတှရှေိနပေါတယျ။
