အီးယူ ဥေရာပသမဂၢက OIC နဲ႔ မႏွစ္ကပူးတြဲ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ကို ဒီႏွစ္ထပ္မံတင္သြင္းရာမွာ ေထာက္ခံမႈေပးၾကဖို႔ ေဖေဖၚဝါရီလ ၂၆ ရက္ အဂၤါေန႔မွာ က်င္းပတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အႀကိမ္ ၄၀ ေျမာက္ ပံုမွန္ အစည္းေဝးမွာ ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ အာဆီယံအဖြဲ႔ဝင္ ႏုိင္ငံတခ်ိဳ႕ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ ထြက္ေျပးခုိလႈံေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ သူတုိ႔ ဆႏၵအေလွ်ာက္ သိကၡာရွိရွိ၊ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ ဌာေနျပန္ေရးအတြက္ ပါဝင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ အေရးဟာ ႏိုင္ငံတကာအတြက္ စိုးရိမ္မကင္းစရာ ဆက္လက္ျဖစ္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္ေနတာေၾကာင့္ မႏွစ္က အီးယူနဲ႔ OIC တို႔ပူးတြဲ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးဆိုင္ရာ အဆိုျပဳခ်က္ကို ဒီႏွစ္ျပန္တင္သြင္းရာမွာ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ အေနနဲ႔ ေထာက္ခံမႈ ေပးၾကဖို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ႕ အႀကိမ္ ၄၀ ေျမာက္ ပံုမွန္ အစည္းေဝး အတြင္း အီးယူ ဥေရာပသမဂၢရဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူညီနဲ႔ ပဋိပကၡကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္ေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္နာမင္းႀကီး Christos Stylianides က ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက အီးယူက OIC နဲ႔တြဲၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာမူစလင္ေတြနဲ႔ တျခားလူနဲစု ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အဆိုျပဳခ်က္တခု တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၁ ကစၿ႔ပီး ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာမွာ အဆိုးဝါးဆံုး ျပစ္မႈေတြ နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖါက္ရာ ေရာက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သက္ေသ အေထာက္အထားေတြကို စုေဆာင္း ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ထိန္းသိမ္းမယ့္ Mechanism စနစ္တခု ခ်မွတ္ဖို႔ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လက္ရွိမွာ ႏိုင္ငံတြင္းမွာလည္း အေျခေန ဆက္လက္ ဆိုးဝါးေနတဲ့အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ အစီရင္ခံသြားဖို႔ လုိအပ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အပိုဒ္ ၄ အရ အဆိုျပဳခ်က္ျဖစ္တဲ့ အထူးစံုစမ္း စစ္ေဆးေရးမႈး ထားရွိဖုိ႔ အဆိုျပဳခ်က္ကို ထပ္မံတင္သြင္းပါတယ္။ ဒီအဆိုျပဳခ်က္မွာ လူ႔အခြင့္ေရး က်ဴးလြန္ခ်ိဳးေဖါက္မႈ အတြက္ တာဝန္ရွိသူေတြကိုလည္း အေရးယူဖို႔ လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီ အဖြဲ႔ဝင္ အားလံုးတို႔ အေနနဲ႔ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ကို ေထာက္ခံဖို႔ အီးယူအေနနဲ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။”
ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ အာဆီယံ အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံတခ်ိဳ႕ကလည္း ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့တာျဖစ္ၿပီး မေလးရွားႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြ သူ႔သေဘာဆႏၵ အေလွ်ာက္ ဌာေနျပန္ပို႔ႏုိင္ေအာင္ အျမန္ဆံုး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔နဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏုိင္ငံသားေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ့တာပါ။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးေကာင္စီရဲ့ အႀကိမ္ ၄၀ ေျမာက္ပံုမွန္ေဆြးေႏြးပြဲ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔အကူအညီေတြ ေပးေနေၾကာင္းလည္း မေလးရွားႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Dato' Saifuddin bin Abdullah က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ ကမာၻတလႊားမွာ အဖိႏွိပ္ခံေနရသူေတြအတြက္ မေလးရွားႏုိင္ငံက ထုတ္ေဖၚေျပာဆို မွာျဖစ္ၿပီး ဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာေတြလည္း ပါပါတယ္။ သူတုိ႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ဟာ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးေတြနဲ႔ အတူ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ သံဓိဌာန္ ခ်ထားတဲ့ အခ်က္ ၃ ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ပထမအခ်က္က သူတို႔အေပၚက်ဴးလြန္သူေတြ ထိုက္သင့္တဲ့ အျပစ္ဒဏ္က်ခံရေစဖို႔ပါ။ ဒီအထဲမွာ မေလးရွားကေတာ့ သူတို႔ကို ျမန္မာအစိုးရက ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ေပးဖု႔ိလုပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာသူတို႔ရပိုင္ခြင့္ပါ။ ဒုတိယအခ်က္ က သူတုိ႔ေတြ ေနရပ္ရင္း အျမန္ျပန္နိုင္ဖို႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ဆႏၵအေလွ်ာက္ျဖစ္ရေစရမယ့္အျပင္ လံုၿခံဳၿပီး သိကၡာရွိရွိျပန္ႏိုင္ ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယ အခ်က္ကေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူညီေတြ ေပးဖို႔ပါ။ က်ေနာ္တို႔က မေလးရွားႏုိင္ငံ ထဲမွာေရာ ႏိုင္ငံျပင္ပမွာပါ အကူညီေတြ ေပးေနပါတယ္။ ဥပမာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က Cox’s Bazar ကိုေပးတာနဲ႔ ျပည္တြင္းမွာလည္း မေလးရွားကိုေရာက္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ တသိန္းေလာက္ ကို အကူညီေပးေနတာပါ။”
အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Retno Lestari Priansari Marsudi ကလည္း ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အင္ဒိုနီးရွားက ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ အတူ တက္တက္ၾကြၾကြ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္းနဲ႔ ရခိုင္ကေန ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ ထြက္ေျပးၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္း ျပန္ေရးအတြက္ ေရရွည္ အေျဖရွာဖို႔ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာ အာဆီယံနဲ႔ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြဟာ လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေလးေပးလုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။ ဥပမာ ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္ေရးနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာေတြမွာ အင္ဒိုနီးရွားက အေစာပိုင္ကတည္းက ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုၿပီး အကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥကို အင္ဒိုနီးရွားက ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အာဆီယံနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေတြနဲ႔ပါ တက္တက္ၾကြၾကြ ေျပာဆိုေဆာင္ရြက္ၿပီး နည္းစနစ္က်က် ေရရွည္ခံမယ့္ အေျဖရွာဖို႔ အကူညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ အာဆီယံကလည္း ရခိုင္ကလာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ သူ႔ဆႏၵအေလွ်ာက္ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္မႈေတြ အကူညီေတြ ေပးေနပါတယ္။”
ေဖေဖၚဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔ကစတင္ၿပီး ေလးပတ္ၾကာက်င္းပမယ့္ လူ႕အခြင့္အေရး ညီလာခံမွာ အဖဲြ႕၀င္ ၄၇ ႏိုင္ငံက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္သလို ဆီရီးယား၊ ျမန္မာ၊ ဘရြန္ဒီ၊ ေတာင္ဆူဒန္၊ အီရန္နဲ႕ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံေတြက အေျခအေနေတြကိုလည္း လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက သံုးသပ္ေဆြးေႏြးၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ဖို႔ရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက လူနည္းစုေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Michelle Bechelet နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီတို႔ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ သူတို႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ တင္ျပဖို႔ရွိပါတယ္။
