(Zawgyi/Unicode)
ကမ္ဘာအဝန်း ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် တင်းကြပ်တဲ့ စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်လာရာက သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်မှာပါ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်း ၁၂ နိုင်ငံမှာသာ လွတ်လပ်တဲ့အခြေအနေတွေကို တွေ့ခဲ့ရတယ်လို့ ပြင်သစ်နိုင်ငံအခြေစိုက် နယ်စည်းမခြား သတင်းသမားများအဖွဲ့ (RSF) ရဲ့ အင်္ဂါနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ အညွှန်းကိန်းက ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကာလမှာ နိုင်ငံအားလုံးရဲ့ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ မီဒီယာတွေအပေါ် အနည်းနဲ့အများ ကန့်သတ်မှုတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
“နိုင်ငံပေါင်း ၁၈၀ က သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် အခြေအနေတွေကို လေ့လာပြုစုထားတဲ့ ဒီနှစ်အညွှန်းကိန်းမှာ သတင်းမှားဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ အကောင်းဆုံး ကာကွယ်ဆေးဖြစ်တဲ့ သတင်းမီဒီယာကို လုံးဝ၊ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိန်းချုပ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ကျမတို့ လေ့လာပြုစုခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတွေ အားလုံးရဲ့ ၄ ပုံ ၃ ပုံလောက် ရှိပါတယ်။” လို့ RSF ပြောခွင့်ရ Pauline Ades-Mevel ကပြောဆိုသွားတာပါ။
မလေးရှားနိုင်ငံကတော့ သတင်းမှားတွေအတွက် ဥပဒေပြဌာန်းတာ အပါအဝင် တခြားကန့်သတ်မှုတွေ၊ ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုတွေကြောင့် သတင်းလွတ်လပ်ခွင့် ကျဆင်းမှု အများဆုံး နိုင်ငံတနိုင်ငံအဖြစ် စာရင်းဝင်ခဲ့ပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားကတော့ အရင်လိုပဲ အညွှန်းကိန်းအောက်ဆုံးနေရာမှာသာ ရှိခဲ့တာပါ။ စစ်တပ်နဲ့ အာဏာပိုင်တွေကို ဝေဖန်ရေးသားဖော်ပြသူတွေကို အပြစ်ပေး အရေးယူတာတွေ လုပ်လေ့ရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ မနှစ်ကထက် နောက်ထပ် ၁ ဆင့်ထပ်မံကျဆင်းခဲ့ပြီး အဆင့် ၁၄၀ မှာ ရှိခဲ့ပါတယ်။
...........
ကိုဗဈကာလ ကမ်ဘာ့ သတငျးလှတျလပျခှင့ျ ကဆြငျး
(Unicode)
ကမ်ဘာအဝနျး ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ တငျးကွပျတဲ့ စညျးမဉြျးတှေ ခမြှတျလာရာက သတငျးလှတျလပျခှင့ျမှာပါ ထိခိုကျမှုတှေ ရှိခဲ့ပွီး နိုငျငံပေါငျး ၁၂ နိုငျငံမှာသာ လှတျလပျတဲ့အခွအေနတှေကေို တှေ့ခဲ့ရတယျလို့ ပွငျသဈနိုငျငံအခွစေိုကျ နယျစညျးမခွား သတငျးသမားမြားအဖှဲ့ (RSF) ရဲ့ အငျ်ဂါနေ့က ထုတျပွနျတဲ့ အညှှနျးကိနျးက ဖောျပွလိုကျပါတယျ။ ကပျရောဂါကာလမှာ နိုငျငံအားလုံးရဲ့ ၇၅ ရာခိုငျနှုနျးလောကျဟာ မီဒီယာတှအေပေါျ အနညျးနဲ့အမြား ကန့ျသတျမှုတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
“နိုငျငံပေါငျး ၁၈၀ က သတငျးလှတျလပျခှင့ျ အခွအေနတှေကေို လေ့လာပွုစုထားတဲ့ ဒီနှဈအညှှနျးကိနျးမှာ သတငျးမှားဆိုတဲ့ ဗိုငျးရပျဈပိုးကို တိုကျဖကြျရာမှာ အကောငျးဆုံး ကာကှယျဆေးဖွဈတဲ့ သတငျးမီဒီယာကို လုံးဝ၊ ဒါမှမဟုတျရငျလညျး ဆိုးဆိုးရှားရှား ထိနျးခြုပျခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။ ကမ်ဘာတဝနျးမှာ ကမြတို့ လေ့လာပွုစုခဲ့တဲ့ နိုငျငံတှေ အားလုံးရဲ့ ၄ ပုံ ၃ ပုံလောကျ ရှိပါတယျ။” လို့ RSF ပွောခှင့ျရ Pauline Ades-Mevel ကပွောဆိုသှားတာပါ။
မလေးရှားနိုငျငံကတော့ သတငျးမှားတှအေတှကျ ဥပဒပွေဌာနျးတာ အပါအဝငျ တခွားကန့ျသတျမှုတှေ၊ ဖမျးဆီးအရေးယူမှုတှကွေောင့ျ သတငျးလှတျလပျခှင့ျ ကဆြငျးမှု အမြားဆုံး နိုငျငံတနိုငျငံအဖွဈ စာရငျးဝငျခဲ့ပါတယျ။ မွောကျကိုရီးယားကတော့ အရငျလိုပဲ အညှှနျးကိနျးအောကျဆုံးနရောမှာသာ ရှိခဲ့တာပါ။ စဈတပျနဲ့ အာဏာပိုငျတှကေို ဝဖေနျရေးသားဖောျပွသူတှကေို အပွဈပေး အရေးယူတာတှေ လုပျလေ့ရှိတဲ့ မွနျမာနိုငျငံကတော့ မနှဈကထကျ နောကျထပျ ၁ ဆင့ျထပျမံကဆြငျးခဲ့ပွီး အဆင့ျ ၁၄၀ မှာ ရှိခဲ့ပါတယျ။
