(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေ ကျင်းပဖို့ လပိုင်းလောက်သာ ကျန်တော့တဲ့ အချိန်မှာပဲ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အရှိန်မြင့်လာနေတာကြောင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ ကြော်ငြာတံဆိပ်ရိုက်လုပ်ငန်းတွေမှာလည်း ထိခိုက်နေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။
ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကို ထက်အောင်ခန့် တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ ၂ လလောက်သာ လိုတော့တဲ့ အချိန်မှာပဲ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်သူတွေမှာ သေဆုံးသူတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို အရင်လို မလုပ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေနဲ့ ကြုံနေရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ရွေးကောက်ပွဲအတွက် စည်းရုံးရာမှာ အရေးပါတဲ့ ကြော်ငြာတံဆိပ်ရိုက်လုပ်ငန်းတွေလည်း ထိခိုက်လာနေတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ စတင်ပျံ့နှံ့လာခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါ တကျော့ပြန် ကူးစက်မှုတွေဟာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးစတဲ့ မြို့ကြီးတွေအထိ ရောက်လာတာကြောင့် မလိုအပ်ရင် အိမ်ပြင်မထွက်ကြဖို့ အပါအဝင် သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ကန့်သတ်ထားတာကြောင့် နိုင်ငံရေး ပါတီတွေ အနေနဲ့ မဲဆွယ်လှုပ်ရှားမှုတွေကို အကန့်အသတ်နဲ့သာ လုပ်နေကြရတာကြောင့် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ကြော်ငြာတံဆိပ်ရိုက် လုပ်ငန်းတွေမှာ အမှာတွေ လျော့ကျလာနေတယ်လို့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော် တံဆိပ်ရိုက် လုပ်ငန်းလုပ်နေတဲ့ မန္တလေးမြို့က ဦးတိုးက ပြောပါတယ်။
“လူတွေက နည်းနည်းလေး စိုးရိမ်လာတယ်။ ကျန်မှာ ပစ္စည်း လက်ကျန် ကျန်မှာ စိုးရိမ်နေကြတယ်။ ဆက်မအပ်ကြတော့ဘူးပေါ့။ နည်းလာတာပေါ့။ ချိန်သွားပြီလေ သူက ရွေးကောက်ပွဲ နီးလေ အရောင်း အဝယ်ကပါးလေ အဲ့လိုဖြစ်နေတာ။ COVID ကိစ္စနဲ့ဆိုတော့ သွားရလာရ အဆင်မပြေတော့ဘူး။ မထွက် ကြတော့ဘူး။ Lockdown လုပ်မှာဆိုတော့ ပိုဆိုးသွားပြီ။ Lockdown လုပ်တယ် စိုးရိမ်နေကြတာပေါ့။”
လပိုင်းလောက် အချိန်တိုအတွင်းမှာပဲ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ နောက်ထပ် ၄၀ ကျော်နဲ့ ကူးစက်မှု ၄ ထောင်လောက်အထိ တိုးလာတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲ ရက်ရွှေ့ဖို့ အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေက တောင်းဆိုမှုတွေ ထွက်ပေါ်လာနေတာကလည်း ကြော်ငြာတံဆိပ်ရိုက် လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ အများဆုံး ကြုံနေရတဲ့ ရန်ကုန်မြို့က တံဆိပ်ရိုက် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကိုထက်ခိုင်စိုးကတော့ အန္တရာယ်ကြားကပဲ လုပ်ငန်းတွေ ဆက်လုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“Second Wave လာပြီဆိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲပဲ Cancel ဖြစ်မလား။ ဒါမှမဟုတ် ဗိုင်းရပ်က ကျွန်တော်တို့ အနားပဲရောက်လာမလား။ အဲ့ဒါမျိုးတွေ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်ရတယ်။ လက်ရှိအလုပ်လုပ်နေရတာ ကကောင်းနေမြဲပဲ။ ကောင်းနေမြဲဆိုပေမယ့် ကြောက်စိတ်နဲ့ လုပ်နေရတာ ဒီဟာကိုပဲ ရတုန်းလေး အလျင်အမြန် ခြစ်ကုတ်ပြီး မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်နေရတာ။”
ကပ်ရောဂါကာလမှာ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ထားရတာကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း အများအပြား ရပ်ဆိုင်းထားရတာကလည်း ကြော်ငြာတံဆိပ်ရိုက်လုပ်ငန်းတွေအတွက် ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတခုဖြစ်နေပါတယ်။ ကပ်ရောဂါနဲ့ ကြုံရချိန်မှာ တချို့လုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းရတဲ့အထိ ကြုံရတာတွေ ရှိတယ်လို့လည်း မန္တလေးမြို့က တံဆိပ်ရိုက်လုပ်ငန်းရှင် ကိုမျိုးကပြောပါတယ်။
“အများကြီးပြောင်းလဲပါတယ်။ လူတွေက ဒါက ကြော်ငြာလုပ်ငန်းကို အကိုတို့လုပ်ငန်းက ကြော်ငြာလုပ်ငန်း စီးပွား ရေးလုပ်ငန်းတွေ အောင်မြင်မှ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ လည်ပတ်မှုကောင်းမှ ဒီလုပ်ငန်း ကြော်ငြာအတွက် ပိုသုံး ပေးနိုင်မှာလေ။ လူတွေအားလုံးက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အားလုံးက ရှေ့မရောက်တော့ဘူး နောက်ပြန် ဆုတ် သလိုဖြစ်နေတယ်။ တချို့လည်း ဒီလုပ်ငန်းတွေကို ရပ်ပလိုက်ရတာရှိတယ်။ တချို့လည်း ဝန်ထမ်းတွေ လျော့ချ လိုက်ရတာရှိတယ်။ အဲ့တော့ ဒီလုပ်ငန်း လည်ပတ်မှုတွေက တအားကို ဆိုးဆိုးရွားရွားကို ဖြစ်သွားတာ။ အကိုတို့မှာလည်း အဲ့လိုပဲ ဒီလုပ်ငန်းလည်မှုမှာ ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်သွားတယ်။”
နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး လုပ်ငန်းတွေကိုတော့ စက်တင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ကနေ နိုဝင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့အထိ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ခွင့်ပြုထားပါတယ်။ ကော်မရှင်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ရွှေ့ဆိုင်းဖို့ အစီအစဉ်မရှိကြောင်း ဒီလဆန်းမှာပဲ ပြောဆိုထားပြီး ကပ်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ ဆိုင်းငံ့ထားဖို့ လိုအပ်တဲ့ မဲဆန္ဒနယ်မြေတွေ ရှိမယ်ဆိုရင်လည်း အောက်တိုဘာလထဲလောက်မှာ ထုတ်ပြန်ဖို့ စီစဉ်ထားကြောင်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
.............
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေးကောကျပှဲတှေ ကငြျးပဖို့ လပိုငျးလောကျသာ ကနြျတော့တဲ့ အခြိနျမှာပဲ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အရှိနျမွင့ျလာနတောကွောင့ျ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးလုပျငနျးတှနေဲ့ ဆကျနှယျနတေဲ့ ကွောျငွာတံဆိပျရိုကျလုပျငနျးတှမှောလညျး ထိခိုကျနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။
ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကို ထကျအောငျခန့ျ တငျဆကျပေးပါမယျ။
ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပဖို့ ၂ လလောကျသာ လိုတော့တဲ့ အခြိနျမှာပဲ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျသူတှမှော သဆေုံးသူတှေ တိုးလာနတောကွောင့ျ မဲဆှယျစညျးရုံးရေး လှုပျရှားမှုတှကေို အရငျလို မလုပျနိုငျတဲ့ အခွအေနနေဲ့ ကွုံနရေပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး ရှေးကောကျပှဲအတှကျ စညျးရုံးရာမှာ အရေးပါတဲ့ ကွောျငွာတံဆိပျရိုကျလုပျငနျးတှလေညျး ထိခိုကျလာနတောပါ။
ရခိုငျပွညျနယျကနေ စတငျပြံ့နှံ့လာခဲ့တဲ့ ကိုဗဈရောဂါ တကြော့ပွနျ ကူးစကျမှုတှဟော ရနျကုနျ၊ မန်တလေးစတဲ့ မွို့ကွီးတှအေထိ ရောကျလာတာကွောင့ျ မလိုအပျရငျ အိမျပွငျမထှကျကွဖို့ အပါအဝငျ သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေို ကန့ျသတျထားတာကွောင့ျ နိုငျငံရေး ပါတီတှေ အနနေဲ့ မဲဆှယျလှုပျရှားမှုတှကေို အကန့ျအသတျနဲ့သာ လုပျနကွေရတာကွောင့ျ နိုငျငံရေးလှုပျရှားမှုတှနေဲ့ ဆကျစပျနတေဲ့ ကွောျငွာတံဆိပျရိုကျ လုပျငနျးတှမှော အမှာတှေ လြော့ကလြာနတေယျလို့ နှဈပေါငျး ၃၀ ကြောျ တံဆိပျရိုကျ လုပျငနျးလုပျနတေဲ့ မန်တလေးမွို့က ဦးတိုးက ပွောပါတယျ။
“လူတှကေ နညျးနညျးလေး စိုးရိမျလာတယျ။ ကနြျမှာ ပစ်စညျး လကျကနြျ ကနြျမှာ စိုးရိမျနကွေတယျ။ ဆကျမအပျကွတော့ဘူးပေါ့။ နညျးလာတာပေါ့။ ခြိနျသှားပွီလေ သူက ရှေးကောကျပှဲ နီးလေ အရောငျး အဝယျကပါးလေ အဲ့လိုဖွဈနတော။ COVID ကိစ်စနဲ့ဆိုတော့ သှားရလာရ အဆငျမပွတေော့ဘူး။ မထှကျ ကွတော့ဘူး။ Lockdown လုပျမှာဆိုတော့ ပိုဆိုးသှားပွီ။ Lockdown လုပျတယျ စိုးရိမျနကွေတာပေါ့။”
လပိုငျးလောကျ အခြိနျတိုအတှငျးမှာပဲ ကိုဗဈရောဂါကွောင့ျ သဆေုံးသူ နောကျထပျ ၄၀ ကြောျနဲ့ ကူးစကျမှု ၄ ထောငျလောကျအထိ တိုးလာတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲ ရကျရှှေ့ဖို့ အတိုကျအခံ နိုငျငံရေးအငျအားစုတှကေ တောငျးဆိုမှုတှေ ထှကျပေါျလာနတောကလညျး ကွောျငွာတံဆိပျရိုကျ လုပျငနျးရှငျတှအေတှကျ စိုးရိမျစရာ ဖွဈနရေပါတယျ။ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံး ကွုံနရေတဲ့ ရနျကုနျမွို့က တံဆိပျရိုကျ လုပျငနျးရှငျတဈဦးဖွဈတဲ့ ကိုထကျခိုငျစိုးကတော့ အန်တရာယျကွားကပဲ လုပျငနျးတှေ ဆကျလုပျနိုငျဖို့ ကွိုးစားနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“Second Wave လာပွီဆိုတော့ ရှေးကောကျပှဲပဲ Cancel ဖွဈမလား။ ဒါမှမဟုတျ ဗိုငျးရပျက ကြှနျတောျတို့ အနားပဲရောကျလာမလား။ အဲ့ဒါမြိုးတှေ စိုးရိမျပူပနျမှုတှနေဲ့ အလုပျလုပျရတယျ။ လကျရှိအလုပျလုပျနရေတာ ကကောငျးနမွေဲပဲ။ ကောငျးနမွေဲဆိုပမေယ့ျ ကွောကျစိတျနဲ့ လုပျနရေတာ ဒီဟာကိုပဲ ရတုနျးလေး အလငြျအမွနျ ခွဈကုတျပွီး မွနျမွနျဆနျဆနျ လုပျနရေတာ။”
ကပျရောဂါကာလမှာ သှားလာလှုပျရှားမှုတှေ ကန့ျသတျထားရတာကွောင့ျ စီးပှားရေးလုပျငနျး အမြားအပွား ရပျဆိုငျးထားရတာကလညျး ကွောျငွာတံဆိပျရိုကျလုပျငနျးတှအေတှကျ ကွီးမားတဲ့ စိနျခေါျမှုတခုဖွဈနပေါတယျ။ ကပျရောဂါနဲ့ ကွုံရခြိနျမှာ တခြို့လုပျငနျးတှေ ရပျဆိုငျးရတဲ့အထိ ကွုံရတာတှေ ရှိတယျလို့လညျး မန်တလေးမွို့က တံဆိပျရိုကျလုပျငနျးရှငျ ကိုမြိုးကပွောပါတယျ။
“အမြားကွီးပွောငျးလဲပါတယျ။ လူတှကေ ဒါက ကွောျငွာလုပျငနျးကို အကိုတို့လုပျငနျးက ကွောျငွာလုပျငနျး စီးပှား ရေးလုပျငနျးတှေ အောငျမွငျမှ စီးပှားရေး လုပျငနျးတှေ လညျပတျမှုကောငျးမှ ဒီလုပျငနျး ကွောျငွာအတှကျ ပိုသုံး ပေးနိုငျမှာလေ။ လူတှအေားလုံးက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ အားလုံးက ရှေ့မရောကျတော့ဘူး နောကျပွနျ ဆုတျ သလိုဖွဈနတေယျ။ တခြို့လညျး ဒီလုပျငနျးတှကေို ရပျပလိုကျရတာရှိတယျ။ တခြို့လညျး ဝနျထမျးတှေ လြော့ခြ လိုကျရတာရှိတယျ။ အဲ့တော့ ဒီလုပျငနျး လညျပတျမှုတှကေ တအားကို ဆိုးဆိုးရှားရှားကို ဖွဈသှားတာ။ အကိုတို့မှာလညျး အဲ့လိုပဲ ဒီလုပျငနျးလညျမှုမှာ ဆိုးဆိုးရှားရှား ဖွဈသှားတယျ။”
နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ မဲဆှယျစညျးရုံးရေး လုပျငနျးတှကေိုတော့ စကျတငျဘာလ ၈ ရကျနေ့ကနေ နိုဝငျဘာလ ၆ ရကျနေ့အထိ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ခှင့ျပွုထားပါတယျ။ ကောျမရှငျကတော့ ရှေးကောကျပှဲကို ရှှေ့ဆိုငျးဖို့ အစီအစဉျမရှိကွောငျး ဒီလဆနျးမှာပဲ ပွောဆိုထားပွီး ကပျရောဂါနဲ့ လုံခွုံရေးအခွအေနအေရ ဆိုငျးငံ့ထားဖို့ လိုအပျတဲ့ မဲဆန်ဒနယျမွတှေေ ရှိမယျဆိုရငျလညျး အောကျတိုဘာလထဲလောကျမှာ ထုတျပွနျဖို့ စီစဉျထားကွောငျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
