(Zawgyi/Unicode)
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း နမ္မတူမြို့နယ် ပန်လုံကျေးရွာအုပ်စုမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေအကြား တိုက်ပွဲတွေထပ်မံဖြစ်ပွားနေပြီး နေအိမ်တချို့မီးလောင်ခဲ့သလို ရွာသားတွေဟာလည်း စစ်ဘေးလွတ်ရာကို ထပ်မံ တိမ်းရှောင်နေရပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ြပေပးပါမယ်။
နမ္မတူမြို့နယ် ၊ ပန်လုံကျေးရွာအုပ်စုအတွင်းမှာ RCSS/SSA တောင်ပိုင်းတပ်နဲ့ TNLA တအန်း(ပလောင်)၊ SSPP/SSA မြောက်ပိုင်း ပူးတပ်တွေအကြား မတ်လကုန်ပိုင်း စတင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး သင်္ကြန်ကာလမှာ တိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်သက်နေခဲ့ရာက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ညနေခင်းပိုင်းမှာ တိုက်ပွဲတွေ ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။
ဒီတိုက်ပွဲဟာ ပန်လုံကျေးရွာအုပ်စု မန်ကျန်းရွာနဲ့ မန်ဆာရွာတွေမှာ ဖြစ်ပွားနေပြီး နေအိမ်တွေ မီးလောင်နေကြောင်း ပန်လုံဒေသခံက VOA ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ အခုက တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေတုန်းပဲ။ တစ်ရွာလုံးက မီးလောင်နေတယ်။ ဘယ်နှစ်အိမ်လဲ ဆိုတာ မသိသေးပါဘူး။ နမ္မတူမြို့နယ် ပန်လုံကျေးရွာက မန်ကျန်း။ အဲဒီ ရပ်ကွက် ၅ထဲက မီးလောင်နေတယ်။ ဘယ်နှစ်အိမ်ရှိတာလဲ ကျနော်တို့ မခန့်မှန်းနိုင်သေးဘူး။ မန်ဆာမှာလည်း ဖြစ်တယ်။ မီးလောင်တာက မန်းဆာနဲ့ ဒီ မန်ကျန်း။ ဒီ ရပ်ကွက် ၅၊ ပန်လုံရပ်ကွက် ၅လို့ ပြောရမှာ။ဖြစ်တာက ဒီ ၃နာရီကနေ ခုချိန်ထိ မနားသေးဘူး။”
တိုက်ပွဲတွေဟာ ညနေ၃နာရီကနေ ၇နာရီထိ ဆက်လက်ဖြစ်နေခဲ့တာပါ။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားချိန်မှာတော့ ဒေသခံရွာသူရွာသားတွေဟာ ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင်နေခဲ့ကြပြီး ထိခိုက် ဒဏ်ရာရတာမျိုးတော့ မရှိဘူးလို့လည်း ဆက်ပြောပါတယ်။
“ ရွာသူ ရွာသားတွေ မထိခိုက်ပါဘူးခင်ဗျ။ ဒီမနက်က ကျနော်ကိုယ်တိုင်ပဲ သွားကြိုနေတာ။ အသက်ကြီးသူတွေကို ကျနော်ကိုယ်တိုင်ပဲ သွားကြိုနေတယ်။ ဒီမနက်ပိုင်းက ။ သူတို့ က သတင်းပေးပို့နေတယ်။ တိုက်ပွဲအကြီးကြီးဖြစ်မယ်လို့ ပြောနေတာလေ။ ပြည်သူလူထုကတော့ ရွာထဲမှာ မရှိတော့ဘူးလို့။ မန်ဆာလူကျတော့ ဟိုးဘက် မန်စံဘက် ပြေးသွားနေပြီ။”
နမ္မတူမြို့နယ် စစ်ရှောင်တွေကို ကူညီပေးနေသူတစ်ဦးကတော့ ကျေးရွာတွေ မီးလောင်တဲ့အခြေအနေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ မီးလောင်တဲ့နေရာက ပန်လုံရဲ့ မန်ကျန်းဘုန်းကြီးကျောင်းမှာလည်း မီးသင့်တယ်ပြောတယ်။ သူရဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင်က လူနေရပ်ကွက်ပေါ့။ အဲဒီမှာလည်း မီးလောင်တယ်လို့ ပြောတယ်။ မန်ဆာမှာလည်း မီးခိုးလုံးတွေ့တယ်လို့ ပြောတယ်။ အခုက အစောပိုင်းတုံးက သူတို့က မီးသတ်ကားအကူအညီတောင်းတာ။ မန်စံပေါ့ အနီးဆုံး ၁၀မိုင်လောက် ဝေးတဲ့ မန်စံမီးသတ်ကိုလေ။ မီးသတ်ကတော့ သူတို့ လုံခြုံရေးအရ သွားပြီးတော့ အကူအညီ မပေးနိုင်ဘူးလို့ အကြောင်းပြန်တယ်။ တိုက်ပွဲလည်း ဖြစ်နေတော့။”
ဒီလ ၄ရက်နေ့နဲ့ မတ်လ ၂၈ရက်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ပန်လုံကျေးရွာမှာ နေအိမ် ၂၈လုံးမီးလောင် ပျက်ဆီးခဲ့ရပါတယ်။
လောလောဆည်မှာ နမ္မတူမြို့နယ် ပန်လုံကျေးရွာအုပ်စုက အခြားကျေးရွာတွေကို တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ မိုင်းမုကျေးရွာအုပ်စု မန်မိုင်ကျေးရွာမှာ ဒုက္ခသည်ကတော့ ၂၅၀ လောက်ရှိလိမ့်မယ်။ နောက် မန်စံမှာလည်း ၂၀၀ ကျော်ကျော်လောက် ရှိထားတယ်။ နောက်ပြီး သူတို့ ပြေးတာက တာပူလို့ ခေါ်တဲ့၊ ပန်လုံကျေးရွာရဲ့ အနောက်ဘက် တာပူနေရာမှာ ရှိတယ်။ ၈၀ကျော်လောက်ရှိမယ်ပြောတယ်။ နောက်ပြီးတော့ လူလုကျေးရွာမှာလည်း ရှိတယ်။ လူလုဘုန်းကြီးကျောင်းက ၅၀လောက်ရှိမယ်ခင်ဗျ။ အဲဒီ လူလုသွားတဲ့ လမ်းမပေါ်မှာပဲ သူတို့က တဲထိုးပြီးနေ နေတာ အဲဒါကတော့ ၃၀- ၄၀လောက်ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ပန်သပြေမှာက ၅၀၀ကျော်တယ်ခင်ဗျ။နောက်ပြီးတော့ နားခိုလျံမှာက ၂၅- ၃၀ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်လောက်ရှိတယ်။ ”
ဒီလ ၆ရက်နေ့ နမ္မတူမြို့နယ် မန်လီရွာမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့တိုက်ပွဲကြောင့် မန်လီရွာသား ၅၀၀လောက်ဟာလည်း သီပေါမြို့ကို တိမ်းရှောင်နေရဆဲရှိနေပါတယ်။
စစ်ရှောင်တွေကိုတော့ WFPခေါ် ကမ္ဘာစားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ ၊ NRC ခေါ် နော်ေ၀ ဒုက္ခသည်များ ကူညီရေး အဖွဲ့၊ Save the Children အဖွဲ့ နဲ့ UNHCR ခေါ် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး စတာတွေနဲ့ ဒေသတွင်း လူမှုအသင်းအဖွဲ့တွေက ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေအကြား ပြီးခဲ့တဲ့ လကုန်ပိုင်းက စတင်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နမ္မတူမြို့နယ်က စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ၂၀၀၀ လောက်ဟာ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြပါတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
...........
RCSS နဲ့ TNLA တိုကျပှဲ နမ်မတူ မွို့နယျ ရှာသား၂၀၀၀ ခန့ျ တိမျးရှောငျ
(Unicode)
ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး နမ်မတူမွို့နယျ ပနျလုံကြေးရှာအုပျစုမှာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှအေကွား တိုကျပှဲတှထေပျမံဖွဈပှားနပွေီး နအေိမျတခြို့မီးလောငျခဲ့သလို ရှာသားတှဟောလညျး စဈဘေးလှတျရာကို ထပျမံ တိမျးရှောငျနရေပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျွပပေးပါမယျ။
နမ်မတူမွို့နယျ ၊ ပနျလုံကြေးရှာအုပျစုအတှငျးမှာ RCSS/SSA တောငျပိုငျးတပျနဲ့ TNLA တအနျး(ပလောငျ)၊ SSPP/SSA မွောကျပိုငျး ပူးတပျတှအေကွား မတျလကုနျပိုငျး စတငျဖွဈခဲ့ပွီး သငျ်ကွနျကာလမှာ တိုကျပှဲတှေ ငွိမျသကျနခေဲ့ရာက ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ ညနခေငျးပိုငျးမှာ တိုကျပှဲတှေ ထပျမံဖွဈပှားခဲ့တာပါ။
ဒီတိုကျပှဲဟာ ပနျလုံကြေးရှာအုပျစု မနျကနြျးရှာနဲ့ မနျဆာရှာတှမှော ဖွဈပှားနပွေီး နအေိမျတှေ မီးလောငျနကွေောငျး ပနျလုံဒသေခံက VOA ကို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ အခုက တိုကျပှဲဖွဈပှားနတေုနျးပဲ။ တဈရှာလုံးက မီးလောငျနတေယျ။ ဘယျနှဈအိမျလဲ ဆိုတာ မသိသေးပါဘူး။ နမ်မတူမွို့နယျ ပနျလုံကြေးရှာက မနျကနြျး။ အဲဒီ ရပျကှကျ ၅ထဲက မီးလောငျနတေယျ။ ဘယျနှဈအိမျရှိတာလဲ ကနြောျတို့ မခန့ျမှနျးနိုငျသေးဘူး။ မနျဆာမှာလညျး ဖွဈတယျ။ မီးလောငျတာက မနျးဆာနဲ့ ဒီ မနျကနြျး။ ဒီ ရပျကှကျ ၅၊ ပနျလုံရပျကှကျ ၅လို့ ပွောရမှာ။ဖွဈတာက ဒီ ၃နာရီကနေ ခုခြိနျထိ မနားသေးဘူး။”
တိုကျပှဲတှဟော ညနေ၃နာရီကနေ ၇နာရီထိ ဆကျလကျဖွဈနခေဲ့တာပါ။
တိုကျပှဲဖွဈပှားခြိနျမှာတော့ ဒသေခံရှာသူရှာသားတှဟော ဘေးလှတျရာကို တိမျးရှောငျနခေဲ့ကွပွီး ထိခိုကျ ဒဏျရာရတာမြိုးတော့ မရှိဘူးလို့လညျး ဆကျပွောပါတယျ။
“ ရှာသူ ရှာသားတှေ မထိခိုကျပါဘူးခငျဗြ။ ဒီမနကျက ကနြောျကိုယျတိုငျပဲ သှားကွိုနတော။ အသကျကွီးသူတှကေို ကနြောျကိုယျတိုငျပဲ သှားကွိုနတေယျ။ ဒီမနကျပိုငျးက ။ သူတို့ က သတငျးပေးပို့နတေယျ။ တိုကျပှဲအကွီးကွီးဖွဈမယျလို့ ပွောနတောလေ။ ပွညျသူလူထုကတော့ ရှာထဲမှာ မရှိတော့ဘူးလို့။ မနျဆာလူကတြော့ ဟိုးဘကျ မနျစံဘကျ ပွေးသှားနပွေီ။”
နမ်မတူမွို့နယျ စဈရှောငျတှကေို ကူညီပေးနသေူတဈဦးကတော့ ကြေးရှာတှေ မီးလောငျတဲ့အခွအေနကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ မီးလောငျတဲ့နရောက ပနျလုံရဲ့ မနျကနြျးဘုနျးကွီးကြောငျးမှာလညျး မီးသင့ျတယျပွောတယျ။ သူရဲ့ မကြျနှာခငြျးဆိုငျက လူနရေပျကှကျပေါ့။ အဲဒီမှာလညျး မီးလောငျတယျလို့ ပွောတယျ။ မနျဆာမှာလညျး မီးခိုးလုံးတှေ့တယျလို့ ပွောတယျ။ အခုက အစောပိုငျးတုံးက သူတို့က မီးသတျကားအကူအညီတောငျးတာ။ မနျစံပေါ့ အနီးဆုံး ၁၀မိုငျလောကျ ဝေးတဲ့ မနျစံမီးသတျကိုလေ။ မီးသတျကတော့ သူတို့ လုံခွုံရေးအရ သှားပွီးတော့ အကူအညီ မပေးနိုငျဘူးလို့ အကွောငျးပွနျတယျ။ တိုကျပှဲလညျး ဖွဈနတေော့။”
ဒီလ ၄ရကျနေ့နဲ့ မတျလ ၂၈ရကျနေ့က ဖွဈခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ပနျလုံကြေးရှာမှာ နအေိမျ ၂၈လုံးမီးလောငျ ပကြျဆီးခဲ့ရပါတယျ။
လောလောဆညျမှာ နမ်မတူမွို့နယျ ပနျလုံကြေးရှာအုပျစုက အခွားကြေးရှာတှကေို တိမျးရှောငျနရေတဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှအေခွအေနနေဲ့ပတျသကျပွီးလညျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ မိုငျးမုကြေးရှာအုပျစု မနျမိုငျကြေးရှာမှာ ဒုက်ခသညျကတော့ ၂၅၀ လောကျရှိလိမ့ျမယျ။ နောကျ မနျစံမှာလညျး ၂၀၀ ကြောျကြောျလောကျ ရှိထားတယျ။ နောကျပွီး သူတို့ ပွေးတာက တာပူလို့ ခေါျတဲ့၊ ပနျလုံကြေးရှာရဲ့ အနောကျဘကျ တာပူနရောမှာ ရှိတယျ။ ၈၀ကြောျလောကျရှိမယျပွောတယျ။ နောကျပွီးတော့ လူလုကြေးရှာမှာလညျး ရှိတယျ။ လူလုဘုနျးကွီးကြောငျးက ၅၀လောကျရှိမယျခငျဗြ။ အဲဒီ လူလုသှားတဲ့ လမျးမပေါျမှာပဲ သူတို့က တဲထိုးပွီးနေ နတော အဲဒါကတော့ ၃၀- ၄၀လောကျရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ ပနျသပွမှောက ၅၀၀ကြောျတယျခငျဗြ။နောကျပွီးတော့ နားခိုလြံမှာက ၂၅- ၃၀ အဲဒီပတျဝနျးကငြျလောကျရှိတယျ။ ”
ဒီလ ၆ရကျနေ့ နမ်မတူမွို့နယျ မနျလီရှာမှာ ဖွဈပှားတဲ့တိုကျပှဲကွောင့ျ မနျလီရှာသား ၅၀၀လောကျဟာလညျး သီပေါမွို့ကို တိမျးရှောငျနရေဆဲရှိနပေါတယျ။
စဈရှောငျတှကေိုတော့ WFPခေါျ ကမ်ဘာစားနပျရိက်ခာအဖှဲ့ ၊ NRC ခေါျ နောျေ၀ ဒုက်ခသညျမြား ကူညီရေး အဖှဲ့၊ Save the Children အဖှဲ့ နဲ့ UNHCR ခေါျ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးရုံး စတာတှနေဲ့ ဒသေတှငျး လူမှုအသငျးအဖှဲ့တှကေ ကူညီထောကျပံ့ပေးနပေါတယျ။
တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှအေကွား ပွီးခဲ့တဲ့ လကုနျပိုငျးက စတငျဖွဈခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ နမ်မတူမွို့နယျက စဈပွေးဒုက်ခသညျ ၂၀၀၀ လောကျဟာ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေပါတာလညျး ဖွဈပါတယျ။
