မြန်မာနိုင်ငံ အင်းစိန်ထောင်ထဲမှာ ရက်ပိုင်း ၆၅၀ အကျဉ်းကျခံခဲ့ရပြီး လွတ်မြောက်လာတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေး Sean Turnell က သူအကျဉ်းထောင်ထဲမှာ ကြုံခဲ့ရတဲ့အကြောင်း စာအုပ်တအုပ် ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာအုပ်အကြောင်း မိတ်ဆက် ဟောပြောပွဲကို ဝါရှင်တန်ဒီစီအခြေစိုက် မဟာဗျူဟာလေ့လာရေးဌာနဖြစ်တဲ့ CSIS က အွန်လိုင်းကနေတဆင့် ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ မအိသန့်စင်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းမှာ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး အင်းစိန်ထောင်မှာ ၂ နှစ်နီးပါး အကျဉ်းကျခံခဲ့ရတဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအကြံပေး Sean Turnell ဟာ သူအကျဉ်းထောင်ထဲမှာ ကြုံခဲ့ရတဲ့အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စာအုပ်တအုပ် ရေးသားထုတ်ဝေလိုက်ပါတယ်။ သူအဖမ်းခံခဲ့ရတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တုန်းက ဖြစ်စဉ်ကို အခုလို ပြန်ပြောပြပါတယ်။
“ကိုဗစ်ကာလ သီးခြားခွဲနေရတဲ့ဟိုတယ်ထဲမှာ ကျနော် ရှိနေတဲ့အချိန် စစ်တပ်က ဟိုတယ်လုံခြုံရေးဆီရောက်နေပြီ။ ‘ထွက်သွားပါတော့’ဆိုပြီး ကျနော့်ကို ဘယ်ကမှန်းမသိတဲ့ သတင်းရောက်လာတော့ ကျနော် အထုပ်တွေပြင်ပြီး ထွက်သွားတော့မလို့ပါပဲ။ ကျနော်ကလည်း ကျနော်ပဲ။ ‘ဟိုတယ်ခန်းခမပေးဘဲ ထွက်သွားဖို့ မဖြစ်သေးပါဘူး’လို့ တွေးမိပြီး ဟိုတယ်ကောင်တာမှာ check out လုပ်ဖို့ သွားလိုက်မိတာ၊ အဲဒီမှာ ရဲတွေနဲ့ ဆုံတာပါပဲ။ ကျနော့်ကို ရပ်ကွက်ရဲစခန်းကို အရင်ခေါ်သွားတာပါ။ အဲဒီကမှ အင်းစိန်ထောင်အပြင်ဘက်က အခန်းလေးတခုမှာ ကျနော့်ကို ဖမ်းထားပြီး ၂ လလောက် စစ်ဆေးမေးမြန်းခဲ့တာ တော်တော်ဆိုးပါတယ်။ မြန်မာအကျဉ်းသားတွေလည်း ဒီထက်ပိုဆိုးတဲ့ ခြိမ်းခြောက်စစ်မေးတာတွေ ခံရတာပါ။ ပြည်ပ နိုင်ငံခြားသားတွေအပေါ် အယုံအကြည်မရှိတာလည်း ပါမှာပါ။ ကျနော့်ကို သူလျှိုလားဆိုပြီး စစ်မေးပါတယ်။ စစ်မေးတဲ့သူတွေက ကျနော့်အပေါ် သံသယကြီးနှင့်ပြီးသားဖြစ်နေတဲ့အတွက် ကျနော်အကျိုးအကြောင်းနဲ့ဆက်စပ်ရှင်းပြလေလေ နားလည်မှု လွဲလေလေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။”
သြစတြေးလျနိုင်ငံသား စီးပွားရေးပညာရှင် Sean Turnell ကို နိုင်ငံတော်လျို့ဝှက်ချက်ဥပဒေနဲ့တရားစွဲခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒီအမှုအတွက် အထောက်အထားအဖြစ် သူ့ရဲ့လက်ပ်တော့ပ် ကွန်ပြူတာထဲက စာရွက်စာတမ်းတွေကို စစ်မေးသူတွေက သုံးခဲ့ကြောင်း သူက ပြောပြပါတယ်။
“ကျနော့်ရဲ့ကွန်ပြူတာကို သူတို့ရအောင်ဖွင့်ပြီး ဒီထဲက စာရွက်စာတမ်းတွေကို ဖတ်ကြည့်ကြပါတယ်။ တကယ်တော့ အဲဒီထဲမှာ စာရွက်စာတမ်းတွေက ကျနော့်လက်ဝယ် ထားလို့မရဘူးဆိုတာတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ အစိုးရထဲမှာ ကျနော်က အကြံပေးလုပ်နေတဲ့အချိန်ဆိုတော့ ဆွေးနွေးဆဲ အကြောင်းအရာတွေပါတဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေပါပဲ။ ဥပမာပေးရရင် ကျနော်ကိုယ်တိုင်ရေးထားပြီး ကျနော့်စာရွက်ကို သူများတွေဖတ်မှာစိုးလို့ လျို့ဝှက်ချက်လို့ ရေစာ ထည့်ထားတဲ့ စာရွက်စာတမ်းကို ပြပြီး မင်းမှာ ဘာလို့ လျို့ဝှက်ချက်စာရွက်ရှိနေရတာလဲလို့မေးတယ်၊ ကျနော်ကလည်း ပြန်ရှင်းပြပါတယ် - ကျနော်ကိုယ်တိုင်ရေးထားတာပါ၊ သူများတွေရဲ့ လျို့ဝှက်စာရွက်ကို ကျနော်ယူထားတာ မဟုတ်ပါဘူးလို့။ မေးတဲ့သူက ခဏတော့ စဉ်းစားပြီး ပြန်ပြောပါတယ်။ဘာလိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဘာလျို့ဝှက်စာရွက်မှာ မင်းမှာ ရှိမနေသင့်သလို ဖတ်လည်း မဖတ်ရဘူးလို့ပြန်ပြောပါတယ်။”
Sean Turnell ဟာ ၂ လလောက် တိုက်ပိတ်ခံခဲ့ရတာအပါအဝင် အင်းစိန်ထောင်ထဲမှာ တနှစ်နဲ့ ကိုးလလောက် နေခဲ့ရတာပါ။ သူအခုလို လွတ်မြောက်လာပြီးတဲ့နောက် မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆက်လက်ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်သွားဦးမယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ Sean Turnell ဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အမှုတွဲတခုတည်း နိုင်ငံတော်လျို့ဝှက်ချက်ဥပဒေအပါအဝင်နဲ့ လူဝင်မှုဥပဒေချိုးဖေါက်မှုနဲ့ ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်ထောင်ချခံခဲ့ရာက ခြွင်းချက်ခံဝန်နဲ့ မနှစ် နိုဝင်ဘာလက ပြန်လွတ်လာခဲ့ပြီး မနှစ်က ဒီဇင်ဘာလမှာ မမှန်သတင်းပြောမှုနဲ့ လွတ်ငြိမ်းခွင့်ကို စစ်ကောင်စီက ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။
“မထင်ထားတဲ့ အကျဉ်းသား - မြန်မာ့အဆိုးဆုံးအကျဉ်းထောင်ထဲက အကောင်းမြင်တတ်ဆုံးသူတယောက်ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်” (An Unlikely Prisoner: How an eternal optimist found hope in Myanmar’s most notorious jail) ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ စာအုပ်ကို နိုဝင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့က စတင်ထုတ်ဝေဖြန့်ဖြူးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထုတ်ဝေပြီး ရက်ပိုင်း နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့မှာတော့ ဝါရှင်တန်ဒီစီအခြေစိုက် မဟာဗျူဟာလေ့လာရေးဌာန CSIS မှာ အွန်လိုင်းစာအုပ်မိတ်ဆက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ပြီး CSIS က စီးပွားရေးကျွမ်းကျင်သူ Erin Murphy က အစီအစဉ်မှူးအဖြစ် တင်ဆက်ခဲ့ပါတယ်ရှင်။
