(Zawgyi / Unicode)
အမေရိကန် ဗဟိုထောက်လှမ်းရေး အေဂျင်စီ (CIA) ဒုတိယအကြီးအကဲရဲ့ မကြာသေးခင်က ထိုင်းနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အတွင်း ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ တွေ့ဆုံရာမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နိုင်ငံရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကျပ်အတည်းတွေ ပေါ်ပေါက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံက သတင်းတွေက ဖော်ပြကြပါတယ်။
ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Prayut Chan-o-cha နဲ့ CIA ဒုညွှန်ကြားရေးမှူး David Cohen တို့ ဘန်ကောက်မြို့တော်မှာ သောကြာနေ့က တွေ့ဆုံမှုအတွင်း နယ်စပ်ဒေသကို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ ပို့ဆောင်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကိစ္စတွေလည်း ပါဝင်နိုင်တယ်လို့ အကဲခတ်တွေက ခန့်မှန်းနေကြတာပါ။ ကာလကြာရှည် မဟာမိတ်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံကြား ဆွေးနွေးမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဧရာဝတီသတင်းဌာန ထူထောင်သူ၊ အယ်ဒီတာချုပ် ဦးအောင်ဇော်ကို ကိုဝင်းမင်းက မေးရာမှာ အခုလို စရှင်းပြပါတယ်။
ဦးအောင်ဇော် - “ထိုင်းနိုင်ငံအခြေအနေကို ဆွေးနွေးတဲ့အပြင် လုံခြုံရေးကိစ္စတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံအရေးတွေ ပါတယ်။ အဓိကအချက်ကတော့ ကျနော်နားလည်တာကတော့ Cross-border Assistance လို့ခေါ်တဲ့ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး အကူအညီပေးရေး ကိစ္စတွေမှာ ကိုဗစ်ကိစ္စလည်း အပါအဝင်ပေါ့လေ၊ အဲဒါတွေလုပ်တဲ့အခါမှာ အမေရိကန်က အဲဒီကိစ္စကို အားကြိုးမာန်တက်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့အချိန်မှာ အကူအညီတွေကိုလည်း Commitment ပေးထားပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်၊ အဲဒီကိစ္စမှာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အကူအညီမပါဘဲ လုပ်လို့မရဘူး။ အဲဒါကြောင့် ထိုင်းအစိုးရကို လာပြီးတော့ ဆွေးနွေးတာပေါ့လေ၊ CIA ဒုတိယအကြီးအကဲအနေနဲ့။ ဒါပေမယ့် အဲဒီခရီးစဉ် မတိုင်ခင်မှာလည်း UN မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ US Ambassador တို့၊ နောက် Wendy Sherman, Deputy Secretary of State တို့ကနေပြီးတော့ ထိုင်းနိုင်ငံကို လာပြီးတော့ Cross-border Assistance နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ လာဆွေးနွေးတယ်။ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီး အကူအညီပေးရေး ကိစ္စတွေပေါ့။ ဒီဆွေးနွေးတဲ့ကိစ္စတွေကိုပဲ Follow up လုပ်တာကတော့ အခု CIA ဒုတိယအကြီးအကဲက လုပ်တာလို့ ကျနော် နားလည်ထားပါတယ်။”
ကိုဝင်းမင်း - အဲဒီတော့ အခုလို အထပ်ထပ် ဆွေးနွေးနေရတာက လက်တွေ့လုပ်တဲ့ နေရာမှာ ဘယ်လို အသေးစိတ် အနေအထားမျိုးတွေ ရှိနေလို့လဲ။
ဦးအောင်ဇော် - “နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ ဒေါက်တာစင်သီယာမောင်လို အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ EAO လိုဖြစ်တဲ့ လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေ၊ တခြား NGO တွေ၊ ပြီးတော့ US Aid လို့ IRC လို အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အားလုံးပူးပေါင်းပြီး လုပ်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်၊ လုပ်တဲ့အခါမှာလည်း ထိုင်းနိုင်ငံကနေ လုပ်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အကူအညီကို လိုအပ်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ကိုဝင်းမင်း - အဲဒီတော့ အဓိက ကိုဗစ်ကိစ္စအပြင် လုံခြုံရေးကိစ္စလည်း ပါတယ်ဆိုတာက၊ နောက် ဒုဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အဓိက တာဝန်ရှိတဲ့လူ၊ လက်ရှိ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဒုဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း Prawit Wongsuwon နဲ့လည်း တွေ့တယ်ဆိုတော့ ဘယ်လို အသေးစိတ် အနေအထားမျိုးကို ဆိုလိုတာလဲ။
ဦးအောင်ဇော် - “ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်နဲ့ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မှာ တရုတ်အစိုးရကနေပြီးတော့ EAO တွေနဲ့ပဲ တွဲပြီးတော့ ကိုဗစ် Prevention ကိစ္စတွေ၊ ကိုဗစ်ဆေးထိုးတဲ့ ကိစ္စတွေကို သူတို့ အောင်အောင်မြင်မြင် လုပ်နိုင်ခဲ့တာကိုလည်း US က အထူးပြု လေ့လာခဲ့တာ ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီအခါမှာ ထိုင်းမှာဆိုရင်လည်း ကိုဗစ်ကိစ္စနဲ့ တွဲပါလာမှာတော့ လုံခြုံရေးကိစ္စပေါ့လေ။ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေနဲ့၊ အခုနောက်ဆုံး ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကို ရွှေ့ပြောင်းလာတဲ့ ထောင်နဲ့သောင်းနဲ့ချီရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးအရ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ရောက်လာတဲ့သူတွေ၊ ပြီးတော့ PDF အဖွဲ့တွေ၊ CDM အဖွဲ့တွေ၊ သူတို့တွေရှိတယ်။ ရှိတဲ့အခါကြတော့ ဒီလူတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း ထိုင်းအကြီးအကဲတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတယ်လို့ ယူဆလို့ရပါတယ်။”
ကိုဝင်းမင်း - ဒီနေရာမှာ ဘာကြောင့် အခုလိုဆွေးနွေးဖို့ လိုခဲ့တာလဲ။
ဦးအောင်ဇော် - “ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နယ်စပ်တည်ငြိမ်ရေးကို ထိုင်းက လိုအပ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် နယ်စပ်မှာလည်း အာဏာသိမ်းတဲ့ အချိန်ကစပြီး ကရင်နယ်စပ်မှာ မတည်ငြိမ်မှုတွေ၊ ဒုက္ခသည်တွေ ထွက်လာတာတွေ၊ နိုင်ငံတွင်းက ထွက်လာတာတွေ၊ ဒါ့အပြင် ပစ်ခတ်မှုတွေ၊ လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲတဲ့ကိစ္စတွေ ဖြစ်ခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီကိစ္စတွေ ဖြစ်နေတဲ့အခါမှာ Aid တွေ၊ Assistance တွေ အကူအညီပေးရေးအတွက်မှာ ဒီဟာတွေအကုန်လုံး Coordination ဘယ်လိုရအောင် လုပ်မလဲ ဆိုတဲ့ကိစ္စတွေကလည်း အဓိက ထိုင်းနဲ့ အမေရိကန် ဆွေးနွေးတဲ့ အချက်တွေလို့ပဲ ကျနော် သုံးသပ်ချင်ပါတယ်။”
ကိုဝင်းမင်း - မြန်မာ့နိုင်ငံရေး တခုလုံး အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်လို့ရော။
ဦးအောင်ဇော် - “မြန်မာ့နိုင်ငံရေး တခုလုံးနဲ့တော့ ပြောလို့မရဘူး ထင်တယ်လေ။ အခုဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေ အကုန်လုံးကို ထိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့တော့ အမေရိကန်က အားလုံးကို ဆွေးနွေးနေတာ ရှိတယ်။ လက်ရှိ ထိုင်းအစိုးရက သူ့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို ဖွင့်ပြီးမပြောရဲတဲ့ ကိစ္စတွေကိုလည်း အားမလို အားမရ ဖြစ်တာတွေ ရှိမှာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အရင်ကတည်းက Traditionally မဟာမိတ်ဟောင်း ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ထိုင်းနဲ့ US ကြားမှာတော့ မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိစ္စတွေကို သူတို့ ဆွေးနွေးမယ်ဆိုတာ အသေအချာပဲ ဖြစ်တယ်၊ မြန်မာပြည်မှာ လက်ရှိ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လောက်အထိ ရင်းရင်းနှီးနှီး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးနိုင်လဲ ဆိုတာတော့ ပြဿနာရှိတာပေါ့။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီနေ့ လက်ရှိ ထိုင်းအစိုးရကလည်း မြန်မာစစ်ကောင်စီနဲ့ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေနဲ့ အလွန်ကို ရင်းနှီးသူ ဖြစ်တယ်။ ဟိုဘက်က စစ်ကောင်စီလူကြီးတွေ အပေါ်မှာလည်း တစုံတရာ Inferiority ရှိတယ်ဆိုတာကို အမေရိကန်ကလည်း သဘောပေါက်ထားတယ် ထင်ပါတယ်။”
ကိုဝင်းမင်း - ဟုတ်ကဲ့၊ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ဦးအောင်ဇော်ခင်ဗျ။
-----------------------
(Unicode)
CIA ဒုအကွီးအကဲနဲ့ ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျ ဆှေးနှေးမှုအပေါျ အကဲခတျအမွငျ
အမရေိကနျ ဗဟိုထောကျလှမျးရေး အဂေငြျစီ (CIA) ဒုတိယအကွီးအကဲရဲ့ မကွာသေးခငျက ထိုငျးနိုငျငံ ခရီးစဉျအတှငျး ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျနဲ့ တှေ့ဆုံရာမှာ စဈအာဏာသိမျးပွီး နိုငျငံရေးနဲ့ လူသားခငြျးစာနာမှု အကပြျအတညျးတှေ ပေါျပေါကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအရေးနဲ့ ပတျသကျလို့လညျး ဆှေးနှေးခဲ့တယျလို့ ထိုငျးနိုငျငံက သတငျးတှကေ ဖောျပွကွပါတယျ။
ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျ Prayut Chan-o-cha နဲ့ CIA ဒုညှှနျကွားရေးမှူး David Cohen တို့ ဘနျကောကျမွို့တောျမှာ သောကွာနေ့က တှေ့ဆုံမှုအတှငျး နယျစပျဒသေကို ကိုဗဈကာကှယျဆေးတှေ ပို့ဆောငျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကိစ်စတှလေညျး ပါဝငျနိုငျတယျလို့ အကဲခတျတှကေ ခန့ျမှနျးနကွေတာပါ။ ကာလကွာရှညျ မဟာမိတျတှေ ဖွဈကွတဲ့ အမရေိကနျနဲ့ ထိုငျးနိုငျငံကွား ဆှေးနှေးမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ ဧရာဝတီသတငျးဌာန ထူထောငျသူ၊ အယျဒီတာခြုပျ ဦးအောငျဇောျကို ကိုဝငျးမငျးက မေးရာမှာ အခုလို စရှငျးပွပါတယျ။
ဦးအောငျဇောျ - “ထိုငျးနိုငျငံအခွအေနကေို ဆှေးနှေးတဲ့အပွငျ လုံခွုံရေးကိစ်စတှေ၊ မွနျမာနိုငျငံအရေးတှေ ပါတယျ။ အဓိကအခကြျကတော့ ကနြောျနားလညျတာကတော့ Cross-border Assistance လို့ခေါျတဲ့ နယျစပျဖွတျကြောျပွီး အကူအညီပေးရေး ကိစ်စတှမှော ကိုဗဈကိစ်စလညျး အပါအဝငျပေါ့လေ၊ အဲဒါတှလေုပျတဲ့အခါမှာ အမရေိကနျက အဲဒီကိစ်စကို အားကွိုးမာနျတကျလုပျဖို့ ကွိုးစားနတေဲ့အခြိနျမှာ အကူအညီတှကေိုလညျး Commitment ပေးထားပွီးသား ဖွဈပါတယျ၊ အဲဒီကိစ်စမှာ ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ အကူအညီမပါဘဲ လုပျလို့မရဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ ထိုငျးအစိုးရကို လာပွီးတော့ ဆှေးနှေးတာပေါ့လေ၊ CIA ဒုတိယအကွီးအကဲအနနေဲ့။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီခရီးစဉျ မတိုငျခငျမှာလညျး UN မှာ တာဝနျထမျးဆောငျနတေဲ့ US Ambassador တို့၊ နောကျ Wendy Sherman, Deputy Secretary of State တို့ကနပွေီးတော့ ထိုငျးနိုငျငံကို လာပွီးတော့ Cross-border Assistance နဲ့ပတျသကျပွီးတော့ လာဆှေးနှေးတယျ။ နယျစပျဖွတျကြောျပွီး အကူအညီပေးရေး ကိစ်စတှပေေါ့။ ဒီဆှေးနှေးတဲ့ကိစ်စတှကေိုပဲ Follow up လုပျတာကတော့ အခု CIA ဒုတိယအကွီးအကဲက လုပျတာလို့ ကနြောျ နားလညျထားပါတယျ။”
ကိုဝငျးမငျး - အဲဒီတော့ အခုလို အထပျထပျ ဆှေးနှေးနရေတာက လကျတှေ့လုပျတဲ့ နရောမှာ ဘယျလို အသေးစိတျ အနအေထားမြိုးတှေ ရှိနလေို့လဲ။
ဦးအောငျဇောျ - “နယျစပျမှာရှိတဲ့ ဒေါကျတာစငျသီယာမောငျလို အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ EAO လိုဖွဈတဲ့ လကျနကျကိုငျ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့တှေ၊ တခွား NGO တှေ၊ ပွီးတော့ US Aid လို့ IRC လို အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ အားလုံးပူးပေါငျးပွီး လုပျရမှာ ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ၊ လုပျတဲ့အခါမှာလညျး ထိုငျးနိုငျငံကနေ လုပျရမှာ ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ ထိုငျးနိုငျငံရဲ့ အကူအညီကို လိုအပျနတော ဖွဈပါတယျ။”
ကိုဝငျးမငျး - အဲဒီတော့ အဓိက ကိုဗဈကိစ်စအပွငျ လုံခွုံရေးကိစ်စလညျး ပါတယျဆိုတာက၊ နောကျ ဒုဝနျကွီးခြုပျနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ အဓိက တာဝနျရှိတဲ့လူ၊ လကျရှိ စဈကောငျစီရဲ့ ဒုဥက်ကဋ်ဌလညျးဖွဈတဲ့ ဗိုလျခြုပျကွီးဟောငျး Prawit Wongsuwon နဲ့လညျး တှေ့တယျဆိုတော့ ဘယျလို အသေးစိတျ အနအေထားမြိုးကို ဆိုလိုတာလဲ။
ဦးအောငျဇောျ - “ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျနဲ့ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျကို ကွည့ျမယျဆိုရငျ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျမှာ တရုတျအစိုးရကနပွေီးတော့ EAO တှနေဲ့ပဲ တှဲပွီးတော့ ကိုဗဈ Prevention ကိစ်စတှေ၊ ကိုဗဈဆေးထိုးတဲ့ ကိစ်စတှကေို သူတို့ အောငျအောငျမွငျမွငျ လုပျနိုငျခဲ့တာကိုလညျး US က အထူးပွု လေ့လာခဲ့တာ ကနြောျတို့ တှေ့ရတယျ။ အဲဒီအခါမှာ ထိုငျးမှာဆိုရငျလညျး ကိုဗဈကိစ်စနဲ့ တှဲပါလာမှာတော့ လုံခွုံရေးကိစ်စပေါ့လေ။ လကျနကျကိုငျ အဖှဲ့တှနေဲ့၊ အခုနောကျဆုံး ထိုငျး-မွနျမာနယျစပျကို ရှှေ့ပွောငျးလာတဲ့ ထောငျနဲ့သောငျးနဲ့ခြီရှိတဲ့ နိုငျငံရေးအရ အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ရောကျလာတဲ့သူတှေ၊ ပွီးတော့ PDF အဖှဲ့တှေ၊ CDM အဖှဲ့တှေ၊ သူတို့တှရှေိတယျ။ ရှိတဲ့အခါကွတော့ ဒီလူတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ အကွောငျးအရာတှကေိုလညျး ထိုငျးအကွီးအကဲတှနေဲ့ ဆှေးနှေးတယျလို့ ယူဆလို့ရပါတယျ။”
ကိုဝငျးမငျး - ဒီနရောမှာ ဘာကွောင့ျ အခုလိုဆှေးနှေးဖို့ လိုခဲ့တာလဲ။
ဦးအောငျဇောျ - “ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ နယျစပျတညျငွိမျရေးကို ထိုငျးက လိုအပျနတေယျ။ ဒါပမေယ့ျ နယျစပျမှာလညျး အာဏာသိမျးတဲ့ အခြိနျကစပွီး ကရငျနယျစပျမှာ မတညျငွိမျမှုတှေ၊ ဒုက်ခသညျတှေ ထှကျလာတာတှေ၊ နိုငျငံတှငျးက ထှကျလာတာတှေ၊ ဒါ့အပွငျ ပဈခတျမှုတှေ၊ လယောဉျနဲ့ ဗုံးကွဲတဲ့ကိစ်စတှေ ဖွဈခဲ့တဲ့အတှကျကွောင့ျ ဒီကိစ်စတှေ ဖွဈနတေဲ့အခါမှာ Aid တှေ၊ Assistance တှေ အကူအညီပေးရေးအတှကျမှာ ဒီဟာတှအေကုနျလုံး Coordination ဘယျလိုရအောငျ လုပျမလဲ ဆိုတဲ့ကိစ်စတှကေလညျး အဓိက ထိုငျးနဲ့ အမရေိကနျ ဆှေးနှေးတဲ့ အခကြျတှလေို့ပဲ ကနြောျ သုံးသပျခငြျပါတယျ။”
ကိုဝငျးမငျး - မွနျမာ့နိုငျငံရေး တခုလုံး အခွအေနနေဲ့ ပတျသကျလို့ရော။
ဦးအောငျဇောျ - “မွနျမာ့နိုငျငံရေး တခုလုံးနဲ့တော့ ပွောလို့မရဘူး ထငျတယျလေ။ အခုဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေေ အကုနျလုံးကို ထိုငျးနဲ့ပတျသကျပွီးတော့တော့ အမရေိကနျက အားလုံးကို ဆှေးနှေးနတော ရှိတယျ။ လကျရှိ ထိုငျးအစိုးရက သူ့ရဲ့ ရပျတညျခကြျကို ဖှင့ျပွီးမပွောရဲတဲ့ ကိစ်စတှကေိုလညျး အားမလို အားမရ ဖွဈတာတှေ ရှိမှာပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ထိုငျးနိုငျငံအနနေဲ့ အမရေိကနျရဲ့ အရငျကတညျးက Traditionally မဟာမိတျဟောငျး ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ ထိုငျးနဲ့ US ကွားမှာတော့ မွနျမာပွညျမှာ ဖွဈပေါျနတေဲ့ ကိစ်စတှကေို သူတို့ ဆှေးနှေးမယျဆိုတာ အသအေခြာပဲ ဖွဈတယျ၊ မွနျမာပွညျမှာ လကျရှိ ဖွဈပေါျနတေဲ့ အခွအေနတှေပေေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ဘယျလောကျအထိ ရငျးရငျးနှီးနှီး ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ဆှေးနှေးနိုငျလဲ ဆိုတာတော့ ပွူနာရှိတာပေါ့။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ဒီနေ့ လကျရှိ ထိုငျးအစိုးရကလညျး မွနျမာစဈကောငျစီနဲ့ မွနျမာစဈဗိုလျခြုပျတှနေဲ့ အလှနျကို ရငျးနှီးသူ ဖွဈတယျ။ ဟိုဘကျက စဈကောငျစီလူကွီးတှေ အပေါျမှာလညျး တစုံတရာ Inferiority ရှိတယျဆိုတာကို အမရေိကနျကလညျး သဘောပေါကျထားတယျ ထငျပါတယျ။”
ကိုဝငျးမငျး - ဟုတျကဲ့၊ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ ဦးအောငျဇောျခငျဗြ။
