ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက် RCEP ကြောင့် မြန်မာ့ ကုန်တွေ ဈေးကွက်ပိုရလာနိုင်ခြေ

(Zawgyi/ Unicode)

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ရေး စာချုပ်ဖြစ်တဲ့ ဒေသတွင်း ဘက်စုံစီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု RCEP - အာဆက်ပ် မှာ မြန်မာနိုင်ငံက အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်ပါတယ်။ ဒီစာချုပ်မှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံတွေလည်း ပါတဲ့ အတွက် ဈေးကွက်ပိုပြီး ရလာမယ်လို့ အစိုးရက မျှော်လင့်ထားပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လက်ရှိ အချိန်မှာတော့ နိုင်ငံတကာ တန်းဝင် အရည်အသွေး အာမခံချက် မရှိတာကြောင့် တင်ပို့ ရောင်းချလို့ မရတဲ့ ထွက်ကုန်တွေ ရှိနေသေးတာကြောင့် အရည်အသွေးပိုင်းကို ကြိုပြင်ဖို့ လိုအပ်မယ်လို့ ဒေါက်တာ စိုးထွန်းက သုံးသပ်ပါတယ်။ အပတ်စဉ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်အဖြစ် မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ ကျနော်တို့ လက်မှတ်ထိုးလိုက်တာတော့သိတယ်။ ကျန်တာတော့ မသိဘူး။ အဓိက ကတော့ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အဟန့်အတားတွေ လျှော့ပေးဖို့ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ အချက်တွေ အများကြီး ပါတာတော့ မတွေ့ဘူး။ ကြိုးနီ စနစ်တွေ ဖယ်ရှားပေးဖို့ ဆိုတာပေါ့နော်။

ဒါကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ သိတဲ့ အတိုင်းဘဲ အာဆီယံမှာတောင်မှ ကျနော်တို့က နောက်ပိုင်းမှာ ရှိနေတာပေါ့နော်။ ဖွံ့ဖြိုးမှု နောက်ကျတယ်။ နောက် ကျနော်တို့ရဲ့ ထွက်ကုန်ကလည်း လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ မွေးမြူရေး၊ ရေလုပ်ငန်း ထွက်ကုန်တွေ အဓိက ဖြစ်နေတယ်ပေါ့နော်။
ကျန်တဲ့ ရေထွက်ကုန် ပစ္စည်း ကောက်ပဲသီးနှံ အကုန်လုံးက ကုန်ကြမ်းကိုဘဲ တင်ပို့နေတာ။ သဘာ၀ ဓာတ်ငွေ့ ထွက်တယ်။ သို့သော်လည်းဘဲ ကုန်ကြမ်းကို ပိုက်နဲ့သွယ်ပြီးမှ သူများဆီ ပို့တယ်။ သူများဆီက ယူရီးယား မြေသြဇာတို့ ဘာတို့ ထွက်ပြီးမှ ကျနော်တို့က ပြန်ဝယ်ပြီး ပြန်တင်သွင်းတဲ့ ဟာမျိုးပေါ့နော်။

ဒီလိုမျိုး အခြေအနေမှာ လက်မှတ်ထိုးတာကတော့လည်း တဖက်က တွေးရင်တော့ နိုင်ငံရေး အရ ကောင်းတယ်ပေါ့။ နောက်တချက်ကတော့ သူတို့နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရင် ကျနော်တို့ ဆီကို FDI (နိုင်ငံခြား တိုက်ရိုက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု) တွေ ပိုဝင်မလား ပေါ့နော်။ တဖက်ကလည်း စိုးရိမ်တာကတော့ ကျနော်တို့ ဆီက ကုန်ကြမ်း ရှိတဲ့ အချိန်မှာ သူတို့တွေက အတားအဆီးတွေ ဖြေလျှော့ပေးလိုက်မယ် ဆိုရင် ကျနော်တို့မှာ ပြည်တွင်း လုပ်ငန်း လုပ်နေတဲ့ သူတွေများ ရပ်တည်ဖို့ အတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်မလား။ အခုတောင် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဒီပြသနာ တွေ့လာရပြီလေ။

သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဈေးကွက်ကို ဖွင့်လိုက်တဲ့ အခါမှာ ဒီ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်ကို ဝင်ရတော့မယ် ဆိုပြီးတော့များ ပိုပြီးတော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ပေါ့နော် မြန်မာနိုင်ငံဘက်က လုပ်ငန်းရှင်တွေက အဲလိုများ အတွေးအခေါ် ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါလား မြန်မာ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းမှာ။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ ကျနော်တို့ မြင်တာကတော့ လက်ရှိ အနေအထားမှာတော့ ကျနော်တို့ ဆီက ခုန ပြောသလိုပေါ့ ပြိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ အသိစိတ်လေးကတော့ ရှိတာတာပေါ့နော်။ ငါတို့ဟာ နိုင်ငံတကာနဲ့ ယှဉ်နိုင်အောင် လုပ်ရမယ်။ အသိစိတ်ဘဲ ရှိတယ်။ လက်တွေ့ကျတော့ ကျနော်တို့မှာ လိုအပ်ချက် ရှိတာကိုး။ ပြောင်းချင်စိတ်တော့ ရှိတယ်။ သို့သော်လည်း ပြောင်းချင်ပေမယ့် ကျနော်တို့မှာ ရှိတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့ Capacity (စွမ်းဆောင်ရည်) ပေါ့ ဆိုပါတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ ငွေကြေး အင်အား၊ နောက် ကျနော်တို့မှာ ရှိတဲ့ နည်းပညာ၊ ကျနော်တို့မှာ ရှိတဲ့ အတွေ့အကြုံ ဒါတွေကတော့ ကျနောတို့ လိုတယ်လို့ မြင်တာပေါ့နော်။

စိတ်တော့ ကျနော်တို့မှာ ရှိလာကြတယ် တော်တော်များများက။ အထူးသဖြင့်တော့ လူငယ်တွေပေါ့နော်။ ဒီနောက်ပိုင်း ကျနော်တို့က နည်းပညာ ခေတ်လည်း ဖြစ်လာတော့ အကြမ်းဖျဉ်း အားဖြင့်တော့ Social Media တွေ သုံးတယ်၊ အင်တာနက်တွေ အလွယ်တကူ သုံးတယ်၊ ဖုန်းတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးလာတဲ့ အချိန်မှာတော့ ကျနော်တို့ မျက်စိကတော့ ပွင့်လာတာပေါ့။

သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဈေးကွက်ဖွင့်လိုက်ပြီ အခွန်ပေးစရာမလိုတော့ဘူး ဆိုပေမယ့် အရည်အသွေးပိုင်း အရ အတားအဆီးများ ဖြစ်လာနိုင်ပါသလားရှင့်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက ဈေးကွက် ဖြစ်တဲ့ တင်ပို့ကုန်တွေ ကိစ္စမှာရော။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ တကယ်တန်း ကျနော်တို့ Point Out လုပ်ချင်တာတော့ အစိုးရ ထိုးရမယ့် လက်မှတ် ရှိတယ်။ ဘာလဲ ဆိုရင် ကျနော်တို့ တရုတ်နိုင်ငံကို အဓိက တင်ပို့တယ်ပေါ့နော်။ ဒါ ကျနော်တို့က အရင်တုန်းက လက်မှတ်ထိုးထားတာ AQSIQ ပေါ့နော် ပိုးမွှားနဲ့ ပတ်သက်တာပေါ့။ အခုက GACC ခေါ်တာပေါ့။ အဲဒီဟာ လက်မှတ် အရင်ထိုးရမယ်။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ၂၀၁၅ တုန်းက ဆန်ကို ထိုးနိုင်တယ်။ အခုတော့ ဆန်ကွဲကို ထပ်ထည့်တယ်။ အဲဒီ တမျိုးဘဲ ထိုးလို့ ရသေးတယ်။ ကျန်တဲ့ဟာ အားလုံးက အရည်အသွေးနဲ့ ပတ်သက်တာ AQSIQ ရော GACC ရော လက်မှတ် မထိုးထားဘူး။ မထိုးထားတဲ့ အတွက်ကြောင့် မို့လို့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ တရားဝင် တင်ပို့တဲ့ နေရာမှာ အခက်အခဲ ရှိတယ်။

၂ နိုင်ငံ ပိုးမွှားနဲ့ ပတ်သက်တာ လက်မှတ်ထိုးရဲ့လားပေါ့နော်။ အဲဒီ Certificate ကိုတော့ ထုတ်ရမယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီ သဘောတူညီချက်ကို အရင်ထိုးဖို့ လိုတယ်။ ခုနထဲမှာ ပါတဲ့ အတိုင်းပေါ့နော် ကျနော်တို့ ကုန် များများ ပို့နိုင်အောင်က တရားဝင် ပို့ဖို့ အတွက်က ကျနော်တို့က ခုန ပြောတဲ့ အရည်အသွေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ လက်မှတ် ရေးထိုးဖို့တော့ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ဦးစားပေး လိုတာပေါ့နော်။
ဒုတိယ အချက်ကတော့ ကျနော်တို့တွေက စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်တဲ့ နေရာမှာ အဓိက ကတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ လယ်သမားတွေ အနေနဲ့ မျိုးစေ့နဲ့ ပတ်သက်တာ မျိုးနဲ့ ပတ်သက်တာ စိုက်ပျိုးတဲ့ စနစ်ပေါ့နော် ဒါမျိုးတွေမှာ လိုအပ်ချက် ကလေးတွေ ရှိနေတာပေါ့။

ဒါတွေကလည်း ကျနော်တို့ မြင်တာက အစိုးရ ကနေ ဦးဆောင်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ ပုဂ္ဂလိက အသင်းအဖွဲ့တွေရော လယ်သမားတွေ မွေးမြူရေး သမားတွေ ကျနော်တို့တွေ အားလုံး ပူးပေါင်းပြီးတော့မှ ပြင်ဆင်ဖို့တော့ လိုတယ်။ Value Added မပို့နိုင်ရင် တောင်မှ ထွက်ကုန်တွေ ပေါ့နော် လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်၊ မွေးမြူရေး ထွက်ကုန်တွေကို ကျနော်တို့ အနေနဲ့ တရားဝင် တင်ပို့လို့ ရအောင် ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ဖို့တော့ လိုတာပေါ့နော်။ အဲဒီ အတွက် ကျနော်တို့ ပြင်ဆင်ဖို့လည်း လိုပါတယ်။

သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဆိုတော့ နောက်တခုက မြန်မာနိုင်ငံမှာ သီလဝါ အပါအဝင် ဆရာတို့လည်း လက်ရှိ လုပ်နေကြတဲ့ ကားထုတ်လုပ်ရေးပေါ့နော်။ တစိတ်တပိုင်း ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ဟာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒီ ကားထုတ်လုပ်ငန်း စက်မှု လုပ်ငန်းတွေဟာဆိုရင် အခွန် သက်သာခွင့် ဆိုတဲ့ဟာပေါ်မှာ အဓိက မူတည်ပြီးတော့ လာလုပ်ကြတာ ဆိုတော့ အခွန်သက်သာခွင့် အားသာချက်ကြောင့် လာပြီး လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေ ရှိပါလားရှင့်။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ ဒါလည်း ဖြစ်တယ်။ အခုလောလောဆယ်တောင်မှ ကျနော်တို့က အရင်တုန်းက အခွန် ပြည်ပက တင်သွင်းတယ်ဆိုရင် သူတို့က အခွန် အကောက် များတယ်ပေါ့နော်။ ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်ရင် သူတို့က အခွန်ဆောင်ဖို့ မရှိဘူးဆိုတော့ ကားထုတ်လုပ်တဲ့ သူတွေ ဒီကို လာကြတယ်။ ကား ထုတ်လုပ်တဲ့သူတွေ ရွှေ့လာတာပေါ့နော်။ စီးပွားရေး သမားရဲ့ သဘောမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူရဲ့ သဘောမှာ သူတို့ အတွက် Incentive - မက်လုံး ပိုများတဲ့ ဟာကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပိုလုပ်ကြတာပေါ့နော်။

အခု ပြောတဲ့ အတားအဆီးတွေ ဖြေလျှော့ပေးမယ် အခွန်တွေ ဖြေလျှော့ပေးလိုက်ရင် ကျနော်တို့ FDI (နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု) တွေကလည်း လက်ရှိ လုပ်နေတဲ့သူ တချို့ကလည်း နောက်ပြန်ဆုတ်သွားနိုင်တယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ လပိုင်းမှာတောင်မှ ကျနော်တို့က နိုင်ငံတော် အစိုးရက နေပြီးတော့ ကားနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကောက်ခွန် လျှော့ချပေးတယ် တဝက်။ နောက် ကညန မှတ်ပုံတင်ကြေးပေါ့နော် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချလိုက်တော့ ကျနော်တို့ ဆီကို မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဂျပန် သံအမတ်ကြီး လာတွေ့တယ်။ သူတို့က ကာထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံ လုပ်နေတာ တိုရိုတာ စက်ရုံ ဆောက်နေတာ။ အဲတော့ သူတို့က စိုးရိမ်ပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ ဆီလည်း လာတွေ့တယ်၊ အစိုးရလည်း သွားတွေ့ဖို့ လုပ်နေတယ်။ အဓိက ကတော့ ကျနော်တို့ ဆီမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်တဲ့ ဂျပန် ကုမ္ပဏီတွေ ဆက်လုပ်ရမလား မလုပ်ရလား ကျနော်တို့ သဘောထား လာတောင်းတာပေါ့။ ဒါလည်း အဆိုးနဲ့ အပြစ်မှာ တခု ပါတာပေါ့။

သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ လောလောဆယ် အပိုင်းမှာ ဆရာတို့ ရေရှည် အတွက် စိုးရိမ်ချက် ဘယ်လောက် ရှိပါလဲရှင့်။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ ကျနော်တို့ကတော့ ဘာဘဲ ပြောပြော ပုဂ္ဂလိက လုပ်ငန်း လုပ်တဲ့ သူတွေကတော့ ပြည်ပက လူတွေ ဝင်လာမယ့် နောက်တခါ အတားအဆီးတွေ ဖြေလျှော့ပေးလိုက်မယ် ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့ ရပ်တည်နိုင်ဖို့ အတွက် စိုးရိမ်မှုတော့ ရှိကြတာပေါ့။ ဒါ လုပ်ငန်း အမျိုးအစား အလိုက် အကုန်လုံးမှာတော့ စိုးရိမ်မှု ပူပန်မှု ရှိကြပါတယ်။ အသေးစိတ်ပေါ့နော် ဘယ်လောက်များ ထိခိုက်မှု ရှိမလား ဆိုတာတော့လည်း ကျနော်တို့ အနေနဲ့ သေချာတော့ မသိဘူး။ အနည်းနဲ့ အများတော့ စိုးရိမ်မှုတော့ ရှိကြပါတယ်။

သိင်္ဂ ီထိုက်။ ။ ဒေါက်တာ စိုးထွန်းကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ရှင်။

ဒေါက်တာ စိုးထွန်း။ ။ ကျနော်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Embed share

ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက် RCEP ကြောင့် မြန်မာ့ ကုန်တွေ ဈေးကွက်ပိုရလာနိုင်ခြေ

by ဗွီအိုအေသတင်းဌာန

Embed share

The code has been copied to your clipboard.

The URL has been copied to your clipboard

---

No media source currently available

0:00 0:07:30 0:00

တိုက်ရိုက် လင့်ခ်

• 33 kbps | MP3
• 65 kbps | MP3
• 17 kbps | MP3

သီးခြားခွဲထုတ်၍ နားဆင်နိုင်ပါသည်။

(Unicode)

ကမ်ဘာ့အကွီးဆုံး ကုနျသှယျရေး သဘောတူညီခကြျ RCEP ကွောင့ျ မွနျမာ့ ကုနျတှေ ဈေးကှကျပိုရလာနိုငျခွေ

ကမ်ဘာ့အကွီးဆုံး ကုနျသှယျရေး စာခြုပျဖွဈတဲ့ ဒသေတှငျး ဘကျစုံစီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု RCEP - အာဆကျပျ မှာ မွနျမာနိုငျငံက အဖှဲ့ဝငျ အဖွဈ လကျမှတျရေးထိုးလိုကျပါတယျ။ ဒီစာခြုပျမှာ ဖှံ့ဖွိုးပွီး နိုငျငံတှလေညျး ပါတဲ့ အတှကျ ဈေးကှကျပိုပွီး ရလာမယျလို့ အစိုးရက မြှောျလင့ျထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ လကျရှိ အခြိနျမှာတော့ နိုငျငံတကာ တနျးဝငျ အရညျအသှေး အာမခံခကြျ မရှိတာကွောင့ျ တငျပို့ ရောငျးခလြို့ မရတဲ့ ထှကျကုနျတှေ ရှိနသေေးတာကွောင့ျ အရညျအသှေးပိုငျးကို ကွိုပွငျဖို့ လိုအပျမယျလို့ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးက သုံးသပျပါတယျ။ အပတျစဉျ စီးပှားရေး အစီအစဉျအဖွဈ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွထားပါတယျ။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ ကနြောျတို့ လကျမှတျထိုးလိုကျတာတော့သိတယျ။ ကနြျတာတော့ မသိဘူး။ အဓိက ကတော့ကုနျသှယျရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အဟန့ျအတားတှေ လြှော့ပေးဖို့ပေါ့နောျ။ ကနြျတဲ့ အခကြျတှေ အမြားကွီး ပါတာတော့ မတှေ့ဘူး။ ကွိုးနီ စနဈတှေ ဖယျရှားပေးဖို့ ဆိုတာပေါ့နောျ။ ဒါကတော့ မွနျမာနိုငျငံကတော့ သိတဲ့ အတိုငျးဘဲ အာဆီယံမှာတောငျမှ ကနြောျတို့က နောကျပိုငျးမှာ ရှိနတောပေါ့နောျ။ ဖှံ့ဖွိုးမှု နောကျကတြယျ။ နောကျ ကနြောျတို့ရဲ့ ထှကျကုနျကလညျး လယျယာ စိုကျပြိုးရေးနဲ့ မှေးမွူရေး၊ ရလေုပျငနျး ထှကျကုနျတှေ အဓိက ဖွဈနတေယျပေါ့နောျ။

ကနြျတဲ့ ရထှေကျကုနျ ပစ်စညျး ကောကျပဲသီးနှံ အကုနျလုံးက ကုနျကွမျးကိုဘဲ တငျပို့နတော။ သဘာ၀ ဓာတျငှေ့ ထှကျတယျ။ သို့သောျလညျးဘဲ ကုနျကွမျးကို ပိုကျနဲ့သှယျပွီးမှ သူမြားဆီ ပို့တယျ။ သူမြားဆီက ယူရီးယား မွသွေဇာတို့ ဘာတို့ ထှကျပွီးမှ ကနြောျတို့က ပွနျဝယျပွီး ပွနျတငျသှငျးတဲ့ ဟာမြိုးပေါ့နောျ။
ဒီလိုမြိုး အခွအေနမှော လကျမှတျထိုးတာကတော့လညျး တဖကျက တှေးရငျတော့ နိုငျငံရေး အရ ကောငျးတယျပေါ့။

နောကျတခကြျကတော့ သူတို့နဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနိုငျရငျ ကနြောျတို့ ဆီကို FDI (နိုငျငံခွား တိုကျရိုကျ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှု) တှေ ပိုဝငျမလား ပေါ့နောျ။ တဖကျကလညျး စိုးရိမျတာကတော့ ကနြောျတို့ ဆီက ကုနျကွမျး ရှိတဲ့ အခြိနျမှာ သူတို့တှကေ အတားအဆီးတှေ ဖွလြှေော့ပေးလိုကျမယျ ဆိုရငျ ကနြောျတို့မှာ ပွညျတှငျး လုပျငနျး လုပျနတေဲ့ သူတှမြေား ရပျတညျဖို့ အတှကျ အခကျအခဲ ဖွဈမလား။ အခုတောငျ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ဒီပွသနာ တှေ့လာရပွီလေ။

သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဈေးကှကျကို ဖှင့ျလိုကျတဲ့ အခါမှာ ဒီ နိုငျငံတကာ ဈေးကှကျကို ဝငျရတော့မယျ ဆိုပွီးတော့မြား ပိုပွီးတော့ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှု ပေါ့နောျ မွနျမာနိုငျငံဘကျက လုပျငနျးရှငျတှကေ အဲလိုမြား အတှေးအခေါျ ပွောငျးလဲသှားနိုငျပါလား မွနျမာ့ စီးပှားရေး လုပျငနျးမှာ။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ ကနြောျတို့ မွငျတာကတော့ လကျရှိ အနအေထားမှာတော့ ကနြောျတို့ ဆီက ခုန ပွောသလိုပေါ့ ပွိုငျရမယျဆိုတဲ့ အသိစိတျလေးကတော့ ရှိတာတာပေါ့နောျ။ ငါတို့ဟာ နိုငျငံတကာနဲ့ ယှဉျနိုငျအောငျ လုပျရမယျ။ အသိစိတျဘဲ ရှိတယျ။ လကျတှေ့ကတြော့ ကနြောျတို့မှာ လိုအပျခကြျ ရှိတာကိုး။

ပွောငျးခငြျစိတျတော့ ရှိတယျ။ သို့သောျလညျး ပွောငျးခငြျပမေယ့ျ ကနြောျတို့မှာ ရှိတဲ့ ကိုယ့ျရဲ့ Capacity (စှမျးဆောငျရညျ) ပေါ့ ဆိုပါတော့ ကနြောျတို့ရဲ့ ငှကွေေး အငျအား၊ နောကျ ကနြောျတို့မှာ ရှိတဲ့ နညျးပညာ၊ ကနြောျတို့မှာ ရှိတဲ့ အတှေ့အကွုံ ဒါတှကေတော့ ကနြောတို့ လိုတယျလို့ မွငျတာပေါ့နောျ။ စိတျတော့ ကနြောျတို့မှာ ရှိလာကွတယျ တောျတောျမြားမြားက။

အထူးသဖွင့ျတော့ လူငယျတှပေေါ့နောျ။ ဒီနောကျပိုငျး ကနြောျတို့က နညျးပညာ ခတျေလညျး ဖွဈလာတော့ အကွမျးဖဉြျး အားဖွင့ျတော့ Social Media တှေ သုံးတယျ၊ အငျတာနကျတှေ အလှယျတကူ သုံးတယျ၊ ဖုနျးတှေ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ သုံးလာတဲ့ အခြိနျမှာတော့ ကနြောျတို့ မကြျစိကတော့ ပှင့ျလာတာပေါ့။

သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဈေးကှကျဖှင့ျလိုကျပွီ အခှနျပေးစရာမလိုတော့ဘူး ဆိုပမေယ့ျ အရညျအသှေးပိုငျး အရ အတားအဆီးမြား ဖွဈလာနိုငျပါသလားရှင့ျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အဓိက ဈေးကှကျ ဖွဈတဲ့ တငျပို့ကုနျတှေ ကိစ်စမှာရော။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ တကယျတနျး ကနြောျတို့ Point Out လုပျခငြျတာတော့ အစိုးရ ထိုးရမယ့ျ လကျမှတျ ရှိတယျ။ ဘာလဲ ဆိုရငျ ကနြောျတို့ တရုတျနိုငျငံကို အဓိက တငျပို့တယျပေါ့နောျ။ ဒါ ကနြောျတို့က အရငျတုနျးက လကျမှတျထိုးထားတာ AQSIQ ပေါ့နောျ ပိုးမှှားနဲ့ ပတျသကျတာပေါ့။ အခုက GACC ခေါျတာပေါ့။ အဲဒီဟာ လကျမှတျ အရငျထိုးရမယျ။ ကနြောျတို့ဆီမှာ ၂၀၁၅ တုနျးက ဆနျကို ထိုးနိုငျတယျ။ အခုတော့ ဆနျကှဲကို ထပျထည့ျတယျ။ အဲဒီ တမြိုးဘဲ ထိုးလို့ ရသေးတယျ။

ကနြျတဲ့ဟာ အားလုံးက အရညျအသှေးနဲ့ ပတျသကျတာ AQSIQ ရော GACC ရော လကျမှတျ မထိုးထားဘူး။ မထိုးထားတဲ့ အတှကျကွောင့ျ မို့လို့ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ တရားဝငျ တငျပို့တဲ့ နရောမှာ အခကျအခဲ ရှိတယျ။ ၂ နိုငျငံ ပိုးမှှားနဲ့ ပတျသကျတာ လကျမှတျထိုးရဲ့လားပေါ့နောျ။ အဲဒီ Certificate ကိုတော့ ထုတျရမယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီ သဘောတူညီခကြျကို အရငျထိုးဖို့ လိုတယျ။ ခုနထဲမှာ ပါတဲ့ အတိုငျးပေါ့နောျ ကနြောျတို့ ကုနျ မြားမြား ပို့နိုငျအောငျက တရားဝငျ ပို့ဖို့ အတှကျက ကနြောျတို့က ခုန ပွောတဲ့ အရညျအသှေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ သဘောတူညီခကြျတှေ လကျမှတျ ရေးထိုးဖို့တော့ ကနြောျတို့ အနနေဲ့ ဦးစားပေး လိုတာပေါ့နောျ။

ဒုတိယ အခကြျကတော့ ကနြောျတို့တှကေ စိုကျပြိုး ထုတျလုပျတဲ့ နရောမှာ အဓိက ကတော့ ကနြောျတို့ရဲ့ လယျသမားတှေ အနနေဲ့ မြိုးစေ့နဲ့ ပတျသကျတာ မြိုးနဲ့ ပတျသကျတာ စိုကျပြိုးတဲ့ စနဈပေါ့နောျ ဒါမြိုးတှမှော လိုအပျခကြျ ကလေးတှေ ရှိနတောပေါ့။ ဒါတှကေလညျး ကနြောျတို့ မွငျတာက အစိုးရ ကနေ ဦးဆောငျပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ ပုဂ်ဂလိက အသငျးအဖှဲ့တှရေော လယျသမားတှေ မှေးမွူရေး သမားတှေ ကနြောျတို့တှေ အားလုံး ပူးပေါငျးပွီးတော့မှ ပွငျဆငျဖို့တော့ လိုတယျ။

Value Added မပို့နိုငျရငျ တောငျမှ ထှကျကုနျတှေ ပေါ့နောျ လယျယာ စိုကျပြိုးရေး ထှကျကုနျ၊ မှေးမွူရေး ထှကျကုနျတှကေို ကနြောျတို့ အနနေဲ့ တရားဝငျ တငျပို့လို့ ရအောငျ ကနြောျတို့ ဆောငျရှကျဖို့တော့ လိုတာပေါ့နောျ။ အဲဒီ အတှကျ ကနြောျတို့ ပွငျဆငျဖို့လညျး လိုပါတယျ။

သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဆိုတော့ နောကျတခုက မွနျမာနိုငျငံမှာ သီလဝါ အပါအဝငျ ဆရာတို့လညျး လကျရှိ လုပျနကွေတဲ့ ကားထုတျလုပျရေးပေါ့နောျ။ တစိတျတပိုငျး ပွညျတှငျးမှာ ထုတျလုပျနတေဲ့ ဟာတှေ ရှိပါတယျ။ ဒီ ကားထုတျလုပျငနျး စကျမှု လုပျငနျးတှဟောဆိုရငျ အခှနျ သကျသာခှင့ျ ဆိုတဲ့ဟာပေါျမှာ အဓိက မူတညျပွီးတော့ လာလုပျကွတာ ဆိုတော့ အခှနျသကျသာခှင့ျ အားသာခကြျကွောင့ျ လာပွီး လုပျတဲ့ လုပျငနျးတှေ ဆုံးရှုံးနိုငျခွေ ရှိပါလားရှင့ျ။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ ဒါလညျး ဖွဈတယျ။ အခုလောလောဆယျတောငျမှ ကနြောျတို့က အရငျတုနျးက အခှနျ ပွညျပက တငျသှငျးတယျဆိုရငျ သူတို့က အခှနျ အကောကျ မြားတယျပေါ့နောျ။ ပွညျတှငျးမှာ ထုတျလုပျရငျ သူတို့က အခှနျဆောငျဖို့ မရှိဘူးဆိုတော့ ကားထုတျလုပျတဲ့ သူတှေ ဒီကို လာကွတယျ။ ကား ထုတျလုပျတဲ့သူတှေ ရှှေ့လာတာပေါ့နောျ။

စီးပှားရေး သမားရဲ့ သဘောမှာ ရငျးနှီးမွှုပျနှံသူရဲ့ သဘောမှာ သူတို့ အတှကျ Incentive - မကျလုံး ပိုမြားတဲ့ ဟာကို ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုပိုလုပျကွတာပေါ့နောျ။ အခု ပွောတဲ့ အတားအဆီးတှေ ဖွလြှေော့ပေးမယျ အခှနျတှေ ဖွလြှေော့ပေးလိုကျရငျ ကနြောျတို့ FDI (နိုငျငံခွား ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှု) တှကေလညျး လကျရှိ လုပျနတေဲ့သူ တခြို့ကလညျး နောကျပွနျဆုတျသှားနိုငျတယျ။

ပွီးခဲ့တဲ့ လပိုငျးမှာတောငျမှ ကနြောျတို့က နိုငျငံတောျ အစိုးရက နပွေီးတော့ ကားနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အကောကျခှနျ လြှော့ခပြေးတယျ တဝကျ။ နောကျ ကညန မှတျပုံတငျကွေးပေါ့နောျ ၅၀ ရာခိုငျနှုနျး လြှော့ခလြိုကျတော့ ကနြောျတို့ ဆီကို မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ဂပြနျ သံအမတျကွီး လာတှေ့တယျ။ သူတို့က ကာထုတျလုပျတဲ့ စကျရုံ လုပျနတော တိုရိုတာ စကျရုံ ဆောကျနတော။ အဲတော့ သူတို့က စိုးရိမျပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ ဆီလညျး လာတှေ့တယျ၊ အစိုးရလညျး သှားတှေ့ဖို့ လုပျနတေယျ။ အဓိက ကတော့ ကနြောျတို့ ဆီမှာ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှု လုပျတဲ့ ဂပြနျ ကုမ်ပဏီတှေ ဆကျလုပျရမလား မလုပျရလား ကနြောျတို့ သဘောထား လာတောငျးတာပေါ့။ ဒါလညျး အဆိုးနဲ့ အပွဈမှာ တခု ပါတာပေါ့။

သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ လောလောဆယျ အပိုငျးမှာ ဆရာတို့ ရရှေညျ အတှကျ စိုးရိမျခကြျ ဘယျလောကျ ရှိပါလဲရှင့ျ။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ ကနြောျတို့ကတော့ ဘာဘဲ ပွောပွော ပုဂ်ဂလိက လုပျငနျး လုပျတဲ့ သူတှကေတော့ ပွညျပက လူတှေ ဝငျလာမယ့ျ နောကျတခါ အတားအဆီးတှေ ဖွလြှေော့ပေးလိုကျမယျ ဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့ ရပျတညျနိုငျဖို့ အတှကျ စိုးရိမျမှုတော့ ရှိကွတာပေါ့။ ဒါ လုပျငနျး အမြိုးအစား အလိုကျ အကုနျလုံးမှာတော့ စိုးရိမျမှု ပူပနျမှု ရှိကွပါတယျ။ အသေးစိတျပေါ့နောျ ဘယျလောကျမြား ထိခိုကျမှု ရှိမလား ဆိုတာတော့လညျး ကနြောျတို့ အနနေဲ့ သခြောတော့ မသိဘူး။ အနညျးနဲ့ အမြားတော့ စိုးရိမျမှုတော့ ရှိကွပါတယျ။

သိငျ်ဂ ီထိုကျ။ ။ ဒေါကျတာ စိုးထှနျးကို ကြေးဇူးတငျပါတယျရှငျ။

ဒေါကျတာ စိုးထှနျး။ ။ ကနြောျလညျး ကြေးဇူးတငျပါတယျ။