ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ျပင္မွာ နယ္နမိတ္ပုိင္ဆုိင္မႈအတြက္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ အျငင္းပြားမႈေတြ ႀကီးထြားလာေနတဲ့ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမွင့္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး Jim Mattis ဟာ သူ႔ရဲ့ အာရွခရီးစဥ္အတြင္း ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံ ကို ဦးစားေပး သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြကစၿပီး ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလာေနတဲ့ အေမရိကန္က စစ္ေရးအရပါ ဆက္ဆံေရးတိုးျမွင့္ဖုိ႔ လုပ္လာေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ၿပိဳင္ဘက္ တရုတ္္ကေတာ့ ဒီအတုို္င္း လက္ပိုက္ၾကည့္ေနမယ္ မထင္ဘူးလို႔ အကဲခတ္ေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။ Hanoiက VOA သတင္းေထာက္ William Gallo ရဲ့ သတင္းေပၚအေျခခံၿပီး ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ေျပာျပေပးမွာပါ။
အေမရိကန္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံတုိ႔ၾကား စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ ဆက္ဆံေရးေတြ တုိးျမွင့္တဲ့ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာတစင္း မၾကာခင္မွာပဲ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အာရွေဒသကို သြားေရာက္တဲ့ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး Jim Mattis ဟာ ၾကာသပေတးေန႔ သူ႔ရဲ့ တရားဝင္ သြားေရာက္တဲ့ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံခရီးစဥ္ အဆံုးသတ္ခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ စစ္သေဘာၤလာေရာက္မႈနဲ႔ အတူ ဗီယက္နမ္ရဲ့ ဆက္ဆံေရးတိုးျမွင့္မႈ အတြက္ ဗီယက္နမ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအႀကီးအကဲ Nguyen Phu Trong ကို ဝန္ႀကီး Mattis က ေက်းဇူးတင္စကား ေျပာခဲ့ပါတယ္
“မတ္လထဲမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ့ ေလယာဥ္တင္ သေဘာၤႀကီး Danang ဗီယက္နမ္ကို လာေရာက္မွာ ျဖစ္ၿပီး မိတ္ဘက္အျဖစ္ ဆက္ဆံေရးတိုးျမွင့္မယ့္ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္”
အရင္စစ္ပြဲကာလ အတြင္းက ရန္သူေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္နဲ႔ အေမရိကန္တို႔ၾကား အခုလို ဗီယက္နမ္ဆိပ္ကမ္းကို အေမရိကန္ ေရတပ္က ေလယာဥ္တင္သေဘာၤ ပထမဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ ဆိုက္ကပ္ေတာ့မွာမို႔ ဒါဟာ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈ တိုးျမင့္လာကို သိသာေစတာပါ။
တခ်ိန္က ရန္ဘက္ ၂ ႏုိင္ငံၾကား စစ္ေရးအရ ပူးေပါင္းမႈေတြ တုိးျမွင့္မယ့္ လကၡဏာအျဖစ္နဲ႔ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ ေစလႊတ္မယ့္ အစီအစဥ္ကုိေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၾသဂုတ္လထဲမွာပဲ အေမရိကန္ ပင္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္က ေၾကညာထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ျပင္မွာ နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ တရုတ္နဲ႔အျငင္းပြါးေနတဲ့ ဗီယက္နမ္ဟာ တရုတ္ကိုအံတုၿပီး ကိုယ့္ေျခေပၚ ကိုယ္ရပ္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိေၾကာင္းျပသလာတဲ့ ေနာက္မွာ အေမရိကန္က ဗီယက္နမ္နဲ႔ နီးကပ္တဲ့ဆက္ဆံေရးရဖို႔ ႀကိဳးစားလာတာပါ။
၀န္ႀကီး Mattis ကေတာ့
“ခုိင္မာအားေကာင္းၿပီး သာယာ၀ေျပာ၊ လြတ္လပ္တဲ့ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံဟာ အေမရိကန္အတြက္ အက်ဳိးမ်ားမယ္လုိ႔ ယူဆေၾကာင္းနဲ႔ မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေရွ႕ဆက္ လက္တဲြဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲကာလတုန္းက အေမရိကန္နဲ႔ တုိက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ အႀကီးမားဆံုး Tet စစ္ဆင္ေရး ႏွစ္ ၅၀ ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ က်င္းပဖို႔ ရက္ပိုင္းကေလးပဲ လိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဝန္ႀကီး Mattis ဗီယက္နမ္ကို တရားဝင္ခရီးသြားေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကြန္ျမဴနစ္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ့ တူနဲ႔တံဇင္ အမွတ္အသားေတြၾကားက စစ္ေခါင္းေဆာင္ ဟိုခ်ီမင္း ေၾကးရုပ္တုရွိရာ ေမွ်ာ္စင္ေရွ႕ ဗီယက္နမ္ ဂုဏ္ျပဳတပ္ဖြဲ႔ရဲ့ အေလးျပဳမႈကိုခံယူရင္း ဗီယက္နမ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ပူးတြဲ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ခဲ့တဲ့ ဝန္ႀကီး Mattis က ၂ ႏိုင္ငံၾကား မူဝါဒအရ မတူညီတာေတြ ရွိေနေပမယ့္ တူညီတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတာကို အေလးထား ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။
“စစ္ပြဲကာလက ကၽြင္းက်န္ရစ္တဲ့ လက္နက္အစိတ္အပိုင္းေတြကို ဖယ္ရွားရွင္းလင္းဖုိ႔ အခုထိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေဆာင္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္ကျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလးစားသလို ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အလုပ္ေတြကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္မွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ အျမင္တူသူေတြ ျဖစ္တာမို႔ ၂ ဖက္ သေဘာတူညီမွ်ႏိုင္တာေတြကို ေတြ႔လာဖုိ႔ သိပ္မခက္ပါဘူး။”
၂ ဖက္ သေဘာထားမွ်ႏိုင္တဲ့ ဘံုစံတန္ဖိုးေတြထဲမွာ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ျပင္ထဲ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး နဲ႔ ေရေၾကာင္းသြားလာေရး လြတ္လပ္မႈ ရွိဖုိ႔ေတြ ပါဝင္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
တရုတ္ႏိုင္ငံက ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ျပင္ တျပင္လံုးနီးပါးကို သူတို႔ ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း ေၾကညာေနတာမို႔ ေဒသတြင္း အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားနဲ႔ အျငင္းပြါးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲက ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံကေတာ့ သူ႔မူဝါဒအရ မိတ္ဖက္ မထားတာမို႔ ဗီယက္နမ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး တိုးဖုိ႔ အေမရိကန္က သတိႀကီးႀကီးထားေနတာ ျဖစ္ၿပီး အခုေတာ့ ဆက္ဆံေရးပိုမို နီးကပ္လာၿပီလို႔ ဝန္ႀကီး Mattis ကေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္က မၾကာေသးခင္ကပဲ ဗီယက္နမ္ကမ္းရိုးတန္းေစာင့္ တပ္အတြက္ သူ႔ရဲ့ Hamilton-class ကမ္းရိုးတန္းသြား သေဘၤာႀကီးကို လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့တာပါ။ ဒီသေဘၤာဟာ အေမရိကန္ကမ္းေစာင့္တပ္က အႀကီးဆံုးသေဘၤာႀကီးတစင္းျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ ဗီယက္နမ္ကို အေမရိကန္ရဲ့ စစ္သေဘၤာတစင္း လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ သမၼတ Barack Obama လက္ထက္က ၂၀၁၆ ထဲမွာ အေမရိကန္က ဗီယက္နမ္အေပၚ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လက္နက္ေရာင္းခ်ခြင့္ ပိတ္ပင္ထားမႈကို ရုတ္သိမ္းေပၚခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိမွာ အေမရိကန္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ၾကား လက္နက္ေရာင္းဝယ္မႈ တန္ဖိုးက ေဒၚလာ သန္း ၇၀ ေလာက္ ရွိေနတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ အရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။
Australia က New South Wales-Canberra တကၠသိုလ္ က ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါေမာကၡ Carl Thayer ကေတာ့ ဗီယက္နမ္ဟာ တရုတ္ကို တြန္းလွန္ဖုိ႔ အင္အားႀကီးေအာင္ လုပ္လာေနေပမယ့္ တရုတ္ကေတာ့ ဒီအတိုင္းၾကည့္ေနမွာ မဟုတ္ဖူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
“ခုခံတြန္းလွန္ဖုိ႔ တိုးလုပ္လာတဲ့ လုပ္ရပ္အတြက္ ဗီယက္နမ္ ထိခိုက္ေအာင္ တစံုတခုမလုပ္ပဲ ေဘးေရွာင္ထြက္သြားဖို႔ တရုတ္က လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး”
အေမရိကန္ကေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အာဆီယံ ႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို တုိးခ်ဲ႕ေနၿပီး တရုတ္နဲ႔ ရုရွားတုိ႔ရဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈအတြက္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညွိဖို႔ ကာကြယ္ေရးမဟာဗ်ဴဟာ အသစ္ကို သံုးေနတာျဖစ္ပါတယ္။
