(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ လက်ရှိအချိန်ထိ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်ဦးရေ တသိန်းခွဲ ကျော်လာပြီဖြစ်သလို စစ်ရှောင်စခန်း ၂၀ လောက်မှာ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ သောက်သုံးရေ ပြတ်လပ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ ဒီစစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ ကြုံနေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က မေးမြန်းတင်ပြထားပါတယ်။
စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက စစ်ရှောင်စခန်း ၂၀ လောက်မှာ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လတ်မှုတွေ သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုတွေ နေရာအခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်လို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများ အစည်းအရုံး REC ပြောခွင့်ရ ကိုဇော်ဇော်ထွန်းက ပြောပါတယ်။
"နွေဘက်တွေ ရောက်လာလို့ရှိရင် ကျေးရွာတော်တော်များများက ရေခမ်းခြောက်လေ့ ရှိတယ်။ အခုက စစ်ရှောင်စခန်းတွေ ဖွင့်ထားတဲ့ ကျေးရွာတွေက နဂိုကတည်းက ရေရှားပါးတဲ့ အထဲမှာ သူတို့ရွာမှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို အများအပြား လက်ခံထားတော့ ဆောင်းရာသီအတွင်းမှာကို ရေပြတ်လတ်သွားမယ့် အခြေအနေ ရှိတယ်။ မနှစ်ကဆိုရင် ရသေ့တောင်မြို့နယ်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်၊ ရသေ့တောင်မြို့နယ်တွေမှာ တော်တော်များများ ရေရှားပါးတာ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီနှစ်မှာတော့ မနှစ်ကထက် ပိုပြီးတော့ ရေအခက်အခဲနဲ့ ကြုံရနိုင်တယ်။"
လူဦးရေ ၅၀၀ ကျော်နေထိုင်တဲ့ ကျောက်တော်မြို့နယ် တောင်မင်းကုလား စစ်ရှောင်စခန်းမှာလည်း သောက်သုံးရေ ရှားပါးမှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသလို စားနပ်ရိက္ခာတွေလည်း နည်းပါးနေတယ်လို့ စစ်ရှောင်စခန်းက မအေးခိုင်က ပြောပါတယ်။
"ရေအဆင်မပြေဘူး။ ရေကန်မှာလည်း ရေတအားနောက်တယ်။ အခုတောင် ရေတစည်လောက်ပဲ ကျန်တော့တာ အိမ်မှာ သောက်သုံးရေက ဘယ်လောက်ထိ အခက်အခဲရှိလဲဆိုရင် အဝေးမှာ သွားခပ်ရတာလေ။ လမ်း လျှောက်ပြီးသွားရင် တနာရီခွဲလျှောက် ရတယ်။ သုံးရေလည်း အတူတူ သောက်ရေလည်း အတူတူပဲ။ အခု တောင် ရေရှားနေတာ နွေရာသီရောက်ရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ စိတ်ပူတယ်။ ဒါပဲ စိတ်ပူနေရတာ။ စားဝတ်နေရေးကလည်း အဆင်မပြေတော့ဘူး။ အရင်နှစ်တွေက ICRC က လာပေးတယ်။ အခုမပေးတော့ အခက်အခဲ တအား ရှိတယ်။"
ထိုနည်းတူ မြောက်ဦးမြို့နယ် တိန်ညိုစစ်ရှောင်စခန်းမှာ လူဦးရေ ၃,၀၀၀ ကျော်လောက် နေထိုင်ကြပြီး အခုကတည်းက သောက်သုံးရေ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်လို့ စခန်းတာဝန်ခံ ကိုစိုးနိုင်က ပြောပါတယ်။
"သောက်ရေကတော့ အဓိကအခက်အခဲ ကြုံနေတယ်။ ရိက္ခာကလည်း ဆန်က မလုံမလောက်ဖြစ်နေတယ်။ လူဦးကလည်း ၃,၀၀၀ ကျော်ရှိတယ်။ ရေကတော့ ချောင်ရေကိုပဲ သုံးနေကြရတယ်။ ချောင်းရေဆိုတော့ သောက်ဖို့ အဆင်မပြေဘူးလေ။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းတွေက တိုက်ပွဲပြင်းထန်ခဲ့တဲ့ ဘူူးသီးတောင် မြို့နယ် စေတီတောင် စစ်ရှောင်စခန်းမှာလည်း စစ်ရှောင်ဦးရေတွေ တိုးလာနေသလို စစ်ရှောင်တွေနေထိုင်ဖို့ မြေနေရာ အခက်အခဲတွေ သောက်သုံးရေရှားပါးေ တွကို ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ စခန်းတာဝန်ခံ ဦးထွန်းမြင့်က ပြောပါတယ်။
"ဒုက္ခသည် စခန်းနှစ်ခုမှာ တခုကတော့ လူဦးရေ ၁၃၀ ကျော်လောက်ပဲ ရှိတယ်။ နောက်တခုက ၅၀ လောက်ပဲ ရှိတယ်။ အဲဒီနေရာတွေမှာက အကုန်လုံးလူတွေက ပြည့်နေပြီ နောက်ထပ် အသစ်တိုးလာတဲ့ စစ်ရှောင်တွေကတော့ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ နေကြရတယ်။ အသစ်ရောက်လာတဲ့ သူတွေမှာ နေစရာကတော့ အဓိက အခက်အခဲပါ။ လက်ရှိ ရှိနေတဲ့ သူတွေမှာလည်း စားနပ်ရိက္ခာတွေကို ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ ရှာစားနေကြရတယ်။ သောက်သုံးရေကလည်း အခုလောလောဆယ်တော့ ရွာကန်တွေမှာရေ ရှိသေးလို့ အဆင်ပြေသေးတယ်။ နောက်တစ်လလောက်ဆိုရင်တော့ ရေအဆင်ပြေတော့မှာ မဟုတ်ဘူး။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလအစောပိုင်းမှာလည်း ရသေ့တောင် မြို့နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်ခဲ့တာကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးလာကြတဲ့ စစ်ရှောင်ဦးရေ ၄၀,၀၀၀ နီးပါးရှိနေပြီး ရသေ့တောင်မြို့ပေါ်မှာ နေစရာမရှိတော့တာကြောင့် စစ်တွေမြို့ပေါ်ကို ခိုလှုံလာသူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ အစိုးရတပ်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ရဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရတဲ့ စစ်ရှောင်ဦးရေ ၁၆၀,၀၀၀ ကျော်အထိရှိနေပြီး စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ စားနပ်ရိက္ခာတွေအပြင် နွေရာသီမရောက်ခင်ကတည်းက သောက်သုံးရေ ရှားပါးတဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတာလည်း ဖြစ်ပါတယ် ခင်ဗျာ။
[Unicode Version]
ရခိုငျဒုက်ခသညျမြား ရပျတညျရေးအခကျအခဲရှိနေ
ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ လကျရှိအခြိနျထိ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနကွေောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ စဈရှောငျဦးရေ တသိနျးခှဲ ကြောျလာပွီဖွဈသလို စဈရှောငျစခနျး ၂၀ လောကျမှာ စားနပျရိက်ခာနဲ့ သောကျသုံးရေ ပွတျလပျမှုတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရပါတယျ။ ဒီစဈရှောငျစခနျးတှမှော ကွုံနရေတဲ့ အခကျအခဲတှကေို ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက မေးမွနျးတငျပွထားပါတယျ။
စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက စဈရှောငျစခနျး ၂၀ လောကျမှာ စားနပျရိက်ခာပွတျလတျမှုတှေ သောကျသုံးရေ ရှားပါးမှုတှေ နရောအခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတယျလို့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျစုမြား အစညျးအရုံး REC ပွောခှင့ျရ ကိုဇောျဇောျထှနျးက ပွောပါတယျ။
"နှဘေကျတှေ ရောကျလာလို့ရှိရငျ ကြေးရှာတောျတောျမြားမြားက ရခေမျးခွောကျလေ့ ရှိတယျ။ အခုက စဈရှောငျစခနျးတှေ ဖှင့ျထားတဲ့ ကြေးရှာတှကေ နဂိုကတညျးက ရရှေားပါးတဲ့ အထဲမှာ သူတို့ရှာမှာ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို အမြားအပွား လကျခံထားတော့ ဆောငျးရာသီအတှငျးမှာကို ရပွေတျလတျသှားမယ့ျ အခွအေနေ ရှိတယျ။ မနှဈကဆိုရငျ ရသေ့တောငျမွို့နယျ၊ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျ၊ ရသေ့တောငျမွို့နယျတှမှော တောျတောျမြားမြား ရရှေားပါးတာ ရှိခဲ့တယျ။ ဒီနှဈမှာတော့ မနှဈကထကျ ပိုပွီးတော့ ရအေခကျအခဲနဲ့ ကွုံရနိုငျတယျ။"
လူဦးရေ ၅၀၀ ကြောျနထေိုငျတဲ့ ကြောကျတောျမွို့နယျ တောငျမငျးကုလား စဈရှောငျစခနျးမှာလညျး သောကျသုံးရေ ရှားပါးမှုတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေသလို စားနပျရိက်ခာတှလေညျး နညျးပါးနတေယျလို့ စဈရှောငျစခနျးက မအေးခိုငျက ပွောပါတယျ။
"ရအေဆငျမပွဘေူး။ ရကေနျမှာလညျး ရတေအားနောကျတယျ။ အခုတောငျ ရတေစညျလောကျပဲ ကနြျတော့တာ အိမျမှာ သောကျသုံးရကေ ဘယျလောကျထိ အခကျအခဲရှိလဲဆိုရငျ အဝေးမှာ သှားခပျရတာလေ။ လမျး လြှောကျပွီးသှားရငျ တနာရီခှဲလြှောကျ ရတယျ။ သုံးရလေညျး အတူတူ သောကျရလေညျး အတူတူပဲ။ အခု တောငျ ရရှေားနတော နှရောသီရောကျရငျ ဘယျလိုလုပျမလဲ စိတျပူတယျ။ ဒါပဲ စိတျပူနရေတာ။ စားဝတျနရေေးကလညျး အဆငျမပွတေော့ဘူး။ အရငျနှဈတှကေ ICRC က လာပေးတယျ။ အခုမပေးတော့ အခကျအခဲ တအား ရှိတယျ။"
ထိုနညျးတူ မွောကျဦးမွို့နယျ တိနျညိုစဈရှောငျစခနျးမှာ လူဦးရေ ၃,၀၀၀ ကြောျလောကျ နထေိုငျကွပွီး အခုကတညျးက သောကျသုံးရေ အခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတယျလို့ စခနျးတာဝနျခံ ကိုစိုးနိုငျက ပွောပါတယျ။
"သောကျရကေတော့ အဓိကအခကျအခဲ ကွုံနတေယျ။ ရိက်ခာကလညျး ဆနျက မလုံမလောကျဖွဈနတေယျ။ လူဦးကလညျး ၃,၀၀၀ ကြောျရှိတယျ။ ရကေတော့ ခြောငျရကေိုပဲ သုံးနကွေရတယျ။ ခြောငျးရဆေိုတော့ သောကျဖို့ အဆငျမပွဘေူးလေ။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ရကျပိုငျးတှကေ တိုကျပှဲပွငျးထနျခဲ့တဲ့ ဘူူးသီးတောငျ မွို့နယျ စတေီတောငျ စဈရှောငျစခနျးမှာလညျး စဈရှောငျဦးရတှေေ တိုးလာနသေလို စဈရှောငျတှနေထေိုငျဖို့ မွနေရော အခကျအခဲတှေ သောကျသုံးရရှေားပါးေ တှကို ကွုံတှေ့နရေတယျလို့ စခနျးတာဝနျခံ ဦးထှနျးမွင့ျက ပွောပါတယျ။
"ဒုက်ခသညျ စခနျးနှဈခုမှာ တဈခုကတော့ လူဦးရေ ၁၃၀ ကြောျလောကျပဲရှိတယျ နောကျတခုက ၅၀ လောကျပဲ ရှိတယျ။ အဲဒီနရောတှမှောက အကုနျလုံးလူတှကေ ပွည့ျနပွေီ နောကျထပျ အသဈတိုးလာတဲ့ စဈရှောငျတှကေတော့ ကိုယ့ျနညျးကိုယ့ျဟနျနဲ့ နကွေရတယျ။ အသဈရောကျလာတဲ့ သူတှမှော နစေရာကတော့ အဓိက အခကျအခဲပါ။ လကျရှိ ရှိနတေဲ့ သူတှမှောလညျး စားနပျရိက်ခာတှကေို ကိုယ့ျနညျးကိုယ့ျဟနျနဲ့ ရှာစားနကွေရတယျ။ သောကျသုံးရကေလညျး အခုလောလောဆယျတော့ ရှာကနျတှမှောရေ ရှိသေးလို့ အဆငျပွသေေးတယျ။ နောကျတဈလလောကျဆိုရငျတော့ ရအေဆငျပွတေော့မှာ မဟုတျဘူး။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ဖဖေောျဝါရီလအစောပိုငျးမှာလညျး ရသေ့တောငျ မွို့နယျဘကျမှာ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျခဲ့တာကွောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာထှကျပွေးလာကွတဲ့ စဈရှောငျဦးရေ ၄၀,၀၀၀ နီးပါးရှိနပွေီး ရသေ့တောငျမွို့ပေါျမှာ နစေရာမရှိတော့တာကွောင့ျ စဈတှမွေို့ပေါျကို ခိုလှုံလာသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ အစိုးရတပျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ရဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေရတဲ့ စဈရှောငျဦးရေ ၁၆၀,၀၀၀ ကြောျအထိရှိနပွေီး စဈရှောငျစခနျးတှမှော စားနပျရိက်ခာတှအေပွငျ နှရောသီမရောကျခငျကတညျးက သောကျသုံးရေ ရှားပါးတဲ့ ပွူနာတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတာလညျး ဖွဈပါတယျခငျဗြာ။
