[Zawgyi/Unicode]
ထိုင်းနိုင်ငံကနေ မြန်မာနိုင်ငံထဲကို ပြန်ဝင်လာကြတဲ့ သူတွေကို သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်းအလိုက် သီးခြားခွဲစောင့်ကြည့်မှုတွေ ဘယ်လို စီမံနေလဲဆိုတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
အခုရက်ပိုင်းတွေမှာ ထိုင်းနိုင်ငံကနေ ပြန်ဝင်လာကြသူတွေက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အတော် များများကို ရောက်နေကြပါပြီ။ ထိုင်းနိုင်ငံကနေ ပြန်ဝင်လာသူတွေအားလုံးကို တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အလိုက် စောင့်ကြည့်မှုတွေလုပ်နေပြီး ဒီလို နိုင်ငံခြားကနေ ပြန်ဝင်လာသူ အားလုံးကို COVID-19 ရောဂါပိုး ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
ထိုင်းကနေ ပြန်လာသူတွေကို သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အလိုက် သတ်မှတ်ထားတဲ့ တ နေရာတည်းမှာ စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးတာတွေ လုပ်တာမျိုးရှိသလို တချို့ တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်မှာတော့ စောင့်ကြည့်ရမယ့် လူဦးရေ များတာကြောင့် သူတို့နေထိုင်ရာ မြို့နယ်တွေကို ပြန်ပို့ပေးပြီး စောင့်ကြည့်တာမျိုး လုပ်နေရတာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေက ပြောပါတယ်။
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးမှာတော့ အခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာတင် ထိုင်းကနေ ပြန်ဝင်လာကြသူတွေ များတာကြောင့် သူတို့တွေနေထိုင်ရာ မြို့နယ်တွေကို စနစ်တကျ ပြန်ပို့ပေးနေပြီး စောင့်ကြည့်တာမျိုး လုပ်နေတယ်လို့ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး တိုင်းလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးညွှန့်ရွှေက VOA ကို ပြောပါတယ်။
“တိုင်းကတော့ အခုလောလောဆယ်တော့ ပဲခူးတိုင်းကို ရောက်လာတဲ့ သူတွေမှန်သမျှ ကျနော်တို့ အခုလောလောဆယ် ပဲခူးကပဲ တာဝန်ပြီးတော့ သွားခေါ်ပေးပါတယ်။ ပြီးတော့ အခု ကျနော်တို့လုပ်ထားတဲ့ သီးသန့် Quarantine Center မှာ တစ်ညနဲ့ တစ်နေ့လောက်တော့ သူတို့ကို နည်းနည်း ထိန်းပေးရတာပေါ့။ အဲ့ဒီမှာနည်းနည်း ကျနော်တို့ သူတို့ရဲ့ နေထိုင်စားသောက်ဖို့အတွက်ရော၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအတွက်ရော အကုန် သူတို့ကို စစ်ဆေးပေးပါတယ်။ ကျန်မာရေးကို အကုန်လုံးစစ်ဆေးပြီးတော့မှ ကျနော်တို့ သီးသန့်ကားတွေနဲ့ ပို့တာ၊ သက်ဆိုင်ရာ ဥပမာ ပြည်လို့ဆိုရင်လည်း ဒီကနေပြီးတော့ ပို့တယ်။ ပတောက်ဆိုလည်း ပတောက်ပေ့ါ။ သူ့သက်ဆိုင်ရာ မြို့နယ်တွေကို အကုန်ပို့တယ်။”
ပထမ တစ်ဖြတ် ထိုင်းကနေ ပြန်လာသူတွေကို COVID-19 ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိစစ်ဆေးဖို့အတွက် နှာခေါင်းနဲ့ အာခေါင်တို့ပတ်တွေယူပြီး အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဌာနကို ပေးပို့စစ်ဆေးနေတယ်လို့ ဦးညွှန့်ရွှေက ပြောပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းမုံရွာမြို့နယ်မှာတော့ လက်ရှိ ထိုင်းကနေ ပြန်လာလို့ သီးသန့်စောင့်ကြည့်ထားတဲ့သူက ၇၀ ကျော်ရှိနေပြီးတော့ သူတို့ကို ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးတာတွေ လုပ်ပေးနေတဲ့အကြောင်းကို မုံရွာမြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးခင်မောင်စိုးက ခုလို ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ လောလောဆယ်တော့ အိုးအိမ်မှာ ၇၆ ယောက် ထားထားတယ်။ ကျနော်တို့က ဒီထက်များလာရင်တော့ စီးပွားရေးတက္ကသိုလ် ခရေဆောင်မှာ ထပ်ပြီးတော့ ထားဖို့စီစဉ်ထား ပြီးသားပါ။ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုက ကျနော်တို့က အဲ့မှာ ကျန်းမာရေးက ဝန်ထမ်းတွေလည်းရှိတယ်။ တစ်နေ့ကို နှစ်ကြိမ် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု လုပ်ပေးတယ်။ Quarantine မှာ ကျွန်တော်တို့ ဒီ WHO က သတ်မှတ်ထားတဲ့ စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့ အညီ ဒီကျန်းမာရေးဌာနနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတဲ့ခါကျတော့ အဲ့ဒီပုံစံအတိုင်းပဲ ကျနော်တို့က ထားထားတာပါ။”
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးမှာတော့ ထိုင်းကပြန်လာတဲ့သူအားလုံးကို ပုသိမ်မြို့မှာပဲ Facility Quarantine အဖြစ် သီးသန့်စောင့်ကြည့်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံခြားကနေ ပြန်ဝင်လာသူတွေအားလုံးကို ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးနေတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဒေါက်တာ သန်းထွန်းအောင်က ခုလိုပြောပါတယ်။
“ခုကတော့ အကုန်စစ်တော့မှာ ထိုင်းကပြန်လာရင် အကုန်စစ်မှာ၊ နိုင်ငံခြားပြန်ဆို အကုန်စစ်ပါမယ်။ တိုင်းမြို့တော်မှာ ပုသိမ်မှာပဲ Facility Quarantine မှာပဲ စနစ်တကျ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး ခွဲထားတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဖြစ်နိုင်ရင် တစ်ယောက်ခန်းနဲ့ ထားတယ်။ အိမ်သာ ရေချိုးခန်း အပြည့်အစုံထားတယ်။ တစ်ယောက်ချင်းစီအတွက် လိုအပ်တဲ့ ခြင်ထောင် ခေါင်းအုံး စောင် ကအစ အကုန် အပြည်အစုံ ထောက်ပံ့ထားတယ်။ နောက် စားဖို့သောက်ဖို့လည်း စီစဉ်ပေးတယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ သူတို့အတွက်လည်း ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုကိုလည်း နေ့ရော၊ ညရော လုပ်ပေးတယ်။”
အခုလက်ရှိမှာ ပြည်တွင်းကူးစက်မှု မရှိတော့ဘဲ နိုင်ငံခြားပြန်တွေဆီမှာပဲ ရောဂါပါလာတာမျိုးရှိတာကြောင့် နိုင်ငံခြားပြန်တွေကို စနစ်တကျ အဖွဲ့တွေနဲ့ သေချာစောင့်ကြည့်ဆောင်ရွက်ဖို့လိုတယ်လို့ ဒေါက်တာ သန်းထွန်းအောင်က ဆိုပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေကြတဲ မြန်မာတွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ မြန်မာသံရုံးကို စာရင်းပေးထားတဲ့ အရေအတွက်က ၃၀,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး သံရုံးကို စာရင်းပေးသွင်းဖို့ လက်လှမ်းမမှီတဲ့ ဒေသက လူတွေကတော့ ဒေသဆိုင်ရာ ခွင့်ပြုချက်တွေနဲ့ နေရပ်ကို ပြန်လာနေတာတွေရှိပါတယ်။
ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ COVID ကာလ အခက်အခဲကြုံနေကြရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကို COVID 19 ကာကွယ်ထိန်းချုပ် ကုသရေး အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့အညီ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သက်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီးဌာနတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ပြန်လည်ခေါ်ယူနေတာဖြစ်ပါတယ်ရှင်။
မေလ ၂၂ ရက်က စတင်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံက မြန်မာအလုပ်သမားတွေ ရာနဲ့ချီပြီး နေရပ်ပြန်ကြရမှာ သုံး ရက်အတွင်း ၂,၀၀၀ ကျော် လောက်ရှိသွားပြီ ဖြစ်သလို နေရပ်ပြန်တွေကို ကိုဗစ်ရောဂါပိုးစစ်ဆေးနိုင်တာ လူ ၂၀၀ ကျော်ရှိရာမှာ စစ်ဆေးပြီးသလောက်အားလုံးဟာ ရောဂါပိုးမတွေ့ရဘူးလို့ မြဝတီခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအေးအေးမာက တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
ကိုဗစ်အရေးပေါ်ကာလ ညမထွက်ရအမိန့်နဲ့ နယ်မြေဖြတ်သန်းခွင့်ပိတ်ပင်ထားတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မြန်မာအလုပ်သမားတွေကို လုံခြုံရေးအစီစဉ်တွေ၊ ထောက်ခံစာတွေနဲ့ မေလ၂၂ ရက်ကစပြီး နေရပ်ပြန်ခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ နေရပ်ပြန်တွေကို မြန်မာဘက်ကတော့ အထူးအစီစဉ်အနေနဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးရာမှာ စစ်ဆေးပြီးတဲ့ လူ ၂၀၀ ကျော်ကတော့ ရောဂါပိုး မတွေ့ရဘူးလို့ ကရင်ပြည်နယ်မြဝတီခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးတေဇာအောင်ကပြောပါတယ်။
"ပထမနေ့ကတော့ ၂၀၀ ကျော်စစ်တယ်။ အားလုံး negative ပါ ခင်ဗျာ။ ဒုတိယနေ့ကတော့ ဒီနေ့မှ စစ်မှာပါ။ ဓါတ်ခွဲခန်းအဖြေ ညလောက်မှ အဖြေထွက်ပါမယ်။ အားလုံးစစ်တာ ၂၀၀ ကျော်ပဲ စစ်နိုင်တယ်။ ဒီနေ့ကတော့ နည်းနည်းလေးအဆိုင်းတိုးတာပေါ့နော်။ ကိုဗစ်ပိုးစစ်ဆေးတဲ့အဖွဲ့ မနေ့က ပြည်ထောင်စုက စီစဉ်တဲ့ ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးဆေးရုံနဲ့ ညွှန်ကြးရေးမှူး ဦးဆောင်တဲ့ ပညာရှင် ၂၆ ယောက်အဖွဲနဲ့ ကျနော်တို့ ပြည်နယ်ဘက်က အဖွဲ့တွေနဲ့ ပေါင်းပြီးပိုပြီး အဆိုင်းတိုးပြီး စစ်ဆေးနိုင်မှာပေ့ါနော်။"
အခုဆိုရင် နေရပ်ပြန်မြန်မာနိုင်ငံသားများဟာ မြန်မာသံရုံးထောက်ခံစာတွေနဲ့ရော သူတို့ နေထိုင်ရာဒေသအသီးသီးက ထောက်ခံစာတွေနဲ့ပါ ကားတွေဌားပြီး လာကြတာ ရှိသလို ဘန်ကောက်ကနေ မဲဆောက်အထိ လေယာဉ်တွေနဲ့ လာကြတာတွေ ထိုင်းနဲ့ မြန်မာစီစဉ်ထားတဲ့ ကားတွေလည်း ပြန်လာကြတာတွေ ရှိနေတာကြောင့် ဒီ ၃ ရက်အတွင်းမှာ လူဦးရေ ၂,၀၀၀ ကျော်လောက် ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အဲဒီထဲက ရခိုင် နဲ့ ကယားပြည်နယ် နေပြည်တော်ဘက်က လူတွေကတော့ မပြန်နိုင်ကြသေးဘဲ ကရင်ပြည်နယ်က စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာတွေမှာ ထားပြီး ကိုဗစ်ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိကို စစ်ဆေးပြီးမှသာ တိုင်းဒေသကြီး ပြည်နယ်အသီးသီးက စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာတွေမှာ ဝင်ရောက်နေထိုင်ရတာမျိုးတွေလည်း ရှိမှာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တချို့ နေရပ်ပြန်ဖို့ ခက်နေသူတွေကိုတော့ ကရင်ပြည်နယ်က စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာတွေမှာ ထားမှာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အခုဆိုရင်မြန်မာဘက်ကတော့ ထိုင်းက ပြန်လာသူအားလုံးကို ကိုဗစ်ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိကို စစ်ဆေးပေးနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေတဲ့ မြန်မာတွေကတော့ နေရပ်ကိုပြန်ဖို့ နေ့စဉ် မြန်မာသံရုံးကို စာရင်းပေးသွင်းထားတာ လူ ၃၀,၀၀၀ ကျော်ရှိသလို လက်လှမ်းမမှီတဲ့ ဒေသတွေကတော့ မြန်မာသံရုံးကို စာရင်းမပေးသွင်းနိုင်တာကြောင့် ဒေသဆိုင်ရာခွင့်ပြုချက်တွေနဲ့ နေရပ်ကို ပြန်လာနေကြတယ်လို့လည်း မြဝတီခရိုင်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ဆိုပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံထဲမှာ COVID-19 ဖြစ်ပြီး စက်ရုံတွေ ပိတ်သိမ်းတာ လုပ်သားလျှော့ချတွေကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ရတာတွေ များလာပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ သောင်းနဲ့ ချီပြီး နေရပ်ပြန်နိုင်ဖို့ ဖြစ်လာတာပါ။
အလာတူးပဲ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူစာချုပ်နဲ့ ထိုင်းကိုလာပြီး အလုပ်လာလုပ်ကြမယ့် မြန်မာနိုင်ငံသား ၆၀,၀၀၀ လောက်ဟာလည်း လာမယ့် ဇွန်လအတွင်းမှာ ထိုင်းနိုင်ငံကို သွားဖို့ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလို COVID-19 အကြပ်အတည်းကာလ နှစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ကြုံနေတာမို့
ဒီအစီအစဉ်အတိုင်း လုပ်ဖြစ်မဖြစ် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမဖြစ်သေးပါဘူး။
ထိုင်းနိုင်ငံကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၆ လ လောက်အတွင်းကမှ MOU နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူစာချုပ်နဲ့ ရောက်လာပြီး အလုပ်လက်မဲ့ ဖြစ်ရတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံရောက်တဲ့အချိန် အလုပ်အကိုင်အခက်အခဲဖြစ်တာတွေ ထိုင်းမြန်မာနှစ်ဘက် အေဂျင်စီတွေက စာချုပ်ပါစည်းမျဉ်းအတိုင်း မလုပ်ဘဲ စက်ရုံမတူတဲ့နေရာတွေကို ပို့တာအလုပ်အကိုင် မမှန်တာ အခကြေးငွေတွေက ဥပဒေအတိုင်း မရတာတွေကို ကြုံနေရတာကြောင့် အခုနေရပ်ပြန်ကြရတယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။
အခုလို COVID-19 ဖြစ်နေတဲ့ကာလမှာ ထိုင်းနိုင်ငံကို နောက်ပိုင်းဝင်လာကြမယ့် သူတွေ အနေနဲ့ ဒီအခြေအနေတွေကို သေချာသုံးသပ်ပြီး သတိပြုကြဖို့ လိုအပ်တယ်လို့လည်းပြောဆိုနေကြပါတယ်။
[Unicode Version]
ထိုငျးနိုငျငံကပွနျလာသူ မွနျမာတှကေို ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ စောင့ျကွည့ျစဈဆေး
ထိုငျးနိုငျငံကနေ မွနျမာနိုငျငံထဲကို ပွနျဝငျလာကွတဲ့ သူတှကေို သကျဆိုငျရာ ပွညျနယျနဲ့တိုငျးအလိုကျ သီးခွားခှဲစောင့ျကွည့ျမှုတှေ ဘယျလို စီမံနလေဲဆိုတာကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက တငျဆကျပေးပါမယျ။
အခုရကျပိုငျးတှမှော ထိုငျးနိုငျငံကနေ ပွနျဝငျလာကွသူတှကေ မွနျမာနိုငျငံရဲ့တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအတောျ မြားမြားကို ရောကျနကွေပါပွီ။ ထိုငျးနိုငျငံကနေ ပွနျဝငျလာသူတှအေားလုံးကို တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအလိုကျ စောင့ျကွည့ျမှုတှလေုပျနပွေီး ဒီလို နိုငျငံခွားကနေ ပွနျဝငျလာသူ အားလုံးကို COVID-19 ရောဂါပိုး ရှိ၊ မရှိ စဈဆေးသှားမှာဖွဈပါတယျ။
ထိုငျးကနေ ပွနျလာသူတှကေို သကျဆိုငျရာ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအလိုကျ သတျမှတျထားတဲ့ တ နရောတညျးမှာ စောင့ျကွည့ျစဈဆေးတာတှေ လုပျတာမြိုးရှိသလို တခြို့ တိုငျးနှင့ျပွညျနယျမှာတော့ စောင့ျကွည့ျရမယ့ျ လူဦးရေ မြားတာကွောင့ျ သူတို့နထေိုငျရာ မွို့နယျတှကေို ပွနျပို့ပေးပွီး စောင့ျကွည့ျတာမြိုး လုပျနရေတာတှလေညျး ရှိတယျလို့ လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျတှကေ ပွောပါတယျ။
ပဲခူးတိုငျးဒသေကွီးမှာတော့ အခုရကျပိုငျးအတှငျးမှာတငျ ထိုငျးကနေ ပွနျဝငျလာကွသူတှေ မြားတာကွောင့ျ သူတို့တှနေထေိုငျရာ မွို့နယျတှကေို စနဈတကြ ပွနျပို့ပေးနပွေီး စောင့ျကွည့ျတာမြိုး လုပျနတေယျလို့ ပဲခူးတိုငျးဒသေကွီး တိုငျးလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးညှှန့ျရှှကေ VOA ကို ပွောပါတယျ။
“တိုငျးကတော့ အခုလောလောဆယျတော့ ပဲခူးတိုငျးကို ရောကျလာတဲ့ သူတှမှေနျသမြှ ကနြောျတို့ အခုလောလောဆယျ ပဲခူးကပဲ တာဝနျပွီးတော့ သှားခေါျပေးပါတယျ။ ပွီးတော့ အခု ကနြောျတို့လုပျထားတဲ့ သီးသန့ျ Quarantine Center မှာ တဈညနဲ့ တဈနေ့လောကျတော့ သူတို့ကို နညျးနညျး ထိနျးပေးရတာပေါ့။ အဲ့ဒီမှာနညျးနညျး ကနြောျတို့ သူတို့ရဲ့ နထေိုငျစားသောကျဖို့အတှကျရော၊ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုအတှကျရော အကုနျ သူတို့ကို စဈဆေးပေးပါတယျ။ ကနြျမာရေးကို အကုနျလုံးစဈဆေးပွီးတော့မှ ကနြောျတို့ သီးသန့ျကားတှနေဲ့ ပို့တာ၊ သကျဆိုငျရာ ဥပမာ ပွညျလို့ဆိုရငျလညျး ဒီကနပွေီးတော့ ပို့တယျ။ ပတောကျဆိုလညျး ပတောကျပေ့ါ။ သူ့သကျဆိုငျရာ မွို့နယျတှကေို အကုနျပို့တယျ။”
ပထမ တဈဖွတျ ထိုငျးကနေ ပွနျလာသူတှကေို COVID-19 ရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိစဈဆေးဖို့အတှကျ နှာခေါငျးနဲ့ အာခေါငျတို့ပတျတှယေူပွီး အမြိုးသားကနြျးမာရေး ဌာနကို ပေးပို့စဈဆေးနတေယျလို့ ဦးညှှန့ျရှှကေ ပွောပါတယျ။
စဈကိုငျးတိုငျးမုံရှာမွို့နယျမှာတော့ လကျရှိ ထိုငျးကနေ ပွနျလာလို့ သီးသန့ျစောင့ျကွည့ျထားတဲ့သူက ၇၀ ကြောျရှိနပွေီးတော့ သူတို့ကို ကနြျးမာရေး စဈဆေးတာတှေ လုပျပေးနတေဲ့အကွောငျးကို မုံရှာမွို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးခငျမောငျစိုးက ခုလို ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ လောလောဆယျတော့ အိုးအိမျမှာ ၇၆ ယောကျ ထားထားတယျ။ ကနြောျတို့က ဒီထကျမြားလာရငျတော့ စီးပှားရေးတက်ကသိုလျ ခရဆေောငျမှာ ထပျပွီးတော့ ထားဖို့စီစဉျထား ပွီးသားပါ။ ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုက ကနြောျတို့က အဲ့မှာ ကနြျးမာရေးက ဝနျထမျးတှလေညျးရှိတယျ။ တဈနေ့ကို နှဈကွိမျ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု လုပျပေးတယျ။ Quarantine မှာ ကြှနျတောျတို့ ဒီ WHO က သတျမှတျထားတဲ့ စညျးကမျးခကြျတှနေဲ့ အညီ ဒီကနြျးမာရေးဌာနနဲ့ ပူးပေါငျးပွီးတဲ့ခါကတြော့ အဲ့ဒီပုံစံအတိုငျးပဲ ကနြောျတို့က ထားထားတာပါ။”
ဧရာဝတီတိုငျးဒသေကွီးမှာတော့ ထိုငျးကပွနျလာတဲ့သူအားလုံးကို ပုသိမျမွို့မှာပဲ Facility Quarantine အဖွဈ သီးသန့ျစောင့ျကွည့ျထားတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ နိုငျငံခွားကနေ ပွနျဝငျလာသူတှအေားလုံးကို ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုပေးနတောနဲ့ ပတျသကျလို့ ဧရာဝတီတိုငျးဒသေကွီး ကနြျးမာရေး ဦးစီးဌာန ဒုတိယညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဒေါကျတာ သနျးထှနျးအောငျက ခုလိုပွောပါတယျ။
“ခုကတော့ အကုနျစဈတော့မှာ ထိုငျးကပွနျလာရငျ အကုနျစဈမှာ၊ နိုငျငံခွားပွနျဆို အကုနျစဈပါမယျ။ တိုငျးမွို့တောျမှာ ပုသိမျမှာပဲ Facility Quarantine မှာပဲ စနဈတကြ အမြိုးသား၊ အမြိုးသမီး ခှဲထားတယျ။ နောကျပွီးတော့ ဖွဈနိုငျရငျ တဈယောကျခနျးနဲ့ ထားတယျ။ အိမျသာ ရခြေိုးခနျး အပွည့ျအစုံထားတယျ။ တဈယောကျခငြျးစီအတှကျ လိုအပျတဲ့ ခွငျထောငျ ခေါငျးအုံး စောငျ ကအစ အကုနျ အပွညျအစုံ ထောကျပံ့ထားတယျ။ နောကျ စားဖို့သောကျဖို့လညျး စီစဉျပေးတယျ။ နောကျပွီးတော့မှ သူတို့အတှကျလညျး ကနြျးမာရေး စောင့ျရှောကျမှုကိုလညျး နေ့ရော၊ ညရော လုပျပေးတယျ။”
အခုလကျရှိမှာ ပွညျတှငျးကူးစကျမှု မရှိတော့ဘဲ နိုငျငံခွားပွနျတှဆေီမှာပဲ ရောဂါပါလာတာမြိုးရှိတာကွောင့ျ နိုငျငံခွားပွနျတှကေို စနဈတကြ အဖှဲ့တှနေဲ့ သခြောစောင့ျကွည့ျဆောငျရှကျဖို့လိုတယျလို့ ဒေါကျတာ သနျးထှနျးအောငျက ဆိုပါတယျ။
ထိုငျးနိုငျငံမှာ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈနကွေတဲ မွနျမာတှေ နရေပျပွနျဖို့ မွနျမာသံရုံးကို စာရငျးပေးထားတဲ့ အရအေတှကျက ၃၀,၀၀၀ ကြောျရှိပွီး သံရုံးကို စာရငျးပေးသှငျးဖို့ လကျလှမျးမမှီတဲ့ ဒသေက လူတှကေတော့ ဒသေဆိုငျရာ ခှင့ျပွုခကြျတှနေဲ့ နရေပျကို ပွနျလာနတောတှရှေိပါတယျ။
ပွညျပနိုငျငံတှမှော COVID ကာလ အခကျအခဲကွုံနကွေရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှကေို COVID 19 ကာကှယျထိနျးခြုပျ ကုသရေး အမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီရဲ့ လမျးညှှနျခကြျတှနေဲ့အညီ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက သကျဆိုငျရာ ဝနျကွီးဌာနတှနေဲ့ ပူးပေါငျးပွီး ပွနျလညျခေါျယူနတောဖွဈပါတယျရှငျ။
မလေ ၂၂ ရကျက စတငျပွီး ထိုငျးနိုငျငံက မွနျမာအလုပျသမားတှေ ရာနဲ့ခြီပွီး နရေပျပွနျကွရမှာ သုံး ရကျအတှငျး ၂,၀၀၀ ကြောျ လောကျရှိသှားပွီ ဖွဈသလို နရေပျပွနျတှကေို ကိုဗဈရောဂါပိုးစဈဆေးနိုငျတာ လူ ၂၀၀ ကြောျရှိရာမှာ စဈဆေးပွီးသလောကျအားလုံးဟာ ရောဂါပိုးမတှေ့ရဘူးလို့ မွဝတီခရိုငျအုပျခြုပျရေးမှူးက ပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအေးအေးမာက တငျဆကျပေးပါမယျ။
ကိုဗဈအရေးပေါျကာလ ညမထှကျရအမိန့ျနဲ့ နယျမွဖွေတျသနျးခှင့ျပိတျပငျထားတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာ မွနျမာအလုပျသမားတှကေို လုံခွုံရေးအစီစဉျတှေ၊ ထောကျခံစာတှနေဲ့ မလေ၂၂ ရကျကစပွီး နရေပျပွနျခှင့ျပေးခဲ့ပါတယျ။ နရေပျပွနျတှကေို မွနျမာဘကျကတော့ အထူးအစီစဉျအနနေဲ့ ကိုဗဈရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိ စဈဆေးရာမှာ စဈဆေးပွီးတဲ့ လူ ၂၀၀ ကြောျကတော့ ရောဂါပိုး မတှေ့ရဘူးလို့ ကရငျပွညျနယျမွဝတီခရိုငျအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးတဇောအောငျကပွောပါတယျ။
"ပထမနေ့ကတော့ ၂၀၀ ကြောျစဈတယျ။ အားလုံး negative ပါ ခငျဗြာ။ ဒုတိယနေ့ကတော့ ဒီနေ့မှ စဈမှာပါ။ ဓါတျခှဲခနျးအဖွေ ညလောကျမှ အဖွထှေကျပါမယျ။ အားလုံးစဈတာ ၂၀၀ ကြောျပဲ စဈနိုငျတယျ။ ဒီနေ့ကတော့ နညျးနညျးလေးအဆိုငျးတိုးတာပေါ့နောျ။ ကိုဗဈပိုးစဈဆေးတဲ့အဖှဲ့ မနေ့က ပွညျထောငျစုက စီစဉျတဲ့ ရနျကုနျဆေးရုံကွီးဆေးရုံနဲ့ ညှှနျကွးရေးမှူး ဦးဆောငျတဲ့ ပညာရှငျ ၂၆ ယောကျအဖှဲနဲ့ ကနြောျတို့ ပွညျနယျဘကျက အဖှဲ့တှနေဲ့ ပေါငျးပွီးပိုပွီး အဆိုငျးတိုးပွီး စဈဆေးနိုငျမှာပေ့ါနောျ။"
အခုဆိုရငျ နရေပျပွနျမွနျမာနိုငျငံသားမြားဟာ မွနျမာသံရုံးထောကျခံစာတှနေဲ့ရော သူတို့ နထေိုငျရာဒသေအသီးသီးက ထောကျခံစာတှနေဲ့ပါ ကားတှဌေားပွီး လာကွတာ ရှိသလို ဘနျကောကျကနေ မဲဆောကျအထိ လယောဉျတှနေဲ့ လာကွတာတှေ ထိုငျးနဲ့ မွနျမာစီစဉျထားတဲ့ ကားတှလေညျး ပွနျလာကွတာတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ဒီ ၃ ရကျအတှငျးမှာ လူဦးရေ ၂,၀၀၀ ကြောျလောကျ ရောကျရှိလာပွီဖွဈတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ အဲဒီထဲက ရခိုငျ နဲ့ ကယားပွညျနယျ နပွေညျတောျဘကျက လူတှကေတော့ မပွနျနိုငျကွသေးဘဲ ကရငျပွညျနယျက စောင့ျကွည့ျရေးစငျတာတှမှော ထားပွီး ကိုဗဈရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိကို စဈဆေးပွီးမှသာ တိုငျးဒသေကွီး ပွညျနယျအသီးသီးက စောင့ျကွည့ျရေးစငျတာတှမှော ဝငျရောကျနထေိုငျရတာမြိုးတှလေညျး ရှိမှာဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ တခြို့ နရေပျပွနျဖို့ ခကျနသေူတှကေိုတော့ ကရငျပွညျနယျက စောင့ျကွည့ျရေးစငျတာတှမှော ထားမှာဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
အခုဆိုရငျမွနျမာဘကျကတော့ ထိုငျးက ပွနျလာသူအားလုံးကို ကိုဗဈရောဂါပိုးရှိ၊ မရှိကို စဈဆေးပေးနပွေီ ဖွဈပါတယျ။ ထိုငျးနိုငျငံမှာတော့ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈနတေဲ့ မွနျမာတှကေတော့ နရေပျကိုပွနျဖို့ နေ့စဉျ မွနျမာသံရုံးကို စာရငျးပေးသှငျးထားတာ လူ ၃၀,၀၀၀ ကြောျရှိသလို လကျလှမျးမမှီတဲ့ ဒသေတှကေတော့ မွနျမာသံရုံးကို စာရငျးမပေးသှငျးနိုငျတာကွောင့ျ ဒသေဆိုငျရာခှင့ျပွုခကြျတှနေဲ့ နရေပျကို ပွနျလာနကွေတယျလို့လညျး မွဝတီခရိုငျအုပျခြုပျရေးမှူးက ဆိုပါတယျ။
ထိုငျးနိုငျငံထဲမှာ COVID-19 ဖွဈပွီး စကျရုံတှေ ပိတျသိမျးတာ လုပျသားလြှော့ခတြှကွေောင့ျ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈရတာတှေ မြားလာပွီး မွနျမာနိုငျငံသားတှေ သောငျးနဲ့ ခြီပွီး နရေပျပွနျနိုငျဖို့ ဖွဈလာတာပါ။
အလာတူးပဲ နှဈနိုငျငံသဘောတူစာခြုပျနဲ့ ထိုငျးကိုလာပွီး အလုပျလာလုပျကွမယ့ျ မွနျမာနိုငျငံသား ၆၀,၀၀၀ လောကျဟာလညျး လာမယ့ျ ဇှနျလအတှငျးမှာ ထိုငျးနိုငျငံကို သှားဖို့ရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုလို COVID-19 အကွပျအတညျးကာလ နှဈနိုငျငံလုံးမှာ ကွုံနတောမို့ ဒီအစီအစဉျအတိုငျး လုပျဖွဈမဖွဈ ရှငျးရှငျးလငျးလငျးမဖွဈသေးပါဘူး။
ထိုငျးနိုငျငံကို ပွီးခဲ့တဲ့ ၆ လ လောကျအတှငျးကမှ MOU နှဈနိုငျငံ သဘောတူစာခြုပျနဲ့ ရောကျလာပွီး အလုပျလကျမဲ့ ဖွဈရတဲ့ မွနျမာအလုပျသမားတှကေတော့ ထိုငျးနိုငျငံရောကျတဲ့အခြိနျ အလုပျအကိုငျအခကျအခဲဖွဈတာတှေ ထိုငျးမွနျမာနှဈဘကျ အဂေငြျစီတှကေ စာခြုပျပါစညျးမဉြျးအတိုငျး မလုပျဘဲ စကျရုံမတူတဲ့နရောတှကေို ပို့တာအလုပျအကိုငျ မမှနျတာ အခကွေးငှတှေကေ ဥပဒအေတိုငျး မရတာတှကေို ကွုံနရေတာကွောင့ျ အခုနရေပျပွနျကွရတယျလို့ ပွောကွပါတယျ။
အခုလို COVID-19 ဖွဈနတေဲ့ကာလမှာ ထိုငျးနိုငျငံကို နောကျပိုငျးဝငျလာကွမယ့ျ သူတှေ အနနေဲ့ ဒီအခွအေနတှေကေို သခြောသုံးသပျပွီး သတိပွုကွဖို့ လိုအပျတယျလို့လညျးပွောဆိုနကွေပါတယျ။
