(Zawgyi/Unicode)
၂၀၂၀ပြည့်နှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြည်ပရောက်မဲဆန္ဒရှင်တွေ ကြိုတင်မဲ ဆန္ဒမဲပေးရမယ့် ရက်တွေကို ပြည်ပနိုင်ငံ အခြေစိုက်မြန်မာသံရုံးတွေက စတင်ကြေညာနေပြီဖြစ်လို့ ပြည်ပမဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးနိုင်ရေး ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေကြတဲ့အကြောင်း မဆုမွန်က စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
လာမယ့်နိုဝင်ဘာလမှာ ကျင်းပမယ့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ လွှတ်တော်အသီးသီးအတွက်ပြည်ပရောက် မဲဆန္ဒရှင်တွေ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးရမယ့်ရက်နဲ့ အချိန်တွေကို နိုင်ငံတကာအခြေစိုက်သံရုံးတွေဘက်က စက်တင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့က စတင်ကြေညာနေကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအလိုက် ကြိုတင် မဲပေးရမယ့်ရက်တွေကတော့ အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်ကစပြီး အောက်တိုဘာလလယ်ရက်တွေမှာ အသီးသီး သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
အာရှနိုင်ငံတွေထဲမှာတော့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာတော့ဆိုးလ်မြို့အခြေစိုက် မြန်မာသံရုံးမှာ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးမယ့် မဲရုံဖွင့်လှစ်မှာဖြစ်ပြီး မဲပေးနိုင်မယ့်ရက်ကို သောကြာ၊ စနေ၊ တနင်္ဂနွေ တနင်္လာတပတ် ၄ ရက် သတ်မှတ်ကြောင်း ကြေညာပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၂ ရက်ကစပြီး အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်၊ ၄ ရက်၊ ၅ ရက်၊ ၉ ရက်၊ ၁၀၊ ၁၁ ရက်၊ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့အထိ မနက် ၉နာရီခွဲကနေ ညနေ ၅ နာရီခွဲအထိ ကြိုတင်မဲဆန္ဒပေးနိုင်မယ့်ရက် စုစုပေါင်း ၈ ရက် သတ်မှတ်ကြောင်း ကြေညာထားပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားရောက် မြန်မာလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကတော့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်မြောက်ရေး ဝိုင်းဝန်းကူညီပေးနေကြပြီး လိုအပ်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်ကို ကိုရီးယားရောက်မြန်မာတွေကြား လက်ဆင့်ကမ်းဖြန့်ဝေပေးနေကြတယ်လို့တောင်ကိုရီးယားရောက် မြန်မာတဦးဖြစ်တဲ့ ဦးညွှန့်ဝင်း (စကားဝါ) က ပြောပြပါတယ်။
“ကျနော်တို့က မဲပေးမယ့်သူတွေ ကျနော်တို့ဆီ လာမေးရင် သံရုံးကထုတ်ပြန်နေတဲ့ အချိန်နဲ့တပြေးညီထုတ်ပြန်ချက်တွေကို ကျနော်တို့က ညွှန်ပေးလိုက်တာပါပဲ။ ကြိုတင်မဲပေးမယ့်သူတွေကတော့ စာရင်းတွေ ပေးပြီးသွားပြီ။ မနေ့ကမှစပြီး သံရုံးကစပြီး သတင်းထုတ်ပါတယ် ဒီနေ့ ဒီရက် ဒီအချိန်တွေမှာ မဲပေးရမယ်ဆိုတဲ့ အချိန်စာရင်းကို ၈ ရက် ၈ ခါခွဲပေးလို့ရတယ် ၈ ရက် ခွဲလိုက်တယ်။ ဒီမှာ အားလုံးက အလုပ်သမားတွေနဲ့ ဝန်ထမ်းတွေပဲဆိုတော့စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေမှာ၊ ကျောင်းတွေမှာ အားတဲ့အချိန်တွေမှာ မဲပေးလို့ရမှာဆိုတော့ သောကြာ စနေ တနင်္ဂနွေ တနင်္လာ တွေမှာ သံရုံးကစီစဉ်ထားတာ သိရတယ်။ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ နီးစပ်ရာကို သံရုံးက ထုတ်ပြန်တာကိုဖတ်ပါ။ သံရုံးရဲ့ဝဘ်ဆိုက်ဒ်ကိုဝင်ကြည့်ပါ၊ ကျနော်တို့ကတော့ တတ်နိုင်သလောက် နှုတ်အားဖြင့်သော်လည်းကောင်း သတင်းမီဒီယာတွေအနေနဲ့လည်း ရှယ်ပေးတယ်။ ကြေညာပေးနေပါတယ်ခင်ဗျ။ ဒီကလူတွေကလည်း သတင်းကို တအားစိတ်ဝင်စားကြတယ်ခင်ဗျ။ တင်လိုက်တိုင်း တုန့်ပြန်မှုတွေရှိတယ် အားတက်သရောရှိကြပါတယ်ခင်ဗျ။”
မြန်မာနိုင်ငံသားအများစုရှိနေတဲ့ စင်ကာပူနိုင်ငံမှာတော့ လာမယ့်အောက်တိုဘာလ ပထမပတ်ကနေ တတိယပတ်အတွင်း မြန်မာသံရုံး စင်ကာပူမှာ ကြိုတင်မဲပေးပွဲ ကျင်းပမှာဖြစ်လို့ စင်ကာပူရောက်မြန်မာလူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ တသီးပုဂ္ဂလစေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ ဝိုင်းဝန်းကူညီ လုပ်အားပေးဖို့ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။ စင်ကာပူရောက်မြန်မာတဦးဖြစ်တဲ့ ကိုအောင်ဝင်းထွဋ်က ကိုဗစ်ကာလ စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီ မဲပေးနိုင်ခွင့်ရရှိရေး အားလုံးက ဝိုင်းဝန်းကြိုးစားနေကြတာတွေ့ရတယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။
“စင်ကာပူရောက်မြန်မာတွေကတော့ တော်တော်လေး တက်ကြွကြပါတယ်။ ကျနော်တို့က ကျွန်းနိုင်ငံလေးထဲမှာ မြန်မာအများစု ရှိနေတဲ့နေရာဖြစ်နေတဲ့အခါကျတော့ ဒီမှာရှိတဲ့သူတွေက တက်ကြွကြတယ်ဆိုတော့ မဲကိုလည်း သေချာပေးကြမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးလုပ်ခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကတော့ လူတန်းအရှည်ကြီးတွေ တန်းစီကြရတယ်။ အိပ်ပြီးစောင့် မဲပေးကြတယ်။ ဗော်လံတီယာတွေ အများကြီးလာပြီး လုပ်အားပေးကြတယ် စားဖို့သောက်ဖို့က အစ အကုန်ဝိုင်းလုပ်ပေးခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးတော့ မရနိုင်ဘူး။ စင်ကာပူက ကိုဗစ် ၁၉ နဲ့ပတ်သက်ရင် စည်းကမ်းအရမ်းတင်းကျပ်တယ်။ အဲ့တော့ လူစုလူဝေးကို သူတို့ လုံးဝ လက်မခံဘူး။ သံရုံးအနေနဲ့လည်း အဲ့တာကို အဖြစ်ခံမှာမဟုတ်ဘူး။ နောက် လုပ်အားပေးတဲ့ ပရဟိတ လုပ်အားပေးအဖွဲ့တွေကလည်း အဖြစ်ခံမှာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့အနေနဲ့ ဒေသန္တရအခြေအနေတွေပေါ်မူတည်ပြီး လုပ်မယ့် Plan တွေရှိသားပြီးသားဖြစ်မှာပါ။ ကျနော်တို့လည်း ဒီနိုင်ငံရဲ့စည်းကမ်းကို လိုက်နာကြပါတယ်။”
ကြိုတင်ဆန္ဒမဲပေးကြမယ့် ပြည်ပရောက်မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးကြတဲ့အခြေအနေ၊ မဲရုံအနေအထားကိုတော့ ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်သူတွေအနေနဲ့ အနီးကပ်စောင့်ကြည့်လေ့လာဖို့အခွင့်အလမ်းနည်းပေမဲ့ ဆက်သွယ်လို့ရမယ့်နည်းလမ်းတွေနဲ့ လေ့လာကြဖို့ရှိပြီး ဆန္ဒမဲပေးခွင့်အဆင်ပြေအောင်နဲ့ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ နိုင်ငံသားအားလုံး မဲပေးပိုင်ခွင့်ရရှိအောင် ကော်မရှင်အနေနဲ့ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်တယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်လေ့လာနေတဲ့New Myanmar Foundation က မမြနန္ဒာသင်းကအကြံပြုပါတယ်။
" နိုင်ငံပြင်ပကျတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုန်းကဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ မဲပေးရတာအဆင်ပြေရဲ့လား ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုးတွေရှိလဲ။ နာမည်စာရင်းတွေပါလား စသဖြင့် ပြည်ပရောက်မဲဆန္ဒရှင်တွေ ဘယ်လိုမဲပေးလဲဆိုတာကို ဖုန်းနဲ့အင်တာဗျူးလုပ်ပါတယ်။ ဒီမဲသွားပေးမယ့် ပုံစံ (၁၅) ဖြည့်ပြီးသား မဲဆန္ဒရှင်တွေအနေနဲ့ အခုကိုဗစ်ကာလဖြစ်နေတဲ့အတွက် ကိုဗစ်စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့အညီMask တပ်တာSocial Distancing လုပ်တာမျိုးတွေလုပ်သင့်တယ်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာသံရုံးတွေဘက်ကလည်းGuide Line တွေSupporting တွေ လုပ်ပေးရပါမယ်။ သွားလာတဲ့နေရာမှာ အန္တရာယ်မဖြစ်အောင် လုပ်သင့်ပါတယ်။ နောက်တခုက သံရုံးကိုသွားရတာဝေးလို့ဆိုပြီး မပေးဖြစ်တော့တာလည်းရှိနိုင်တယ်ပေါ့နော်။ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာနေထိုင်တဲ့သူတွေအတွက်ကလည်း ငွေကုန်ကြေးကျ အချိန်ကုန်ခံပြီးတော့မဲသွားပေးဖို့ကလည်း အခက်အခဲတွေရှိနိုင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ပုံစံ ၁၅ မဲပေးခွင့်တင်ပြီးရင်တော့ မဖြစ်မနေသွားပေးသင့်ပါတယ်။ ဒီကြားထဲ ကျန်ခဲ့မယ့်သူတွေလည်းရှိနိုင်တယ်။ ကော်မရှင်ကလည်း သူ့လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေရှိနိုင်တယ်။ Observer တွေအနေနဲ့ကတော့ ဘာမှလုပ်နိုင်တာမရှိဘူး။ သူတို့အတွက် ဒုတိယအကြိမ်အခွင့်အလမ်းရနိုင်ဖို့ စဉ်းစားပေးရင်တော့ ပိုကောင်းနိုင်ပါတယ်နော်။”
တရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း လာမယ့် အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့နဲ့ အောက်တိုဘာလ ၁၁ ရက်နေ့စနေ၊ တနင်္ဂနွေ ၂ ရက် မနက် ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအထိ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲလာပေးနိုင်ကြမှာဖြစ်ပြီး မဲရုံကတော့ တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့ အခြေစိုက်မြန်မာသံရုံးမှာ ဖွင့်လှစ်ထားမယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။
အလားတူ သြစတြေးလျနိုင်ငံ နယူးဇီလန်နဲ့ ပါပူဝါးနယူးဂီနီ ဆော်လမွန်ကျွန်းစုနိုင်ငံအပါအဝင် အရှေ့ဖျားဒေသနိုင်ငံတွေက မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ကြိုတင်မဲဆန္ဒပေးနိုင်ရေးအတွက်ကိုလည်း သြစတြေးလျနိုင်ငံကင်မ်ဘာရာမြို့အခြေစိုက်မြန်မာသံရုံးမှာ မဲရုံဖွင့်လှစ်မှာဖြစ်ပြီး အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ကြိုတင်မဲပေးကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာတော့ လော့စ်အိန်ဂျယ်လိစ်မြို့က မြန်မာကောင်စစ်ဝန်ရုံးမှာ အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့ စနေနေ့ကနေ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်နေ့ တနင်္လာနေ့အထိ မဲပေးကြရမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးခွင့်ရှိသူစာရင်းနဲ့ မဲပေးရမယ့်အသေးစိတ်အစီအစဉ်တွေကို ဆက်လက်ထုတ်ပြန်သွားမယ်လို့ကြေညာထားပါတယ်။
ကြိုတင်မဲဆန္ဒပေးနိုင်ရေး ပုံစံ (၁၅) နဲ့ လျှောက်ထားကြတဲ့မဲဆန္ဒရှင်တွေကိုစိစစ်ပြီး ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဘက်ကလည်း ကြိုတင်မဲဆန္ဒပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူတွေ စာရင်းကို အောက်တိုဘာလထဲမှာပဲ ဒုတိယအကြိမ် ထုတ်ပြန်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစာရင်းမှာပါမှသာ မဲပေးခွင့်ရမှာဖြစ်ပြီး မဲပေးမယ့်နေ့မှာတော့ သတ်မှတ်မဲရုံတွေမှာ မဲပေးသူတွေအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ နိုင်ငံကူးလက်မှတ် မူရင်းနဲ့ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ်ပြားမူရင်း ဒါမှမဟုတ် မိတ္တူကို ယူသွားကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။
...............
(Unicode)
၂၀၂၀ပွည့ျနှဈ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲအတှကျ ပွညျပရောကျမဲဆန်ဒရှငျတှေ ကွိုတငျမဲ ဆန်ဒမဲပေးရမယ့ျ ရကျတှကေို ပွညျပနိုငျငံ အခွစေိုကျမွနျမာသံရုံးတှကေ စတငျကွညောနပွေီဖွဈလို့ ပွညျပမဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးနိုငျရေး ကွိုတငျပွငျဆငျနကွေတဲ့အကွောငျး မဆုမှနျက စုစညျးတငျပွပေးထားပါတယျ။
လာမယ့ျနိုဝငျဘာလမှာ ကငြျးပမယ့ျ ပါတီစုံဒီမိုကရစေီအထှထှေရှေေးကောကျပှဲ လှှတျတောျအသီးသီးအတှကျပွညျပရောကျ မဲဆန်ဒရှငျတှေ ကွိုတငျဆန်ဒမဲပေးရမယ့ျရကျနဲ့ အခြိနျတှကေို နိုငျငံတကာအခွစေိုကျသံရုံးတှဘေကျက စကျတငျဘာလ ၁၇ ရကျနေ့က စတငျကွညောနကွေပွီဖွဈပါတယျ။ သကျဆိုငျရာနိုငျငံအလိုကျ ကွိုတငျ မဲပေးရမယ့ျရကျတှကေတော့ အောကျတိုဘာလ ၁၀ ရကျကစပွီး အောကျတိုဘာလလယျရကျတှမှော အသီးသီး သတျမှတျထားပါတယျ။
အာရှနိုငျငံတှထေဲမှာတော့ တောငျကိုရီးယားနိုငျငံမှာတော့ဆိုးလျမွို့အခွစေိုကျ မွနျမာသံရုံးမှာ ကွိုတငျဆန်ဒမဲပေးမယ့ျ မဲရုံဖှင့ျလှဈမှာဖွဈပွီး မဲပေးနိုငျမယ့ျရကျကို သောကွာ၊ စနေ၊ တနငျ်ဂနှေ တနငျ်လာတပတျ ၄ ရကျ သတျမှတျကွောငျး ကွညောပါတယျ။ အောကျတိုဘာလ ၂ ရကျကစပွီး အောကျတိုဘာလ ၃ ရကျ၊ ၄ ရကျ၊ ၅ ရကျ၊ ၉ ရကျ၊ ၁၀၊ ၁၁ ရကျ၊ အောကျတိုဘာလ ၁၂ ရကျနေ့အထိ မနကျ ၉နာရီခှဲကနေ ညနေ ၅ နာရီခှဲအထိ ကွိုတငျမဲဆန်ဒပေးနိုငျမယ့ျရကျ စုစုပေါငျး ၈ ရကျ သတျမှတျကွောငျး ကွညောထားပါတယျ။
တောငျကိုရီးယားရောကျ မွနျမာလူမှုအသိုငျးအဝိုငျးကတော့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈမွောကျရေး ဝိုငျးဝနျးကူညီပေးနကွေပွီး လိုအပျတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျကို ကိုရီးယားရောကျမွနျမာတှကွေား လကျဆင့ျကမျးဖွန့ျဝပေေးနကွေတယျလို့တောငျကိုရီးယားရောကျ မွနျမာတဦးဖွဈတဲ့ ဦးညှှန့ျဝငျး (စကားဝါ) က ပွောပွပါတယျ။
“ကနြောျတို့က မဲပေးမယ့ျသူတှေ ကနြောျတို့ဆီ လာမေးရငျ သံရုံးကထုတျပွနျနတေဲ့ အခြိနျနဲ့တပွေးညီထုတျပွနျခကြျတှကေို ကနြောျတို့က ညှှနျပေးလိုကျတာပါပဲ။ ကွိုတငျမဲပေးမယ့ျသူတှကေတော့ စာရငျးတှေ ပေးပွီးသှားပွီ။ မနေ့ကမှစပွီး သံရုံးကစပွီး သတငျးထုတျပါတယျ ဒီနေ့ ဒီရကျ ဒီအခြိနျတှမှော မဲပေးရမယျဆိုတဲ့ အခြိနျစာရငျးကို ၈ ရကျ ၈ ခါခှဲပေးလို့ရတယျ ၈ ရကျ ခှဲလိုကျတယျ။ ဒီမှာ အားလုံးက အလုပျသမားတှနေဲ့ ဝနျထမျးတှပေဲဆိုတော့စကျရုံ၊ အလုပျရုံတှမှော၊ ကြောငျးတှမှော အားတဲ့အခြိနျတှမှော မဲပေးလို့ရမှာဆိုတော့ သောကွာ စနေ တနငျ်ဂနှေ တနငျ်လာ တှမှော သံရုံးကစီစဉျထားတာ သိရတယျ။ ကနြောျတို့ဘကျကတော့ နီးစပျရာကို သံရုံးက ထုတျပွနျတာကိုဖတျပါ။ သံရုံးရဲ့ဝဘျဆိုကျဒျကိုဝငျကွည့ျပါ၊ ကနြောျတို့ကတော့ တတျနိုငျသလောကျ နှုတျအားဖွင့ျသောျလညျးကောငျး သတငျးမီဒီယာတှအေနနေဲ့လညျး ရှယျပေးတယျ။ ကွညောပေးနပေါတယျခငျဗြ။ ဒီကလူတှကေလညျး သတငျးကို တအားစိတျဝငျစားကွတယျခငျဗြ။ တငျလိုကျတိုငျး တုန့ျပွနျမှုတှရှေိတယျ အားတကျသရောရှိကွပါတယျခငျဗြ။”
မွနျမာနိုငျငံသားအမြားစုရှိနတေဲ့ စငျကာပူနိုငျငံမှာတော့ လာမယ့ျအောကျတိုဘာလ ပထမပတျကနေ တတိယပတျအတှငျး မွနျမာသံရုံး စငျကာပူမှာ ကွိုတငျမဲပေးပှဲ ကငြျးပမှာဖွဈလို့ စငျကာပူရောကျမွနျမာလူမှုအဖှဲ့အစညျးတှေ တသီးပုဂ်ဂလစတေနာ့ဝနျထမျးတှေ ဝိုငျးဝနျးကူညီ လုပျအားပေးဖို့ပွငျဆငျနကွေပါတယျ။ စငျကာပူရောကျမွနျမာတဦးဖွဈတဲ့ ကိုအောငျဝငျးထှဋျက ကိုဗဈကာလ စညျးကမျးခကြျတှနေဲ့အညီ မဲပေးနိုငျခှင့ျရရှိရေး အားလုံးက ဝိုငျးဝနျးကွိုးစားနကွေတာတှေ့ရတယျလို့ ပွောပွပါတယျ။
“စငျကာပူရောကျမွနျမာတှကေတော့ တောျတောျလေး တကျကွှကွပါတယျ။ ကနြောျတို့က ကြှနျးနိုငျငံလေးထဲမှာ မွနျမာအမြားစု ရှိနတေဲ့နရောဖွဈနတေဲ့အခါကတြော့ ဒီမှာရှိတဲ့သူတှကေ တကျကွှကွတယျဆိုတော့ မဲကိုလညျး သခြောပေးကွမှာပါ။ ဒါပမေဲ့ နောကျဆုံးလုပျခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲတုနျးကတော့ လူတနျးအရှညျကွီးတှေ တနျးစီကွရတယျ။ အိပျပွီးစောင့ျ မဲပေးကွတယျ။ ဗောျလံတီယာတှေ အမြားကွီးလာပွီး လုပျအားပေးကွတယျ စားဖို့သောကျဖို့က အစ အကုနျဝိုငျးလုပျပေးခဲ့ကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီလိုအခွအေနမြေိုးတော့ မရနိုငျဘူး။ စငျကာပူက ကိုဗဈ ၁၉ နဲ့ပတျသကျရငျ စညျးကမျးအရမျးတငျးကပြျတယျ။ အဲ့တော့ လူစုလူဝေးကို သူတို့ လုံးဝ လကျမခံဘူး။ သံရုံးအနနေဲ့လညျး အဲ့တာကို အဖွဈခံမှာမဟုတျဘူး။ နောကျ လုပျအားပေးတဲ့ ပရဟိတ လုပျအားပေးအဖှဲ့တှကေလညျး အဖွဈခံမှာမဟုတျဘူး။ သူတို့အနနေဲ့ ဒသေန်တရအခွအေနတှေပေေါျမူတညျပွီး လုပျမယ့ျ Plan တှရှေိသားပွီးသားဖွဈမှာပါ။ ကနြောျတို့လညျး ဒီနိုငျငံရဲ့စညျးကမျးကို လိုကျနာကွပါတယျ။”
ကွိုတငျဆန်ဒမဲပေးကွမယ့ျ ပွညျပရောကျမဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးကွတဲ့အခွအေနေ၊ မဲရုံအနအေထားကိုတော့ ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျသူတှအေနနေဲ့ အနီးကပျစောင့ျကွည့ျလေ့လာဖို့အခှင့ျအလမျးနညျးပမေဲ့ ဆကျသှယျလို့ရမယ့ျနညျးလမျးတှနေဲ့ လေ့လာကွဖို့ရှိပွီး ဆန်ဒမဲပေးခှင့ျအဆငျပွအေောငျနဲ့ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိတဲ့ နိုငျငံသားအားလုံး မဲပေးပိုငျခှင့ျရရှိအောငျ ကောျမရှငျအနနေဲ့ ဆောငျရှကျပေးသင့ျတယျလို့ ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျလေ့လာနတေဲ့New Myanmar Foundation က မမွနန်ဒာသငျးကအကွံပွုပါတယျ။
" နိုငျငံပွငျပကတြော့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုနျးကဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲတှမှော မဲပေးရတာအဆငျပွရေဲ့လား ဘယျလိုအခွအေနမြေိုးတှရှေိလဲ။ နာမညျစာရငျးတှပေါလား စသဖွင့ျ ပွညျပရောကျမဲဆန်ဒရှငျတှေ ဘယျလိုမဲပေးလဲဆိုတာကို ဖုနျးနဲ့အငျတာဗြူးလုပျပါတယျ။ ဒီမဲသှားပေးမယ့ျ ပုံစံ (၁၅) ဖွည့ျပွီးသား မဲဆန်ဒရှငျတှအေနနေဲ့ အခုကိုဗဈကာလဖွဈနတေဲ့အတှကျ ကိုဗဈစညျးကမျးခကြျတှနေဲ့အညီMask တပျတာSocial Distancing လုပျတာမြိုးတှလေုပျသင့ျတယျ။ အထူးသဖွင့ျ မွနျမာသံရုံးတှဘေကျကလညျးGuide Line တှေSupporting တှေ လုပျပေးရပါမယျ။ သှားလာတဲ့နရောမှာ အန်တရာယျမဖွဈအောငျ လုပျသင့ျပါတယျ။ နောကျတခုက သံရုံးကိုသှားရတာဝေးလို့ဆိုပွီး မပေးဖွဈတော့တာလညျးရှိနိုငျတယျပေါ့နောျ။ နယျစပျဒသေတှမှောနထေိုငျတဲ့သူတှအေတှကျကလညျး ငှကေုနျကွေးကြ အခြိနျကုနျခံပွီးတော့မဲသှားပေးဖို့ကလညျး အခကျအခဲတှရှေိနိုငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပုံစံ ၁၅ မဲပေးခှင့ျတငျပွီးရငျတော့ မဖွဈမနသှေားပေးသင့ျပါတယျ။ ဒီကွားထဲ ကနြျခဲ့မယ့ျသူတှလေညျးရှိနိုငျတယျ။ ကောျမရှငျကလညျး သူ့လုပျထုံးလုပျနညျးတှရှေိနိုငျတယျ။ Observer တှအေနနေဲ့ကတော့ ဘာမှလုပျနိုငျတာမရှိဘူး။ သူတို့အတှကျ ဒုတိယအကွိမျအခှင့ျအလမျးရနိုငျဖို့ စဉျးစားပေးရငျတော့ ပိုကောငျးနိုငျပါတယျနောျ။”
တရုတျနိုငျငံမှာလညျး လာမယ့ျ အောကျတိုဘာလ ၁၀ ရကျနေ့နဲ့ အောကျတိုဘာလ ၁၁ ရကျနေ့စနေ၊ တနငျ်ဂနှေ ၂ ရကျ မနကျ ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအထိ ကွိုတငျဆန်ဒမဲလာပေးနိုငျကွမှာဖွဈပွီး မဲရုံကတော့ တရုတျနိုငျငံ ပကေငြျးမွို့ အခွစေိုကျမွနျမာသံရုံးမှာ ဖှင့ျလှဈထားမယျလို့ ကွညောထားပါတယျ။
အလားတူ သွစတွေးလနြိုငျငံ နယူးဇီလနျနဲ့ ပါပူဝါးနယူးဂီနီ ဆောျလမှနျကြှနျးစုနိုငျငံအပါအဝငျ အရှေ့ဖြားဒသေနိုငျငံတှကေ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ ကွိုတငျမဲဆန်ဒပေးနိုငျရေးအတှကျကိုလညျး သွစတွေးလနြိုငျငံကငျမျဘာရာမွို့အခွစေိုကျမွနျမာသံရုံးမှာ မဲရုံဖှင့ျလှဈမှာဖွဈပွီး အောကျတိုဘာလ ၁၀ ရကျနေ့မှာ ကွိုတငျမဲပေးကွရမှာဖွဈပါတယျ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာတော့ လော့ဈအိနျဂယြျလိဈမွို့က မွနျမာကောငျစဈဝနျရုံးမှာ အောကျတိုဘာလ ၁၀ ရကျနေ့ စနနေေ့ကနေ အောကျတိုဘာလ ၁၂ ရကျနေ့ တနငျ်လာနေ့အထိ မဲပေးကွရမှာဖွဈပွီး မဲပေးခှင့ျရှိသူစာရငျးနဲ့ မဲပေးရမယ့ျအသေးစိတျအစီအစဉျတှကေို ဆကျလကျထုတျပွနျသှားမယျလို့ကွညောထားပါတယျ။
ကွိုတငျမဲဆန်ဒပေးနိုငျရေး ပုံစံ (၁၅) နဲ့ လြှောကျထားကွတဲ့မဲဆန်ဒရှငျတှကေိုစိစဈပွီး ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျဘကျကလညျး ကွိုတငျမဲဆန်ဒပေးပိုငျခှင့ျရှိသူတှေ စာရငျးကို အောကျတိုဘာလထဲမှာပဲ ဒုတိယအကွိမျ ထုတျပွနျသှားမှာဖွဈပါတယျ။ ဒီစာရငျးမှာပါမှသာ မဲပေးခှင့ျရမှာဖွဈပွီး မဲပေးမယ့ျနေ့မှာတော့ သတျမှတျမဲရုံတှမှော မဲပေးသူတှအေနနေဲ့ မိမိတို့ရဲ့ နိုငျငံကူးလကျမှတျ မူရငျးနဲ့ နိုငျငံသားစိစဈရေးကဒျပွားမူရငျး ဒါမှမဟုတျ မိတ်တူကို ယူသှားကွရမှာဖွဈပါတယျ။
