ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ဇူလိုင္လအလွည့္က်ဥကၠ႒ ဆီြဒင္သံအမတ္ႀကီးကကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ေဆြးေႏြးပြဲအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာအေရးထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ၿပီး ဇူလိုင္၂၃ ရက္ေန႔မွာ တံခါးပိတ္ေဆြးေႏြးပြဲတရပ္က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားေၾကာင္း သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးအေျဖရွာႏိုင္ဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးဖို႔ လိုမယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚလွလွသန္းကတင္ျပေပးမွာပါ။
ဇူလိုင္လအတြက္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕အလွည့္က်ဥကၠ႒ အျဖစ္တာ၀န္ယူရတဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ဆီြဒင္သံအမတ္ႀကီးOlof Skoog က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ဒီလ အစည္းအေ၀းပြဲအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာအေရးကို ဇူလိုင္၂၃ ရက္ေန႔မွာတံခါးပိတ္ အစည္းအေ၀းပြဲက်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားေၾကာင္း တနလၤာေန႔က သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“အားလံုးသိတဲ့အတိုင္းပါပဲျမန္မာႏိုင္ငံကို ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ေတြ မၾကာခင္တုန္းက သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအေရးကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအစည္းအေ၀းပြဲမွာ ဆက္ၿပီးေတာ့ ထည့္သြင္းသြားဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဇူလိုင္၂၃ ရက္ေန႔မွာကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ပထမဆံုးလာၿပီးေတာ့ အစီရင္ခံဖို႔ ရွိပါတယ္။ သူကျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တံခါးပိတ္ စည္းေ၀းရာမွာ အစီရင္ခံတင္ျပသူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဇြန္လ ၁၂ ရက္ေန႔ နဲ႔ ၂၁ ရက္ေန႔က သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Christine Schraner Burgener အျပင္ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး Filippo Grandi လည္းပါ၀င္မွာျဖစ္ပါတယ္။
Mr. Grandi ဟာ မၾကာေသးမီက ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ António Guterres ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဒုကၡသည္စခန္းကို ၂ ရက္ၾကာသြားေရာက္စဥ္ လိုက္ပါသြားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ARSA ရိုဟင္ဂ်ာအၾကမ္းဖက္သမားေတြရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈကို ျမန္မာစစ္တပ္က တုံ႔ျပန္ခဲ့တဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၇ သိန္းနီးပါး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခိုလံုခဲ့ရတာျဖစ္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ပဋိပကၡဟာ လူမ်ိဳးစုလိုက္ရွင္းလင္းဖယ္ရွားမႈလို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕က သံုးသပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ေတြအေနနဲ႔ ဧၿပီလ ၂၈ ရက္ကေန ေမလ ၂ ရက္ေန႔အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔ကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ခရီးစဥ္အျပန္ ေမလ ၉ ရက္ေန႔မွာ ေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြက ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေၾကညာခ်က္မွာ UNHCR ၊ UNDP နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရအၾကား ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ရင္း သိကၡာရွိရွိျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္ MOU စာခၽြန္လႊာထိုးဖို႔ တိုက္တြန္း ခဲ့သလို အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္သူေတြကိုလည္း အျပစ္ေပးအေရးယူဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ့္အခ်က္ေတြကို အလွည့္က်ဥကၠ႒ အျဖစ္တာ၀န္ယူရတဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ဆီြဒင္သံအမတ္ႀကီးက အခုလိုေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာအေရး လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေရွ႕ဆက္ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ေတြၾကားမွာ မွ်၀ခံစားတာက အဖြဲ႔၀င္ေတြျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ခဲ့အၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အေျခအေနေတြပိုေကာင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေဘးကင္းလံုၿခံဳစြာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သူတို႔ဆႏၵအေလာက္ ျပန္ႏိုင္လိမ့္မယ္ ၊ အေျခအေနေတြဟာလည္း သူတို႔ စိတ္ခ်ရေလာက္တဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္ဖို႔က ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြအရ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဘက္က စိတ္မခ်ႏိုင္တာေတြကို က်ေနာ္တို႔က နားလည္ပါတယ္။ ေနာက္ေျခလွမ္းတခုကေတာ့ ျမန္မာဘက္က နားလည္ထားဖို႔က အေဆာက္အဦးေတြေဆာက္ေပးရံုသာမက ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေအာင္လည္း အေျခအေနေတြ ဖန္တီးဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီအေတာအတြင္းမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာေရာက္ေနၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီဖို႔လိုပါတယ္။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔၀င္ေတြရဲ႕ ခရီးစဥ္အျပန္ ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔က ထိုစဥ္ ေကာင္စီဥကၠ႒ကကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီးတို႔ထံ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရက္ ၃၀ အတြင္းတုံ႔ျပန္ဖို႔ စာေတြေပးပို႔ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီစာ တံု႔ျပန္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးဦးေဟာက္ဒိုစြမ္ကို ေမးခဲ့ပါတယ္။
“ဧၿပီလကုန္က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖြဲ႔က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားခဲ့တဲ့ ခရီးစဥ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံကိုဧၿပီ ၃၀ နဲ႔ ေမ ၁ ရက္သြားခဲ့တာကို ၊ အဲဒါသြားၿပီးေတာ့ Follow up အေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက က်ေနာ္ဆီကေနတဆင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရကို သူတို႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ Follow up သေဘာမ်ိဳးစာ ေရးတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သိခ်င္တဲ့အခ်က္ေတြ က်ေနာ္တို႔ကို ေမးတာေပါ့ တိုးတက္ျဖစ္ေပၚမႈေတြဘာေတြရွိလဲ သူတို႔ခရီးစဥ္ေနာက္ပိုင္း။ က်ေနာ္ကေတာ့ စာျပန္ၿပီးပါၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီထဲမွာ က်ေနာ္တို႔တင္မဟုတ္ပါဘူး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုလည္း စာေရးတယ္ေလ ၊ သူတို႔ဘက္ကလည္း စာျပန္တယ္။ က်ေနာ္လည္း ျပန္ထားတယ္။ အဲဒီလိုျပန္ထားတဲ့စာေတြကို သူတို႔က ၂၃ ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအစည္းအေ၀းမွာ ထုိင္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးမွာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ျပန္တဲ့ စာကို ဒါပါပဲခင္ဗ်။
ေမး။ ။ အဲဒီစာမွာ က်မတို႔ ဖတ္လိုက္ရတာက ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔ကို လက္ခံဖို႔ တိုက္တြန္းထားတာလည္းေတြ႔လိုက္ရတယ္ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာျပပါ။
ေျဖ။ ။ ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးကေတာ့ အမ်ားေျပာေနၾကတာေတြပါ ၊ က်ေနာ္တုိ႔က ေၾကညာခ်က္လည္းထုတ္ၿပီးသားပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဒီ ARSA ရဲ႕ တိုက္ခိုက္မႈေပါ့ေနာ္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔က တိုက္ခိုက္တဲ့ ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္ ၂၅ ရက္ေန႔ေနာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးကို က်ေနာ္တို႔ဟာ က်ေနာ္တုိ႔လုပ္မယ္အဖြဲ႔ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ၊ အဲဒီမွာလည္း ျပည္ပက တေယာက္ပါမယ္ ဒါကလည္း လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ပါမွာေပါ့ဗ်ာ စြပ္စြဲခ်က္ေတြရွိတဲ့ဟာေတြ ၊ အေထာက္အထားေတြ ရႏိုင္မယ့္ဟာေတြ က်ေနာ္တို႔က စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေဖာ္ထုတ္ဖို႔အတြက္ အဖြဲ႔ဖြဲ႔ဖို႔လည္း ေၾကညာၿပီးသားပါ။ ဒီအတိုင္းပဲ သြားမွာပါ က်ေနာ္တုိ႔ကေတာ့။”
ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက တိုက္တြန္းခဲ့သလို ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြေနရပ္ရင္းျပန္ေရးအတြက္ UNHCR ၊ UNDP နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ က ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔က MOU စာခၽြန္လႊာလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း UNHCR ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ မဟာမင္းႀကီးရံုး ဖြင့္ဖို႔ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ အခုလိုတိုးတက္မႈေတြရရွိေပမယ့္ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးသြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ အလွည့္က်ဥကၠ႒ Skoog ကေျပာပါတယ္။
“ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တိုးတက္မႈေတြရခဲ့တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒီလိုေဆြးေႏြးမႈေတြကို အေစာႀကီးကတည္းက လုပ္ခဲ့ရင္ေကာင္းလိမ့္မယ္လို႔က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာေတာ့ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးသြားမွာျဖစ္တယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ရင္းျပန္ႏိုင္ၾကၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ့ လူနည္းစုအားလံုးလည္း ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိေနႏိုင္ၾကဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္စီအေနနဲ႔ ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆံုးထားၿပီး ျမန္မာ့အေရးကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးကိုယ္စားလွယ္အသစ္ကိုခန္႔အပ္ႏိုင္တာက အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေျခလွမ္းျဖစ္ပါတယ္။ သူအစီရင္ခံတာကို နားေထာင္ၾကရမွာပါ။ တျခားအေရးေပၚညီလာခံေတြေခၚဖို႔မလိုတဲ့အေျခမ်ိဳးေရာက္ပါေစလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္ ဒါက အေရးႀကီးပါတယ္။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္းကို ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ျပန္ႏိုင္ေရး ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ခိုင္မာတဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီးရံုးနဲ႔လည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဇူလိုင္လအစီအစဥ္ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ တိုက္တြန္းထားၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္အေရးယူမႈေတြရွိခဲ့ရင္ ေကာင္စီအေနနဲ႔ ICC ေခၚ ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈခံုရံုး ဒါမွမဟုတ္ ပစ္မွတ္ထားဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ ခ်မွတ္မႈေတြအပါအ၀င္ ပိုမိုျပင္းထန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ဖို႔ စဥ္းစားႏိုင္တဲ့အေျခအေနေတြေရာက္ႏိုင္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
