[Zawgyi/Unicode]
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ကိုဗက်ကပ်ရောဂါဘေး ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကျင်းပဖို့ ၁ လကျော်သာ ကျန်တော့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ အလားအလာအပေါ် စိုးရိမ်နေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ပြောပြပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ တကျော့ပြန်ကူးစက်မှုတွေ စတင်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေလည်း ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပနိုင်မယ့်အခြေအနေအပေါ် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
လုံခြုံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကြောင့် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံတွေအားလုံးကို စောင့်ကြည့် အကဲခတ်နိုင်မယ့် အခြေအနေ မရှိဘူးလို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ကိုခိုင်ကောင်းစံကပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ကတော့ မဲရုံးအားလုံးကို စောင့်ကြည့်ချင်ပေမယ့် ကျနော်တို့မှာ ဘဏ္ဍာငွေဆိုင်ရာတွေလည်း အခက် အခဲရှိတယ်။ အခုက မဲရုံ ၂,၀၀၀ ကျော်တယ်ဆိုပေမယ့် လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှည မဲရုံ ၂,၀၀၀ ကျော် တော့ မလုပ်နိုင်ဘူးပေါ့နော်။ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက မြို့နယ် တစ်ချို့ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်ဘူးလို့ ကျနော်ထင်တာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ မဲရုံအကုန်လုံးကို စောင့်ကြည့်ဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ ကတော့ မဲရုံ ၅၀၀ လောက်ကိုပဲ စောင့်ကြည့်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားကြတာပေါ့။"
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲရုံ ၂,၅၁၉ ရုံရှိခဲ့ပြီး အခုတကြိမ်မှာတော့ အနည်းငယ်ထပ်တိုးပြီး ၂,၆၀၀ နီးပါး ရှိမယ်လို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ လုံခြုံရေးပြဿနာနဲ့ ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရပေမဲ့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးနိုင်ဖို့အတွက် ကျန်းမာရေဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြားချက်နဲ့ ဆောင်ရွက် ထားတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်တင်လှိုင်က ပြောပါတယ်။
"မဲပေးနိုင်ဖို့ကတော့ အကုန်လုံးကတော့ စီစဉ်ပြီးသား ရှိတာပေါ့နော် မဲရုံတွေက အဂိုကတည်းက သတ်မှတ်ချက် ရှိတယ်။ သူ့နေရာတွေဘာတွေ အကုန်လုံးက လူဦးရေနဲ့ ကိုက်ညီအောင်လုပ်ပြီးတော့ သတ်မှတ်ချက်ရှိပြီးတော့ အဲတော့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကနေပြီးတော့ ဘယ်မြို့နယ်မှာတော့ လုပ်မယ် မလုပ်ဘူးဆိုတာကတော့ သူတို့ကြေငြာမှာပေါ့နော်။ အောက်တိုဘာ လအကုန်ပိုင်းလောက်မှာတော့ ကြေငြာမယ်လို့ ထင်တယ်ပေါ့နော်။"
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာနေရသူတွေလည်း အများအပြားရှိနေတာကြောင့် တချို့ကျေးရွာတွေမှာ မဲပေးနိုင်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေနဲ့လည်း ကြုံနေရပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ကတော့ အငြင်းပွားစရာ အခြေအနေတွေ ပေါ်ပေါက်နိုင်တဲ့ မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေကို အဓိက အာရုံစိုက်ဖို့ ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့ ဦးခိုင်ကောင်းစံက ပြောပါတယ်။
"အငြင်းပွားနိုင်တဲ့ နေရာတွေဆိုတာကတော့ ဥပမာ အမ်းလိုနေရာမျိုးဆိုရင် အငြင်းပွားနိုင်တဲ့ နေရာလို့ ကျနော်ကတော့ သုံးသပ်မိတယ်။ အမ်းမှာက ကြံခိုင်ရေးကလည်း ရှိတယ်။ တပ်ပိုင်မြေလည်းဖြစ်တယ်။ နောက်တစ်ခါ ရခိုင်ပြည်ရဲ့တောင်ဘက်ပိုင်းကလည်း အဲလိုမျိုး ဧရိယာဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ မောင်တောလိုနေရာမျိုး မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်တွေမှာ မျိုးနွယ်စုတွေလည်း ရှိတယ်။ တခြား မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ နိုင်ငံသားတွေလည်း ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အငြင်းပွားမယ့် နေရာတွေက တော်တော်များနိုင်တာပေါ့။ ပါတီထဲကနေ အမတ်မဖြစ်လို့ တစ်သီး ပုဂ္ဂလလုပ်သွားတဲ့သူတွေလည်း ရှိတော့ ဒီနေရာမျိုးတွေက အငြင်းပွားနိုင်တာပေါ့။"
ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်သူ ၉၅၅ ယောက် ရှိနေပြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီးပြီးရင် ဒုတိယအများဆုံးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
ရခိုငျပွညျနယျရှေးကောကျပှဲအလားအလာ စိုးရိမျမှုတိုး
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှနေဲ့ ကိုဗကျကပျရောဂါဘေး ကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကငြျးပဖို့ ၁ လကြောျသာ ကနြျတော့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲ အလားအလာအပေါျ စိုးရိမျနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ပွောပွပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ တကြော့ပွနျကူးစကျမှုတှေ စတငျခဲ့တဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှလေညျး ဆကျလကျ ဖွဈပှားနတောကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပနိုငျမယ့ျအခွအေနအေပေါျ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
လုံခွုံရေးနဲ့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ စိနျခေါျမှုတှကွေောင့ျ နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲရုံတှအေားလုံးကို စောင့ျကွည့ျ အကဲခတျနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ မရှိဘူးလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျရှေးကောကျပှဲ လေ့လာစောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ ဒါရိုကျတာ ကိုခိုငျကောငျးစံကပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ကတော့ မဲရုံးအားလုံးကို စောင့ျကွည့ျခငြျပမေယ့ျ ကနြောျတို့မှာ ဘဏ်ဍာငှဆေိုငျရာတှလေညျး အခကျ အခဲရှိတယျ။ အခုက မဲရုံ ၂,၀၀၀ ကြောျတယျဆိုပမေယ့ျ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှည မဲရုံ ၂,၀၀၀ ကြောျ တော့ မလုပျနိုငျဘူးပေါ့နောျ။ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက မွို့နယျ တဈခြို့ကတော့ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပနိုငျဘူးလို့ ကနြောျထငျတာပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ မဲရုံအကုနျလုံးကို စောင့ျကွည့ျဖို့မဖွဈနိုငျဘူး။ ကနြောျတို့ ကတော့ မဲရုံ ၅၀၀ လောကျကိုပဲ စောင့ျကွည့ျဖို့ ပွငျဆငျထားကွတာပေါ့။"
ရခိုငျပွညျနယျမှာပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲရုံ ၂,၅၁၉ ရုံရှိခဲ့ပွီး အခုတကွိမျမှာတော့ အနညျးငယျထပျတိုးပွီး ၂,၆၀၀ နီးပါး ရှိမယျလို့လညျး ရှေးကောကျပှဲ တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။ လုံခွုံရေးပွူနာနဲ့ ကပျရောဂါ ကွုံနရေပမေဲ့လညျး ရခိုငျပွညျနယျမှာ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးနိုငျဖို့အတှကျ ကနြျးမာရဝေနျကွီးဌာနက ညှှနျကွားခကြျနဲ့ ဆောငျရှကျ ထားတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါျတငျလှိုငျက ပွောပါတယျ။
"မဲပေးနိုငျဖို့ကတော့ အကုနျလုံးကတော့ စီစဉျပွီးသား ရှိတာပေါ့နောျ မဲရုံတှကေ အဂိုကတညျးက သတျမှတျခကြျ ရှိတယျ။ သူ့နရောတှဘောတှေ အကုနျလုံးက လူဦးရနေဲ့ ကိုကျညီအောငျလုပျပွီးတော့ သတျမှတျခကြျရှိပွီးတော့ အဲတော့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကနပွေီးတော့ ဘယျမွို့နယျမှာတော့ လုပျမယျ မလုပျဘူးဆိုတာကတော့ သူတို့ကွငွောမှာပေါ့နောျ။ အောကျတိုဘာ လအကုနျပိုငျးလောကျမှာတော့ ကွငွောမယျလို့ ထငျတယျပေါ့နောျ။"
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာနရေသူတှလေညျး အမြားအပွားရှိနတောကွောင့ျ တခြို့ကြေးရှာတှမှော မဲပေးနိုငျဖို့အတှကျ အခကျအခဲတှနေဲ့လညျး ကွုံနရေပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျ ရှေးကောကျပှဲ လေ့လာစောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ကတော့ အငွငျးပှားစရာ အခွအေနတှေေ ပေါျပေါကျနိုငျတဲ့ မဲဆန်ဒနယျမွတှေကေို အဓိက အာရုံစိုကျဖို့ ပွငျဆငျထားတယျလို့ ဦးခိုငျကောငျးစံက ပွောပါတယျ။
"အငွငျးပှားနိုငျတဲ့ နရောတှဆေိုတာကတော့ ဥပမာ အမျးလိုနရောမြိုးဆိုရငျ အငွငျးပှားနိုငျတဲ့ နရောလို့ ကနြောျကတော့ သုံးသပျမိတယျ။ အမျးမှာက ကွံခိုငျရေးကလညျး ရှိတယျ။ တပျပိုငျမွလေညျးဖွဈတယျ။ နောကျတဈခါ ရခိုငျပွညျရဲ့တောငျဘကျပိုငျးကလညျး အဲလိုမြိုး ဧရိယာဖွဈတယျ။ နောကျပွီးတော့ မောငျတောလိုနရောမြိုး မောငျတော၊ ဘူးသီးတောငျတှမှော မြိုးနှယျစုတှလေညျး ရှိတယျ။ တခွား မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိတဲ့ နိုငျငံသားတှလေညျး ရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ အငွငျးပှားမယ့ျ နရောတှကေ တောျတောျမြားနိုငျတာပေါ့။ ပါတီထဲကနေ အမတျမဖွဈလို့ တဈသီး ပုဂ်ဂလလုပျသှားတဲ့သူတှလေညျး ရှိတော့ ဒီနရောမြိုးတှကေ အငွငျးပှားနိုငျတာပေါ့။"
ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈရောဂါကူးစကျသူ ၉၅၅ ယောကျ ရှိနပွေီး၊ ရနျကုနျတိုငျး ဒသေကွီးပွီးရငျ ဒုတိယအမြားဆုံးလညျး ဖွဈပါတယျ။
