[Zawgyi/Unicode]
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေ တည်ငြိမ်လာတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ်တချို့နဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ လုံခြုံရေးတာဝန်ရှိသူတွေဘက်က အကြောင်းကြားလာရင် အင်တာနက်လိုင်းတွေကို နဂိုမူလအတိုင်း ဖွင့်ပေးဖို့ရှိတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူကပြောဆိုလိုက်တဲ့ သတင်းကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည်ကျင်းပပေးဖို့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ရဲ့ ကမ်း လှမ်းချက်ကို တပ်မတော်က လက်ခံကြိုဆိုပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်တို့မှာ တိုက်ပွဲတွေ ရပ်ဆိုင်းနေတယ်ဆိုပေမဲ့လည်း အင်တာနက်လိုင်းတွေကို မြန်းနှုန်းလျှော့ချထားဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
လုံခြုံရေး တာဝန်ရှိသူတွေဘက်က အင်တာနက်လိုင်းတွေကို ပြန်လည်ဖွင့်ပေးဖို့ ပြောလာရင် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ အင်တာနက်လိုင်းတွေ ပြန်လည်ဖွင့် ပေးမယ်လို့ ဆက်သွယ်မှု ညွန်ကြားရေးဦးစီးဌာ ညွန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးမျိုးဆွေ ကပြော ပါတယ်။
“Operator တွေကို Instruction လုပ်ရတဲ့ ကျနော်တို့ ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက လုပ်တာပေါ့နော်။ လုံခြုံရေးနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ဌာနတွေကနေပြီးတော့ ဒီအခြေအနေပေါ် သုံးသက်ပြီးတော့ အဓိကတော့ တိုင်းပြည်နိုင်ငံတော် တည်ငြိမ်ရေးကို ထိခိုက်နိုင်တဲ့ဟာပေါ့... ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေကတော့ ပိတ်ထားတာ နောက်ပိုင်းတော့ တဖြည်းဖြည်း အခြေအနေ ကောင်း လာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လေး၊ ငါး၊ ခြောက်လလောက်က 2G အင်တာနက် ပြန်ဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး ဆက်သွယ်လို့ရအောင်ပေါ့။ ဒါနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ မူလအတိုင်း 4G စနစ် ပြန်ဖွင့်ဖို့ကျတော့ လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြန်သုံးသပ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ဆီကို ညွှန်ကြားရင်တော့ ကျနော်တို့က Operator တွေကို ပြန်ညွန်ကြားပေးရမှာပေါ့ အဲဒီလိုတော့ ရှိတယ်။”
ဒေသခံလူထုအတွက် ထိခိုက်နစ်နာမှု ကြီးမားတဲ့ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်မှုတွေကို အခုလို တိုက်ပွဲတွေ ရပ်တန့်ထားတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ အစိုးရအနေနဲ့ နဂိုမူလအတိုင်း ပြန်လည် ဖွင့်ပေးသင့်တယ်လို့လည်း အသံအဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ မောင်ဆောင်းခကပြောပါတယ်။
“ရခိုင်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်ဘက်ကတော့ နောက်တစ်ခု ရိုဟင်ဂျာအရေးကိစ္စတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဒီကိစ္စတွေပေါ်မှာ ဘေးဖယ်ထားပြီးတော့ နောက်ဆုံး အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ထားပြီးတော့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုကို ခွင့်ပြုထားသလို အကာအကွယ်ပေးထားသလို ဖြစ်နေတယ်။ တစ်ဘက်မှာလည်း ကျနော်တို့၊ ကျမတို့ဟာ ဒီအစိုးရဟာ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းကို ပြောနေပါတယ်လို့ ပြောရင် လူရယ်စရာဖြစ်မှာပေါ့။ အဲဒီတော့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ဖိနိုပ်ခံ ပြည်သူလူထုကနေပြီးတော့ လက်ရှိအစိုးရအပေါ်မှာ ယုံကြည်မှု တစ်စုံတစ်ရာရှိလာဖို့ဆိုရင် လက်ရှိဖိနှိပ်ထားတဲ့ လုပ်ရက်တွေ ဥပဒေတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒါက သူတို့ပြောနေနဲ့ ဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို သွားနေပါတယ်ဆိုတာကို လက်ခံပြီးတော့ ကျနော်တို့က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လို့ရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
အင်တာနက်ပိတ်ပင်ထားတာကြောင့် ဒေသခံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး ပညာရေး အလုပ်အကိုင် တွေ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် အင်တာနက်လိုင်းတွေကို နဂိုမူလအတိုင်း ပြန်ဖွင့်ပေးစေချင်တယ်လို့ မင်းပြားဒေသခံ မချိုနွယ်လှိုင်က ပြောပါတယ်။
“ကိုဗစ် ၁၉ ကာလမှာ ကျမတို့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဘာတွေကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကိုဗစ် ၁၉ ဘယ်လိုဖြစ်နေတယ်။ ဘယ်လောက်ထိကူးနေပြီလဲ ကျမတို့က ဘာသတင်းအချက်အလတ်မှ မရဘူး။ ပြီးတော့ကျမတို့နေတာက နယ်ဆိုတော့ကျန်းမာရေး အသိပညာပေးတာတွေ၊ ဘာတွေ မရောက်ဘူးပေါ့နော်။ အဲဒီတော့ ကျမတို့က စိုးရိမ်စရာလည်း ဘာမှမရှိဘူးဖြစ်နေတယ်။ ကျမတို့ ဒေသမှာ အင်တာနက် ပိတ်ထားတာ တစ်နှစ်ကျော်ရှိ နေပြီဆိုတော့ ကျန်းမာရေး အရရော၊ ပညာရေးအရရော၊ အဘက်ဘက်က ကျမတို့က နောက်ကျနေတယ်။ သူတို့က 2G ပဲ ပြန်ဖွင့်ပေးထားတာပေါ့နော်။ ကျမတို့ကတော့ 4G ပြန်ဖွင့် ပေးစေချင်တာပေါ့နော်။”
AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့နဲ့ တပ်မတော်ကြား တိုက်ပွဲတွေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကစလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ ရသေ့တောင်၊ ဘူးသီး တောင်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ်က ပလက်ဝမြို့နယ်တွေမှာ လုံခြုံရေး အကြောင်းပြ ချက်နဲ့ အင်တာနက်လိုင်းတွေကို ပိတ်ထားခဲ့တာပါ။
တနှစ်ကျော်ကြာ ပိတ်ထားတဲ့ အင်တာနက် ဆက်သွယ်မှုတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လဆန်းကစ ပြန်ဖွင့်ပေးလိုက်ပေမဲ့ 2G မြန်နှုန်းလောက်သာ ရရှိတာကြောင့် လက်တွေ့ သုံးလို့မရဘဲ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
[Unicode Version]
လုံခွုံရေးပိုငျးအဖှဲ့တှေ ညှှနျကွားရငျ ရခိုငျမှာ အငျတာနကျပွနျဖှင့ျပေးမယျ
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှေ တညျငွိမျလာတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက မွို့နယျတခြို့နဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ လုံခွုံရေးတာဝနျရှိသူတှဘေကျက အကွောငျးကွားလာရငျ အငျတာနကျလိုငျးတှကေို နဂိုမူလအတိုငျး ဖှင့ျပေးဖို့ရှိတယျလို့ တာဝနျရှိသူကပွောဆိုလိုကျတဲ့ သတငျးကို ပွောပွပေးခငြျပါတယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ပွနျလညျကငြျးပပေးဖို့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ရဲ့ ကမျး လှမျးခကြျကို တပျမတောျက လကျခံကွိုဆိုပွီးတဲ့ နောကျပိုငျးမှာ ရခိုငျမွောကျပိုငျးနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျတို့မှာ တိုကျပှဲတှေ ရပျဆိုငျးနတေယျဆိုပမေဲ့လညျး အငျတာနကျလိုငျးတှကေို မွနျးနှုနျးလြှော့ခထြားဆဲ ဖွဈပါတယျ။
လုံခွုံရေး တာဝနျရှိသူတှဘေကျက အငျတာနကျလိုငျးတှကေို ပွနျလညျဖှင့ျပေးဖို့ ပွောလာရငျ ရခိုငျမွောကျပိုငျးနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာ အငျတာနကျလိုငျးတှေ ပွနျလညျဖှင့ျ ပေးမယျလို့ ဆကျသှယျမှု ညှနျကွားရေးဦးစီးဌာ ညှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးမြိုးဆှေ ကပွော ပါတယျ။
“Operator တှကေို Instruction လုပျရတဲ့ ကနြောျတို့ ဆကျသှယျရေးဝနျကွီးဌာနက လုပျတာပေါ့နောျ။ လုံခွုံရေးနဲ့ ဆကျစပျတဲ့ ဌာနတှကေနပွေီးတော့ ဒီအခွအေနပေေါျ သုံးသကျပွီးတော့ အဓိကတော့ တိုငျးပွညျနိုငျငံတောျ တညျငွိမျရေးကို ထိခိုကျနိုငျတဲ့ဟာပေါ့... ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈတှကေတော့ ပိတျထားတာ နောကျပိုငျးတော့ တဖွညျးဖွညျး အခွအေနေ ကောငျး လာတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ လေး၊ ငါး၊ ခွောကျလလောကျက 2G အငျတာနကျ ပွနျဖှင့ျပေးခဲ့တယျ။ စီးပှားရေး၊ လူမှုရေး ဆကျသှယျလို့ရအောငျပေါ့။ ဒါနဲ့ ပတျသတျပွီးတော့ မူလအတိုငျး 4G စနဈ ပွနျဖှင့ျဖို့ကတြော့ လုံခွုံရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ နိုငျငံတောျတညျငွိမျရေးနဲ့ ပတျသတျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွနျသုံးသပျပွီးတော့ ကနြောျတို့ဆီကို ညှှနျကွားရငျတော့ ကနြောျတို့က Operator တှကေို ပွနျညှနျကွားပေးရမှာပေါ့ အဲဒီလိုတော့ ရှိတယျ။”
ဒသေခံလူထုအတှကျ ထိခိုကျနဈနာမှု ကွီးမားတဲ့ အငျတာနကျ ဖွတျတောကျမှုတှကေို အခုလို တိုကျပှဲတှေ ရပျတန့ျထားတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ အစိုးရအနနေဲ့ နဂိုမူလအတိုငျး ပွနျလညျ ဖှင့ျပေးသင့ျတယျလို့လညျး အသံအဖှဲ့ရဲ့ ဒါရိုကျတာ မောငျဆောငျးခကပွောပါတယျ။
“ရခိုငျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျဘကျကတော့ နောကျတဈခု ရိုဟငျဂြာအရေးကိစ်စတှပေဲ ဖွဈဖွဈ၊ ဒီကိစ်စတှပေေါျမှာ ဘေးဖယျထားပွီးတော့ နောကျဆုံး အငျတာနကျ ဖွတျတောကျထားပွီးတော့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုကို ခှင့ျပွုထားသလို အကာအကှယျပေးထားသလို ဖွဈနတေယျ။ တဈဘကျမှာလညျး ကနြောျတို့၊ ကမြတို့ဟာ ဒီအစိုးရဟာ ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျးကို ပွောနပေါတယျလို့ ပွောရငျ လူရယျစရာဖွဈမှာပေါ့။ အဲဒီတော့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ဖိနိုပျခံ ပွညျသူလူထုကနပွေီးတော့ လကျရှိအစိုးရအပေါျမှာ ယုံကွညျမှု တဈစုံတဈရာရှိလာဖို့ဆိုရငျ လကျရှိဖိနှိပျထားတဲ့ လုပျရကျတှေ ဥပဒတှေကေို ပွုပွငျပွောငျးလဲ ဆောငျရှကျဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အဲဒါက သူတို့ပွောနနေဲ့ ဒီမိုကရစေီပွုပွငျပွောငျးလဲရေးကို သှားနပေါတယျဆိုတာကို လကျခံပွီးတော့ ကနြောျတို့က ပူးပေါငျးဆောငျရှကျလို့ရမယျလို့ မွငျပါတယျ။”
အငျတာနကျပိတျပငျထားတာကွောင့ျ ဒသေခံတှရေဲ့ ကနြျးမာရေး ပညာရေး အလုပျအကိုငျ တှေ ထိခိုကျမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ အငျတာနကျလိုငျးတှကေို နဂိုမူလအတိုငျး ပွနျဖှင့ျပေးစခေငြျတယျလို့ မငျးပွားဒသေခံ မခြိုနှယျလှိုငျက ပွောပါတယျ။
“ကိုဗဈ ၁၉ ကာလမှာ ကမြတို့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ ဘာတှကွေည့ျမယျဆိုရငျလညျး ရခိုငျပွညျနယျ ကိုဗဈ ၁၉ ဘယျလိုဖွဈနတေယျ။ ဘယျလောကျထိကူးနပွေီလဲ ကမြတို့က ဘာသတငျးအခကြျအလတျမှ မရဘူး။ ပွီးတော့ကမြတို့နတောက နယျဆိုတော့ကနြျးမာရေး အသိပညာပေးတာတှေ၊ ဘာတှေ မရောကျဘူးပေါ့နောျ။ အဲဒီတော့ ကမြတို့က စိုးရိမျစရာလညျး ဘာမှမရှိဘူးဖွဈနတေယျ။ ကမြတို့ ဒသေမှာ အငျတာနကျ ပိတျထားတာ တဈနှဈကြောျရှိ နပွေီဆိုတော့ ကနြျးမာရေး အရရော၊ ပညာရေးအရရော၊ အဘကျဘကျက ကမြတို့က နောကျကနြတေယျ။ သူတို့က 2G ပဲ ပွနျဖှင့ျပေးထားတာပေါ့နောျ။ ကမြတို့ကတော့ 4G ပွနျဖှင့ျ ပေးစခေငြျတာပေါ့နောျ။”
AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့နဲ့ တပျမတောျကွား တိုကျပှဲတှေ စတငျဖွဈပှားခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှဈကစလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ကြောကျတောျ၊ မွောကျဦး၊ မငျးပွား၊ မွပေုံ၊ ရသေ့တောငျ၊ ဘူးသီး တောငျ၊ ပုဏ်ဏားကြှနျးနဲ့ ခငြျးပွညျနယျက ပလကျဝမွို့နယျတှမှော လုံခွုံရေး အကွောငျးပွ ခကြျနဲ့ အငျတာနကျလိုငျးတှကေို ပိတျထားခဲ့တာပါ။
တနှဈကြောျကွာ ပိတျထားတဲ့ အငျတာနကျ ဆကျသှယျမှုတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလဆနျးကစ ပွနျဖှင့ျပေးလိုကျပမေဲ့ 2G မွနျနှုနျးလောကျသာ ရရှိတာကွောင့ျ လကျတှေ့ သုံးလို့မရဘဲ ဖွဈနတေယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
