ရခုိင္ေျမာက္ပိုင္းပဋိပကၡမွာ ဒုကၡသည္ေတြထြက္ေျပးရတဲ့အေျခအေနေတြကို ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ အေသအခ်ာစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ႏို္င္ဖို႔ အကူအညီေပးေရးအတြက္ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီဖက္က သံုးသပ္စဥ္းစားဖို႔ရိွတယ္လို႔ ၿဗိတိန္သံအမတ္က ေျပာပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းကင္း ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ျပင္ဆင္မႈေတြကို အရွိန္ျမွင့္လုပ္ဖို႔နဲ႔၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို အေသအခ်ာေဆာင္ရြက္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံေရာက္ေနတဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္အဖဲြ႔က ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို တိုက္တြန္းသြားတာပါ။ အျပည့္အစံုကို ကိုသားညြန္႔ဦးက ေျပာျပပါမယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏွစ္ရက္ၾကာ လာေရာက္ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖဲြ႔ဟာ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို သြားခဲ့ၿပီး၊ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ကို ဂုဏ္သိကၡာရိွရိွနဲ႕ စိတ္ခ်လက္ခ် ျပန္ႏိုင္ၾကဖို႔အတြက္ အာဏာပိုင္ေတြ အရပ္ဖက္အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ေဒသခံေတြကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေတြ႕ဆံု တီးေခါက္ ေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွနဲျမန္မာအၾကား သေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့ၿပီး၊ ဒါကို လက္ေတြ႕ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အကူအညီကို လက္ခံ ေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုတယ္လို႔ UNSC ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔၀င္တဦးျဖစ္တဲ့ ကူ၀ိတ္သံအမတ္ႀကီးက ေမလ ၁ ရက္ ညေနပိုင္း ေနျပည္ေတာ္မွာလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ပါအခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ အေတာ္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီဆိုတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆာင္ရြက္စရာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ က်န္ပါေသးတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ သူတို႔ေနရပ္ ျပန္တာကို က်ေနာ္တို႔ျမင္ေတြ႕လိုပါတယ္ ။ ဒီအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔နဲ႔ေတြ႕ခဲ့တဲ့ ျမန္မာတာ၀န္ရိွသူေတြကေတာ့ အာမခံ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကို ဒုကၡသည္ေတြဖက္က လက္မခံႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာ UNHCR နဲ႔ UNDP လို ကုလသမဂၢ အဖဲြ႔အစည္းေတြက ၀င္ပါသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ အခုေတာ့ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အဲဒီ ကုလအဖဲြ႔အစည္းေတြအၾကား ဒိကိစၥေဆာင္ရြက္ေရး အျပန္အလွန္သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ထိုးၾကေတာ့မွာပါ။ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ရေရးကို ခပ္သြက္သြက္လုပ္ေဆာင္ၾကတာ က်ေနာ္တို႔ ျမင္လိုပါတယ္။”
ကုလသမဂၢ အဖဲြ႔အစည္းေတြကုိ ရခိုင္ေဒသကို အကန္႔အသတ္မရိွ ေပး၀င္ျခင္းအားျဖင့္လည္း ရခိုင္ျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔လည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္ကိုယ္စားလွယ္ေတြက ေျပာပါတယ္။
ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ိုင္ေရး ျမန္ျမန္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္အားေပးတဲ့ တခ်ိ္န္တည္းမွာပဲ ၿပီးခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေသအခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ဖို႕ကိုလည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္အဖဲြ႔က ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို တိုက္တြန္းပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဘယ္လိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာ သံုးသပ္မွာျဖစ္တယ္လို႔ ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
“ဘယ္သူတာ၀န္ရိွလဲဆိုတာကို အရင္ဆံုး ခိုင္မာတဲ့အေထာက္အထားေတြနဲ႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီအတြက္က နည္းလမ္းႏွစ္ခုရိွပါတယ္။ တခုကေတာ့ ICC ႏိုင္ငံတကာျပစ္မႈဆိုင္ရာတရားရံုးကေန ကိုင္တြယ္စံုစမ္းဖို႔ပါ။ ဒုတိယတခုကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရကို္ယ္တိုင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ပါ။ အဲဒါကို တပ္ခ်ဳပ္ေရာ ေဒၚစုနဲ႔ပါ ေတြ႕စဥ္မွာ ေျပာျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚစုကေတာ့ အေထာက္အထားအခိုင္အမာရိွရင္ ျမန္မာအစိုးရကိုေျပာပါ၊ ဒါဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ အေသအခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆးတာေတြ လုပ္ပါ့မယ္လို႔ လိုလိုလားလား တုန္႔ျပန္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ အေရးယူခဲ့တာေတြရိွတယ္ဆိုတာကိုလည္း က်မတို႔ သိပါတယ္။ ဒါကို ဒီထက္ ပိုၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ တိုးျမင့္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔လိုပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကမ္းလွမ္းခ်က္ေတြကို ကုလလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔လည္း ဘယ္လို အကူအညီျပန္ၿပီး ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာ သံုးသပ္မွာပါ။ ဒါဟာ ေနာက္ အဆင့္ပါ။ ဒါေပမယ့္ စံုစမ္းစစ္ေဆမႈေတြ ဘယ္လို လုပ္မလဲဆိုတာေတာ့ မေသခ်ာေသးပါဘူး။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းျပႆနာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကို အကူအညီေပးႏိုင္ဖို႔ အခုလို လာေရာက္ ေတြ႕ဆံုေလ့လာမႈေတြလုပ္တာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီးက အေလးထား ေထာက္ျပေျပာခဲ့ပါတယ္။
ခရီးစဥ္အတြက္ ျမန္မာအစိုးရဖက္က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီး စီစဥ္ေပးခဲ့တာေတြကို ေက်းဇူးတင္တယ္လို႔ UNSC သံတမန္အဖဲြ႔ေတြက ေျပာပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ အျမင္ေတြကိုလည္း ႏို္င္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္တိုနဲ႕ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ အစိုးရဖက္က အျမင္ေတြကို သိခဲ့ရတာေၾကာင့္ ဒီအခ်က္အလက္ေတြဟာ လာမယ့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ျပန္လည္စည္းေ၀းသံုးသပ္တဲ့အခါ အေရးပါမယ္လို႔ ပီရူးႏိုင္ငံသံအမတ္ႀကီးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ ဒါၿပီးရင္ေတာ့ ဒီျပႆနာကို ဘယ္လို အေကာင္းဆံုးကိုင္တြယ္မလဲဆိုတာကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျပန္လည္သံုးသပ္မွာျဖစ္တယ္။ ဒုကၡသည္ေတြျပန္လာဖို႔ လံုၿခံဳေရးအစီအမံေတြ တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကိုလည္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ ဘဂၤလားေဒရ္ွႏိုင္ငံဖက္ကို မထြက္ၾကခင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးသြားဖို႔ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကိုလည္း ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။”
လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္အဖဲြ႔ရဲ႕ ဒီကေန႔ ရခိုင္ခရီးစဥ္မွာေတာ့ စစ္ေတြမွာ ရခိုင္အစိုးရနဲ႔ေတြ႕ခဲ့သလို ဒုကၡသည္ေတြျပန္လာဖို႔အတြက္ျပင္ဆင္ေနတဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကိုပါ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာမယ့္အေျခအေနအေပၚ ႐ခိုင္ေဒသခံေတြရဲ႕အျမင္ေတြကိုလည္း သူတို႔ ေမးျမန္းသိခြင့္ရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္အဖဲြ႕ဟာ ျမန္မာျပည္မေရာက္ခင္မွာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွႏိုင္ငံသြားၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႕လည္း ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။
