[Zawgyi/Unicode]
ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အဓိကကြုံနေရတဲ့ စမွတ်ဆာခွန်းခရိုင်၊ မဟာချိုင်မြို့မှာ ၁ လခွဲလောက် လုပ်ခလစာ မရကြတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမား ၁,၀၀၀ ကျော် အလုပ်မဆင်းဘဲ ဆန္ဒပြကန့်ကွက်ခဲ့ကြတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မအေးအေးမာက ပြောပြပါမယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း စမွတ်ဆာခွန်းခရိုင် မဟာချိုင်မြို့မှာ ၂ နိုင်ငံ သဘောတူညီချက်နဲ့ PTN ပင်လယ်စာ ထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံမှာ တရားဝင် အလုပ်လုပ်နေကြတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမား ၁,၀၀၀ ကျော်ဟာ ၁ လခွဲကျော်စာ လုပ်အားခ မရသေးတာကြောင့် အလုပ်မဆင်းဘဲ ဆန္ဒပြတောင်းဆိုခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်အားခတွေ အမြန်ဆုံးရဖို့ မနေ့တုန်းက အလုပ်သမားတွေ ဆန္ဒပြခဲ့တာလို့လည်း ထိုင်းနိုင်ငံ အခြေစိုက် AAC အလုပ်သမားကူညီရေးအဖွဲက တာဝန်ရှိသူ ဦးရဲမင်းက ပြောပါတယ်။
“လူဦးရေ ၁,၀၀၀ ကျော်ပေါ့... အလုပ်သမားတွေအားလုံးနီးပါးပါပဲ... ကျနော်တို့ အလုပ်သမားတွေလုပ်ငန်းခွင်ထဲ မဝင်ဘဲ စက်ရုံဝန်းထဲမှာပဲ ကိုဗစ်စည်းကမ်းနဲ့အညီ လူတွေကျဲကျဲနဲ့ ဆန္ဒထုတ်ဖော်တာပေါ့။ ဒီတခါဖြစ်တာက လုပ်အားခလစာ ရက် ၅၀ စာ မရှင်းလို့ တရက်ရှင်းမယ်၊ တရက်ရှင်းမယ်ဆိုပြီး စောင့်နေပါတယ်သေးတယ်။ အဲဒီလို မရှင်းလို့ အလုပ်သမားတွေ သည်းမခံနိုင်တဲ့အဆုံး ကိုဗစ်စည်းကမ်းနဲ့အညီ အလုပ်မဆင်းဘဲ အလုပ်ရုံထဲမှာပဲငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒထုတ်ဖော်တာပါ။”
ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ အများဆုံးကြုံနေရတဲ့ ဒေသမှာ အလုပ်သမားတွေ ဆန္ဒပြခဲ့ကြတဲ့ နေ့မှာပဲ တချို့ကို စက်ရုံတာဝန်ရှိသူတွေက လစာတချို့ ထုတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ပုံမှန်အတိုင်း ၁၅ ရက်တခါ လုပ်အားခရှင်းပေးဖို့ ကတိပေးခဲ့တယ်လို့လည်း စက်ရုံအလုပ်သမားတယောက်က ပြောပြပါတယ်။
“တောင်းဆိုတာပေါ့ စက်ရုံကို သူတို့ဘက်က မနေ့က တဝတ်စာ (၁၅ ရက်စာ) ထုတ်ပေးတယ် ၁၅ ရက်နေ့မှာနောက်ထပ် တဝတ်စာ (၁၅ ရက်စာ) ထုတ်ပေးမယ်ပြောတယ်။ နောက်ဆိုရင်တော့ ပုံမှန်တိုင်း ၁၅ ရက်နေ့တခါ၊ ၃၀ ရက်နေ့ တခါ လုပ်အားခထုတ်ပေးပါမယ်လို့ ခံဝန်ဂတိတွေ ထိုးသွားကြတာပေါ့နော်။”
ဒီစက်ရုံဟာ မကြာသေးခင်နှစ်တွေတုန်းကလည်း အခုလိုလုပ်အားခကို ပုံမှန်မရှင်းပေးတဲ့ ပြသနာတွေရှိခဲ့တာကြောင့် မြန်မာသံရုံးက တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ AAC အလုပ်သမားကူညီရေးအဖွဲ့ပူးပေါင်းပြီးဖြေရှင်းပေးခဲ့ရဘူးတယ်လို့လည်း အလုပ်သမားတွေက ပြောပါတယ်။ အလုပ်သမားတွေ အနေနဲ့ကတော့ ကိုဗစ်ကပ်ဘေးကာလမှာ ပုံမှန်လုပ်ခလစာ မရတဲ့အတွက် စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ကြုံရတာကြောင့် တောင်းဆိုခဲ့ကြတာလို့လည်း အလုပ်သမားရေးလှုပ်ရှားသူ ဦးရဲမင်းက ပြောပါတယ်။
“အလုပ်သမားတွေအတွက်ကတော့ ရက်ပေါင်း ၅၀ စာဆိုတော့ အခန်းခတွေ၊ ရေခ၊ မီးခတွေ မြန်မာပြည်က အိမ်ကို ပြန်ပို့ရမယ့်ဟာတွေ ရှိတော့အခက်အခဲတွေရှိတာမို့ အလုပ်သမားတွေက ဘာမှ မတတ်နိုင်လို့ ဒီလမ်းကြောင်းကို ရွေးလိုက်တဲ့သဘောပါပဲ။”
ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကပ်ဘေးကာလ အလုပ်အကိုင်အခက်အခဲတွေနဲ့ နိုင်ငံခြားကို ပို့ကုန်တွေ ပို့မရတာတွေ ကုန်ကြမ်းမရတာတွေကြောင့် လုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းလိုက်ရတာတွေ ရှိသလို လုပ်ငန်းရှင်တွေ ဘက်ကလည်း လုပ်ခလစာပေးဖို့ အခက်အခဲ ကြုံရတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ကပ်ဘေးကာလမှာပဲ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ မြန်မာအလုပ်သမားတွေလည်း အလုပ်အကိုင်တွေ လက်လွတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ကြရပြီး နေရပ်ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံကို တရားမဝင် နည်းလမ်းတွေနဲ့ ဝင်ရောက်ဖို့ ကြိုးစားသူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ မဟာချိုင်ဒေသဟာ ပင်လယ်စာလုပ်ငန်းတွေ လုပ်တဲ့ စက်ရုံအများအပြားရှိတဲ့မြို့ဖြစ်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ လလယ်က စလို့ နိုင်ငံခြားသားအလုပ်သမားတွေကြားမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအများအပြား ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် စက်ရုံအလုပ်ရုံတချို့လည်း ပိတ်ထားရတာပါ။ တချို့စက်ရုံတွေကတော့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးပေးတာတွေလုပ်ပြီး စက်ရုံကို ပြန်လည် လည်ပတ်နေကြပါတယ်။ မြန်မာပြည်သားတွေကတော့ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှာကို စိုးရိမ်နေကြသလို အခုလိုမျိုး လုပ်အားခလစာ နောက်ကျတာတွေဆိုရင်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်းမှာ နေထိုင်စားသောက်ဖို့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေတယ်လို့လည်းပြောပြကြပါတယ်။
[Unicode Version]
လုပျအားခမရတဲ့ ထိုငျးက မွနျမာတရားဝငျလုပျသားတှေ ဆန်ဒပွ
ထိုငျးနိုငျငံမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အဓိကကွုံနရေတဲ့ စမှတျဆာခှနျးခရိုငျ၊ မဟာခြိုငျမွို့မှာ ၁ လခှဲလောကျ လုပျခလစာ မရကွတဲ့ မွနျမာအလုပျသမား ၁,၀၀၀ ကြောျ အလုပျမဆငျးဘဲ ဆန်ဒပွကန့ျကှကျခဲ့ကွတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မအေးအေးမာက ပွောပွပါမယျ။
ထိုငျးနိုငျငံ အလယျပိုငျး စမှတျဆာခှနျးခရိုငျ မဟာခြိုငျမွို့မှာ ၂ နိုငျငံ သဘောတူညီခကြျနဲ့ PTN ပငျလယျစာ ထုတျလုပျရေးစကျရုံမှာ တရားဝငျ အလုပျလုပျနကွေတဲ့ မွနျမာအလုပျသမား ၁,၀၀၀ ကြောျဟာ ၁ လခှဲကြောျစာ လုပျအားခ မရသေးတာကွောင့ျ အလုပျမဆငျးဘဲ ဆန်ဒပွတောငျးဆိုခဲ့ကွတာ ဖွဈပါတယျ။ လုပျအားခတှေ အမွနျဆုံးရဖို့ မနေ့တုနျးက အလုပျသမားတှေ ဆန်ဒပွခဲ့တာလို့လညျး ထိုငျးနိုငျငံ အခွစေိုကျ AAC အလုပျသမားကူညီရေးအဖှဲက တာဝနျရှိသူ ဦးရဲမငျးက ပွောပါတယျ။
“လူဦးရေ ၁,၀၀၀ ကြောျပေါ့... အလုပျသမားတှအေားလုံးနီးပါးပါပဲ... ကနြောျတို့ အလုပျသမားတှလေုပျငနျးခှငျထဲ မဝငျဘဲ စကျရုံဝနျးထဲမှာပဲ ကိုဗဈစညျးကမျးနဲ့အညီ လူတှကြေဲကြဲနဲ့ ဆန်ဒထုတျဖောျတာပေါ့။ ဒီတခါဖွဈတာက လုပျအားခလစာ ရကျ ၅၀ စာ မရှငျးလို့ တရကျရှငျးမယျ၊ တရကျရှငျးမယျဆိုပွီး စောင့ျနပေါတယျသေးတယျ။ အဲဒီလို မရှငျးလို့ အလုပျသမားတှေ သညျးမခံနိုငျတဲ့အဆုံး ကိုဗဈစညျးကမျးနဲ့အညီ အလုပျမဆငျးဘဲ အလုပျရုံထဲမှာပဲငွိမျးခမြျးစှာ ဆန်ဒထုတျဖောျတာပါ။”
ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံးကွုံနရေတဲ့ ဒသေမှာ အလုပျသမားတှေ ဆန်ဒပွခဲ့ကွတဲ့ နေ့မှာပဲ တခြို့ကို စကျရုံတာဝနျရှိသူတှကေ လစာတခြို့ ထုတျပေးခဲ့ပါတယျ။ နောကျပိုငျးမှာ ပုံမှနျအတိုငျး ၁၅ ရကျတခါ လုပျအားခရှငျးပေးဖို့ ကတိပေးခဲ့တယျလို့လညျး စကျရုံအလုပျသမားတယောကျက ပွောပွပါတယျ။
“တောငျးဆိုတာပေါ့ စကျရုံကို သူတို့ဘကျက မနေ့က တဝတျစာ (၁၅ ရကျစာ) ထုတျပေးတယျ ၁၅ ရကျနေ့မှာနောကျထပျ တဝတျစာ (၁၅ ရကျစာ) ထုတျပေးမယျပွောတယျ။ နောကျဆိုရငျတော့ ပုံမှနျတိုငျး ၁၅ ရကျနေ့တခါ၊ ၃၀ ရကျနေ့ တခါ လုပျအားခထုတျပေးပါမယျလို့ ခံဝနျဂတိတှေ ထိုးသှားကွတာပေါ့နောျ။”
ဒီစကျရုံဟာ မကွာသေးခငျနှဈတှတေုနျးကလညျး အခုလိုလုပျအားခကို ပုံမှနျမရှငျးပေးတဲ့ ပွသနာတှရှေိခဲ့တာကွောင့ျ မွနျမာသံရုံးက တာဝနျရှိသူတှနေဲ့ AAC အလုပျသမားကူညီရေးအဖှဲ့ပူးပေါငျးပွီးဖွရှေငျးပေးခဲ့ရဘူးတယျလို့လညျး အလုပျသမားတှကေ ပွောပါတယျ။ အလုပျသမားတှေ အနနေဲ့ကတော့ ကိုဗဈကပျဘေးကာလမှာ ပုံမှနျလုပျခလစာ မရတဲ့အတှကျ စားဝတျနရေေး အခကျအခဲ ကွုံရတာကွောင့ျ တောငျးဆိုခဲ့ကွတာလို့လညျး အလုပျသမားရေးလှုပျရှားသူ ဦးရဲမငျးက ပွောပါတယျ။
“အလုပျသမားတှအေတှကျကတော့ ရကျပေါငျး ၅၀ စာဆိုတော့ အခနျးခတှေ၊ ရခေ၊ မီးခတှေ မွနျမာပွညျက အိမျကို ပွနျပို့ရမယ့ျဟာတှေ ရှိတော့အခကျအခဲတှရှေိတာမို့ အလုပျသမားတှကေ ဘာမှ မတတျနိုငျလို့ ဒီလမျးကွောငျးကို ရှေးလိုကျတဲ့သဘောပါပဲ။”
ထိုငျးနိုငျငံမှာ ကပျဘေးကာလ အလုပျအကိုငျအခကျအခဲတှနေဲ့ နိုငျငံခွားကို ပို့ကုနျတှေ ပို့မရတာတှေ ကုနျကွမျးမရတာတှကွေောင့ျ လုပျငနျးတှေ ရပျဆိုငျးလိုကျရတာတှေ ရှိသလို လုပျငနျးရှငျတှေ ဘကျကလညျး လုပျခလစာပေးဖို့ အခကျအခဲ ကွုံရတာတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ ကပျဘေးကာလမှာပဲ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ မွနျမာအလုပျသမားတှလေညျး အလုပျအကိုငျတှေ လကျလှတျဆုံးရှုံးခဲ့ကွရပွီး နရေပျပွနျခဲ့ကွပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ အလုပျအကိုငျ အခှင့ျအလမျးအတှကျ ထိုငျးနိုငျငံကို တရားမဝငျ နညျးလမျးတှနေဲ့ ဝငျရောကျဖို့ ကွိုးစားသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ မဟာခြိုငျဒသေဟာ ပငျလယျစာလုပျငနျးတှေ လုပျတဲ့ စကျရုံအမြားအပွားရှိတဲ့မွို့ဖွဈပွီး ပွီးခဲ့တဲ့ လလယျက စလို့ နိုငျငံခွားသားအလုပျသမားတှကွေားမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါအမြားအပွား ဖွဈပှားခဲ့တာကွောင့ျ စကျရုံအလုပျရုံတခြို့လညျး ပိတျထားရတာပါ။ တခြို့စကျရုံတှကေတော့ ကိုဗဈကပျရောဂါရှိ၊ မရှိ စဈဆေးပေးတာတှလေုပျပွီး စကျရုံကို ပွနျလညျ လညျပတျနကွေပါတယျ။ မွနျမာပွညျသားတှကေတော့ အလုပျလကျမဲ့ဖွဈမှာကို စိုးရိမျနကွေသလို အခုလိုမြိုး လုပျအားခလစာ နောကျကတြာတှဆေိုရငျလညျး ထိုငျးနိုငျငံတှငျးမှာ နထေိုငျစားသောကျဖို့ အခကျအခဲတှေ ရှိနတေယျလို့လညျးပွောပွကွပါတယျ။
